Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā |
౧౫. చత్తాలీసనిపాతో
15. Cattālīsanipāto
౧. ఇసిదాసీథేరీగాథావణ్ణనా
1. Isidāsītherīgāthāvaṇṇanā
చత్తాలీసనిపాతే నగరమ్హి కుసుమనామేతిఆదికా ఇసిదాసియా థేరియా గాథా. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారా తత్థ తత్థ భవే పురిసత్తభావే ఠత్వా వివట్టూపనిస్సయం కుసలం ఉపచినన్తీ చరిమభవతో సత్తమే భవే అకల్యాణసన్నిస్సయేన పరదారికకమ్మం కత్వా, కాయస్స భేదా నిరయే నిబ్బత్తిత్వా తత్థ బహూని వస్ససతాని నిరయే పచ్చిత్వా, తతో చుతా తీసు జాతీసు తిరచ్ఛానయోనియం నిబ్బత్తిత్వా తతో చుతా దాసియా కుచ్ఛిస్మిం నపుంసకో హుత్వా నిబ్బత్తి. తతో పన చుతా ఏకస్స దలిద్దస్స సాకటికస్స ధీతా హుత్వా నిబ్బత్తి. తం వయప్పత్తం గిరిదాసో నామ అఞ్ఞతరస్స సత్థవాహస్స పుత్తో అత్తనో భరియం కత్వా గేహం ఆనేసి. తస్స చ భరియా అత్థి సీలవతీ కల్యాణధమ్మా. తస్సం ఇస్సాపకతా సామినో తస్సా విద్దేసనకమ్మం అకాసి. సా తత్థ యావజీవం ఠత్వా కాయస్స భేదా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే ఉజ్జేనియం కులపదేససీలాచారాదిగుణేహి అభిసమ్మతస్స విభవసమ్పన్నస్స సేట్ఠిస్స ధీతా హుత్వా నిబ్బత్తి, ఇసిదాసీతిస్సా నామం అహోసి.
Cattālīsanipāte nagaramhi kusumanāmetiādikā isidāsiyā theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave purisattabhāve ṭhatvā vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī carimabhavato sattame bhave akalyāṇasannissayena paradārikakammaṃ katvā, kāyassa bhedā niraye nibbattitvā tattha bahūni vassasatāni niraye paccitvā, tato cutā tīsu jātīsu tiracchānayoniyaṃ nibbattitvā tato cutā dāsiyā kucchismiṃ napuṃsako hutvā nibbatti. Tato pana cutā ekassa daliddassa sākaṭikassa dhītā hutvā nibbatti. Taṃ vayappattaṃ giridāso nāma aññatarassa satthavāhassa putto attano bhariyaṃ katvā gehaṃ ānesi. Tassa ca bhariyā atthi sīlavatī kalyāṇadhammā. Tassaṃ issāpakatā sāmino tassā viddesanakammaṃ akāsi. Sā tattha yāvajīvaṃ ṭhatvā kāyassa bhedā imasmiṃ buddhuppāde ujjeniyaṃ kulapadesasīlācārādiguṇehi abhisammatassa vibhavasampannassa seṭṭhissa dhītā hutvā nibbatti, isidāsītissā nāmaṃ ahosi.
తం వయప్పత్తకాలే మాతాపితరో కులరూపవయవిభవాదిసదిసస్స అఞ్ఞతరస్స సేట్ఠిపుత్తస్స అదంసు. సా తస్స గేహే పతిదేవతా హుత్వా మాసమత్తం వసి. అథస్సా కమ్మబలేన సామికో విరత్తరూపో హుత్వా తం ఘరతో నీహరి. తం సబ్బం పాళితో ఏవ విఞ్ఞాయతి. తేసం తేసం పన సామికానం అరుచ్చనేయ్యతాయ సంవేగజాతా పితరం అనుజానాపేత్వా, జినదత్తాయ థేరియా సన్తికే పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తీ నచిరస్సేవ సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పత్వా, ఫలసుఖేన నిబ్బానసుఖేన చ వీతినామేన్తీ ఏకదివసం పాటలిపుత్తనగరే పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తా మహాగఙ్గాయం వాలుకపులినే నిసీదిత్వా బోధిత్థేరియా నామ అత్తనో సహాయత్థేరియా పుబ్బపటిపత్తిం పుచ్ఛితా తమత్థం గాథాబన్ధవసేన విస్సజ్జేసి ‘‘ఉజ్జేనియా పురవరే’’తిఆదినా. తేసం పన పుచ్ఛావిస్సజ్జనానం సమ్బన్ధం దస్సేతుం –
Taṃ vayappattakāle mātāpitaro kularūpavayavibhavādisadisassa aññatarassa seṭṭhiputtassa adaṃsu. Sā tassa gehe patidevatā hutvā māsamattaṃ vasi. Athassā kammabalena sāmiko virattarūpo hutvā taṃ gharato nīhari. Taṃ sabbaṃ pāḷito eva viññāyati. Tesaṃ tesaṃ pana sāmikānaṃ aruccaneyyatāya saṃvegajātā pitaraṃ anujānāpetvā, jinadattāya theriyā santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karontī nacirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā, phalasukhena nibbānasukhena ca vītināmentī ekadivasaṃ pāṭaliputtanagare piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā mahāgaṅgāyaṃ vālukapuline nisīditvā bodhittheriyā nāma attano sahāyattheriyā pubbapaṭipattiṃ pucchitā tamatthaṃ gāthābandhavasena vissajjesi ‘‘ujjeniyā puravare’’tiādinā. Tesaṃ pana pucchāvissajjanānaṃ sambandhaṃ dassetuṃ –
౪౦౨.
402.
‘‘నగరమ్హి కుసుమనామే, పాటలిపుత్తమ్హి పథవియా మణ్డే;
‘‘Nagaramhi kusumanāme, pāṭaliputtamhi pathaviyā maṇḍe;
సక్యకులకులీనాయో, ద్వే భిక్ఖునియో హి గుణవతియో.
Sakyakulakulīnāyo, dve bhikkhuniyo hi guṇavatiyo.
౪౦౩.
403.
‘‘ఇసిదాసీ తత్థ ఏకా, దుతియా బోధీతి సీలసమ్పన్నా చ;
‘‘Isidāsī tattha ekā, dutiyā bodhīti sīlasampannā ca;
ఝానజ్ఝాయనరతాయో, బహుస్సుతాయో ధుతకిలేసాయో.
Jhānajjhāyanaratāyo, bahussutāyo dhutakilesāyo.
౪౦౪.
404.
‘‘తా పిణ్డాయ చరిత్వా, భత్తత్థం కరియ ధోతపత్తాయో;
‘‘Tā piṇḍāya caritvā, bhattatthaṃ kariya dhotapattāyo;
రహితమ్హి సుఖనిసిన్నా, ఇమా గిరా అబ్భుదీరేసు’’న్తి. –
Rahitamhi sukhanisinnā, imā girā abbhudīresu’’nti. –
ఇమా తిస్సో గాథా సఙ్గీతికారేహి ఠపితా.
Imā tisso gāthā saṅgītikārehi ṭhapitā.
౪౦౫.
405.
‘‘పాసాదికాసి అయ్యే, ఇసిదాసి వయోపి తే అపరిహీనో;
‘‘Pāsādikāsi ayye, isidāsi vayopi te aparihīno;
కిం దిస్వాన బ్యాలికం, అథాసి నేక్ఖమ్మమనుయుత్తా.
Kiṃ disvāna byālikaṃ, athāsi nekkhammamanuyuttā.
౪౦౬.
406.
‘‘ఏవమనుయుఞ్జియమానా సా, రహితే ధమ్మదేసనాకుసలా;
‘‘Evamanuyuñjiyamānā sā, rahite dhammadesanākusalā;
ఇసిదాసీ వచనమబ్రవి, సుణ బోధి యథామ్హి పబ్బజితా.
Isidāsī vacanamabravi, suṇa bodhi yathāmhi pabbajitā.
ఇతో పరం విస్సజ్జనగాథా.
Ito paraṃ vissajjanagāthā.
౪౦౭.
407.
‘‘ఉజ్జేనియా పురవరే, మయ్హం పితా సీలసంవుతో సేట్ఠి;
‘‘Ujjeniyā puravare, mayhaṃ pitā sīlasaṃvuto seṭṭhi;
తస్సమ్హి ఏకధీతా, పియా మనాపా చ దయితా చ.
Tassamhi ekadhītā, piyā manāpā ca dayitā ca.
౪౦౮.
408.
‘‘అథ మే సాకేతతో వరకా, ఆగచ్ఛుముత్తమకులీనా;
‘‘Atha me sāketato varakā, āgacchumuttamakulīnā;
సేట్ఠీ పహూతరతనో, తస్స మమం సుణుమదాసి తాతో.
Seṭṭhī pahūtaratano, tassa mamaṃ suṇumadāsi tāto.
౪౦౯.
409.
‘‘సస్సుయా ససురస్స చ, సాయం పాతం పణామముపగమ్మ;
‘‘Sassuyā sasurassa ca, sāyaṃ pātaṃ paṇāmamupagamma;
సిరసా కరోమి పాదే, వన్దామి యథామ్హి అనుసిట్ఠా.
Sirasā karomi pāde, vandāmi yathāmhi anusiṭṭhā.
౪౧౦.
410.
‘‘యా మయ్హం సామికస్స, భగినియో భాతునో పరిజనో వా;
‘‘Yā mayhaṃ sāmikassa, bhaginiyo bhātuno parijano vā;
తమేకవరకమ్పి దిస్వా, ఉబ్బిగ్గా ఆసనం దేమి.
Tamekavarakampi disvā, ubbiggā āsanaṃ demi.
౪౧౧.
411.
‘‘అన్నేన చ పానేన చ, ఖజ్జేన చ యఞ్చ తత్థ సన్నిహితం;
‘‘Annena ca pānena ca, khajjena ca yañca tattha sannihitaṃ;
ఛాదేమి ఉపనయామి చ, దేమి చ యం యస్స పతిరూపం.
Chādemi upanayāmi ca, demi ca yaṃ yassa patirūpaṃ.
౪౧౨.
412.
‘‘కాలేన ఉపట్ఠహిత్వా, ఘరం సముపగమామి ఉమ్మారే;
‘‘Kālena upaṭṭhahitvā, gharaṃ samupagamāmi ummāre;
ధోవన్తీ హత్థ్పాదే, పఞ్జలికా సామికముపేమి.
Dhovantī hatthpāde, pañjalikā sāmikamupemi.
౪౧౩.
413.
‘‘కోచ్ఛం పసాదం అఞ్జనిఞ్చ, ఆదాసకఞ్చ గణ్హిత్వా;
‘‘Kocchaṃ pasādaṃ añjaniñca, ādāsakañca gaṇhitvā;
పరికమ్మకారికా వియ, సయమేవ పతిం విభూసేమి.
Parikammakārikā viya, sayameva patiṃ vibhūsemi.
౪౧౪.
414.
‘‘సయమేవ ఓదనం సాధయామి, సయమేవ భాజనం ధోవన్తీ;
‘‘Sayameva odanaṃ sādhayāmi, sayameva bhājanaṃ dhovantī;
మాతావ ఏకపుత్తకం, తథా భత్తారం పరిచరామి.
Mātāva ekaputtakaṃ, tathā bhattāraṃ paricarāmi.
౪౧౫.
415.
‘‘ఏవం మం భత్తికతం, అనురత్తం కారికం నిహతమానం;
‘‘Evaṃ maṃ bhattikataṃ, anurattaṃ kārikaṃ nihatamānaṃ;
ఉట్ఠాయికం అనలసం, సీలవతిం దుస్సతే భత్తా.
Uṭṭhāyikaṃ analasaṃ, sīlavatiṃ dussate bhattā.
౪౧౬.
416.
‘‘సో మాతరఞ్చ పితరఞ్చ, భణతి ఆపుచ్ఛహం గమిస్సామి;
‘‘So mātarañca pitarañca, bhaṇati āpucchahaṃ gamissāmi;
ఇసిదాసియా న సహ వచ్ఛం, ఏకాగారేహం సహ వత్థుం.
Isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekāgārehaṃ saha vatthuṃ.
౪౧౭.
417.
‘‘మా ఏవం పుత్త అవచ, ఇసిదాసీ పణ్డితా పరిబ్యత్తా;
‘‘Mā evaṃ putta avaca, isidāsī paṇḍitā paribyattā;
ఉట్ఠాయికా అనలసా, కిం తుయ్హం న రోచతే పుత్త.
Uṭṭhāyikā analasā, kiṃ tuyhaṃ na rocate putta.
౪౧౮.
418.
‘‘న చ మే హింసతి కిఞ్చి, న చహం ఇసిదాసియా సహ వచ్ఛం;
‘‘Na ca me hiṃsati kiñci, na cahaṃ isidāsiyā saha vacchaṃ;
దేస్సావ మే అలం మే, అపుచ్ఛాహం గమిస్సామి.
Dessāva me alaṃ me, apucchāhaṃ gamissāmi.
౪౧౯.
419.
‘‘తస్స వచనం సుణిత్వా, సస్సు ససురో చ మం అపుచ్ఛింసు;
‘‘Tassa vacanaṃ suṇitvā, sassu sasuro ca maṃ apucchiṃsu;
కిస్స తయా అపరద్ధం, భణ విస్సట్ఠా యథాభూతం.
Kissa tayā aparaddhaṃ, bhaṇa vissaṭṭhā yathābhūtaṃ.
౪౨౦.
420.
‘‘నపిహం అపరజ్ఝం కిఞ్చి, నపి హింసేమి న భణామి దుబ్బచనం;
‘‘Napihaṃ aparajjhaṃ kiñci, napi hiṃsemi na bhaṇāmi dubbacanaṃ;
కిం సక్కా కాతుయ్యే, యం మం విద్దేస్సతే భత్తా.
Kiṃ sakkā kātuyye, yaṃ maṃ viddessate bhattā.
౪౨౧.
421.
‘‘తే మం పితుఘరం పటినయింసు, విమనా దుఖేన అధిభూతా;
‘‘Te maṃ pitugharaṃ paṭinayiṃsu, vimanā dukhena adhibhūtā;
పుత్తమనురక్ఖమానా, జితామ్హసే రూపినిం లక్ఖిం.
Puttamanurakkhamānā, jitāmhase rūpiniṃ lakkhiṃ.
౪౨౨.
422.
‘‘అథ మం అదాసి తాతో, అడ్ఢస్స ఘరమ్హి దుతియకులికస్స;
‘‘Atha maṃ adāsi tāto, aḍḍhassa gharamhi dutiyakulikassa;
తతో ఉపడ్ఢసుఙ్కేన, యేన మం విన్దథ సేట్ఠి.
Tato upaḍḍhasuṅkena, yena maṃ vindatha seṭṭhi.
౪౨౩.
423.
‘‘తస్సపి ఘరమ్హి మాసం, అవసిం అథ సోపి మం పటిచ్ఛరయి;
‘‘Tassapi gharamhi māsaṃ, avasiṃ atha sopi maṃ paṭiccharayi;
దాసీవ ఉపట్ఠహన్తిం, అదూసికం సీలసమ్పన్నం.
Dāsīva upaṭṭhahantiṃ, adūsikaṃ sīlasampannaṃ.
౪౨౪.
424.
‘‘భిక్ఖాయ చ విచరన్తం, దమకం దన్తం మే పితా భణతి;
‘‘Bhikkhāya ca vicarantaṃ, damakaṃ dantaṃ me pitā bhaṇati;
హోహిసి మే జామాతా, నిక్ఖిప పోట్ఠిఞ్చ ఘటికఞ్చ.
Hohisi me jāmātā, nikkhipa poṭṭhiñca ghaṭikañca.
౪౨౫.
425.
‘‘సోపి వసిత్వా పక్ఖం, అథ తాతం భణతి ‘దేహి మే పోట్ఠిం;
‘‘Sopi vasitvā pakkhaṃ, atha tātaṃ bhaṇati ‘dehi me poṭṭhiṃ;
ఘటికఞ్చ మల్లకఞ్చ, పునపి భిక్ఖం చరిస్సామి’.
Ghaṭikañca mallakañca, punapi bhikkhaṃ carissāmi’.
౪౨౬.
426.
‘‘అథ నం భణతీ తాతో, అమ్మా సబ్బో చ మే ఞాతిగణవగ్గో;
‘‘Atha naṃ bhaṇatī tāto, ammā sabbo ca me ñātigaṇavaggo;
కిం తే న కీరతి ఇధ, భణ ఖిప్పం తం తే కరిహితి.
Kiṃ te na kīrati idha, bhaṇa khippaṃ taṃ te karihiti.
౪౨౭.
427.
‘‘ఏవం భణితో భణతి, యది మే అత్తా సక్కోతి అలం మయ్హం;
‘‘Evaṃ bhaṇito bhaṇati, yadi me attā sakkoti alaṃ mayhaṃ;
ఇసిదాసియా న సహ వచ్ఛం, ఏకఘరేహం సహ వత్థుం.
Isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekagharehaṃ saha vatthuṃ.
౪౨౮.
428.
‘‘విస్సజ్జితో గతో సో, అహమ్పి ఏకాకినీ విచిన్తేమి;
‘‘Vissajjito gato so, ahampi ekākinī vicintemi;
ఆపుచ్ఛితూన గచ్ఛం, మరితుయే వా పబ్బజిస్సం వా.
Āpucchitūna gacchaṃ, marituye vā pabbajissaṃ vā.
౪౨౯.
429.
‘‘అథ అయ్యా జినదత్తా, ఆగచ్ఛీ గోచరాయ చరమానా;
‘‘Atha ayyā jinadattā, āgacchī gocarāya caramānā;
తాత కులం వినయధరీ, బహుస్సుతా సీలసమ్పన్నా.
Tāta kulaṃ vinayadharī, bahussutā sīlasampannā.
౪౩౦.
430.
‘‘తం దిస్వాన అమ్హాకం, ఉట్ఠాయాసనం తస్సా పఞ్ఞాపయిం;
‘‘Taṃ disvāna amhākaṃ, uṭṭhāyāsanaṃ tassā paññāpayiṃ;
నిసిన్నాయ చ పాదే, వన్దిత్వా భోజనమదాసిం.
Nisinnāya ca pāde, vanditvā bhojanamadāsiṃ.
౪౩౧.
431.
‘‘అన్నేన చ పానేన చ, ఖజ్జేన చ యఞ్చ తత్థ సన్నిహితం;
‘‘Annena ca pānena ca, khajjena ca yañca tattha sannihitaṃ;
సన్తప్పయిత్వా అవచం, అయ్యే ఇచ్ఛామి పబ్బజితుం.
Santappayitvā avacaṃ, ayye icchāmi pabbajituṃ.
౪౩౨.
432.
‘‘అథ మం భణతీ తాతో, ఇధేవ పుత్తక చరాహి త్వం ధమ్మం;
‘‘Atha maṃ bhaṇatī tāto, idheva puttaka carāhi tvaṃ dhammaṃ;
అన్నేన చ పానేన చ, తప్పయ సమణే ద్విజాతీ చ.
Annena ca pānena ca, tappaya samaṇe dvijātī ca.
౪౩౩.
433.
‘‘అథహం భణామి తాతం, రోదన్తీ అఞ్జలిం పణామేత్వా;
‘‘Athahaṃ bhaṇāmi tātaṃ, rodantī añjaliṃ paṇāmetvā;
పాపఞ్హి మయా పకతం, కమ్మం తం నిజ్జరేస్సామి.
Pāpañhi mayā pakataṃ, kammaṃ taṃ nijjaressāmi.
౪౩౪.
434.
‘‘అథ మం భణతీ తాతో, పాపుణ బోధిఞ్చ అగ్గధమ్మఞ్చ;
‘‘Atha maṃ bhaṇatī tāto, pāpuṇa bodhiñca aggadhammañca;
నిబ్బానఞ్చ లభస్సు, యం సచ్ఛికరీ ద్విపదసేట్ఠో.
Nibbānañca labhassu, yaṃ sacchikarī dvipadaseṭṭho.
౪౩౫.
435.
‘‘మాతాపితూ అభివాద, యిత్వా సబ్బఞ్చ ఞాతిగణవగ్గం;
‘‘Mātāpitū abhivāda, yitvā sabbañca ñātigaṇavaggaṃ;
సత్తాహం పబ్బజితా, తిస్సో విజ్జా అఫస్సయిం.
Sattāhaṃ pabbajitā, tisso vijjā aphassayiṃ.
౪౩౬.
436.
‘‘జానామి అత్తనో సత్త, జాతియో యస్సయం ఫలవిపాకో;
‘‘Jānāmi attano satta, jātiyo yassayaṃ phalavipāko;
తం తవ ఆచిక్ఖిస్సం, తం ఏకమనా నిసామేహి.
Taṃ tava ācikkhissaṃ, taṃ ekamanā nisāmehi.
౪౩౭.
437.
‘‘నగరమ్హి ఏరకచ్ఛే, సువణ్ణకారో అహం పహూతధనో;
‘‘Nagaramhi erakacche, suvaṇṇakāro ahaṃ pahūtadhano;
యోబ్బనమదేన మత్తో, సో పరదారం అసేవిహం.
Yobbanamadena matto, so paradāraṃ asevihaṃ.
౪౩౮.
438.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, నిరయమ్హి అపచ్చిసం చిరం;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, nirayamhi apaccisaṃ ciraṃ;
పక్కో తతో చ ఉట్ఠహిత్వా, మక్కటియా కుచ్ఛిమోక్కమిం.
Pakko tato ca uṭṭhahitvā, makkaṭiyā kucchimokkamiṃ.
౪౩౯.
439.
‘‘సత్తాహజాతకం మం, మహాకపి యూథపో నిల్లచ్ఛేసి;
‘‘Sattāhajātakaṃ maṃ, mahākapi yūthapo nillacchesi;
తస్సేతం కమ్మఫలం, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Tassetaṃ kammaphalaṃ, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౦.
440.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, కాలం కరిత్వా సిన్ధవారఞ్ఞే;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, kālaṃ karitvā sindhavāraññe;
కాణాయ చ ఖఞ్జాయ చ, ఏళకియా కుచ్ఛిమోక్కమిం.
Kāṇāya ca khañjāya ca, eḷakiyā kucchimokkamiṃ.
౪౪౧.
441.
‘‘ద్వాదస వస్సాని అహం, నిల్లచ్ఛితో దారకే పరివహిత్వా;
‘‘Dvādasa vassāni ahaṃ, nillacchito dārake parivahitvā;
కిమినావట్టో అకల్లో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Kimināvaṭṭo akallo, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౨.
442.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, గోవాణిజకస్స గావియా జాతో;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, govāṇijakassa gāviyā jāto;
వచ్ఛో లాఖాతమ్బో, నిల్లచ్ఛితో ద్వాదసే మాసే.
Vaccho lākhātambo, nillacchito dvādase māse.
౪౪౩.
443.
‘‘వోఢూన నఙ్గలమహం, సకటఞ్చ ధారయామి;
‘‘Voḍhūna naṅgalamahaṃ, sakaṭañca dhārayāmi;
అన్ధోవట్టో అకల్లో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Andhovaṭṭo akallo, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౪.
444.
‘‘సోహం తతో చవిత్వా, వీథియా దాసియా ఘరే జాతో;
‘‘Sohaṃ tato cavitvā, vīthiyā dāsiyā ghare jāto;
నేవ మహిలా న పురిసో, యథాపి గన్త్వాన పరదారం.
Neva mahilā na puriso, yathāpi gantvāna paradāraṃ.
౪౪౫.
445.
‘‘తింసతివస్సమ్హి మతో, సాకటికకులమ్హి దారికా జాతా;
‘‘Tiṃsativassamhi mato, sākaṭikakulamhi dārikā jātā;
కపణమ్హి అప్పభోగే, ధనికపురిసపాతబహులమ్హి.
Kapaṇamhi appabhoge, dhanikapurisapātabahulamhi.
౪౪౬.
446.
‘‘తం మం తతో సత్థవాహో, ఉస్సన్నాయ విపులాయ వడ్ఢియా;
‘‘Taṃ maṃ tato satthavāho, ussannāya vipulāya vaḍḍhiyā;
ఓకడ్ఢతి విలపన్తిం, అచ్ఛిన్దిత్వా కులఘరస్మా.
Okaḍḍhati vilapantiṃ, acchinditvā kulagharasmā.
౪౪౭.
447.
‘‘అథ సోళసమే వస్సే, దిస్వా మం పత్తయోబ్బనం కఞ్ఞం;
‘‘Atha soḷasame vasse, disvā maṃ pattayobbanaṃ kaññaṃ;
ఓరున్ధతస్స పుత్తో, గిరిదాసో నామ నామేన.
Orundhatassa putto, giridāso nāma nāmena.
౪౪౮.
448.
‘‘తస్సపి అఞ్ఞా భరియా, సీలవతీ గుణవతీ యసవతీ చ;
‘‘Tassapi aññā bhariyā, sīlavatī guṇavatī yasavatī ca;
అనురత్తా భత్తారం, తస్సాహం విద్దేసనమకాసిం.
Anurattā bhattāraṃ, tassāhaṃ viddesanamakāsiṃ.
౪౪౯.
449.
‘‘తస్సేతం కమ్మఫలం, యం మం అపకీరితూన గచ్ఛన్తి;
‘‘Tassetaṃ kammaphalaṃ, yaṃ maṃ apakīritūna gacchanti;
దాసీవ ఉపట్ఠహన్తిం, తస్సపి అన్తో కతో మయా’’తి.
Dāsīva upaṭṭhahantiṃ, tassapi anto kato mayā’’ti.
తత్థ నగరమ్హి కుసుమనామేతి ‘‘కుసుమపుర’’న్తి ఏవం కుసుమసద్దేన గహితనామకే నగరే, ఇదాని తం నగరం పాటలిపుత్తమ్హీతి సరూపతో దస్సేతి. పథవియా మణ్డేతి సకలాయ పథవియా మణ్డభూతే. సక్యకులకులీనాయోతి సక్యకులే కులధీతరో, సక్యపుత్తస్స భగవతో సాసనే పబ్బజితతాయ ఏవం వుత్తం.
Tattha nagaramhi kusumanāmeti ‘‘kusumapura’’nti evaṃ kusumasaddena gahitanāmake nagare, idāni taṃ nagaraṃ pāṭaliputtamhīti sarūpato dasseti. Pathaviyā maṇḍeti sakalāya pathaviyā maṇḍabhūte. Sakyakulakulīnāyoti sakyakule kuladhītaro, sakyaputtassa bhagavato sāsane pabbajitatāya evaṃ vuttaṃ.
తత్థాతి తాసు ద్వీసు భిక్ఖునీసు. బోధీతి ఏవంనామికా థేరీ. ఝానజ్ఝాయనరతాయోతి లోకియలోకుత్తరస్స ఝానస్స ఝాయనే అభిరతా. బహుస్సుతాయోతి పరియత్తిబాహుసచ్చేన బహుస్సుతా. ధుతకిలేసాయోతి అగ్గమగ్గేన సబ్బసో సముగ్ఘాతితకిలేసా. భత్తత్థం కరియాతి భత్తకిచ్చం నిట్ఠాపేత్వా. రహితమ్హీతి జనరహితమ్హి వివిత్తట్ఠానే. సుఖనిసిన్నాతి పబ్బజ్జాసుఖేన వివేకసుఖేన చ సుఖనిసిన్నా. ఇమా గిరాతి ఇదాని వుచ్చమానా సుఖా లాపనా. అబ్భుదీరేసున్తి పుచ్ఛావిస్సజ్జనవసేన కథయింసు.
Tatthāti tāsu dvīsu bhikkhunīsu. Bodhīti evaṃnāmikā therī. Jhānajjhāyanaratāyoti lokiyalokuttarassa jhānassa jhāyane abhiratā. Bahussutāyoti pariyattibāhusaccena bahussutā. Dhutakilesāyoti aggamaggena sabbaso samugghātitakilesā. Bhattatthaṃ kariyāti bhattakiccaṃ niṭṭhāpetvā. Rahitamhīti janarahitamhi vivittaṭṭhāne. Sukhanisinnāti pabbajjāsukhena vivekasukhena ca sukhanisinnā. Imā girāti idāni vuccamānā sukhā lāpanā. Abbhudīresunti pucchāvissajjanavasena kathayiṃsu.
‘‘పాసాదికాసీ’’తి గాథా బోధిత్థేరియా పుచ్ఛావసేన వుత్తా. ‘‘ఏవమనుయుఞ్జియమానా’’తి గాథా సఙ్గీతికారేహేవ వుత్తా. ‘‘ఉజ్జేనియా’’తిఆదికా హి సబ్బాపి ఇసిదాసియావ వుత్తా. తత్థ పాసాదికాసీతి రూపసమ్పత్తియా పస్సన్తానం పసాదావహా అసి. వయోపి తే అపరిహీనోతి తుయ్హం వయోపి న పరిహీనో, పఠమవయే ఠితాసీతి అత్థో. కిం దిస్వాన బ్యాలికన్తి కీదిసం బ్యాలికం దోసం ఘరావాసే ఆదీనవం దిస్వా. అథాసి నేక్ఖమ్మమనుయుత్తాతి అథాతి నిపాతమత్తం, నేక్ఖమ్మం పబ్బజ్జం అనుయుత్తా అసి.
