| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
5. இந்த்³ரியவிப⁴ங்கோ³
5. Indriyavibhaṅgo
1. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
219. சக்கு²த்³வாரே இந்த³ட்ட²ங் காரேதீதி சக்கு²த்³வாரபா⁴வே தங்த்³வாரிகேஹி அத்தனோ இந்த³பா⁴வங் பரமிஸ்ஸரபா⁴வங் காரயதீதி அத்தோ². தஞ்ஹி தே ரூபக்³க³ஹணே அத்தானங் அனுவத்தேதி, தே ச தங் அனுவத்தந்தீதி. ஏஸ நயோ இதரேஸுபி. யேன தங்ஸமங்கீ³புக்³க³லோ தங்ஸம்பயுத்தத⁴ம்மா வா அஞ்ஞாதாவினோ ஹொந்தி, ஸோ அஞ்ஞாதாவிபா⁴வோ பரினிட்டி²தகிச்சஜானநங்.
219. Cakkhudvāreindaṭṭhaṃ kāretīti cakkhudvārabhāve taṃdvārikehi attano indabhāvaṃ paramissarabhāvaṃ kārayatīti attho. Tañhi te rūpaggahaṇe attānaṃ anuvatteti, te ca taṃ anuvattantīti. Esa nayo itaresupi. Yena taṃsamaṅgīpuggalo taṃsampayuttadhammā vā aññātāvino honti, so aññātāvibhāvo pariniṭṭhitakiccajānanaṃ.
கத்த²சி த்³வேதி ‘‘த்³வின்னங் கோ², பி⁴க்க²வே, இந்த்³ரியானங் பா⁴விதத்தா ப³ஹுலீகதத்தா கீ²ணாஸவோ பி⁴க்கு² அஞ்ஞங் ப்³யாகரோதி…பே॰… அரியாய ச பஞ்ஞாய அரியாய ச விமுத்தியா. யா ஹிஸ்ஸ, பி⁴க்க²வே, அரியா பஞ்ஞா, தத³ஸ்ஸ பஞ்ஞிந்த்³ரியங். யா ஹிஸ்ஸ அரியா விமுத்தி, தத³ஸ்ஸ ஸமாதி⁴ந்த்³ரிய’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 5.516) த்³வே, ‘‘திண்ணங் கோ², பி⁴க்க²வே, இந்த்³ரியானங் பா⁴விதத்தா ப³ஹுலீகதத்தா பிண்டோ³லபா⁴ரத்³வாஜேன பி⁴க்கு²னா அஞ்ஞா ப்³யாகதா…பே॰… ஸதிந்த்³ரியஸ்ஸ ஸமாதி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ பஞ்ஞிந்த்³ரியஸ்ஸா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.519), ‘‘தீணிமானி, பி⁴க்க²வே, இந்த்³ரியானி. கதமானி தீணி? அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியங் அஞ்ஞிந்த்³ரியங் அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரிய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.493), ‘‘தீணிமானி…பே॰… இத்தி²ந்த்³ரியங் புரிஸிந்த்³ரியங் ஜீவிதிந்த்³ரிய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.492) ச ஏவமாதீ³ஸு தீணி, ‘‘பஞ்சிமானி, ப்³ராஹ்மண, இந்த்³ரியானி நானாவிஸயானி…பே॰… சக்கு²ந்த்³ரியங்…பே॰… காயிந்த்³ரிய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.512), ‘‘பஞ்சி…பே॰… ஸுகி²ந்த்³ரியங்…பே॰… உபெக்கி²ந்த்³ரிய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.501 ஆத³யோ), ‘‘பஞ்சி…பே॰… ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங்…பே॰… பஞ்ஞிந்த்³ரிய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.486 ஆத³யோ) ச ஏவமாதீ³ஸு பஞ்ச. தத்த² ஸுத்தந்தே து³காதி³வசனங் நிஸ்ஸரணுபாயாதி³பா⁴வதோ து³காதீ³னங். ஸப்³பா³னி பன இந்த்³ரியானி அபி⁴ஞ்ஞெய்யானி, அபி⁴ஞ்ஞெய்யத⁴ம்மதே³ஸனா ச அபி⁴த⁴ம்மோதி இத⁴ ஸப்³பா³னி ஏகதோ வுத்தானி.
Katthaci dveti ‘‘dvinnaṃ kho, bhikkhave, indriyānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaṃ byākaroti…pe… ariyāya ca paññāya ariyāya ca vimuttiyā. Yā hissa, bhikkhave, ariyā paññā, tadassa paññindriyaṃ. Yā hissa ariyā vimutti, tadassa samādhindriya’’ntiādīsu (saṃ. ni. 5.516) dve, ‘‘tiṇṇaṃ kho, bhikkhave, indriyānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā piṇḍolabhāradvājena bhikkhunā aññā byākatā…pe… satindriyassa samādhindriyassa paññindriyassā’’ti (saṃ. ni. 5.519), ‘‘tīṇimāni, bhikkhave, indriyāni. Katamāni tīṇi? Anaññātaññassāmītindriyaṃ aññindriyaṃ aññātāvindriya’’nti (saṃ. ni. 5.493), ‘‘tīṇimāni…pe… itthindriyaṃ purisindriyaṃ jīvitindriya’’nti (saṃ. ni. 5.492) ca evamādīsu tīṇi, ‘‘pañcimāni, brāhmaṇa, indriyāni nānāvisayāni…pe… cakkhundriyaṃ…pe… kāyindriya’’nti (saṃ. ni. 5.512), ‘‘pañci…pe… sukhindriyaṃ…pe… upekkhindriya’’nti (saṃ. ni. 5.501 ādayo), ‘‘pañci…pe… saddhindriyaṃ…pe… paññindriya’’nti (saṃ. ni. 5.486 ādayo) ca evamādīsu pañca. Tattha suttante dukādivacanaṃ nissaraṇupāyādibhāvato dukādīnaṃ. Sabbāni pana indriyāni abhiññeyyāni, abhiññeyyadhammadesanā ca abhidhammoti idha sabbāni ekato vuttāni.
கீ²ணாஸவஸ்ஸ பா⁴வபூ⁴தோ ஹுத்வா உப்பத்திதோ ‘‘கீ²ணாஸவஸ்ஸேவ உப்பஜ்ஜனதோ’’தி வுத்தங்.
Khīṇāsavassa bhāvabhūto hutvā uppattito ‘‘khīṇāsavasseva uppajjanato’’ti vuttaṃ.
லிங்கே³தி க³மேதி ஞாபேதீதி லிங்க³ங், லிங்கீ³யதி வா ஏதேனாதி லிங்க³ங், கிங் லிங்கே³தி, கிஞ்ச வா லிங்கீ³யதீதி? இந்த³ங் இந்தோ³ வா, இந்த³ஸ்ஸ லிங்க³ங் இந்த³லிங்க³ங், இந்த³லிங்க³ஸ்ஸ அத்தோ² தங்ஸபா⁴வோ இந்த³லிங்க³ட்டோ², இந்த³லிங்க³மேவ வா இந்த்³ரிய-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ² இந்த³லிங்க³ட்டோ². ஸஜ்ஜிதங் உப்பாதி³தந்தி ஸிட்ட²ங், இந்தே³ன ஸிட்ட²ங் இந்த³ஸிட்ட²ங். ஜுட்ட²ங் ஸேவிதங். கம்மஸங்கா²தஸ்ஸ இந்த³ஸ்ஸ லிங்கா³னி, தேன ச ஸிட்டா²னீதி கம்மஜானேவ யோஜேதப்³பா³னி, ந அஞ்ஞானி. தே ச த்³வே அத்தா² கம்மே ஏவ யோஜேதப்³பா³, இதரே ச ப⁴க³வதி ஏவாதி ‘‘யதா²யோக³’’ந்தி ஆஹ. தேனாதி ப⁴க³வதோ கம்மஸ்ஸ ச இந்த³த்தா. எத்தா²தி ஏதேஸு இந்த்³ரியேஸு. உல்லிங்கெ³ந்தி பகாஸெந்தி ப²லஸம்பத்திவிபத்தீஹி காரணஸம்பத்திவிபத்திஅவபோ³த⁴தோ. ‘‘ஸோ தங் நிமித்தங் ஆஸேவதீ’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 9.35) கோ³சரகரணம்பி ஆஸேவனாதி வுத்தாதி ஆஹ ‘‘கானிசி கோ³சராஸேவனாயா’’தி. தத்த² ஸப்³பே³ஸங் கோ³சரீகாதப்³ப³த்தேபி ‘‘கானிசீ’’தி வசனங் அவிபஸ்ஸிதப்³பா³னங் ப³ஹுலீமனஸிகரணேன அனாஸேவனீயத்தா. பச்சவெக்க²ணாமத்தமேவ ஹி தேஸு ஹோதீதி. ‘‘தஸ்ஸ தங் மக்³க³ங் ஆஸேவதோ’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 4.170) பா⁴வனா ‘‘ஆஸேவனா’’தி வுத்தாதி பா⁴வேதப்³பா³னி ஸத்³தா⁴தீ³னி ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘கானிசி பா⁴வனாஸேவனாயா’’தி. ஆதி⁴பச்சங் இந்த்³ரியபச்சயபா⁴வோ, அஸதி ச இந்த்³ரியபச்சயபா⁴வே இத்தி²புரிஸிந்த்³ரியானங் அத்தனோ பச்சயவஸேன பவத்தமானேஹி தங்ஸஹிதஸந்தானே அஞ்ஞாகாரேன அனுப்பஜ்ஜமானேஹி லிங்கா³தீ³ஹி அனுவத்தனீயபா⁴வோ, இமஸ்மிஞ்சத்தே² இந்த³ந்தி பரமிஸ்ஸரியங் கரொந்திச்சேவ இந்த்³ரியானி. சக்கா²தீ³ஸு த³ஸ்ஸிதேன நயேன அஞ்ஞேஸஞ்ச தத³னுவத்தீஸு ஆதி⁴பச்சங் யதா²ரஹங் யோஜேதப்³ப³ங்.
Liṅgeti gameti ñāpetīti liṅgaṃ, liṅgīyati vā etenāti liṅgaṃ, kiṃ liṅgeti, kiñca vā liṅgīyatīti? Indaṃ indo vā, indassa liṅgaṃ indaliṅgaṃ, indaliṅgassa attho taṃsabhāvo indaliṅgaṭṭho, indaliṅgameva vā indriya-saddassa attho indaliṅgaṭṭho. Sajjitaṃ uppāditanti siṭṭhaṃ, indena siṭṭhaṃ indasiṭṭhaṃ. Juṭṭhaṃ sevitaṃ. Kammasaṅkhātassa indassa liṅgāni, tena ca siṭṭhānīti kammajāneva yojetabbāni, na aññāni. Te ca dve atthā kamme eva yojetabbā, itare ca bhagavati evāti ‘‘yathāyoga’’nti āha. Tenāti bhagavato kammassa ca indattā. Etthāti etesu indriyesu. Ulliṅgenti pakāsenti phalasampattivipattīhi kāraṇasampattivipattiavabodhato. ‘‘So taṃ nimittaṃ āsevatī’’tiādīsu (a. ni. 9.35) gocarakaraṇampi āsevanāti vuttāti āha ‘‘kānici gocarāsevanāyā’’ti. Tattha sabbesaṃ gocarīkātabbattepi ‘‘kānicī’’ti vacanaṃ avipassitabbānaṃ bahulīmanasikaraṇena anāsevanīyattā. Paccavekkhaṇāmattameva hi tesu hotīti. ‘‘Tassa taṃ maggaṃ āsevato’’tiādīsu (a. ni. 4.170) bhāvanā ‘‘āsevanā’’ti vuttāti bhāvetabbāni saddhādīni sandhāyāha ‘‘kānici bhāvanāsevanāyā’’ti. Ādhipaccaṃ indriyapaccayabhāvo, asati ca indriyapaccayabhāve itthipurisindriyānaṃ attano paccayavasena pavattamānehi taṃsahitasantāne aññākārena anuppajjamānehi liṅgādīhi anuvattanīyabhāvo, imasmiñcatthe indanti paramissariyaṃ karonticceva indriyāni. Cakkhādīsu dassitena nayena aññesañca tadanuvattīsu ādhipaccaṃ yathārahaṃ yojetabbaṃ.
ஹெட்டா²தி அட்ட²ஸாலினியங். அமோஹோ ஏவ, ந விஸுங் சத்தாரோ த⁴ம்மா, தஸ்மா அமோஹஸ்ஸ பஞ்ஞிந்த்³ரியபதே³ விபா⁴விதானி லக்க²ணாதீ³னி தேஸஞ்ச வேதி³தப்³பா³னீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஸேஸானி அட்ட²ஸாலினியங் லக்க²ணாதீ³ஹி ஸரூபேனேவ ஆக³தானி. நனு ச ஸுகி²ந்த்³ரியது³க்கி²ந்த்³ரியானங் தத்த² லக்க²ணாதீ³னி ந வுத்தானீதி? கிஞ்சாபி ந வுத்தானி, ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியானங் பன வுத்தலக்க²ணாதி³வஸேன விஞ்ஞெய்யதோ ஏதேஸம்பி வுத்தானேவ ஹொந்தி. கத²ங்? இட்ட²பொ²ட்ட²ப்³பா³னுப⁴வனலக்க²ணங் ஸுகி²ந்த்³ரியங், இட்டா²காரஸம்போ⁴க³ரஸங், காயிகஸ்ஸாத³பச்சுபட்டா²னங், காயிந்த்³ரியபத³ட்டா²னங் . அனிட்ட²பொ²ட்ட²ப்³பா³னுப⁴வனலக்க²ணங் து³க்கி²ந்த்³ரியங், அனிட்டா²காரஸம்போ⁴க³ரஸங், காயிகாபா³த⁴பச்சுபட்டா²னங், காயிந்த்³ரியபத³ட்டா²னந்தி. எத்த² ச இட்டா²னிட்டா²காரானமேவ ஆரம்மணானங் ஸம்போ⁴க³ரஸதா வேதி³தப்³பா³, ந விபரீதேபி இட்டா²காரேன அனிட்டா²காரேன ச ஸம்போ⁴க³ரஸதாதி.
Heṭṭhāti aṭṭhasāliniyaṃ. Amoho eva, na visuṃ cattāro dhammā, tasmā amohassa paññindriyapade vibhāvitāni lakkhaṇādīni tesañca veditabbānīti adhippāyo. Sesāni aṭṭhasāliniyaṃ lakkhaṇādīhi sarūpeneva āgatāni. Nanu ca sukhindriyadukkhindriyānaṃ tattha lakkhaṇādīni na vuttānīti? Kiñcāpi na vuttāni, somanassadomanassindriyānaṃ pana vuttalakkhaṇādivasena viññeyyato etesampi vuttāneva honti. Kathaṃ? Iṭṭhaphoṭṭhabbānubhavanalakkhaṇaṃ sukhindriyaṃ, iṭṭhākārasambhogarasaṃ, kāyikassādapaccupaṭṭhānaṃ, kāyindriyapadaṭṭhānaṃ . Aniṭṭhaphoṭṭhabbānubhavanalakkhaṇaṃ dukkhindriyaṃ, aniṭṭhākārasambhogarasaṃ, kāyikābādhapaccupaṭṭhānaṃ, kāyindriyapadaṭṭhānanti. Ettha ca iṭṭhāniṭṭhākārānameva ārammaṇānaṃ sambhogarasatā veditabbā, na viparītepi iṭṭhākārena aniṭṭhākārena ca sambhogarasatāti.
ஸத்தானங் அரியபூ⁴மிபடிலாபோ⁴ ப⁴க³வதோ தே³ஸனாய ஸாதா⁴ரணங் பதா⁴னஞ்ச பயோஜனந்தி ஆஹ ‘‘அஜ்ஜ²த்தத⁴ம்மங் பரிஞ்ஞாயா’’திஆதி³. அட்ட²கதா²யங் இத்தி²புரிஸிந்த்³ரியானந்தரங் ஜீவிதிந்த்³ரியதே³ஸனக்கமோ வுத்தோ, ஸோ இந்த்³ரியயமகதே³ஸனாய ஸமேதி. இத⁴ பன இந்த்³ரியவிப⁴ங்கே³ மனிந்த்³ரியானந்தரங் ஜீவிதிந்த்³ரியங் வுத்தங், தங் புரிமபச்சி²மானங் அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரானங் அனுபாலகத்தேன தேஸங் மஜ்ஜே² வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். யஞ்ச கிஞ்சி வேத³யிதங், ஸப்³ப³ங் தங் து³க்க²ங். யாவ ச து³வித⁴த்தபா⁴வானுபாலகஸ்ஸ ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ பவத்தி, தாவ து³க்க²பூ⁴தானங் ஏதேஸங் வேத³யிதானங் அனிவத்தீதி ஞாபனத்த²ங். தேன ச சக்கா²தீ³னங் து³க்கா²னுப³ந்த⁴தாய பரிஞ்ஞெய்யதங் ஞாபேதி. ததோ அனந்தரங் பா⁴வேதப்³ப³த்தாதி பா⁴வனாமக்³க³ஸம்பயுத்தங் அஞ்ஞிந்த்³ரியங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். த³ஸ்ஸனானந்தரா ஹி பா⁴வனாதி.
Sattānaṃ ariyabhūmipaṭilābho bhagavato desanāya sādhāraṇaṃ padhānañca payojananti āha ‘‘ajjhattadhammaṃ pariññāyā’’tiādi. Aṭṭhakathāyaṃ itthipurisindriyānantaraṃ jīvitindriyadesanakkamo vutto, so indriyayamakadesanāya sameti. Idha pana indriyavibhaṅge manindriyānantaraṃ jīvitindriyaṃ vuttaṃ, taṃ purimapacchimānaṃ ajjhattikabāhirānaṃ anupālakattena tesaṃ majjhe vuttanti veditabbaṃ. Yañca kiñci vedayitaṃ, sabbaṃ taṃ dukkhaṃ. Yāva ca duvidhattabhāvānupālakassa jīvitindriyassa pavatti, tāva dukkhabhūtānaṃ etesaṃ vedayitānaṃ anivattīti ñāpanatthaṃ. Tena ca cakkhādīnaṃ dukkhānubandhatāya pariññeyyataṃ ñāpeti. Tato anantaraṃ bhāvetabbattāti bhāvanāmaggasampayuttaṃ aññindriyaṃ sandhāya vuttaṃ. Dassanānantarā hi bhāvanāti.
ஸதிபி புரேஜாதாதி³பச்சயபா⁴வே இந்த்³ரியபச்சயபா⁴வேன ஸாதே⁴தப்³ப³மேவ கிச்சங் ‘‘கிச்ச’’ந்தி ஆஹ தஸ்ஸ அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணத்தா இந்த்³ரியகதா²ய ச பவத்தத்தா. புப்³ப³ங்க³மபா⁴வேன மனிந்த்³ரியஸ்ஸ வஸவத்தாபனங் ஹோதி, நாஞ்ஞேஸங். தங்ஸம்பயுத்தானிபி ஹி இந்த்³ரியானி ஸாதே⁴தப்³ப³பூ⁴தானேவ அத்தனோ அத்தனோ இந்த்³ரியகிச்சங் ஸாதெ⁴ந்தி சேதஸிகத்தாதி. ‘‘ஸப்³ப³த்த² ச இந்த்³ரியபச்சயபா⁴வேன ஸாதே⁴தப்³ப³’’ந்தி அயங் அதி⁴காரோ அனுவத்ததீதி த³ட்ட²ப்³போ³. அனுப்பாத³னே அனுபத்த²ம்பே⁴ ச தப்பச்சயானங் தப்பவத்தனே நிமித்தபா⁴வோ அனுவிதா⁴னங். சா²தெ³த்வா ப²ரித்வா உப்பஜ்ஜமானா ஸுக²து³க்க²வேத³னா ஸஹஜாதே அபி⁴ப⁴வித்வா ஸயமேவ பாகடா ஹோதி, ஸஹஜாதா ச தப்³ப³ஸேன ஸுக²து³க்க²பா⁴வப்பத்தா வியாதி ஆஹ ‘‘யதா²ஸகங் ஓளாரிகாகாரானுபாபன’’ந்தி. அஸந்தஸ்ஸ அபணீதஸ்ஸபி அகுஸலதப்³பி³பாகாதி³ஸம்பயுத்தஸ்ஸ மஜ்ஜ²த்தாகாரானுபாபனங் யோஜேதப்³ப³ங், ஸமானஜாதியங் வா ஸுக²து³க்கே²ஹி ஸந்தபணீதாகாரானுபாபனஞ்ச. பஸன்னபக்³க³ஹிதஉபட்டி²தஸமாஹிதத³ஸ்ஸனாகாரானுபாபனங் யதா²க்கமங் ஸத்³தா⁴தீ³னங். ஆதி³-ஸத்³தே³ன உத்³த⁴ம்பா⁴கி³யஸங்யோஜனானி க³ஹிதானி, மக்³க³ஸம்பயுத்தஸ்ஸேவ ச இந்த்³ரியஸ்ஸ கிச்சங் த³ஸ்ஸிதங், தேனேவ ப²லஸம்பயுத்தஸ்ஸ தங்தங்ஸங்யோஜனானங்யேவ படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴பஹானகிச்சதா த³ஸ்ஸிதா ஹோதீதி. ஸப்³ப³கதகிச்சங் அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியங் அஞ்ஞஸ்ஸ காதப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வா அமதாபி⁴முக²மேவ தப்³பா⁴வபச்சயோ ச ஹோதி, ந இதரானி விய கிச்சந்தரபஸுதஞ்ச. தேனாஹ ‘‘அமதாபி⁴முக²பா⁴வபச்சயதா சா’’தி.
Satipi purejātādipaccayabhāve indriyapaccayabhāvena sādhetabbameva kiccaṃ ‘‘kicca’’nti āha tassa anaññasādhāraṇattā indriyakathāya ca pavattattā. Pubbaṅgamabhāvena manindriyassa vasavattāpanaṃ hoti, nāññesaṃ. Taṃsampayuttānipi hi indriyāni sādhetabbabhūtāneva attano attano indriyakiccaṃ sādhenti cetasikattāti. ‘‘Sabbattha ca indriyapaccayabhāvena sādhetabba’’nti ayaṃ adhikāro anuvattatīti daṭṭhabbo. Anuppādane anupatthambhe ca tappaccayānaṃ tappavattane nimittabhāvo anuvidhānaṃ. Chādetvā pharitvā uppajjamānā sukhadukkhavedanā sahajāte abhibhavitvā sayameva pākaṭā hoti, sahajātā ca tabbasena sukhadukkhabhāvappattā viyāti āha ‘‘yathāsakaṃ oḷārikākārānupāpana’’nti. Asantassa apaṇītassapi akusalatabbipākādisampayuttassa majjhattākārānupāpanaṃ yojetabbaṃ, samānajātiyaṃ vā sukhadukkhehi santapaṇītākārānupāpanañca. Pasannapaggahitaupaṭṭhitasamāhitadassanākārānupāpanaṃ yathākkamaṃ saddhādīnaṃ. Ādi-saddena uddhambhāgiyasaṃyojanāni gahitāni, maggasampayuttasseva ca indriyassa kiccaṃ dassitaṃ, teneva phalasampayuttassa taṃtaṃsaṃyojanānaṃyeva paṭippassaddhipahānakiccatā dassitā hotīti. Sabbakatakiccaṃ aññātāvindriyaṃ aññassa kātabbassa abhāvā amatābhimukhameva tabbhāvapaccayo ca hoti, na itarāni viya kiccantarapasutañca. Tenāha ‘‘amatābhimukhabhāvapaccayatā cā’’ti.
220. ஏவங் ஸந்தேபீதி ஸதிபி ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹகத்தே வீரியிந்த்³ரியபதா³தீ³ஹி ஸங்க³ஹேதப்³பா³னி குஸலாகுஸலவீரியாதீ³னி, சக்கு²ந்த்³ரியபதா³தீ³ஹி ஸங்க³ஹேதப்³பா³னி காலபுக்³க³லபச்சயாதி³பே⁴தே³ன பி⁴ன்னானி சக்கா²தீ³னி ஸங்க³ண்ஹந்திச்சேவ ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹகானி, ந யஸ்ஸா பூ⁴மியா யானி ந விஜ்ஜந்தி, தேஸங் ஸங்கா³ஹகத்தாதி அத்தோ². தேன ச அவிஸேஸிதத்தா ஸப்³பே³ஸங் ஸப்³ப³பூ⁴மிகத்தக³ஹணப்பஸங்கே³ தங்னிவத்தனேன ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹகவசனங் அவிஜ்ஜமானஸ்ஸ ஸங்கா³ஹகத்ததீ³பகங் ந ஹோதீதி த³ஸ்ஸேதி.
220. Evaṃsantepīti satipi sabbasaṅgāhakatte vīriyindriyapadādīhi saṅgahetabbāni kusalākusalavīriyādīni, cakkhundriyapadādīhi saṅgahetabbāni kālapuggalapaccayādibhedena bhinnāni cakkhādīni saṅgaṇhanticceva sabbasaṅgāhakāni, na yassā bhūmiyā yāni na vijjanti, tesaṃ saṅgāhakattāti attho. Tena ca avisesitattā sabbesaṃ sabbabhūmikattagahaṇappasaṅge taṃnivattanena sabbasaṅgāhakavacanaṃ avijjamānassa saṅgāhakattadīpakaṃ na hotīti dasseti.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
2. Pañhapucchakavaṇṇanā
223. இத⁴ அனாப⁴ட்ட²ந்தி ஏகந்தானாரம்மணத்தேன பா⁴ஸிதங். ‘‘ரூபமிஸ்ஸகத்தா அனாரம்மணேஸு ரூபத⁴ம்மேஸு ஸங்க³ஹித’’ந்தி கஸ்மா வுத்தங், நனு மிஸ்ஸகத்தா ஏவ ஜீவிதிந்த்³ரியங் அனாரம்மணேஸு அஸங்க³ஹிதங். ந ஹி அட்டி²ந்த்³ரியா அனாரம்மணாதி வுத்தாதி? ஸச்சமேதங், ஜீவிதிந்த்³ரியஏகதே³ஸஸ்ஸ பன அனாரம்மணேஸு ரூபத⁴ம்மேஸு ஸங்க³ஹிததங் ஸந்தா⁴யேதங் வுத்தங், அரூபகொட்டா²ஸேன பரித்தாரம்மணாதி³தா அத்தீ²தி ஸியாபக்கே² ஸங்க³ஹிதந்தி அதி⁴ப்பாயோ. அரூபகொட்டா²ஸேன பன பரித்தாரம்மணாதி³தா, ரூபகொட்டா²ஸேன ச நவத்தப்³ப³தா அத்தீ²தி மிஸ்ஸகஸ்ஸ ஸமுதா³யஸ்ஸேவ வஸேன ஸியாபக்கே² ஸங்க³ஹிதங், ந ஏகதே³ஸவஸேனாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ந ஹி அனாரம்மணங் பரித்தாரம்மணாதி³பா⁴வேன நவத்தப்³ப³ங் ந ஹோதீதி. ‘‘ரூபஞ்ச நிப்³பா³னஞ்ச அனாரம்மணா, ஸத்திந்த்³ரியா அனாரம்மணா’’திஆதி³வசனஞ்ச அவிஜ்ஜமானாரம்மணானாரம்மணேஸு நவத்தப்³பே³ஸு அனாரம்மணத்தா நவத்தப்³ப³தங் த³ஸ்ஸேதி, ந ஸாரம்மணஸ்ஸேவ நவத்தப்³ப³தங், நவத்தப்³ப³ஸ்ஸ வா ஸாரம்மணதங். ந ஹி நவத்தப்³ப³-ஸத்³தோ³ ஸாரம்மணே நிருள்ஹோ. யதி³பி ஸியா, ‘‘திஸ்ஸோ ச வேத³னா ரூபஞ்ச நிப்³பா³னஞ்ச இமே த⁴ம்மா நவத்தப்³பா³ ஸுகா²ய வேத³னாய ஸம்பயுத்தா’’திஆதி³ ந வுச்செய்ய, அதா²பி பரித்தாரம்மணாதி³ஸம்ப³ந்தோ⁴ நவத்தப்³ப³-ஸத்³தோ³ ஸாரம்மணெஸ்வேவ வத்ததி, ‘‘த்³வாயதனா ஸியா பரித்தாரம்மணா’’திஆதி³ங் அவத்வா ‘‘மனாயதனங் ஸியா பரித்தாரம்மணங்…பே॰… அப்பமாணாரம்மண’’ந்திபி, ‘‘த⁴ம்மாயதனங் ஸியா பரித்தாரம்மணங்…பே॰… அப்பமாணாரம்மண’’ந்திபி, ‘‘ஸியா அனாரம்மண’’ந்திபி வத்தப்³ப³ங் ஸியா. ந ஹி பஞ்ஹபுச்ச²கே ஸாவஸேஸா தே³ஸனா அத்தீ²தி . ‘‘அட்டி²ந்த்³ரியா ஸியா அஜ்ஜ²த்தாரம்மணா’’தி எத்த² ச ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனகாலே அரூபஸ்ஸ ரூபஸ்ஸ ச அனாரம்மணத்தா நவத்தப்³ப³தா வேதி³தப்³பா³.
223. Idha anābhaṭṭhanti ekantānārammaṇattena bhāsitaṃ. ‘‘Rūpamissakattā anārammaṇesu rūpadhammesu saṅgahita’’nti kasmā vuttaṃ, nanu missakattā eva jīvitindriyaṃ anārammaṇesu asaṅgahitaṃ. Na hi aṭṭhindriyā anārammaṇāti vuttāti? Saccametaṃ, jīvitindriyaekadesassa pana anārammaṇesu rūpadhammesu saṅgahitataṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ, arūpakoṭṭhāsena parittārammaṇāditā atthīti siyāpakkhe saṅgahitanti adhippāyo. Arūpakoṭṭhāsena pana parittārammaṇāditā, rūpakoṭṭhāsena ca navattabbatā atthīti missakassa samudāyasseva vasena siyāpakkhe saṅgahitaṃ, na ekadesavasenāti daṭṭhabbaṃ. Na hi anārammaṇaṃ parittārammaṇādibhāvena navattabbaṃ na hotīti. ‘‘Rūpañca nibbānañca anārammaṇā, sattindriyā anārammaṇā’’tiādivacanañca avijjamānārammaṇānārammaṇesu navattabbesu anārammaṇattā navattabbataṃ dasseti, na sārammaṇasseva navattabbataṃ, navattabbassa vā sārammaṇataṃ. Na hi navattabba-saddo sārammaṇe niruḷho. Yadipi siyā, ‘‘tisso ca vedanā rūpañca nibbānañca ime dhammā navattabbā sukhāya vedanāya sampayuttā’’tiādi na vucceyya, athāpi parittārammaṇādisambandho navattabba-saddo sārammaṇesveva vattati, ‘‘dvāyatanā siyā parittārammaṇā’’tiādiṃ avatvā ‘‘manāyatanaṃ siyā parittārammaṇaṃ…pe… appamāṇārammaṇa’’ntipi, ‘‘dhammāyatanaṃ siyā parittārammaṇaṃ…pe… appamāṇārammaṇa’’ntipi, ‘‘siyā anārammaṇa’’ntipi vattabbaṃ siyā. Na hi pañhapucchake sāvasesā desanā atthīti . ‘‘Aṭṭhindriyā siyā ajjhattārammaṇā’’ti ettha ca jīvitindriyassa ākiñcaññāyatanakāle arūpassa rūpassa ca anārammaṇattā navattabbatā veditabbā.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
இந்த்³ரியவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Indriyavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 5. இந்த்³ரியவிப⁴ங்கோ³ • 5. Indriyavibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
2. பஞ்ஹாபுச்ச²கவண்ணனா • 2. Pañhāpucchakavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 5. இந்த்³ரியவிப⁴ங்கோ³ • 5. Indriyavibhaṅgo
