| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā |
5. இந்த்³ரியவிப⁴ங்கோ³
5. Indriyavibhaṅgo
1. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
219. சக்கு²த்³வாரபா⁴வேதி சக்கு²த்³வாரபா⁴வஹேது. தங்த்³வாரிகேஹீதி தஸ்மிங் த்³வாரே பவத்தனகேஹி சித்தசேதஸிகேஹி. தே ஹி ‘‘தங் த்³வாரங் பவத்திஓகாஸபூ⁴தங் ஏதேஸங் அத்தீ²’’தி தங்த்³வாரிகா. நனு ச தப்³ப³த்து²கேஹிபி தங் இந்த³ட்ட²ங் காரேதி. தேனாஹ அட்ட²கதா²யங் ‘‘திக்கே² திக்க²த்தா, மந்தே³ ச மந்த³த்தா’’தி? ஸச்சங் காரேதி, தப்³ப³த்து²காபி பன இத⁴ ‘‘தங்த்³வாரிகா’’இச்சேவ வுத்தா. அபரிச்சத்தத்³வாரபா⁴வங்யேவ ஹி சக்கு² நிஸ்ஸயட்டே²ன ‘‘வத்தூ²’’தி வுச்சதி. அத² வா தங்த்³வாரிகேஸு தஸ்ஸ இந்த³ட்டோ² பாகடோதி ‘‘தங்த்³வாரிகேஹீ’’தி வுத்தங். இந்த³ட்டோ² பரேஹி அனுவத்தனீயதா பரமிஸ்ஸரபா⁴வோதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தஞ்ஹி…பே॰… அனுவத்தந்தீ’’தி ஆஹ. தத்த² தந்தி சக்கு²ங். தேதி தங்த்³வாரிகே. கிரியானிட்டா²னவாசீ ஆவீ-ஸத்³தோ³ ‘‘விஜிதாவீ’’திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.258; 2.33; 3.199) வியாதி ஆஹ ‘‘பரினிட்டி²தகிச்சஜானந’’ந்தி.
219. Cakkhudvārabhāveti cakkhudvārabhāvahetu. Taṃdvārikehīti tasmiṃ dvāre pavattanakehi cittacetasikehi. Te hi ‘‘taṃ dvāraṃ pavattiokāsabhūtaṃ etesaṃ atthī’’ti taṃdvārikā. Nanu ca tabbatthukehipi taṃ indaṭṭhaṃ kāreti. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tikkhe tikkhattā, mande ca mandattā’’ti? Saccaṃ kāreti, tabbatthukāpi pana idha ‘‘taṃdvārikā’’icceva vuttā. Apariccattadvārabhāvaṃyeva hi cakkhu nissayaṭṭhena ‘‘vatthū’’ti vuccati. Atha vā taṃdvārikesu tassa indaṭṭho pākaṭoti ‘‘taṃdvārikehī’’ti vuttaṃ. Indaṭṭho parehi anuvattanīyatā paramissarabhāvoti dassento ‘‘tañhi…pe… anuvattantī’’ti āha. Tattha tanti cakkhuṃ. Teti taṃdvārike. Kiriyāniṭṭhānavācī āvī-saddo ‘‘vijitāvī’’tiādīsu (dī. ni. 1.258; 2.33; 3.199) viyāti āha ‘‘pariniṭṭhitakiccajānana’’nti.
‘‘ச² இமானி, பி⁴க்க²வே, இந்த்³ரியானி. கதமானி ச²? சக்கு²ந்த்³ரியங்…பே॰… மனிந்த்³ரிய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.495-499) ஏவங் கத்த²சி ச²பிந்த்³ரியானி ஆக³தானி, கஸ்மா பன ஸுத்தந்தே க²ந்தா⁴த³யோ விய இந்த்³ரியானி ஏகஜ்ஜ²ங் ந வுத்தானி, அபி⁴த⁴ம்மே ச வுத்தானீதி ஆஹ ‘‘தத்த² ஸுத்தந்தே’’திஆதி³. நிஸ்ஸரணூபாயாதி³பா⁴வதோதி எத்த² லோகுத்தரேஸு மக்³க³பரியாபன்னானி நிஸ்ஸரணங், இதரானி நிஸ்ஸரணப²லங், விவட்டஸன்னிஸ்ஸிதேன நிப்³ப³த்திதானி ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியாதீ³னி நிஸ்ஸரணூபாயோ, இதரேஸு கானிசி பவத்திபூ⁴தானி, கானிசி பவத்திஉபாயோதி வேதி³தப்³பா³னி.
‘‘Cha imāni, bhikkhave, indriyāni. Katamāni cha? Cakkhundriyaṃ…pe… manindriya’’nti (saṃ. ni. 5.495-499) evaṃ katthaci chapindriyāni āgatāni, kasmā pana suttante khandhādayo viya indriyāni ekajjhaṃ na vuttāni, abhidhamme ca vuttānīti āha ‘‘tattha suttante’’tiādi. Nissaraṇūpāyādibhāvatoti ettha lokuttaresu maggapariyāpannāni nissaraṇaṃ, itarāni nissaraṇaphalaṃ, vivaṭṭasannissitena nibbattitāni saddhindriyādīni nissaraṇūpāyo, itaresu kānici pavattibhūtāni, kānici pavattiupāyoti veditabbāni.
கீ²ணாஸவஸ்ஸ பா⁴வபூ⁴தோதி ச²ளங்கு³பெக்கா² விய கீ²ணாஸவஸ்ஸேவ த⁴ம்மபூ⁴தோ.
Khīṇāsavassa bhāvabhūtoti chaḷaṅgupekkhā viya khīṇāsavasseva dhammabhūto.
