Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౪. ఇసిదిన్నత్థేరగాథావణ్ణనా

    4. Isidinnattheragāthāvaṇṇanā

    దిట్ఠా మయాతి ఆయస్మతో ఇసిదిన్నత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని కరోన్తో విపస్సిస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో బీజనిం గహేత్వా బోధియా పూజం అకాసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సునాపరన్తజనపదే సేట్ఠికులే నిబ్బత్తిత్వా ఇసిదిన్నోతి లద్ధనామో వయప్పత్తో సత్థు చన్దనమాళపటిగ్గహణే పాటిహారియం దిస్వా పసన్నమానసో సత్థారం ఉపసఙ్కమిత్వా ధమ్మం సుత్వా సోతాపన్నో హుత్వా అగారం అజ్ఝావసతి. తస్స హితానుకమ్పినీ దేవతా తం చోదేన్తీ –

    Diṭṭhāmayāti āyasmato isidinnattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni karonto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto bījaniṃ gahetvā bodhiyā pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sunāparantajanapade seṭṭhikule nibbattitvā isidinnoti laddhanāmo vayappatto satthu candanamāḷapaṭiggahaṇe pāṭihāriyaṃ disvā pasannamānaso satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā sotāpanno hutvā agāraṃ ajjhāvasati. Tassa hitānukampinī devatā taṃ codentī –

    ౧౮౭.

    187.

    ‘‘దిట్ఠా మయా ధమ్మధరా ఉపాసకా, కామా అనిచ్చా ఇతి భాసమానా;

    ‘‘Diṭṭhā mayā dhammadharā upāsakā, kāmā aniccā iti bhāsamānā;

    సారత్తరత్తా మణికుణ్డలేసు, పుత్తేసు దారేసు చ తే అపేక్ఖా.

    Sārattarattā maṇikuṇḍalesu, puttesu dāresu ca te apekkhā.

    ౧౮౮.

    188.

    ‘‘అద్ధా న జానన్తి యతోధ ధమ్మం, కామా అనిచ్చా ఇతి చాపి ఆహు;

    ‘‘Addhā na jānanti yatodha dhammaṃ, kāmā aniccā iti cāpi āhu;

    రాగఞ్చ తేసం న బలత్థి ఛేత్తుం, తస్మా సితా పుత్తదారం ధనఞ్చా’’తి. –

    Rāgañca tesaṃ na balatthi chettuṃ, tasmā sitā puttadāraṃ dhanañcā’’ti. –

    గాథాద్వయమభాసి.

    Gāthādvayamabhāsi.

    తత్థ దిట్ఠా మయా ధమ్మధరా ఉపాసకా, కామా అనిచ్చా ఇతి భాసమానాతి ఇధేకచ్చే పరియత్తిధమ్మధరా ఉపాసకా మయా దిట్ఠా, పరియత్తిధమ్మధరత్తా ఏవ ‘‘కామా నామేతే అనిచ్చా దుక్ఖా విపరిణామధమ్మా’’తి కామేసు ఆదీనవపటిసంయుత్తం ధమ్మం భాసమానా, సయం పన సారత్తరత్తా మణికుణ్డలేసు, పుత్తేసు దారేసు చ తే అపేక్ఖాతి సారత్తా హుత్వా బహలరాగరత్తా మణీసు కుణ్డలేసు చ, మణిచితేసు వా కుణ్డలేసు, పుత్తేసు పుత్తధీతాసు దారేసు చ అధిగతస్నేహా, అఞ్ఞం భణన్తా అఞ్ఞం కరోన్తా దిట్ఠా మయాతి అత్థో.

    Tattha diṭṭhā mayā dhammadharā upāsakā, kāmā aniccā iti bhāsamānāti idhekacce pariyattidhammadharā upāsakā mayā diṭṭhā, pariyattidhammadharattā eva ‘‘kāmā nāmete aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’’ti kāmesu ādīnavapaṭisaṃyuttaṃ dhammaṃ bhāsamānā, sayaṃ pana sārattarattā maṇikuṇḍalesu, puttesu dāresu ca te apekkhāti sārattā hutvā bahalarāgarattā maṇīsu kuṇḍalesu ca, maