| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
10. இந்த்³ரியயமகங்
10. Indriyayamakaṃ
இதா³னி தேஸஞ்ஞேவ மூலயமகே தே³ஸிதானங் குஸலாதி³த⁴ம்மானங் லப்³ப⁴மானவஸேன ஏகதே³ஸங் ஸங்க³ண்ஹித்வா த⁴ம்மயமகானந்தரங் தே³ஸிதஸ்ஸ இந்த்³ரியயமகஸ்ஸ வண்ணனா ஹோதி. தத்த² க²ந்த⁴யமகாதீ³ஸு வுத்தனயேனேவ பாளிவவத்தா²னங் வேதி³தப்³ப³ங். இதா⁴பி ஹி பண்ணத்திவாராத³யோ தயோ மஹாவாரா அவஸேஸா அந்தரவாரா ச ஸத்³தி⁴ங் காலப்பபே⁴தா³தீ³ஹி க²ந்த⁴யமகாதீ³ஸு ஆக³தஸதி³ஸாவ. இந்த்³ரியானங் பன ப³ஹுதாய தா⁴துயமகதோபி ப³ஹுதரானி யமகானி ஹொந்தி. யதா² பன ஹெட்டா² புக்³க³லவாராதீ³ஸு சக்கா²யதனசக்கு²தா⁴துமூலகே நயே சக்கா²யதனசக்கு²தா⁴தூஹி ஸத்³தி⁴ங் ஜிவ்ஹாயதனகாயாயதனானி ந யோஜிதானி. ஜிவ்ஹாயதனகாயாயதனமூலகானி ச யமகானேவ ந க³ஹிதானி, ததா² இதா⁴பி சக்கு²ந்த்³ரியமூலகே நயே ஜிவ்ஹிந்த்³ரியகாயிந்த்³ரியானி ந யோஜிதானி, ஜிவ்ஹிந்த்³ரியகாயிந்த்³ரியமூலகானி ச யமகானேவ ந க³ஹிதானி. தேஸங் அக்³க³ஹணே காரணங் தத்த² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். மனிந்த்³ரியங் பன யதா² சக்கு²ந்த்³ரியாதி³மூலகேஹி ததே²வ இத்தி²ந்த்³ரியாதி³மூலகேஹிபி ஸத்³தி⁴ங் யஸ்மா யோஜனங் க³ச்ச²தி, தஸ்மா நிக்கி²த்தபடிபாடியா அயோஜெத்வா ஸப்³பே³ஹிபி சக்கு²ந்த்³ரியமூலகாதீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் பரியோஸானே யோஜிதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். சக்கு²ந்த்³ரியேன ஸத்³தி⁴ங் இத்தி²ந்த்³ரியபுரிஸிந்த்³ரியஜீவிதிந்த்³ரியானி யோஜிதானி ஸுகி²ந்த்³ரியது³க்கி²ந்த்³ரியதோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியானி படிஸந்தி⁴யங் நத்தீ²தி ந க³ஹிதானி. ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியஉபெக்கி²ந்த்³ரியானி படிஸந்தி⁴யங் உப்பத்திஸப்³பா⁴வதோ க³ஹிதானி. ததா² ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியாதீ³னி பஞ்ச. லோகுத்தரானி தீணி படிஸந்தி⁴யங் அபா⁴வேனேவ ந க³ஹிதானி. இதி யானி க³ஹிதானி, தேஸங் வஸேனெத்த² சக்கு²ந்த்³ரியமூலகே நயே யமகக³ணனா வேதி³தப்³பா³. யதா² செத்த², ஏவங் ஸப்³ப³த்த². யானி பன ந க³ஹிதானி, தேஸங் வஸேன யமகானி ந க³ணேதப்³பா³னி. க³ணெந்தேன வா மோக⁴புச்சா²வஸேன க³ணேதப்³பா³னீதி ஏவங் தாவ ஸப்³ப³வாரேஸு பாளிவவத்தா²னமேவ வேதி³தப்³ப³ங்.
Idāni tesaññeva mūlayamake desitānaṃ kusalādidhammānaṃ labbhamānavasena ekadesaṃ saṃgaṇhitvā dhammayamakānantaraṃ desitassa indriyayamakassa vaṇṇanā hoti. Tattha khandhayamakādīsu vuttanayeneva pāḷivavatthānaṃ veditabbaṃ. Idhāpi hi paṇṇattivārādayo tayo mahāvārā avasesā antaravārā ca saddhiṃ kālappabhedādīhi khandhayamakādīsu āgatasadisāva. Indriyānaṃ pana bahutāya dhātuyamakatopi bahutarāni yamakāni honti. Yathā pana heṭṭhā puggalavārādīsu cakkhāyatanacakkhudhātumūlake naye cakkhāyatanacakkhudhātūhi saddhiṃ jivhāyatanakāyāyatanāni na yojitāni. Jivhāyatanakāyāyatanamūlakāni ca yamakāneva na gahitāni, tathā idhāpi cakkhundriyamūlake naye jivhindriyakāyindriyāni na yojitāni, jivhindriyakāyindriyamūlakāni ca yamakāneva na gahitāni. Tesaṃ aggahaṇe kāraṇaṃ tattha vuttanayeneva veditabbaṃ. Manindriyaṃ pana yathā cakkhundriyādimūlakehi tatheva itthindriyādimūlakehipi saddhiṃ yasmā yojanaṃ gacchati, tasmā nikkhittapaṭipāṭiyā ayojetvā sabbehipi cakkhundriyamūlakādīhi saddhiṃ pariyosāne yojitanti veditabbaṃ. Cakkhundriyena saddhiṃ itthindriyapurisindriyajīvitindriyāni yojitāni sukhindriyadukkhindriyadomanassindriyāni paṭisandhiyaṃ natthīti na gahitāni. Somanassindriyaupekkhindriyāni paṭisandhiyaṃ uppattisabbhāvato gahitāni. Tathā saddhindriyādīni pañca. Lokuttarāni tīṇi paṭisandhiyaṃ abhāveneva na gahitāni. Iti yāni gahitāni, tesaṃ vasenettha cakkhundriyamūlake naye yamakagaṇanā veditabbā. Yathā cettha, evaṃ sabbattha. Yāni pana na gahitāni, tesaṃ vasena yamakāni na gaṇetabbāni. Gaṇentena vā moghapucchāvasena gaṇetabbānīti evaṃ tāva sabbavāresu pāḷivavatthānameva veditabbaṃ.
பவத்திவாரவண்ணனா
Pavattivāravaṇṇanā
1-86. அத்த²வினிச்ச²யே பனெத்த² இத³ங் நயமுக²ங் – ஸசக்கு²கானங் ந இத்தீ²னந்தி ப்³ரஹ்மபாரிஸஜ்ஜாதீ³னஞ்சேவ ரூபீனங் புரிஸனபுங்ஸகானஞ்ச வஸேன வுத்தங். தேஸஞ்ஹி இத்தி²ந்த்³ரியங் நுப்பஜ்ஜதி. ஸசக்கு²கானங் ந புரிஸானந்தி ரூபீப்³ரஹ்மானஞ்சேவ இத்தி²னபுங்ஸகானஞ்ச வஸேன வுத்தங். தேஸஞ்ஹி புரிஸிந்த்³ரியங் நுப்பஜ்ஜதி. அசக்கு²கானங் உபபஜ்ஜந்தானங் தேஸங் ஜீவிதிந்த்³ரியங் உப்பஜ்ஜதீதி ஏகவோகாரசதுவோகாரகாமதா⁴துஸத்தே ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ஸசக்கு²கானங் வினா ஸோமனஸ்ஸேனாதி உபெக்கா²ஸஹக³தானங் சதுன்னங் மஹாவிபாகபடிஸந்தீ⁴னங் வஸேன வுத்தங். ஸசக்கு²கானங் வினா உபெக்கா²யாதி ஸோமனஸ்ஸஸஹக³தபடிஸந்தி⁴கானங் வஸேன வுத்தங். உபெக்கா²ய அசக்கு²கானந்தி அஹேதுகபடிஸந்தி⁴வஸேன வுத்தங். அஹேதுகானந்தி அஹேதுகபடிஸந்தி⁴சித்தேன ஸத்³தி⁴ங் ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியாதீ³னங் அபா⁴வதோ வுத்தங். தத்த² ஹி ஏகந்தேனேவ ஸத்³தா⁴ஸதிபஞ்ஞாயோ நத்தி². ஸமாதி⁴வீரியானி பன இந்த்³ரியப்பத்தானி ந ஹொந்தி. ஸஹேதுகானங் அசக்கு²கானந்தி க³ப்³ப⁴ஸெய்யகவஸேன சேவ அரூபீவஸேன ச வுத்தங். அஞ்ஞோ ஹி ஸஹேதுகோ அசக்கு²கோ நாம நத்தி². ஸசக்கு²கானங் அஹேதுகானந்தி அபாயே ஓபபாதிகவஸேன வுத்தங். ஸசக்கு²கானங் ஞாணவிப்பயுத்தானந்தி காமதா⁴துயங் து³ஹேதுகபடிஸந்தி⁴கானங் வஸேன வுத்தங். ஸசக்கு²கானங் ஞாணஸம்பயுத்தானந்தி ரூபீப்³ரஹ்மானோ சேவ காமாவசரதே³வமனுஸ்ஸே ச ஸந்தா⁴ய வுத்தங். ஞாணஸம்பயுத்தானங் அசக்கு²கானந்தி அரூபினோ ச திஹேதுகக³ப்³ப⁴ஸெய்யகே ச ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.