‘‘Pāsādikāsī’’ti gāthā bodhittheriyā pucchāvasena vuttā. ‘‘Evamanuyuñjiyamānā’’ti gāthā saṅgītikāreheva vuttā. ‘‘Ujjeniyā’’tiādikā hi sabbāpi isidāsiyāva vuttā. Tattha pāsādikāsīti rūpasampattiyā passantānaṃ pasādāvahā asi. Vayopi te aparihīnoti tuyhaṃ vayopi na parihīno, paṭhamavaye ṭhitāsīti attho. Kiṃ disvāna byālikanti kīdisaṃ byālikaṃ dosaṃ gharāvāse ādīnavaṃ disvā. Athāsi nekkhammamanuyuttāti athāti nipātamattaṃ, nekkhammaṃ pabbajjaṃ anuyuttā asi.
అనుయుఞ్జియమానాతి పుచ్ఛియమానా, సా ఇసిదాసీతి యోజనా. రహితేతి సుఞ్ఞట్ఠానే. సుణ బోధి యథామ్హి పబ్బజితాతి బోధిత్థేరి అహం యథా పబ్బజితా అమ్హి, తం తం పురాణం సుణ సుణాహి.
Anuyuñjiyamānāti pucchiyamānā, sā isidāsīti yojanā. Rahiteti suññaṭṭhāne. Suṇa bodhi yathāmhi pabbajitāti bodhittheri ahaṃ yathā pabbajitā amhi, taṃ taṃ purāṇaṃ suṇa suṇāhi.
ఉజ్జేనియా పురవరేతి ఉజ్జేనీనామకే అవన్తిరట్ఠే ఉత్తమనగరే. పియాతి ఏకధీతుభావేన పియాయితబ్బా. మనాపాతి సీలాచారగుణేన మనవడ్ఢనకా. దయితాతి అనుకమ్పితబ్బా.
Ujjeniyā puravareti ujjenīnāmake avantiraṭṭhe uttamanagare. Piyāti ekadhītubhāvena piyāyitabbā. Manāpāti sīlācāraguṇena manavaḍḍhanakā. Dayitāti anukampitabbā.
అథాతి పచ్ఛా మమ వయప్పత్తకాలే. మే సాకేతతో వరకాతి సాకేతనగరతో మమ వరకా మం వారేన్తా ఆగచ్ఛుం. ఉత్తమకులీనాతి తస్మిం నగరే అగ్గకులికా, యేన తే పేసితా, సో సేట్ఠి పహూతరతనో. తస్స మమం సుణ్హమదాసి తాతోతి తస్స సాకేతసేట్ఠినో సుణిసం పుత్తస్స భరియం కత్వా మయ్హం పితా మం అదాసి.
Athāti pacchā mama vayappattakāle. Me sāketato varakāti sāketanagarato mama varakā maṃ vārentā āgacchuṃ. Uttamakulīnāti tasmiṃ nagare aggakulikā, yena te pesitā, so seṭṭhi pahūtaratano. Tassa mamaṃ suṇhamadāsi tātoti tassa sāketaseṭṭhino suṇisaṃ puttassa bhariyaṃ katvā mayhaṃ pitā maṃ adāsi.
సాయం పాతన్తి సాయన్హే పుబ్బణ్హే చ. పణామముపగమ్మ సిరసా కరోమీతి సస్సుయా ససురస్స చ సన్తికం ఉపగన్త్వా సిరసా పణామం కరోమి, తేసం పాదే వన్దామి. యథామ్హి అనుసిట్ఠాతి తేహి యథా అనుసిట్ఠా అమ్హి, తథా కరోమి, తేసం అనుసిట్ఠిం న అతిక్కమామి.
Sāyaṃ pātanti sāyanhe pubbaṇhe ca. Paṇāmamupagamma sirasā karomīti sassuyā sasurassa ca santikaṃ upagantvā sirasā paṇāmaṃ karomi, tesaṃ pāde vandāmi. Yathāmhi anusiṭṭhāti tehi yathā anusiṭṭhā amhi, tathā karomi, tesaṃ anusiṭṭhiṃ na atikkamāmi.
తమేకవరకమ్పీతి ఏకవల్లభమ్పి. ఉబ్బిగ్గాతి తసన్తా. ఆసనం దేమీతి యస్స పుగ్గలస్స యం అనుచ్ఛవికం, తం తస్స దేమి.
Tamekavarakampīti ekavallabhampi. Ubbiggāti tasantā. Āsanaṃ demīti yassa puggalassa yaṃ anucchavikaṃ, taṃ tassa demi.
తత్థాతి పరివేసనట్ఠానే. సన్నిహితన్తి సజ్జితం హుత్వా విజ్జమానం. ఛాదేమీతి ఉపచ్ఛాదేమి, ఉపచ్ఛాదేత్వా ఉపనయామి చ, ఉపనేత్వా దేమి, దేన్తీపి యం యస్స పతిరూపం, తదేవ దేమీతి అత్థో.
Tatthāti parivesanaṭṭhāne. Sannihitanti sajjitaṃ hutvā vijjamānaṃ. Chādemīti upacchādemi, upacchādetvā upanayāmi ca, upanetvā demi, dentīpi yaṃ yassa patirūpaṃ, tadeva demīti attho.
ఉమ్మారేతి ద్వారే. ధోవన్తీ హత్థపాదేతి హత్థపాదే ధోవినీ ఆసిం, ధోవిత్వా ఘరం సముపగమామీతి యోజనా.
Ummāreti dvāre. Dhovantī hatthapādeti hatthapāde dhovinī āsiṃ, dhovitvā gharaṃ samupagamāmīti yojanā.
కోచ్ఛన్తి మస్సూనం కేసానఞ్చ ఉల్లిఖనకోచ్ఛం. పసాదన్తి గన్ధచుణ్ణాదిముఖవిలేపనం. ‘‘పసాధన’’న్తిపి పాఠో, పసాధనభణ్డం. అఞ్జనిన్తి అఞ్జననాళిం. పరికమ్మకారికా వియాతి అగ్గకులికా విభవసమ్పన్నాపి పతిపరిచారికా చేటికా వియ.
Kocchanti massūnaṃ kesānañca ullikhanakocchaṃ. Pasādanti gandhacuṇṇādimukhavilepanaṃ. ‘‘Pasādhana’’ntipi pāṭho, pasādhanabhaṇḍaṃ. Añjaninti añjananāḷiṃ. Parikammakārikā viyāti aggakulikā vibhavasampannāpi patiparicārikā ceṭikā viya.
సాధయామీతి పచామి. భాజనన్తి లోహభాజనఞ్చ. ధోవన్తీ పరిచరామీతి యోజనా.
Sādhayāmīti pacāmi. Bhājananti lohabhājanañca. Dhovantī paricarāmīti yojanā.
భత్తికతన్తి కతసామిభతికం. అనురత్తన్తి అనురత్తవన్తిం. కారికన్తి తస్స తస్సేవ ఇతి కత్తబ్బస్స కారికం. నిహతమానన్తి అపనీతమానం. ఉట్ఠాయికన్తి ఉట్ఠానవీరియసమ్పన్నం. అనలసన్తి తతో ఏవ అకుసీతం. సీలవతిన్తి సీలాచారసమ్పన్నం. దుస్సతేతి దుస్సతి, కుజ్ఝిత్వా భణతి.
Bhattikatanti katasāmibhatikaṃ. Anurattanti anurattavantiṃ. Kārikanti tassa tasseva iti kattabbassa kārikaṃ. Nihatamānanti apanītamānaṃ. Uṭṭhāyikanti uṭṭhānavīriyasampannaṃ. Analasanti tato eva akusītaṃ. Sīlavatinti sīlācārasampannaṃ. Dussateti dussati, kujjhitvā bhaṇati.
భణతి ఆపుచ్ఛహం గమిస్సామీతి ‘‘అహం తుమ్హే ఆపుచ్ఛిత్వా యత్థ కత్థచి గమిస్సామీ’’తి సో మమ సామికో అత్తనో మాతరఞ్చ పితరఞ్చ భణతి. కిం భణతీతి చే ఆహ – ‘‘ఇసిదాసియా న సహ వచ్ఛం, ఏకాగారేహం సహ వత్థు’’న్తి. తత్థ వచ్ఛన్తి వసిస్సం.
Bhaṇati āpucchahaṃ gamissāmīti ‘‘ahaṃ tumhe āpucchitvā yattha katthaci gamissāmī’’ti so mama sāmiko attano mātarañca pitarañca bhaṇati. Kiṃ bhaṇatīti ce āha – ‘‘isidāsiyā na saha vacchaṃ, ekāgārehaṃ saha vatthu’’nti. Tattha vacchanti vasissaṃ.
దేస్సాతి అప్పియా. అలం మేతి పయోజనం మే తాయ ఇత్థీతి అత్థో . అపుచ్ఛాహం గమిస్సామీతి యది మే తుమ్హే తాయ సద్ధిం సంవాసం ఇచ్ఛథ, అహం తుమ్హే అపుచ్ఛిత్వా విదేసం పక్కమిస్సామి.
Dessāti appiyā. Alaṃ meti payojanaṃ me tāya itthīti attho . Apucchāhaṃ gamissāmīti yadi me tumhe tāya saddhiṃ saṃvāsaṃ icchatha, ahaṃ tumhe apucchitvā videsaṃ pakkamissāmi.
తస్సాతి మమ భత్తునో. కిస్సాతి కిం అస్స తవ సామికస్స. తయా అపరద్ధం బ్యాలికం కతం.
Tassāti mama bhattuno. Kissāti kiṃ assa tava sāmikassa. Tayā aparaddhaṃ byālikaṃ kataṃ.
నపిహం అపరజ్ఝన్తి నపి అహం తస్స కిఞ్చి అపరజ్ఝిం. అయమేవ వా పాఠో. నపి హింసేమీతి నపి బాధేమి. దుబ్బచనన్తి దురుత్తవచనం. కిం సక్కా కాతుయ్యేతి కిం మయా కాతుం అయ్యే సక్కా. యం మం విద్దేస్సతే భత్తాతి యస్మా అకారణేనేవ భత్తా మయ్హం విద్దేస్సతే విద్దేస్సం చిత్తప్పకోపం కరోతి.
Napihaṃ aparajjhanti napi ahaṃ tassa kiñci aparajjhiṃ. Ayameva vā pāṭho. Napi hiṃsemīti napi bādhemi. Dubbacananti duruttavacanaṃ. Kiṃ sakkā kātuyyeti kiṃ mayā kātuṃ ayye sakkā. Yaṃ maṃ viddessate bhattāti yasmā akāraṇeneva bhattā mayhaṃ viddessate viddessaṃ cittappakopaṃ karoti.
విమనాతి దోమనస్సికా. పుత్తమనురక్ఖమానాతి అత్తనో పుత్తం మయ్హం సామికం చిత్తమనురక్ఖణేన అనురక్ఖన్తా. జితామ్హసే రూపినిం లక్ఖిన్తి జితా అమ్హసే జితా వతామ్హ రూపవతిం సిరిం, మనుస్సవేసేన చరన్తియా సిరిదేవతాయ పరిహీనా వతాతి అత్థో.
Vimanāti domanassikā. Puttamanurakkhamānāti attano puttaṃ mayhaṃ sāmikaṃ cittamanurakkhaṇena anurakkhantā. Jitāmhase rūpiniṃ lakkhinti jitā amhase jitā vatāmha rūpavatiṃ siriṃ, manussavesena carantiyā siridevatāya parihīnā vatāti attho.
అడ్ఢస్స ఘరమ్హి దుతియకులికస్సాతి పఠమసామికం ఉపాదాయ దుతియస్స అడ్ఢస్స కులపుత్తస్స ఘరమ్హి మం అదాసి, దేన్తో చ తతో పఠమసుఙ్కతో ఉపడ్ఢసుఙ్కేన అదాసి. యేన మం విన్దథ సేట్ఠీతి యేన సుఙ్కేన మం పఠమం సేట్ఠి విన్దథ పటిలభి, తతో ఉపడ్ఢసుఙ్కేనాతి యోజనా.
Aḍḍhassa gharamhi dutiyakulikassāti paṭhamasāmikaṃ upādāya dutiyassa aḍḍhassa kulaputtassa gharamhi maṃ adāsi, dento ca tato paṭhamasuṅkato upaḍḍhasuṅkena adāsi. Yena maṃ vindatha seṭṭhīti yena suṅkena maṃ paṭhamaṃ seṭṭhi vindatha paṭilabhi, tato upaḍḍhasuṅkenāti yojanā.
సోపీతి దుతియసామికోపి. మం పటిచ్ఛరయీతి మం నీహరి, సో మం గేహతో నిక్కడ్ఢి. ఉపట్ఠహన్తిన్తి దాసీ వియ ఉపట్ఠహన్తిం ఉపట్ఠానం కరోన్తిం. అదూసికన్తి అదుబ్భనకం.
Sopīti dutiyasāmikopi. Maṃ paṭiccharayīti maṃ nīhari, so maṃ gehato nikkaḍḍhi. Upaṭṭhahantinti dāsī viya upaṭṭhahantiṃ upaṭṭhānaṃ karontiṃ. Adūsikanti adubbhanakaṃ.
దమకన్తి కారుఞ్ఞాధిట్ఠానతాయ పరేసం చిత్తస్స దమకం. యథా పరే కిఞ్చి దస్సన్తి, ఏవం అత్తనో కాయం వాచఞ్చ దన్తం వూపసన్తం కత్వా పరదత్తభిక్ఖాయ విచరణకం. జామాతాతి దుహితుపతి. నిక్ఖిప పోట్ఠిఞ్చ ఘటికఞ్చాతి తయా పరిదహితం పిలోతికాఖణ్డఞ్చ భిక్ఖాకపాలఞ్చ ఛడ్డేహి.
Damakanti kāruññādhiṭṭhānatāya paresaṃ cittassa damakaṃ. Yathā pare kiñci dassanti, evaṃ attano kāyaṃ vācañca dantaṃ vūpasantaṃ katvā paradattabhikkhāya vicaraṇakaṃ. Jāmātāti duhitupati. Nikkhipa poṭṭhiñca ghaṭikañcāti tayā paridahitaṃ pilotikākhaṇḍañca bhikkhākapālañca chaḍḍehi.
సోపి వసిత్వా పక్ఖన్తి సోపి భిక్ఖకో పురిసో మయా సద్ధిం అద్ధమాసమత్తం వసిత్వా పక్కామి.
Sopi vasitvā pakkhanti sopi bhikkhako puriso mayā saddhiṃ addhamāsamattaṃ vasitvā pakkāmi.
అథ నం భణతీ తాతోతి తం భిక్ఖకం మమ పితా మాతా సబ్బో చ మే ఞాతిగణో వగ్గవగ్గో హుత్వా భణతి. కథం? కిం తే న కీరతి ఇధ తుయ్హం కిం నామ న కిరతి న సాధియతి, భణ ఖిప్పం. తం తే కరిహితీతి తం తుయ్హం కరిస్సతి.
Atha naṃ bhaṇatī tātoti taṃ bhikkhakaṃ mama pitā mātā sabbo ca me ñātigaṇo vaggavaggo hutvā bhaṇati. Kathaṃ? Kiṃ te na kīrati idha tuyhaṃ kiṃ nāma na kirati na sādhiyati, bhaṇa khippaṃ. Taṃ te karihitīti taṃ tuyhaṃ karissati.
యది మే అత్తా సక్కోతీతి యది మయ్హం అత్తా అత్తాధీనో భుజిస్సో చ హోతి, అలం మయ్హం ఇసిదాసియా తాయ పయోజనం నత్థి, తస్మా న సహ వచ్ఛం న సహ వసిస్సం, ఏకఘరే అహం తాయ సహ వత్థున్తి యోజనా.
Yadi me attā sakkotīti yadi mayhaṃ attā attādhīno bhujisso ca hoti, alaṃ mayhaṃ isidāsiyā tāya payojanaṃ natthi, tasmā na saha vacchaṃ na saha vasissaṃ, ekaghare ahaṃ tāya saha vatthunti yojanā.
విస్సజ్జితో గతో సోతి సో భిక్ఖకో పితరా విస్సజ్జితో యథారుచి గతో. ఏకాకినీతి ఏకికావ. ఆపుచ్ఛితూన గచ్ఛన్తి మయ్హం పితరం విస్సజ్జేత్వా గచ్ఛామి. మరితుయేతి మరితుం. వాతి వికప్పత్థే నిపాతో.
Vissajjito gato soti so bhikkhako pitarā vissajjito yathāruci gato. Ekākinīti ekikāva. Āpucchitūna gacchanti mayhaṃ pitaraṃ vissajjetvā gacchāmi. Marituyeti marituṃ. Vāti vikappatthe nipāto.
గోచరాయాతి భిక్ఖాయ, తాత-కులం ఆగచ్ఛీతి యోజనా.
Gocarāyāti bhikkhāya, tāta-kulaṃ āgacchīti yojanā.
తన్తి తం జినదత్తత్థేరిం. ఉట్ఠాయాసనం తస్సా పఞ్ఞాపయిన్తి ఉట్ఠహిత్వా ఆసనం తస్సా థేరియా పఞ్ఞాపేసిం.
Tanti taṃ jinadattattheriṃ. Uṭṭhāyāsanaṃ tassā paññāpayinti uṭṭhahitvā āsanaṃ tassā theriyā paññāpesiṃ.
ఇధేవాతి ఇమస్మిం ఏవ గేహే ఠితా. పుత్తకాతి సామఞ్ఞవోహారేన ధీతరం అనుకమ్పేన్తో ఆలపతి. చరాహి త్వం ధమ్మన్తి త్వం పబ్బజిత్వా చరితబ్బం బ్రహ్మచరియాదిధమ్మం చర. ద్విజాతీతి బ్రాహ్మణజాతీ.
Idhevāti imasmiṃ eva gehe ṭhitā. Puttakāti sāmaññavohārena dhītaraṃ anukampento ālapati. Carāhi tvaṃ dhammanti tvaṃ pabbajitvā caritabbaṃ brahmacariyādidhammaṃ cara. Dvijātīti brāhmaṇajātī.
నిజ్జరేస్సామీతి జీరాపేస్సామి వినాసేస్సామి.
Nijjaressāmīti jīrāpessāmi vināsessāmi.
బోధిన్తి సచ్చాభిసమ్బోధిం, మగ్గఞాణన్తి అత్థో. అగ్గధమ్మన్తి ఫలధమ్మం, అరహత్తం. యం సచ్ఛికరీ ద్విపదసేట్ఠోతి యం మగ్గఫలనిబ్బానసఞ్ఞితం లోకుత్తరధమ్మం ద్విపదానం సేట్ఠో సమ్మాసమ్బుద్ధో సచ్ఛి అకాసి, తం లభస్సూతి యోజనా.
Bodhinti saccābhisambodhiṃ, maggañāṇanti attho. Aggadhammanti phaladhammaṃ, arahattaṃ. Yaṃ sacchikarīdvipadaseṭṭhoti yaṃ maggaphalanibbānasaññitaṃ lokuttaradhammaṃ dvipadānaṃ seṭṭho sammāsambuddho sacchi akāsi, taṃ labhassūti yojanā.
సత్తాహం పబ్బజితాతి పబ్బజితా హుత్వా సత్తాహేన. అఫస్సయిన్తి ఫుసిం సచ్ఛాకాసిం.
Sattāhaṃ pabbajitāti pabbajitā hutvā sattāhena. Aphassayinti phusiṃ sacchākāsiṃ.
యస్సయం ఫలవిపాకోతి యస్స పాపకమ్మస్స, అయం సామికస్స అమనాపభావసఙ్ఖాతో నిస్సన్దఫలభూతో విపాకో. తం తవ ఆచిక్ఖిస్సన్తి తం కమ్మం తవ కథేస్సామి. తన్తి ఆచిక్ఖియమానం తమేవ కమ్మం, తం వా మమ వచనం. ఏకమనాతి ఏకగ్గమనా. అయమేవ వా పాఠో.
Yassayaṃ phalavipākoti yassa pāpakammassa, ayaṃ sāmikassa amanāpabhāvasaṅkhāto nissandaphalabhūto vipāko. Taṃ tava ācikkhissanti taṃ kammaṃ tava kathessāmi. Tanti ācikkhiyamānaṃ tameva kammaṃ, taṃ vā mama vacanaṃ. Ekamanāti ekaggamanā. Ayameva vā pāṭho.
నగరమ్హి ఏరకచ్ఛేతి ఏవంనామకే నగరే. సో పరదారం అసేవిహన్తి సో అహం పరస్స దారం అసేవిం.
Nagaramhi erakaccheti evaṃnāmake nagare. So paradāraṃ asevihanti so ahaṃ parassa dāraṃ aseviṃ.
చిరం పక్కోతి బహూని వస్ససతసహస్సాని నిరయగ్గినా దడ్ఢో. తతో చ ఉట్ఠహిత్వాతి తతో నిరయతో వుట్ఠితో చుతో. మక్కటియా కుచ్ఛిమోక్కమిన్తి వానరియా కుచ్ఛిమ్హి పటిసన్ధిం గణ్హిం.
Ciraṃ pakkoti bahūni vassasatasahassāni nirayagginā daḍḍho. Tato ca uṭṭhahitvāti tato nirayato vuṭṭhito cuto. Makkaṭiyā kucchimokkaminti vānariyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhiṃ.
యూథపోతి యూథపతి. నిల్లచ్ఛేసీతి పురిసభావస్స లక్ఖణభూతాని బీజకాని నిల్లచ్ఛేసి నీహరి. తస్సేతం కమ్మఫలన్తి తస్స మయ్హం ఏతం అతీతే కతస్స కమ్మస్స ఫలం. యథాపి గన్త్వాన పరదారన్తి యథా తం పరదారం అతిక్కమిత్వా.
Yūthapoti yūthapati. Nillacchesīti purisabhāvassa lakkhaṇabhūtāni bījakāni nillacchesi nīhari. Tassetaṃ kammaphalanti tassa mayhaṃ etaṃ atīte katassa kammassa phalaṃ. Yathāpi gantvāna paradāranti yathā taṃ paradāraṃ atikkamitvā.
తతోతి మక్కటయోనితో. సిన్ధవారఞ్ఞేతి సిన్ధవరట్ఠే అరఞ్ఞట్ఠానే. ఏళకియాతి అజియా.
Tatoti makkaṭayonito. Sindhavāraññeti sindhavaraṭṭhe araññaṭṭhāne. Eḷakiyāti ajiyā.
దారకే పరివహిత్వాతి పిట్ఠిం ఆరుయ్హ కుమారకే వహిత్వా. కిమినావట్టోతి అభిజాతట్ఠానే కిమిపరిగతోవ హుత్వా అట్టో అట్టితో. అకల్లోతి గిలానో, అహోసీతి వచనసేసో.
Dārake parivahitvāti piṭṭhiṃ āruyha kumārake vahitvā. Kimināvaṭṭoti abhijātaṭṭhāne kimiparigatova hutvā aṭṭo aṭṭito. Akalloti gilāno, ahosīti vacanaseso.
గోవాణిజకస్సాతి గావియో విక్కిణిత్వా జీవకస్స. లాఖాతమ్బోతి లాఖారసరత్తేహి వియ తమ్బేహి లోమేహి సమన్నాగతో.
Govāṇijakassāti gāviyo vikkiṇitvā jīvakassa. Lākhātamboti lākhārasarattehi viya tambehi lomehi samannāgato.
వోఢూనాతి వహిత్వా. నఙ్గలన్తి సీరం, సకటఞ్చ ధారయామీతి అత్థో . అన్ధోవట్టోతి కాణోవ హుత్వా అట్టో పీళితో.
Voḍhūnāti vahitvā. Naṅgalanti sīraṃ, sakaṭañca dhārayāmīti attho . Andhovaṭṭoti kāṇova hutvā aṭṭo pīḷito.
వీథియాతి నగరవీథియం. దాసియా ఘరే జాతోతి ఘరదాసియా కుచ్ఛిమ్హి జాతో. ‘‘వణ్ణదాసియా’’తిపి వదన్తి. నేవ మహిలా న పురిసోతి ఇత్థీపి పురిసోపి న హోమి, జాతినపుంసకోతి అత్థో.
Vīthiyāti nagaravīthiyaṃ. Dāsiyā ghare jātoti gharadāsiyā kucchimhi jāto. ‘‘Vaṇṇadāsiyā’’tipi vadanti. Neva mahilā na purisoti itthīpi purisopi na homi, jātinapuṃsakoti attho.
తింసతివస్సమ్హి మతోతి నపుంసకో హుత్వా తింసవస్సకాలే మతో. సాకటికకులమ్హీతి సూతకకులే. ధనికపురిసపాతబహులమ్హీతి ఇణాయికానం పురిసానం అధిపతనబహులే బహూహి ఇణాయికేహి అభిభవితబ్బే.
Tiṃsativassamhimatoti napuṃsako hutvā tiṃsavassakāle mato. Sākaṭikakulamhīti sūtakakule. Dhanikapurisapātabahulamhīti iṇāyikānaṃ purisānaṃ adhipatanabahule bahūhi iṇāyikehi abhibhavitabbe.
ఉస్సన్నాయాతి ఉపచితాయ. విపులాయాతి మహతియా. వడ్ఢియాతి ఇణవడ్ఢియా. ఓకడ్ఢతీతి అవకడ్ఢతి. కులఘరస్మాతి మమ జాతకులగేహతో.
Ussannāyāti upacitāya. Vipulāyāti mahatiyā. Vaḍḍhiyāti iṇavaḍḍhiyā. Okaḍḍhatīti avakaḍḍhati. Kulagharasmāti mama jātakulagehato.
ఓరున్ధతస్స పుత్తోతి అస్స సత్థవాహస్స పుత్తో, మయి పటిబద్ధచిత్తో నామేన గిరిదాసో నామ అవరున్ధతి అత్తనో పరిగ్గహభావేన గేహే కరోతి.
Orundhatassa puttoti assa satthavāhassa putto, mayi paṭibaddhacitto nāmena giridāso nāma avarundhati attano pariggahabhāvena gehe karoti.
అనురత్తా భత్తారన్తి భత్తారం అనువత్తికా. తస్సాహం విద్దేసనమకాసిన్తి తస్స భత్తునో తం భరియం సపత్తిం విద్దేసనకమ్మం అకాసిం. యథా తం సో కుజ్ఝతి, ఏవం పటిపజ్జిం.
Anurattā bhattāranti bhattāraṃ anuvattikā. Tassāhaṃ viddesanamakāsinti tassa bhattuno taṃ bhariyaṃ sapattiṃ viddesanakammaṃ akāsiṃ. Yathā taṃ so kujjhati, evaṃ paṭipajjiṃ.
యం మం అపకీరితూన గచ్ఛన్తీతి యం దాసీ వియ సక్కచ్చం ఉపట్ఠహన్తిం మం తత్థ తత్థ పతినో అపకిరిత్వా ఛడ్డేత్వా అనపేక్ఖా అపగచ్ఛన్తి. ఏతం తస్సా మయ్హం తదా కతస్స పరదారికకమ్మస్స సపత్తిం విద్దేసనకమ్మస్స చ నిస్సన్దఫలం. తస్సపి అన్తో కతో మయాతి తస్సపి తథా అనునయపాపకకమ్మస్స దారుణస్స పరియన్తో ఇదాని మయా అగ్గమగ్గం అధిగచ్ఛన్తియా కతో, ఇతో పరం కిఞ్చి దుక్ఖం నత్థీతి. యం పనేత్థ అన్తరన్తరా న విభత్తం, తం వుత్తనయత్తా ఉత్తానత్థమేవ.
Yaṃmaṃ apakīritūna gacchantīti yaṃ dāsī viya sakkaccaṃ upaṭṭhahantiṃ maṃ tattha tattha patino apakiritvā chaḍḍetvā anapekkhā apagacchanti. Etaṃ tassā mayhaṃ tadā katassa paradārikakammassa sapattiṃ viddesanakammassa ca nissandaphalaṃ. Tassapi anto kato mayāti tassapi tathā anunayapāpakakammassa dāruṇassa pariyanto idāni mayā aggamaggaṃ adhigacchantiyā kato, ito paraṃ kiñci dukkhaṃ natthīti. Yaṃ panettha antarantarā na vibhattaṃ, taṃ vuttanayattā uttānatthameva.
ఇసిదాసీథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Isidāsītherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
చత్తాలీసనిపాతవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Cattālīsanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౧. ఇసిదాసీథేరీగాథా • 1. Isidāsītherīgāthā