த்³வே அத்தா²தி இந்த³லிங்க³இந்த³ஸிட்ட²ட்டா². அத்தனோ பச்சயவஸேனாதி யதா²ஸகங் கம்மாதி³பச்சயவஸேன. தங்ஸஹிதஸந்தானேதி இத்தி²ந்த்³ரியஸஹிதே, புரிஸிந்த்³ரியஸஹிதே ச ஸந்தானே. அஞ்ஞாகாரேனாதி இத்தி²ஆதி³தோ அஞ்ஞேன ஆகாரேன. அனுவத்தனீயபா⁴வோ இத்தி²புரிஸிந்த்³ரியானங் ஆதி⁴பச்சந்தி யோஜனா. இமஸ்மிஞ்சத்தே²தி ஆதி⁴பச்சத்தே².
Dveatthāti indaliṅgaindasiṭṭhaṭṭhā. Attano paccayavasenāti yathāsakaṃ kammādipaccayavasena. Taṃsahitasantāneti itthindriyasahite, purisindriyasahite ca santāne. Aññākārenāti itthiādito aññena ākārena. Anuvattanīyabhāvo itthipurisindriyānaṃ ādhipaccanti yojanā. Imasmiñcattheti ādhipaccatthe.
தேஸந்தி அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியாதீ³னங் திண்ணங். யா ஸுக²து³க்கி²ந்த்³ரியானங் இட்டா²னிட்டா²காரஸம்போ⁴க³ரஸதா வுத்தா, ஸா ஆரம்மணஸபா⁴வேனேவ வேதி³தப்³பா³, ந ஏகச்சஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியாதீ³னங் விய பரிகப்பவஸேனாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘எத்த² சா’’திஆதி³மாஹ.
Tesanti anaññātaññassāmītindriyādīnaṃ tiṇṇaṃ. Yā sukhadukkhindriyānaṃ iṭṭhāniṭṭhākārasambhogarasatā vuttā, sā ārammaṇasabhāveneva veditabbā, na ekaccasomanassindriyādīnaṃ viya parikappavasenāti dassento ‘‘ettha cā’’tiādimāha.
யதி³பி புரிஸிந்த்³ரியானந்தரங் ஜீவிதிந்த்³ரியங் ரூபகண்டே³பி (த⁴॰ ஸ॰ 584) தே³ஸிதங், தங் பன ரூபஜீவிதிந்த்³ரியங், ந ச தத்த² மனிந்த்³ரியங் வத்வா இத்தி²புரிஸிந்த்³ரியானி வுத்தானி. இத⁴ பன அட்ட²கதா²யங் இந்த்³ரியானுக்கமோ வுத்தோ ஸப்³பா³காரேன யமகதே³ஸனாய ஸங்ஸந்த³தீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஸோ இந்த்³ரியயமகதே³ஸனாய ஸமேதீ’’தி. புரிமபச்சி²மானங் அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரானந்தி சக்கா²தீ³னங் புரிமானங் அஜ்ஜ²த்திகானங், இத்தி²ந்த்³ரியாதீ³னங் பச்சி²மானங் பா³ஹிரானங். தேஸங் மஜ்ஜே² வுத்தங் உப⁴யேஸங் உபகாரகதாதீ³பனத்த²ந்தி அதி⁴ப்பாயோ. தேன ஏவம்பி தே³ஸனந்தரானுரோதே⁴ன ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ அனுக்கமங் வத்துங் வட்டதீதி த³ஸ்ஸேதி. காமஞ்செத்த² ஏவங் வுத்தங், பரதோ பன கிச்சவினிச்ச²யே இத⁴ பாளியங் ஆக³தனியாமேனேவ மனிந்த்³ரியானந்தரங் ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ, தத³னந்தரஞ்ச இத்தி²புரிஸிந்த்³ரியானங் கிச்சவினிச்ச²யங் த³ஸ்ஸெஸ்ஸதி. ஸப்³ப³ங் தங் து³க்க²ங் ஸங்கா²ரது³க்க²பா⁴வேன, யதா²ரஹங் வா து³க்க²து³க்க²தாதி³பா⁴வேன. து³வித⁴த்தபா⁴வானுபாலகஸ்ஸாதி ரூபாரூபவஸேன து³வித⁴ஸ்ஸ அத்தபா⁴வஸ்ஸ அனுபாலகஸ்ஸ. ரூபாரூபவஸேன து³வித⁴ம்பி ஹி ஜீவிதிந்த்³ரியங் இத⁴ க³ஹிதங். ‘‘பவத்தீ’’தி ஏதேன ஸஹஜாதத⁴ம்மானங் பவத்தனரஸேன ஜீவிதிந்த்³ரியேன வேத³யிதானங் பவத்தேதப்³ப³தங் தீ³பேதி. ‘‘பா⁴வனாமக்³க³ஸம்பயுத்த’’ந்தி இமினா ப²லபூ⁴தங் அஞ்ஞிந்த்³ரியங் நிவத்தேதி. பா⁴வனாக³ஹணஞ்செத்த² ஸக்கா அவத்துங். ‘‘பா⁴வேதப்³ப³த்தா’’தி வுத்தத்தா பா⁴வனாபா⁴வோ பாகடோவ. த³ஸ்ஸனானந்தராதி ஸமானஜாதிபூ⁴மிகேன அப்³யவஹிததங் ஸந்தா⁴யாஹ, ந அனந்தரபச்சயங்.
Yadipi purisindriyānantaraṃ jīvitindriyaṃ rūpakaṇḍepi (dha. sa. 584) desitaṃ, taṃ pana rūpajīvitindriyaṃ, na ca tattha manindriyaṃ vatvā itthipurisindriyāni vuttāni. Idha pana aṭṭhakathāyaṃ indriyānukkamo vutto sabbākārena yamakadesanāya saṃsandatīti dassento āha ‘‘so indriyayamakadesanāya sametī’’ti. Purimapacchimānaṃ ajjhattikabāhirānanti cakkhādīnaṃ purimānaṃ ajjhattikānaṃ, itthindriyādīnaṃ pacchimānaṃ bāhirānaṃ. Tesaṃ majjhe vuttaṃ ubhayesaṃ upakārakatādīpanatthanti adhippāyo. Tena evampi desanantarānurodhena jīvitindriyassa anukkamaṃ vattuṃ vaṭṭatīti dasseti. Kāmañcettha evaṃ vuttaṃ, parato pana kiccavinicchaye idha pāḷiyaṃ āgataniyāmeneva manindriyānantaraṃ jīvitindriyassa, tadanantarañca itthipurisindriyānaṃ kiccavinicchayaṃ dassessati. Sabbaṃ taṃ dukkhaṃ saṅkhāradukkhabhāvena, yathārahaṃ vā dukkhadukkhatādibhāvena. Duvidhattabhāvānupālakassāti rūpārūpavasena duvidhassa attabhāvassa anupālakassa. Rūpārūpavasena duvidhampi hi jīvitindriyaṃ idha gahitaṃ. ‘‘Pavattī’’ti etena sahajātadhammānaṃ pavattanarasena jīvitindriyena vedayitānaṃ pavattetabbataṃ dīpeti. ‘‘Bhāvanāmaggasampayutta’’nti iminā phalabhūtaṃ aññindriyaṃ nivatteti. Bhāvanāgahaṇañcettha sakkā avattuṃ. ‘‘Bhāvetabbattā’’ti vuttattā bhāvanābhāvo pākaṭova. Dassanānantarāti samānajātibhūmikena abyavahitataṃ sandhāyāha, na anantarapaccayaṃ.
தஸ்ஸாதி இந்த்³ரியபச்சயபா⁴வஸ்ஸ. அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணத்தாதி அஞ்ஞேஹி அனிந்த்³ரியேஹி அஸாதா⁴ரணத்தா. ஏவங் ஸாமத்தி²யதோ கிச்சவிஸேஸங் வவத்த²பெத்வா பகரணதோபி தங் த³ஸ்ஸேதி ‘‘இந்த்³ரியகதா²ய ச பவத்தத்தா’’தி. அஞ்ஞேஸந்தி அஞ்ஞேஸங் இந்த்³ரியஸபா⁴வானம்பி ஸஹஜாதத⁴ம்மானங். யேஹி தே இந்த³ட்ட²ங் காரெந்தி, தேஸங் வஸவத்தாபனங் நத்தி², யதா² மனிந்த்³ரியஸ்ஸ புப்³ப³ங்க³மஸபா⁴வாபா⁴வதோ ஸயஞ்ச தே அஞ்ஞத³த்து² மனிந்த்³ரியஸ்ஸேவ வஸே வத்தந்தி. தேனாஹ ‘‘தங்ஸம்பயுத்தானிபி ஹீ’’திஆதி³. யதி³ ஏவங் கத²ங் தேஸங் இந்த³ட்டோ²தி? ‘‘ஸுக²னாதி³லக்க²ணே ஸம்பயுத்தானங் அத்தாகாரானுவிதா⁴பனமத்த’’ந்தி வுத்தோவாயமத்தோ² . ‘‘சேதஸிகத்தா’’தி இமினா ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் சித்தஸ்ஸ பதா⁴னதங் த³ஸ்ஸேதி. ததோ ஹி ‘‘சேதஸிகா’’தி வுச்சந்தி. ஸப்³ப³த்தா²தி வஸவத்தாபனங் ஸஹஜாதத⁴ம்மானுபாலனந்தி ஏவங் யாவ அமதாபி⁴முக²பா⁴வபச்சயதா ச ஸம்பயுத்தானந்தி தங்கிச்சனித்³தே³ஸே. ‘‘அனுப்பாத³னே, அனுபத்த²ம்பே⁴ ச ஸதீ’’தி பத³ங் ஆஹரித்வா ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். ந ஹி பத³த்தோ² ஸப்³பா⁴வங் ப்³யபி⁴சரதீதி ஜனகுபத்த²ம்ப⁴கத்தாபா⁴வேபீதி வுத்தங் ஹோதி. தப்பச்சயானந்தி இத்தி²புரிஸனிமித்தாதி³பச்சயானங் கம்மாதீ³னங். தப்பவத்தனே நிமித்தபா⁴வோதி இத்தி²னிமித்தாதி³ஆகாரரூபனிப்³ப³த்தனே காரணபா⁴வோ. ஸ்வாயங் இத்தி²ந்த்³ரியாதீ³னங் தத்த² அத்தி²பா⁴வோயேவாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். யஸ்மிஞ்ஹி ஸதி யங் ஹோதி, அஸதி ச ந ஹோதி, தங் தஸ்ஸ காரணந்தி. ‘‘நிமித்தபா⁴வோ அனுவிதா⁴ன’’ந்தி இமினா அனுவிதா⁴னஸத்³த³ஸ்ஸ கம்மத்த²தங் த³ஸ்ஸேதி. ஸுக²து³க்க²பா⁴வப்பத்தா வியாதி ஸயங் ஸுக²து³க்க²ஸபா⁴வப்பத்தா விய, ஸுக²ந்தா து³க்க²ந்தா ச வியாதி அத்தோ². அஸந்தஸ்ஸ…பே॰… மஜ்ஜ²த்தாகாரானுபாபனங் அஞ்ஞாணுபெக்க²னாதி³வஸேன வேதி³தப்³ப³ங். ஸமானஜாதியந்தி அகுஸலேஹி ஸுக²து³க்கே²ஹி அகுஸலூபெக்கா²ய, அப்³யாகதேஹி அப்³யாகதூபெக்கா²ய, குஸலஸுக²தோ குஸலூபெக்கா²ய. தத்தா²பி பூ⁴மிவிபா⁴கே³னாயமத்தோ² பி⁴ந்தி³த்வா யோஜேதப்³போ³. தங் ஸப்³ப³ங் க²ந்த⁴விப⁴ங்கே³ வுத்தஓளாரிகஸுகு²மவிபா⁴கே³ன தீ³பேதப்³ப³ங். ஆதி³ஸத்³தே³னாதி ‘‘காமராக³ப்³யாபாதா³தீ³’’தி எத்த² வுத்தஆதி³ஸத்³தே³ன. ஸங்யோஜனஸமுச்சி²ந்த³னதது³பனிஸ்ஸயதா ஏவ ஸந்தா⁴ய அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியஸ்ஸ கிச்சந்தராபஸுததா வுத்தா, தஸ்ஸாபி உத்³த⁴ம்பா⁴கி³யஸங்யோஜனபடிப்பஸ்ஸத்³தி⁴ப்பஹானகிச்சதா லப்³ப⁴தேவ. அப்³யாபீபா⁴வதோ வா அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியஸ்ஸ படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴ப்பஹானகிச்சங் ந வத்தப்³ப³ங், ததோ அஞ்ஞிந்த்³ரியஸ்ஸாபி தங் அட்ட²கதா²யங் அனுத்³த⁴டங். மக்³கா³னந்தரஞ்ஹி ப²லங் ‘‘தாய ஸத்³தா⁴ய அவூபஸந்தாயா’’திஆதி³வசனதோ (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 505) கிலேஸானங் படிப்பஸ்ஸம்ப⁴னவஸேன பவத்ததி, ந இதரங். அஞ்ஞதா² அரியா ஸப்³ப³காலங் அப்படிப்பஸ்ஸத்³த⁴கிலேஸத³ரதா² ஸியுங். இதரஸ்ஸ பன நிச்ச²ந்த³ராகே³ஸு ஸத்தவோஹாரோ விய ருள்ஹிவஸேன படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴கிச்சதா வேதி³தப்³பா³.
Tassāti indriyapaccayabhāvassa. Anaññasādhāraṇattāti aññehi anindriyehi asādhāraṇattā. Evaṃ sāmatthiyato kiccavisesaṃ vavatthapetvā pakaraṇatopi taṃ dasseti ‘‘indriyakathāya ca pavattattā’’ti. Aññesanti aññesaṃ indriyasabhāvānampi sahajātadhammānaṃ. Yehi te indaṭṭhaṃ kārenti, tesaṃ vasavattāpanaṃ natthi, yathā manindriyassa pubbaṅgamasabhāvābhāvato sayañca te aññadatthu manindriyasseva vase vattanti. Tenāha ‘‘taṃsampayuttānipi hī’’tiādi. Yadi evaṃ kathaṃ tesaṃ indaṭṭhoti? ‘‘Sukhanādilakkhaṇe sampayuttānaṃ attākārānuvidhāpanamatta’’nti vuttovāyamattho . ‘‘Cetasikattā’’ti iminā sampayuttadhammānaṃ cittassa padhānataṃ dasseti. Tato hi ‘‘cetasikā’’ti vuccanti. Sabbatthāti vasavattāpanaṃ sahajātadhammānupālananti evaṃ yāva amatābhimukhabhāvapaccayatā ca sampayuttānanti taṃkiccaniddese. ‘‘Anuppādane, anupatthambhe ca satī’’ti padaṃ āharitvā sambandhitabbaṃ. Na hi padattho sabbhāvaṃ byabhicaratīti janakupatthambhakattābhāvepīti vuttaṃ hoti. Tappaccayānanti itthipurisanimittādipaccayānaṃ kammādīnaṃ. Tappavattane nimittabhāvoti itthinimittādiākārarūpanibbattane kāraṇabhāvo. Svāyaṃ itthindriyādīnaṃ tattha atthibhāvoyevāti daṭṭhabbaṃ. Yasmiñhi sati yaṃ hoti, asati ca na hoti, taṃ tassa kāraṇanti. ‘‘Nimittabhāvo anuvidhāna’’nti iminā anuvidhānasaddassa kammatthataṃ dasseti. Sukhadukkhabhāvappattā viyāti sayaṃ sukhadukkhasabhāvappattā viya, sukhantā dukkhantā ca viyāti attho. Asantassa…pe… majjhattākārānupāpanaṃ aññāṇupekkhanādivasena veditabbaṃ. Samānajātiyanti akusalehi sukhadukkhehi akusalūpekkhāya, abyākatehi abyākatūpekkhāya, kusalasukhato kusalūpekkhāya. Tatthāpi bhūmivibhāgenāyamattho bhinditvā yojetabbo. Taṃ sabbaṃ khandhavibhaṅge vuttaoḷārikasukhumavibhāgena dīpetabbaṃ. Ādisaddenāti ‘‘kāmarāgabyāpādādī’’ti ettha vuttaādisaddena. Saṃyojanasamucchindanatadupanissayatā eva sandhāya aññātāvindriyassa kiccantarāpasutatā vuttā, tassāpi uddhambhāgiyasaṃyojanapaṭippassaddhippahānakiccatā labbhateva. Abyāpībhāvato vā aññātāvindriyassa paṭippassaddhippahānakiccaṃ na vattabbaṃ, tato aññindriyassāpi taṃ aṭṭhakathāyaṃ anuddhaṭaṃ. Maggānantarañhi phalaṃ ‘‘tāya saddhāya avūpasantāyā’’tiādivacanato (dha. sa. aṭṭha. 505) kilesānaṃ paṭippassambhanavasena pavattati, na itaraṃ. Aññathā ariyā sabbakālaṃ appaṭippassaddhakilesadarathā siyuṃ. Itarassa pana nicchandarāgesu sattavohāro viya ruḷhivasena paṭippassaddhikiccatā veditabbā.
எத்தா²ஹ – கஸ்மா பன எத்தகானேவ இந்த்³ரியானி வுத்தானி, ஏதானி ஏவ ச வுத்தானீதி? ஆதி⁴பச்சத்த²ஸம்ப⁴வதோதி சே. ஆதி⁴பச்சங் நாம இஸ்ஸரியந்தி வுத்தமேதங். தயித³ங் ஆதி⁴பச்சங் அத்தனோ கிச்சே ப³லவந்தி அஞ்ஞேஸம்பி ஸபா⁴வத⁴ம்மானங் லப்³ப⁴தேவ. பச்சயாதீ⁴னவுத்திகா ஹி பச்சயுப்பன்னா . தஸ்மா தே தேஹி அனுவத்தீயந்தி, தே ச தே அனுவத்தந்தீதி? ஸச்சமேதங், ததா²பி அத்தி² தேஸங் விஸேஸோ. ஸ்வாயங் விஸேஸோ ‘‘சக்கு²விஞ்ஞாணாதி³ப்பவத்தியஞ்ஹி சக்கா²தீ³னங் ஸித்³த⁴மாதி⁴பச்ச’’ந்திஆதி³னா (விப⁴॰ அட்ட²॰ 219) அட்ட²கதா²யங் த³ஸ்ஸிதோயேவ.
Etthāha – kasmā pana ettakāneva indriyāni vuttāni, etāni eva ca vuttānīti? Ādhipaccatthasambhavatoti ce. Ādhipaccaṃ nāma issariyanti vuttametaṃ. Tayidaṃ ādhipaccaṃ attano kicce balavanti aññesampi sabhāvadhammānaṃ labbhateva. Paccayādhīnavuttikā hi paccayuppannā . Tasmā te tehi anuvattīyanti, te ca te anuvattantīti? Saccametaṃ, tathāpi atthi tesaṃ viseso. Svāyaṃ viseso ‘‘cakkhuviññāṇādippavattiyañhi cakkhādīnaṃ siddhamādhipacca’’ntiādinā (vibha. aṭṭha. 219) aṭṭhakathāyaṃ dassitoyeva.
அபிச க²ந்த⁴பஞ்சகே யாயங் ஸத்தபஞ்ஞத்தி, தஸ்ஸா விஸேஸனிஸ்ஸயோ ச² அஜ்ஜ²த்திகானி ஆயதனானீதி தானி தாவ ஆதி⁴பச்சத்த²ங் உபாதா³ய ‘‘சக்கு²ந்த்³ரியங்…பே॰… மனிந்த்³ரிய’’ந்திஆதி³தோ வுத்தானி. தானி பன யேன த⁴ம்மேன பவத்தந்தி, அயங் ஸோ த⁴ம்மோ தேஸங் டி²திஹேதூதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ஜீவிதங். தயிமே இந்த்³ரியபடிப³த்³தா⁴ த⁴ம்மா இமேஸங் வஸேன ‘‘இத்தீ², புரிஸோ’’தி வோஹரீயந்தீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் பா⁴வத்³வயங். ஸ்வாயங் ஸத்தஸஞ்ஞிதோ த⁴ம்மபுஞ்ஜோ பப³ந்த⁴வஸேன பவத்தமானோ இமாஹி வேத³னாஹி ஸங்கிலிஸ்ஸதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் வேத³னாபஞ்சகங். ததோ விஸுத்³த⁴த்தி²கானங் வோதா³னஸம்பா⁴ரத³ஸ்ஸனத்த²ங் ஸத்³தா⁴தி³பஞ்சகங். ததோ வோதா³னஸம்பா⁴ரா இமேஹி விஸுஜ்ஜ²ந்தி, விஸுத்³தி⁴ப்பத்தா, நிட்டி²தகிச்சா ச ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் அந்தே அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியாதீ³னி தீணி வுத்தானி. ஸப்³ப³த்த² ‘‘ஆதி⁴பச்சத்த²ங் உபாதா³யா’’தி பத³ங் யோஜேதப்³ப³ங். எத்தாவதா அதி⁴ப்பேதத்த²ஸித்³தீ⁴தி அஞ்ஞேஸங் அக்³க³ஹணங்.
Apica khandhapañcake yāyaṃ sattapaññatti, tassā visesanissayo cha ajjhattikāni āyatanānīti tāni tāva ādhipaccatthaṃ upādāya ‘‘cakkhundriyaṃ…pe… manindriya’’ntiādito vuttāni. Tāni pana yena dhammena pavattanti, ayaṃ so dhammo tesaṃ ṭhitihetūti dassanatthaṃ jīvitaṃ. Tayime indriyapaṭibaddhā dhammā imesaṃ vasena ‘‘itthī, puriso’’ti voharīyantīti dassanatthaṃ bhāvadvayaṃ. Svāyaṃ sattasaññito dhammapuñjo pabandhavasena pavattamāno imāhi vedanāhi saṃkilissatīti dassanatthaṃ vedanāpañcakaṃ. Tato visuddhatthikānaṃ vodānasambhāradassanatthaṃ saddhādipañcakaṃ. Tato vodānasambhārā imehi visujjhanti, visuddhippattā, niṭṭhitakiccā ca hontīti dassanatthaṃ ante anaññātaññassāmītindriyādīni tīṇi vuttāni. Sabbattha ‘‘ādhipaccatthaṃ upādāyā’’ti padaṃ yojetabbaṃ. Ettāvatā adhippetatthasiddhīti aññesaṃ aggahaṇaṃ.
அத² வா பவத்தினிவத்தீனங் நிஸ்ஸயாதி³த³ஸ்ஸனத்த²ம்பி ஏதானி ஏவ வுத்தானி. பவத்தியா ஹி விஸேஸதோ மூலனிஸ்ஸயபூ⁴தானி ச² அஜ்ஜ²த்திகானி ஆயதனானி. யதா²ஹ ‘‘ச²ஸு லோகோ ஸமுப்பன்னோ’’திஆதி³ (ஸு॰ நி॰ 171). தஸ்ஸா உப்பத்தி இத்தி²புரிஸிந்த்³ரியேஹி. விஸபா⁴க³வத்து²ஸராக³னிமித்தா ஹி யேபு⁴ய்யேன ஸத்தகாயஸ்ஸ அபி⁴னிப்³ப³த்தி. வுத்தஞ்ஹேதங் ‘‘திண்ணங் கோ² பன, மஹாராஜ, ஸன்னிபாதா க³ப்³ப⁴ஸ்ஸாவக்கந்தி ஹோதி, இத⁴ மாதாபிதரோ ச ஸன்னிபதிதா ஹொந்தி, மாதா ச உதுனீ ஹோதி, க³ப்³போ⁴ ச பச்சுபட்டி²தோ ஹோதீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.408; 2.411; மி॰ ப॰ 4.1.6). அவட்டா²னங் ஜீவிதிந்த்³ரியேன தேன அனுபாலேதப்³ப³தோ. தேனாஹ ‘‘ஆயு டி²தி யபனா யாபனா’’திஆதி³. உபபோ⁴கோ³ வேத³னாஹி . வேத³னாவஸேன ஹி இட்டா²தி³ஸப்³ப³விஸயுபபோ⁴கோ³. யதா²ஹ – ‘‘வேத³யதி வேத³யதீதி கோ², பி⁴க்க²வே, தஸ்மா வேத³னாதி வுச்சதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.79). ஏவங் பவத்தியா நிஸ்ஸயஸமுப்பாத³ட்டி²திஸம்போ⁴க³த³ஸ்ஸனத்த²ங் சக்கு²ந்த்³ரியங் யாவ உபெக்கி²ந்த்³ரியந்தி சுத்³த³ஸிந்த்³ரியானி தே³ஸிதானி. யதா² சேதானி பவத்தியா, ஏவங் இதரானி நிவத்தியா. விவட்டஸன்னிஸ்ஸிதேன ஹி நிப்³ப³த்திதானி ஸத்³தா⁴தீ³னி பஞ்ச இந்த்³ரியானி நிவத்தியா நிஸ்ஸயோ. உப்பாதோ³ அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியேன தஸ்ஸ பட²மங் உப்பஜ்ஜனதோ. அவட்டா²னங் அஞ்ஞிந்த்³ரியேன. உபபோ⁴கோ³ அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியேன அக்³க³ப²லஸமுபபோ⁴க³தோ. ஏவம்பி ஏதானி ஏவ இந்த்³ரியானி தே³ஸிதானி. எத்தாவதா யதா²தி⁴ப்பேதத்த²ஸித்³தி⁴தோ அஞ்ஞேஸங் அக்³க³ஹணங். ஏதேனாபி நேஸங் தே³ஸனானுக்கமோபி ஸங்வண்ணிதோ வேதி³தப்³போ³.
Atha vā pavattinivattīnaṃ nissayādidassanatthampi etāni eva vuttāni. Pavattiyā hi visesato mūlanissayabhūtāni cha ajjhattikāni āyatanāni. Yathāha ‘‘chasu loko samuppanno’’tiādi (su. ni. 171). Tassā uppatti itthipurisindriyehi. Visabhāgavatthusarāganimittā hi yebhuyyena sattakāyassa abhinibbatti. Vuttañhetaṃ ‘‘tiṇṇaṃ kho pana, mahārāja, sannipātā gabbhassāvakkanti hoti, idha mātāpitaro ca sannipatitā honti, mātā ca utunī hoti, gabbho ca paccupaṭṭhito hotī’’ti (ma. ni. 1.408; 2.411; mi. pa. 4.1.6). Avaṭṭhānaṃ jīvitindriyena tena anupāletabbato. Tenāha ‘‘āyu ṭhiti yapanā yāpanā’’tiādi. Upabhogo vedanāhi . Vedanāvasena hi iṭṭhādisabbavisayupabhogo. Yathāha – ‘‘vedayati vedayatīti kho, bhikkhave, tasmā vedanāti vuccatī’’ti (saṃ. ni. 3.79). Evaṃ pavattiyā nissayasamuppādaṭṭhitisambhogadassanatthaṃ cakkhundriyaṃ yāva upekkhindriyanti cuddasindriyāni desitāni. Yathā cetāni pavattiyā, evaṃ itarāni nivattiyā. Vivaṭṭasannissitena hi nibbattitāni saddhādīni pañca indriyāni nivattiyā nissayo. Uppādo anaññātaññassāmītindriyena tassa paṭhamaṃ uppajjanato. Avaṭṭhānaṃ aññindriyena. Upabhogo aññātāvindriyena aggaphalasamupabhogato. Evampi etāni eva indriyāni desitāni. Ettāvatā yathādhippetatthasiddhito aññesaṃ aggahaṇaṃ. Etenāpi nesaṃ desanānukkamopi saṃvaṇṇito veditabbo.
220. குஸலாகுஸலவீரியாதீ³னீதி எத்த² ஆதி³-ஸத்³தே³ன குஸலஸமாதி⁴ஆதீ³னங், அப்³யாகதவீரியாதீ³னஞ்ச ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. பச்சயாதீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன தே³ஸாரம்மணாத³யோ க³ஹிதா, யதா²வுத்தவீரியாதீ³னி, சக்கா²தீ³னி ச ஸங்க³ண்ஹாதி. இச்சேவங் ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகானி வீரியிந்த்³ரியாதி³பதா³னி, சக்கு²ந்த்³ரியாதி³பதா³னி ச. தேனாதி ‘‘ஏவங் ஸந்தேபீ’’திஆதி³னா பூ⁴மிவிபா⁴க³கத²னேன. தன்னிவத்தனேனாதி ஸப்³பே³ஸங் ஸப்³ப³பூ⁴மிகத்தனிவத்தனேன. அவிஜ்ஜமானஸங்கா³ஹகத்தந்தி தஸ்ஸங் தஸ்ஸங் பூ⁴மியங் அனுபலப்³ப⁴மானஸ்ஸ இந்த்³ரியஸ்ஸ ஸங்கா³ஹகதா.
220. Kusalākusalavīriyādīnīti ettha ādi-saddena kusalasamādhiādīnaṃ, abyākatavīriyādīnañca saṅgaho daṭṭhabbo. Paccayādīti ādi-saddena desārammaṇādayo gahitā, yathāvuttavīriyādīni, cakkhādīni ca saṅgaṇhāti. Iccevaṃ sabbasaṅgāhikāni vīriyindriyādipadāni, cakkhundriyādipadāni ca. Tenāti ‘‘evaṃ santepī’’tiādinā bhūmivibhāgakathanena. Tannivattanenāti sabbesaṃ sabbabhūmikattanivattanena. Avijjamānasaṅgāhakattanti tassaṃ tassaṃ bhūmiyaṃ anupalabbhamānassa indriyassa saṅgāhakatā.
அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா
2. Pañhapucchakavaṇṇanā
இத⁴ இமஸ்மிங் ‘‘ஸத்திந்த்³ரியா அனாரம்மணா’’தி ஏவங் ஏகந்தானாரம்மணத்தே வுச்சமானே ந ஆப⁴ட்ட²ங் ஜீவிதிந்த்³ரியங் ந பா⁴ஸிதங். டீகாயங் பன அனாப⁴ட்ட²ந்தி கதஸமாஸங் கத்வா வுத்தங். ரூபத⁴ம்மேஸு ஸங்க³ஹிததந்தி ‘‘ரூப’’ந்தி க³ணிததங். அரூபகொட்டா²ஸேன அரூபபா⁴வேன ஸியாபக்கே² ஸங்க³ஹிதங். கஸ்மா? தஸ்ஸ பரித்தாரம்மணாதி³தா அத்தீ²தி. யஸ்மா பன ரூபாரூபமிஸ்ஸகஸ்ஸேவ வஸேன ஸியாபக்க²ஸங்க³ஹோ யுத்தோ, ந ஏகதே³ஸஸ்ஸ, தஸ்மா ஏகதே³ஸஸ்ஸ தங் அனிச்ச²ந்தோ ஆஹ ‘‘அதி⁴ப்பாயோ’’தி. இதா³னி தமத்த²ங் பகாஸேதுங் ‘‘அரூபகொட்டா²ஸேன பனா’’திஆதி³ வுத்தங். நவத்தப்³ப³தாதி பரித்தாரம்மணாதி³பா⁴வேன நவத்தப்³ப³தா. கத²ங் பன ரூபகொட்டா²ஸேனஸ்ஸானாரம்மணஸ்ஸ நவத்தப்³ப³தாதி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘ந ஹி அனாரம்மண’’ந்திஆதி³. ‘‘அவிஜ்ஜமானாரம்மணானாரம்மணேஸூ’’தி இமினா ‘‘அனாரம்மணா’’தி பா³ஹிரத்த²ஸமாஸோ அயந்தி த³ஸ்ஸேதி . நவத்தப்³பே³ஸூதி ஸாரம்மணபா⁴வேன நவத்தப்³பே³ஸு. அனாரம்மணத்தாதி ஆரம்மணரஹிதத்தா. ‘‘நவிந்த்³ரியா ஸியா பரித்தாரம்மணா, ஸியா மஹக்³க³தாரம்மணா, ஸியா அப்பமாணாரம்மணா, ஸியா ந வத்தப்³பா³ ‘பரித்தாரம்மணா’திபி ‘மஹக்³க³தாரம்மணா’திபி ‘அப்பமாணாரம்மணா’திபீ’’திஆதீ³ஸு (விப⁴॰ 223) விய ந ஸாரம்மணஸ்ஸேவ நவத்தப்³ப³தங் த³ஸ்ஸேதி. யதா² ச ந ஸாரம்மணஸ்ஸேவ நவத்தப்³ப³தாபரியாயோ, அத² கோ² அனாரம்மணஸ்ஸாபீதி ஸாரம்மணே நியமாபா⁴வோ. ஏவங் நவத்தப்³ப³ங் ஸாரம்மணமேவாதி அயம்பி நியமோ நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘நவத்தப்³ப³ஸ்ஸ வா ஸாரம்மணத’’ந்தி ஆஹ. தஸ்ஸ ந த³ஸ்ஸேதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ‘‘ந ஹீ’’திஆதி³னா தமேவத்த²ங் விவரதி.
Idha imasmiṃ ‘‘sattindriyā anārammaṇā’’ti evaṃ ekantānārammaṇatte vuccamāne na ābhaṭṭhaṃ jīvitindriyaṃ na bhāsitaṃ. Ṭīkāyaṃ pana anābhaṭṭhanti katasamāsaṃ katvā vuttaṃ. Rūpadhammesu saṅgahitatanti ‘‘rūpa’’nti gaṇitataṃ. Arūpakoṭṭhāsena arūpabhāvena siyāpakkhe saṅgahitaṃ. Kasmā? Tassa parittārammaṇāditā atthīti. Yasmā pana rūpārūpamissakasseva vasena siyāpakkhasaṅgaho yutto, na ekadesassa, tasmā ekadesassa taṃ anicchanto āha ‘‘adhippāyo’’ti. Idāni tamatthaṃ pakāsetuṃ ‘‘arūpakoṭṭhāsena panā’’tiādi vuttaṃ. Navattabbatāti parittārammaṇādibhāvena navattabbatā. Kathaṃ pana rūpakoṭṭhāsenassānārammaṇassa navattabbatāti codanaṃ sandhāyāha ‘‘na hi anārammaṇa’’ntiādi. ‘‘Avijjamānārammaṇānārammaṇesū’’ti iminā ‘‘anārammaṇā’’ti bāhiratthasamāso ayanti dasseti . Navattabbesūti sārammaṇabhāvena navattabbesu. Anārammaṇattāti ārammaṇarahitattā. ‘‘Navindriyā siyā parittārammaṇā, siyā mahaggatārammaṇā, siyā appamāṇārammaṇā, siyā na vattabbā ‘parittārammaṇā’tipi ‘mahaggatārammaṇā’tipi ‘appamāṇārammaṇā’tipī’’tiādīsu (vibha. 223) viya na sārammaṇasseva navattabbataṃ dasseti. Yathā ca na sārammaṇasseva navattabbatāpariyāyo, atha kho anārammaṇassāpīti sārammaṇe niyamābhāvo. Evaṃ navattabbaṃ sārammaṇamevāti ayampi niyamo natthīti dassento ‘‘navattabbassa vā sārammaṇata’’nti āha. Tassa na dassetīti sambandho. ‘‘Na hī’’tiādinā tamevatthaṃ vivarati.
தத்த² ரூபனிப்³பா³னானங் ஸுகா²தி³ஸம்பயுத்தபா⁴வேன நவத்தப்³ப³தா, ந பரித்தாரம்மணாதி³பா⁴வேனாதி சோத³னங் மனஸி கத்வா ஆஹ ‘‘அதா²பீ’’திஆதி³. தத்த² அதா²பி வத்ததீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸியா அனாரம்மணந்திபி வத்தப்³ப³ங் ஸியாதி அனாரம்மணங் த⁴ம்மாயதனங் ஸாரம்மணேஹி விஸுங் கத்வா ஏவங் வத்தப்³ப³ங் ஸியா. நவத்தப்³ப³-ஸத்³தோ³ யதி³ ஸாரம்மணெஸ்வேவ வத்தெய்ய, ந சேவங் வுத்தங், அவசனே ச அஞ்ஞங் காரணங் நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ந ஹி பஞ்ஹபுச்ச²கே ஸாவஸேஸா தே³ஸனா அத்தீ²’’தி. தஸ்மா நவத்தப்³ப³-ஸத்³தோ³ அனாரம்மணேஸுபி வத்ததேவாதி அதி⁴ப்பாயோ. யாபி ‘‘அட்டி²ந்த்³ரியா ஸியா அஜ்ஜ²த்தாரம்மணா’’தி அஜ்ஜ²த்தாரம்மணாதி³பா⁴வேன நவத்தப்³ப³தா வுத்தா, ஸா ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனகாலே பட²மாருப்பவிஞ்ஞாணாபா⁴வமத்தாரம்மணதங் ஸந்தா⁴ய வுத்தா, ந ஸாரம்மணஸ்ஸேவ நவத்தப்³ப³தாத³ஸ்ஸனத்த²ங், நாபி அனாரம்மணஸ்ஸ பரித்தாரம்மணாதி³பா⁴வேன நவத்தப்³ப³தாபா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அட்டி²ந்த்³ரியா ஸியா அஜ்ஜ²த்தாரம்மணாதி எத்த² சா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ஸியா அஜ்ஜ²த்தாரம்மணாதீதி இதி-ஸத்³தோ³ ஆதி³அத்தோ². தேன அவஸிட்ட²பாளிஸங்க³ண்ஹனேன ‘‘ஸியா ந வத்தப்³பா³ ‘அஜ்ஜ²த்தாரம்மணா’திபி ‘ப³ஹித்³தா⁴ரம்மணா’திபி ‘அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴ரம்மணா’திபீ’’தி இமாய பாளியா வுத்தமத்த²ங் ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ…பே॰… நவத்தப்³ப³தா வேதி³தப்³பா³’’தி ஆஹ, தங் வுத்தத்த²மேவ.
Tattha rūpanibbānānaṃ sukhādisampayuttabhāvena navattabbatā, na parittārammaṇādibhāvenāti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘athāpī’’tiādi. Tattha athāpi vattatīti sambandho. Siyā anārammaṇantipi vattabbaṃ siyāti anārammaṇaṃ dhammāyatanaṃ sārammaṇehi visuṃ katvā evaṃ vattabbaṃ siyā. Navattabba-saddo yadi sārammaṇesveva vatteyya, na cevaṃ vuttaṃ, avacane ca aññaṃ kāraṇaṃ natthīti dassento āha ‘‘na hi pañhapucchake sāvasesā desanā atthī’’ti. Tasmā navattabba-saddo anārammaṇesupi vattatevāti adhippāyo. Yāpi ‘‘aṭṭhindriyā siyā ajjhattārammaṇā’’ti ajjhattārammaṇādibhāvena navattabbatā vuttā, sā jīvitindriyassa ākiñcaññāyatanakāle paṭhamāruppaviññāṇābhāvamattārammaṇataṃ sandhāya vuttā, na sārammaṇasseva navattabbatādassanatthaṃ, nāpi anārammaṇassa parittārammaṇādibhāvena navattabbatābhāvadassanatthanti dassento ‘‘aṭṭhindriyā siyā ajjhattārammaṇāti ettha cā’’tiādimāha. Tattha siyā ajjhattārammaṇātīti iti-saddo ādiattho. Tena avasiṭṭhapāḷisaṅgaṇhanena ‘‘siyā na vattabbā ‘ajjhattārammaṇā’tipi ‘bahiddhārammaṇā’tipi ‘ajjhattabahiddhārammaṇā’tipī’’ti imāya pāḷiyā vuttamatthaṃ jīvitindriyassa dassento ‘‘jīvitindriyassa…pe… navattabbatā veditabbā’’ti āha, taṃ vuttatthameva.
பஞ்ஹபுச்ச²கவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
இந்த்³ரியவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Indriyavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 5. இந்த்³ரியவிப⁴ங்கோ³ • 5. Indriyavibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā / 1. அபி⁴த⁴ம்மபா⁴ஜனீயவண்ணனா • 1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 5. இந்த்³ரியவிப⁴ங்கோ³ • 5. Indriyavibhaṅgo