1-86. Atthavinicchaye panettha idaṃ nayamukhaṃ – sacakkhukānaṃ na itthīnanti brahmapārisajjādīnañceva rūpīnaṃ purisanapuṃsakānañca vasena vuttaṃ. Tesañhi itthindriyaṃ nuppajjati. Sacakkhukānaṃ na purisānanti rūpībrahmānañceva itthinapuṃsakānañca vasena vuttaṃ. Tesañhi purisindriyaṃ nuppajjati. Acakkhukānaṃ upapajjantānaṃ tesaṃ jīvitindriyaṃ uppajjatīti ekavokāracatuvokārakāmadhātusatte sandhāya vuttaṃ. Sacakkhukānaṃ vinā somanassenāti upekkhāsahagatānaṃ catunnaṃ mahāvipākapaṭisandhīnaṃ vasena vuttaṃ. Sacakkhukānaṃ vinā upekkhāyāti somanassasahagatapaṭisandhikānaṃ vasena vuttaṃ. Upekkhāya acakkhukānanti ahetukapaṭisandhivasena vuttaṃ. Ahetukānanti ahetukapaṭisandhicittena saddhiṃ saddhindriyādīnaṃ abhāvato vuttaṃ. Tattha hi ekanteneva saddhāsatipaññāyo natthi. Samādhivīriyāni pana indriyappattāni na honti. Sahetukānaṃ acakkhukānanti gabbhaseyyakavasena ceva arūpīvasena ca vuttaṃ. Añño hi sahetuko acakkhuko nāma natthi. Sacakkhukānaṃ ahetukānanti apāye opapātikavasena vuttaṃ. Sacakkhukānaṃ ñāṇavippayuttānanti kāmadhātuyaṃ duhetukapaṭisandhikānaṃ vasena vuttaṃ. Sacakkhukānaṃ ñāṇasampayuttānanti rūpībrahmāno ceva kāmāvacaradevamanusse ca sandhāya vuttaṃ. Ñāṇasampayuttānaṃ acakkhukānanti arūpino ca tihetukagabbhaseyyake ca sandhāya vuttaṃ.
190. ஜீவிதிந்த்³ரியமூலகே வினா ஸோமனஸ்ஸேன உபபஜ்ஜந்தானந்தி த்³வேபி ஜீவிதிந்த்³ரியானி ஸந்தா⁴ய வுத்தங். பவத்தே ஸோமனஸ்ஸவிப்பயுத்தசித்தஸ்ஸ உப்பாத³க்க²ணேதி அரூபஜீவிதிந்த்³ரியங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். இமினா நயேன ஸப்³ப³த்தா²பி படிஸந்தி⁴பவத்திவஸேன ஜீவிதிந்த்³ரியயோஜனா வேதி³தப்³பா³. ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியாதி³மூலகேஸுபி படிஸந்தி⁴பவத்திவஸேனேவத்தோ² க³ஹேதப்³போ³. படிலோமனயே பன நிரோத⁴வாரே ச ஏதேஸஞ்சேவ அஞ்ஞேஸஞ்ச த⁴ம்மானங் யதா²லாப⁴வஸேன சுதிபடிஸந்தி⁴பவத்தேஸு தீஸுபி அனுப்பாத³னிரோதா⁴ வேதி³தப்³பா³.
190. Jīvitindriyamūlake vinā somanassena upapajjantānanti dvepi jīvitindriyāni sandhāya vuttaṃ. Pavattesomanassavippayuttacittassa uppādakkhaṇeti arūpajīvitindriyaṃ sandhāya vuttaṃ. Iminā nayena sabbatthāpi paṭisandhipavattivasena jīvitindriyayojanā veditabbā. Somanassindriyādimūlakesupi paṭisandhipavattivasenevattho gahetabbo. Paṭilomanaye pana nirodhavāre ca etesañceva aññesañca dhammānaṃ yathālābhavasena cutipaṭisandhipavattesu tīsupi anuppādanirodhā veditabbā.
281. அனாக³தவாரே ஏதேனேவ பா⁴வேனாதி ஏதேன புரிஸபா⁴வேனேவ, அந்தரா இத்தி²பா⁴வங் அனாபஜ்ஜித்வா புரிஸபடிஸந்தி⁴க்³க³ஹணேனேவாதி அத்தோ². கதிசி ப⁴வே த³ஸ்ஸெத்வா பரினிப்³பா³யிஸ்ஸந்தீதி கதிசி படிஸந்தி⁴யோ க³ஹெத்வா இத்தி²பா⁴வங் அப்பத்வாவ பரினிப்³பா³யிஸ்ஸந்தீதி அத்தோ². து³தியபுச்சா²யபி ஏஸேவ நயோ.
281. Anāgatavāre eteneva bhāvenāti etena purisabhāveneva, antarā itthibhāvaṃ anāpajjitvā purisapaṭisandhiggahaṇenevāti attho. Katici bhave dassetvā parinibbāyissantīti katici paṭisandhiyo gahetvā itthibhāvaṃ appatvāva parinibbāyissantīti attho. Dutiyapucchāyapi eseva nayo.
361. பச்சுப்பன்னேன அதீதவாரே ஸுத்³தா⁴வாஸானங் உபபத்திசித்தஸ்ஸ ப⁴ங்க³க்க²ணே மனிந்த்³ரியஞ்ச நுப்பஜ்ஜித்தா²தி சித்தயமகே விய உப்பாத³க்க²ணாதிக்கமவஸேன அத்த²ங் அக்³க³ஹெத்வா தஸ்மிங் ப⁴வே அனுப்பன்னபுப்³ப³வஸேன க³ஹேதப்³போ³தி. இமினா நயமுகே²ன ஸப்³ப³ஸ்மிம்பி பவத்திவாரே அத்த²வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.
361. Paccuppannena atītavāre suddhāvāsānaṃ upapatticittassa bhaṅgakkhaṇe manindriyañca nuppajjitthāti cittayamake viya uppādakkhaṇātikkamavasena atthaṃ aggahetvā tasmiṃ bhave anuppannapubbavasena gahetabboti. Iminā nayamukhena sabbasmimpi pavattivāre atthavinicchayo veditabbo.
பவத்திவாரவண்ணனா.
Pavattivāravaṇṇanā.
பரிஞ்ஞாவாரவண்ணனா
Pariññāvāravaṇṇanā
435-482. பரிஞ்ஞாவாரே பன சக்கு²மூலகாதீ³ஸு ஏகமேவ சக்கு²ஸோதயமகங் த³ஸ்ஸிதங். யஸ்மா பன ஸேஸானிபி லோகியஅப்³யாகதானி சேவ லோகியஅப்³யாகதமிஸ்ஸகானி ச பரிஞ்ஞெய்யானேவ, தஸ்மா தானி அனுபதி³ட்டா²னிபி இமினாவ த³ஸ்ஸிதானி ஹொந்தி. யஸ்மா பன அகுஸலங் ஏகந்ததோ பஹாதப்³ப³மேவ, ஏகந்தங் குஸலங் பா⁴வேதப்³ப³மேவ, லோகுத்தராப்³யாகதங் ஸச்சி²காதப்³ப³ங், தஸ்மா ‘‘தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங் பஜஹதீ’’தி ‘‘அனஞ்ஞாதஞ்ஞஸ்ஸாமீதிந்த்³ரியங் பா⁴வேதீ’’தி ‘‘அஞ்ஞாதாவிந்த்³ரியங் ஸச்சி²கரோதீ’’தி வுத்தங். அஞ்ஞிந்த்³ரியங் பன பா⁴வேதப்³ப³ம்பி அத்தி² ஸச்சி²காதப்³ப³ம்பி, தங் பா⁴வனாவஸேனேவ க³ஹிதங். தத்த² த்³வே புக்³க³லாதி ஸகதா³கா³மிமக்³க³ஸமங்கீ³ ச, அரஹத்தமக்³க³ஸமங்கீ³ ச. தேஸு ஏகோ ஸமுச்சி²ந்தி³துங் அஸமத்த²த்தா தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங் ந பஜஹதி நாம. ஏகோ பஹீனதோ³ஸத்தா சக்கு²ந்த்³ரியங் ந பரிஜானாதீதி அனுப்பாத³ங் ஆபாதே³துங் அஸமத்த²தாய ந பரிஜானாதி. இமினா நயேன ஸப்³ப³விஸ்ஸஜ்ஜனேஸு அத்தோ² வேதி³தப்³போ³தி.
435-482. Pariññāvāre pana cakkhumūlakādīsu ekameva cakkhusotayamakaṃ dassitaṃ. Yasmā pana sesānipi lokiyaabyākatāni ceva lokiyaabyākatamissakāni ca pariññeyyāneva, tasmā tāni anupadiṭṭhānipi imināva dassitāni honti. Yasmā pana akusalaṃ ekantato pahātabbameva, ekantaṃ kusalaṃ bhāvetabbameva, lokuttarābyākataṃ sacchikātabbaṃ, tasmā ‘‘domanassindriyaṃ pajahatī’’ti ‘‘anaññātaññassāmītindriyaṃ bhāvetī’’ti ‘‘aññātāvindriyaṃ sacchikarotī’’ti vuttaṃ. Aññindriyaṃ pana bhāvetabbampi atthi sacchikātabbampi, taṃ bhāvanāvaseneva gahitaṃ. Tattha dve puggalāti sakadāgāmimaggasamaṅgī ca, arahattamaggasamaṅgī ca. Tesu eko samucchindituṃ asamatthattā domanassindriyaṃ na pajahati nāma. Eko pahīnadosattā cakkhundriyaṃ na parijānātīti anuppādaṃ āpādetuṃ asamatthatāya na parijānāti. Iminā nayena sabbavissajjanesu attho veditabboti.
பரிஞ்ஞாவாரவண்ணனா.
Pariññāvāravaṇṇanā.
இந்த்³ரியயமகவண்ணனா நிட்டி²தா.
Indriyayamakavaṇṇanā niṭṭhitā.
நிக³மனகதா²
Nigamanakathā
எத்தாவதா ச –
Ettāvatā ca –
யஸ்ஸோவாதே³ ட²த்வா, நிட்டி²தகிச்சஸ்ஸ கிச்சஸம்பன்னோ;
Yassovāde ṭhatvā, niṭṭhitakiccassa kiccasampanno;
யுவதிஜனோபி அதீதோ, ஸுவிஹிதனியமோ யமஸ்ஸாணங்.
Yuvatijanopi atīto, suvihitaniyamo yamassāṇaṃ.
தே³வபரிஸாய மஜ்ஜே², தே³வபுரே ஸப்³ப³தே³வதே³வேன;
Devaparisāya majjhe, devapure sabbadevadevena;
யமகங் நாம பகாஸிதங், யமாமலலோமேன யங் தேன.
Yamakaṃ nāma pakāsitaṃ, yamāmalalomena yaṃ tena.
பாளிவவத்தா²னவிதி⁴ங், புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனே ச அத்த²னயங்;
Pāḷivavatthānavidhiṃ, pucchāvissajjane ca atthanayaṃ;
த³ஸ்ஸேதுங் ஆரத்³தா⁴, யமகஅட்ட²கதா² மயா தஸ்ஸ.
Dassetuṃ āraddhā, yamakaaṭṭhakathā mayā tassa.
ஸா ஸுப³ஹுஅந்தராயே, லோகம்ஹி யதா² அனந்தராயேன;
Sā subahuantarāye, lokamhi yathā anantarāyena;
அயமஜ்ஜ பஞ்சமத்தேஹி, தந்தியா பா⁴ணவாரேஹி.
Ayamajja pañcamattehi, tantiyā bhāṇavārehi.
நிட்ட²ங் பத்தா ஏவங், நிட்டா²னங் பாபுணந்து ஸப்³பே³பி;
Niṭṭhaṃ pattā evaṃ, niṭṭhānaṃ pāpuṇantu sabbepi;
ஹிதஸுக²னிப்³ப³த்திகரா, மனோரதா² ஸப்³ப³ஸத்தானந்தி.
Hitasukhanibbattikarā, manorathā sabbasattānanti.
யமகப்பகரண-அட்ட²கதா² நிட்டி²தா.
Yamakappakaraṇa-aṭṭhakathā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / யமகபாளி • Yamakapāḷi / 10. இந்த்³ரியயமகங் • 10. Indriyayamakaṃ
