Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi |
౧౫. చత్తాలీసనిపాతో
15. Cattālīsanipāto
౧. ఇసిదాసీథేరీగాథా
1. Isidāsītherīgāthā
౪౦౨.
402.
నగరమ్హి కుసుమనామే, పాటలిపుత్తమ్హి పథవియా మణ్డే;
Nagaramhi kusumanāme, pāṭaliputtamhi pathaviyā maṇḍe;
సక్యకులకులీనాయో, ద్వే భిక్ఖునియో హి గుణవతియో.
Sakyakulakulīnāyo, dve bhikkhuniyo hi guṇavatiyo.
౪౦౩.
403.
ఇసిదాసీ తత్థ ఏకా, దుతియా బోధీతి సీలసమ్పన్నా చ;
Isidāsī tattha ekā, dutiyā bodhīti sīlasampannā ca;
ఝానజ్ఝాయనరతాయో, బహుస్సుతాయో ధుతకిలేసాయో.
Jhānajjhāyanaratāyo, bahussutāyo dhutakilesāyo.
౪౦౪.
404.
తా పిణ్డాయ చరిత్వా, భత్తత్థం 1 కరియ ధోతపత్తాయో;
Tā piṇḍāya caritvā, bhattatthaṃ 2 kariya dhotapattāyo;
రహితమ్హి సుఖనిసిన్నా, ఇమా గిరా అబ్భుదీరేసుం.
Rahitamhi sukhanisinnā, imā girā abbhudīresuṃ.
౪౦౫.
405.
‘‘పాసాదికాసి అయ్యే, ఇసిదాసి వయోపి తే అపరిహీనో;
‘‘Pāsādikāsi ayye, isidāsi vayopi te aparihīno;
కిం దిస్వాన బ్యాలికం, అథాసి నేక్ఖమ్మమనుయుత్తా’’.
Kiṃ disvāna byālikaṃ, athāsi nekkhammamanuyuttā’’.
౪౦౬.
406.
ఏవమనుయుఞ్జియమానా సా, రహితే ధమ్మదేసనాకుసలా;
Evamanuyuñjiyamānā sā, rahite dhammadesanākusalā;
ఇసిదాసీ వచనమబ్రవి, ‘‘సుణ బోధి యథామ్హి పబ్బజితా.
Isidāsī vacanamabravi, ‘‘suṇa bodhi yathāmhi pabbajitā.
౪౦౭.
407.
‘‘ఉజ్జేనియా పురవరే, మయ్హం పితా సీలసంవుతో సేట్ఠి;
‘‘Ujjeniyā puravare, mayhaṃ pitā sīlasaṃvuto seṭṭhi;
తస్సమ్హి ఏకధీతా, పియా మనాపా చ దయితా చ.
Tassamhi ekadhītā, piyā manāpā ca dayitā ca.
౪౦౮.
408.
‘‘అథ మే సాకేతతో వరకా, ఆగచ్ఛుముత్తమకులీనా;
‘‘Atha me sāketato varakā, āgacchumuttamakulīnā;
సేట్ఠీ పహూతరతనో, తస్స మమం సుణ్హమదాసి తాతో.
Seṭṭhī pahūtaratano, tassa mamaṃ suṇhamadāsi tāto.
౪౦౯.
409.
‘‘సస్సుయా సస్సురస్స చ, సాయం పాతం పణామముపగమ్మ;
‘‘Sassuyā sassurassa ca, sāyaṃ pātaṃ paṇāmamupagamma;
సిరసా కరోమి పాదే, వన్దామి యథామ్హి అనుసిట్ఠా.
Sirasā karomi pāde, vandāmi yathāmhi anusiṭṭhā.
౪౧౦.
410.
‘‘యా మయ్హం సామికస్స, భగినియో భాతునో పరిజనో వా;
‘‘Yā mayhaṃ sāmikassa, bhaginiyo bhātuno parijano vā;
తమేకవరకమ్పి దిస్వా, ఉబ్బిగ్గా ఆసనం దేమి.
Tamekavarakampi disvā, ubbiggā āsanaṃ demi.
౪౧౧.
411.
‘‘అన్నేన చ పానేన చ, ఖజ్జేన చ యఞ్చ తత్థ సన్నిహితం;
‘‘Annena ca pānena ca, khajjena ca yañca tattha sannihitaṃ;
ఛాదేమి ఉపనయామి చ, దేమి చ యం యస్స పతిరూపం.
Chādemi upanayāmi ca, demi ca yaṃ yassa patirūpaṃ.
౪౧౨.
412.
ధోవన్తీ హత్థపాదే, పఞ్జలికా సామికముపేమి.
Dhovantī hatthapāde, pañjalikā sāmikamupemi.
౪౧౩.
413.
‘‘కోచ్ఛం పసాదం అఞ్జనిఞ్చ, ఆదాసకఞ్చ గణ్హిత్వా;
‘‘Kocchaṃ pasādaṃ añjaniñca, ādāsakañca gaṇhitvā;
పరికమ్మకారికా వియ, సయమేవ పతిం విభూసేమి.
Parikammakārikā viya, sayameva patiṃ vibhūsemi.
౪౧౪.
414.
‘‘సయమేవ ఓదనం సాధయామి, సయమేవ భాజనం ధోవన్తీ;
‘‘Sayameva odanaṃ sādhayāmi, sayameva bhājanaṃ dhovantī;
౪౧౫.
415.
‘‘ఏవం మం భత్తికతం, అనురత్తం కారికం నిహతమానం;
‘‘Evaṃ maṃ bhattikataṃ, anurattaṃ kārikaṃ nihatamānaṃ;
౪౧౬.
416.
‘‘సో మాతరఞ్చ పితరఞ్చ, భణతి ‘ఆపుచ్ఛహం గమిస్సామి;
‘‘So mātarañca pitarañca, bhaṇati ‘āpucchahaṃ gamissāmi;
ఇసిదాసియా న సహ వచ్ఛం, ఏకాగారేహం 9 సహ వత్థుం’.
Isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekāgārehaṃ 10 saha vatthuṃ’.
౪౧౭.
417.
‘‘‘మా ఏవం పుత్త అవచ, ఇసిదాసీ పణ్డితా పరిబ్యత్తా;
‘‘‘Mā evaṃ putta avaca, isidāsī paṇḍitā paribyattā;
ఉట్ఠాయికా అనలసా, కిం తుయ్హం న రోచతే పుత్త’.
Uṭṭhāyikā analasā, kiṃ tuyhaṃ na rocate putta’.
౪౧౮.
418.
‘‘‘న చ మే హింసతి కిఞ్చి, న చహం ఇసిదాసియా సహ వచ్ఛం;
‘‘‘Na ca me hiṃsati kiñci, na cahaṃ isidāsiyā saha vacchaṃ;
౪౧౯.
419.
‘‘తస్స వచనం సుణిత్వా, సస్సు ససురో చ మం అపుచ్ఛింసు;
‘‘Tassa vacanaṃ suṇitvā, sassu sasuro ca maṃ apucchiṃsu;
‘కిస్స 13 తయా అపరద్ధం, భణ విస్సట్ఠా యథాభూతం’.
‘Kissa 14 tayā aparaddhaṃ, bhaṇa vissaṭṭhā yathābhūtaṃ’.
౪౨౦.
420.
‘‘‘నపిహం అపరజ్ఝం కిఞ్చి, నపి హింసేమి న భణామి దుబ్బచనం;
‘‘‘Napihaṃ aparajjhaṃ kiñci, napi hiṃsemi na bhaṇāmi dubbacanaṃ;
కిం సక్కా కాతుయ్యే, యం మం విద్దేస్సతే భత్తా’.
Kiṃ sakkā kātuyye, yaṃ maṃ viddessate bhattā’.
౪౨౧.
421.
‘‘తే మం పితుఘరం పటినయింసు, విమనా దుఖేన అధిభూతా;
‘‘Te maṃ pitugharaṃ paṭinayiṃsu, vimanā dukhena adhibhūtā;
‘పుత్తమనురక్ఖమానా, జితామ్హసే రూపినిం లక్ఖిం’.
‘Puttamanurakkhamānā, jitāmhase rūpiniṃ lakkhiṃ’.
౪౨౨.
422.
‘‘అథ మం అదాసి తాతో, అడ్ఢస్స ఘరమ్హి దుతియకులికస్స;
‘‘Atha maṃ adāsi tāto, aḍḍhassa gharamhi dutiyakulikassa;
తతో ఉపడ్ఢసుఙ్కేన, యేన మం విన్దథ సేట్ఠి.
Tato upaḍḍhasuṅkena, yena maṃ vindatha seṭṭhi.
౪౨౩.
423.
‘‘తస్సపి ఘరమ్హి మాసం, అవసిం అథ సోపి మం పటిచ్ఛరయి 15;
‘‘Tassapi gharamhi māsaṃ, avasiṃ atha sopi maṃ paṭiccharayi 16;
దాసీవ ఉపట్ఠహన్తిం, అదూసికం సీలసమ్పన్నం.
Dāsīva upaṭṭhahantiṃ, adūsikaṃ sīlasampannaṃ.
౪౨౪.
424.
‘‘భిక్ఖాయ చ విచరన్తం, దమకం దన్తం మే పితా భణతి;
‘‘Bhikkhāya ca vicarantaṃ, damakaṃ dantaṃ me pitā bhaṇati;
౪౨౫.
425.
‘‘సోపి వసిత్వా పక్ఖం 21, అథ తాతం భణతి ‘దేహి మే పోట్ఠిం;
‘‘Sopi vasitvā pakkhaṃ 22, atha tātaṃ bhaṇati ‘dehi me poṭṭhiṃ;
ఘటికఞ్చ మల్లకఞ్చ, పునపి భిక్ఖం చరిస్సామి’.
Ghaṭikañca mallakañca, punapi bhikkhaṃ carissāmi’.
౪౨౬.
426.
‘‘అథ నం భణతీ తాతో, అమ్మా సబ్బో చ మే ఞాతిగణవగ్గో;
‘‘Atha naṃ bhaṇatī tāto, ammā sabbo ca me ñātigaṇavaggo;
‘కిం తే న కీరతి ఇధ, భణ ఖిప్పం తం తే కరిహి’తి.
‘Kiṃ te na kīrati idha, bhaṇa khippaṃ taṃ te karihi’ti.
౪౨౭.
427.
‘‘ఏవం భణితో భణతి, ‘యది మే అత్తా సక్కోతి అలం మయ్హం;
‘‘Evaṃ bhaṇito bhaṇati, ‘yadi me attā sakkoti alaṃ mayhaṃ;
ఇసిదాసియా న సహ వచ్ఛం, ఏకఘరేహం సహ వత్థుం’.
Isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekagharehaṃ saha vatthuṃ’.
౪౨౮.
428.
‘‘విస్సజ్జితో గతో సో, అహమ్పి ఏకాకినీ విచిన్తేమి;
‘‘Vissajjito gato so, ahampi ekākinī vicintemi;
‘ఆపుచ్ఛితూన గచ్ఛం, మరితుయే 23 వా పబ్బజిస్సం వా’.
‘Āpucchitūna gacchaṃ, marituye 24 vā pabbajissaṃ vā’.
౪౨౯.
429.
‘‘అథ అయ్యా జినదత్తా, ఆగచ్ఛీ గోచరాయ చరమానా;
‘‘Atha ayyā jinadattā, āgacchī gocarāya caramānā;
తాతకులం వినయధరీ, బహుస్సుతా సీలసమ్పన్నా.
Tātakulaṃ vinayadharī, bahussutā sīlasampannā.
౪౩౦.
430.
‘‘తం దిస్వాన అమ్హాకం, ఉట్ఠాయాసనం తస్సా పఞ్ఞాపయిం;
‘‘Taṃ disvāna amhākaṃ, uṭṭhāyāsanaṃ tassā paññāpayiṃ;
నిసిన్నాయ చ పాదే, వన్దిత్వా భోజనమదాసిం.
Nisinnāya ca pāde, vanditvā bhojanamadāsiṃ.
౪౩౧.
431.
‘‘అన్నేన చ పానేన చ, ఖజ్జేన చ యఞ్చ తత్థ సన్నిహితం;
‘‘Annena ca pānena ca, khajjena ca yañca tattha sannihitaṃ;
సన్తప్పయిత్వా అవచం, ‘అయ్యే ఇచ్ఛామి పబ్బజితుం’.
Santappayitvā avacaṃ, ‘ayye icchāmi pabbajituṃ’.
౪౩౨.
432.
‘‘అథ మం భణతీ తాతో, ‘ఇధేవ పుత్తక 25 చరాహి త్వం ధమ్మం;
‘‘Atha maṃ bhaṇatī tāto, ‘idheva puttaka 26 carāhi tvaṃ dhammaṃ;
అన్నేన చ పానేన చ, తప్పయ సమణే ద్విజాతీ చ’.
Annena ca pānena ca, tappaya samaṇe dvijātī ca’.
౪౩౩.
433.
‘‘అథహం భణామి తాతం, రోదన్తీ అఞ్జలిం పణామేత్వా;
‘‘Athahaṃ bhaṇāmi tātaṃ, rodantī añjaliṃ paṇāmetvā;
‘పాపఞ్హి మయా పకతం, కమ్మం తం నిజ్జరేస్సామి’.
‘Pāpañhi mayā pakataṃ, kammaṃ taṃ nijjaressāmi’.
౪౩౪.
434.
‘‘అథ మం భణతీ తాతో, ‘పాపుణ బోధిఞ్చ అగ్గధమ్మఞ్చ;
‘‘Atha maṃ bhaṇatī tāto, ‘pāpuṇa bodhiñca aggadhammañca;
నిబ్బానఞ్చ లభస్సు, యం సచ్ఛికరీ ద్విపదసేట్ఠో’.
Nibbānañca labhassu, yaṃ sacchikarī dvipadaseṭṭho’.
౪౩౫.
435.
‘‘మాతాపితూ అభివాదయిత్వా, సబ్బఞ్చ ఞాతిగణవగ్గం;
‘‘Mātāpitū abhivādayitvā, sabbañca ñātigaṇavaggaṃ;
సత్తాహం పబ్బజితా, తిస్సో విజ్జా అఫస్సయిం.
Sattāhaṃ pabbajitā, tisso vijjā aphassayiṃ.
౪౩౬.
436.
‘‘జానామి అత్తనో సత్త, జాతియో యస్సయం ఫలవిపాకో;
‘‘Jānāmi attano satta, jātiyo yassayaṃ phalavipāko;
తం తవ ఆచిక్ఖిస్సం, తం ఏకమనా నిసామేహి.
Taṃ tava ācikkhissaṃ, taṃ ekamanā nisāmehi.
౪౩౭.
437.
‘‘నగరమ్హి ఏరకచ్ఛే 27, సువణ్ణకారో అహం పహూతధనో;
‘‘Nagaramhi erakacche 28, suvaṇṇakāro ahaṃ pahūtadhano;
యోబ్బనమదేన మత్తో సో, పరదారం అసేవిహం.
Yobbanamadena matto so, paradāraṃ asevihaṃ.
౪౩౮.
438.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, నిరయమ్హి అపచ్చిసం చిరం;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, nirayamhi apaccisaṃ ciraṃ;
పక్కో తతో చ ఉట్ఠహిత్వా, మక్కటియా కుచ్ఛిమోక్కమిం.
Pakko tato ca uṭṭhahitvā, makkaṭiyā kucchimokkamiṃ.
౪౩౯.
439.
‘‘సత్తాహజాతకం మం, మహాకపి యూథపో నిల్లచ్ఛేసి;
‘‘Sattāhajātakaṃ maṃ, mahākapi yūthapo nillacchesi;
తస్సేతం కమ్మఫలం, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Tassetaṃ kammaphalaṃ, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౦.
440.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, కాలం కరిత్వా సిన్ధవారఞ్ఞే;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, kālaṃ karitvā sindhavāraññe;
కాణాయ చ ఖఞ్జాయ చ, ఏళకియా కుచ్ఛిమోక్కమిం.
Kāṇāya ca khañjāya ca, eḷakiyā kucchimokkamiṃ.
౪౪౧.
441.
‘‘ద్వాదస వస్సాని అహం, నిల్లచ్ఛితో దారకే పరివహిత్వా;
‘‘Dvādasa vassāni ahaṃ, nillacchito dārake parivahitvā;
కిమినావట్టో అకల్లో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Kimināvaṭṭo akallo, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౨.
442.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, గోవాణిజకస్స గావియా జాతో;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, govāṇijakassa gāviyā jāto;
వచ్ఛో లాఖాతమ్బో, నిల్లచ్ఛితో ద్వాదసే మాసే.
Vaccho lākhātambo, nillacchito dvādase māse.
౪౪౩.
443.
అన్ధోవట్టో అకల్లో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Andhovaṭṭo akallo, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౪.
444.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, వీథియా దాసియా ఘరే జాతో;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, vīthiyā dāsiyā ghare jāto;
నేవ మహిలా న పురిసో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Neva mahilā na puriso, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౫.
445.
‘‘తింసతివస్సమ్హి మతో, సాకటికకులమ్హి దారికా జాతా;
‘‘Tiṃsativassamhi mato, sākaṭikakulamhi dārikā jātā;
౪౪౬.
446.
‘‘తం మం తతో సత్థవాహో, ఉస్సన్నాయ విపులాయ వడ్ఢియా;
‘‘Taṃ maṃ tato satthavāho, ussannāya vipulāya vaḍḍhiyā;
ఓకడ్ఢతి విలపన్తిం, అచ్ఛిన్దిత్వా కులఘరస్మా.
Okaḍḍhati vilapantiṃ, acchinditvā kulagharasmā.
౪౪౭.
447.
‘‘అథ సోళసమే వస్సే, దిస్వా మం పత్తయోబ్బనం కఞ్ఞం;
‘‘Atha soḷasame vasse, disvā maṃ pattayobbanaṃ kaññaṃ;
ఓరున్ధతస్స పుత్తో, గిరిదాసో నామ నామేన.
Orundhatassa putto, giridāso nāma nāmena.
౪౪౮.
448.
‘‘తస్సపి అఞ్ఞా భరియా, సీలవతీ గుణవతీ యసవతీ చ;
‘‘Tassapi aññā bhariyā, sīlavatī guṇavatī yasavatī ca;
౪౪౯.
449.
‘‘తస్సేతం కమ్మఫలం, యం మం అపకీరితూన గచ్ఛన్తి;
‘‘Tassetaṃ kammaphalaṃ, yaṃ maṃ apakīritūna gacchanti;
దాసీవ ఉపట్ఠహన్తిం, తస్సపి అన్తో కతో మయా’’తి.
Dāsīva upaṭṭhahantiṃ, tassapi anto kato mayā’’ti.
… ఇసిదాసీ థేరీ….
… Isidāsī therī….
చత్తాలీసనిపాతో నిట్ఠితో.
Cattālīsanipāto niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā / ౧. ఇసిదాసీథేరీగాథావణ్ణనా • 1. Isidāsītherīgāthāvaṇṇanā