Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೧೦. ಇಸಿದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    10. Isidattattheragāthāvaṇṇanā

    ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪರಿಞ್ಞಾತಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಇಸಿದತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ರಥಿಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಮಧುರಂ ಆಮೋದಫಲಂ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಅವನ್ತಿರಟ್ಠೇ ವಡ್ಢಗಾಮೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಸತ್ಥವಾಹಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಇಸಿದತ್ತೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಮಚ್ಛಿಕಾಸಣ್ಡೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ಅದಿಟ್ಠಸಹಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ತೇನ ಬುದ್ಧಗುಣೇ ಲಿಖಿತ್ವಾ ಪೇಸಿತಸಾಸನಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದೋ ಥೇರಸ್ಸ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆರಭಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೧.೮೦-೮೪) –

    Pañcakkhandhāpariññātāti āyasmato isidattattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ bhagavantaṃ rathiyaṃ gacchantaṃ disvā pasannamānaso madhuraṃ āmodaphalaṃ adāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde avantiraṭṭhe vaḍḍhagāme aññatarassa satthavāhassa putto hutvā nibbatti, isidattotissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto macchikāsaṇḍe cittassa gahapatino adiṭṭhasahāyo hutvā tena buddhaguṇe likhitvā pesitasāsanaṃ paṭilabhitvā sāsane sañjātappasādo therassa mahākaccānassa santike pabbajitvā vipassanaṃ ārabhitvā nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.80-84) –

    ‘‘ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಂ।

    ‘‘Suvaṇṇavaṇṇaṃ sambuddhaṃ, āhutīnaṃ paṭiggahaṃ;

    ರಥಿಯಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಂ, ಆಮೋದಮದದಿಂ ಫಲಂ॥

    Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, āmodamadadiṃ phalaṃ.

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಫಲಂ ಅದದಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಥೇರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ , ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಖಮನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಪಟಿವಚನಮುಖೇನ, ‘‘ಭಗವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಸನಂ ಉಪಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಯ್ಹಂ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಂ ಅಪಗತಂ, ಸಬ್ಬೋ ಪರಿಸ್ಸಯೋ ವೂಪಸನ್ತೋ’’ತಿ ಪವೇದನವಸೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Chaḷabhiñño pana hutvā ‘‘buddhupaṭṭhānaṃ gamissāmī’’ti theraṃ āpucchitvā anukkamena majjhimadesaṃ gantvā satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisinno , ‘‘kacci, bhikkhu, khamanīyaṃ, kacci yāpanīya’’ntiādinā satthārā katapaṭisanthāro paṭivacanamukhena, ‘‘bhagavā tumhākaṃ sāsanaṃ upagatakālato paṭṭhāya mayhaṃ sabbadukkhaṃ apagataṃ, sabbo parissayo vūpasanto’’ti pavedanavasena aññaṃ byākaronto –

    ೧೨೦.

    120.

    ‘‘ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪರಿಞ್ಞಾತಾ, ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಾ।

    ‘‘Pañcakkhandhā pariññātā, tiṭṭhanti chinnamūlakā;

    ದುಕ್ಖಕ್ಖಯೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Dukkhakkhayo anuppatto, patto me āsavakkhayo’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪರಿಞ್ಞಾತಾತಿ ಪಞ್ಚಪಿ ಮೇ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಸಹಿತಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖಂ, ಏತ್ತಕಂ ದುಕ್ಖಂ, ನ ಇತೋ ಭಿಯ್ಯೋ’’ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜ ಞಾತಾ, ನ ತೇಸು ಕಿಞ್ಚಿಪಿ ಪರಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಾತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಪರಿಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಏವ ತೇಸಂ ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹಾದಿಕಸ್ಸ ಮೂಲಸ್ಸ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನತ್ತಾ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇನ ಪಹೀನತ್ತಾ ಯಾವಚರಿಮಚಿತ್ತನಿರೋಧಾ ತೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ದುಕ್ಖಕ್ಖಯೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಕತ್ತಾಯೇವ ಚ ನೇಸಂ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಖಯೋ ಪರಿಕ್ಖಯೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಧಿಗತಂ। ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋತಿ ಕಾಮಾಸವಾದೀನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಸವಾನಂ ಖಯನ್ತೇ ಅಭಿಗನ್ತಬ್ಬತಾಯ ‘‘ಆಸವಕ್ಖಯೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಲದ್ಧನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೇಚಿ ಪನ ಅನ್ತಿಮಾಯಂ ಸಮುಸ್ಸಯೋ’’ತಿ ಪಠನ್ತಿ। ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅಧಿಗತತ್ತಾಯೇವ ಅಯಂ ಮಮ ಸಮುಸ್ಸಯೋ ಅತ್ತಭಾವೋ ಅನ್ತಿಮೋ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಕೋ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಅವುತ್ತಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಂಯೇವಾತಿ।

    Tattha pañcakkhandhā pariññātāti pañcapi me upādānakkhandhā vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya ‘‘idaṃ dukkhaṃ, ettakaṃ dukkhaṃ, na ito bhiyyo’’ti sabbaso paricchijja ñātā, na tesu kiñcipi pariññātabbaṃ atthīti adhippāyo. Tiṭṭhanti chinnamūlakāti sabbaso pariññātattā eva tesaṃ avijjātaṇhādikassa mūlassa samucchinnattā ariyamaggena pahīnattā yāvacarimacittanirodhā te tiṭṭhanti. Dukkhakkhayo anuppattoti chinnamūlakattāyeva ca nesaṃ vaṭṭadukkhassa khayo parikkhayo anuppatto, nibbānaṃ adhigataṃ. Patto me āsavakkhayoti kāmāsavādīnaṃ sabbesaṃ āsavānaṃ khayante abhigantabbatāya ‘‘āsavakkhayo’’ti laddhanāmaṃ arahattaṃ pattaṃ paṭiladdhanti attho. Keci pana antimāyaṃ samussayo’’ti paṭhanti. Nibbānassa adhigatattāyeva ayaṃ mama samussayo attabhāvo antimo sabbapacchimako, natthi dāni punabbhavoti attho. Yaṃ pana tattha tattha avuttaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānaṃyevāti.

    ಇಸಿದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Isidattattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ದ್ವಾದಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dvādasamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ ಪರಮತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾಯಂ

    Niṭṭhitā ca paramatthadīpaniyaṃ theragāthāvaṇṇanāyaṃ

    ವೀಸಾಧಿಕಸತತ್ಥೇರಗಾಥಾಪಟಿಮಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಏಕಕನಿಪಾತಸ್ಸ

    Vīsādhikasatattheragāthāpaṭimaṇḍitassa ekakanipātassa

    ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾ।

    Atthavaṇṇanā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧೦. ಇಸಿದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 10. Isidattattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact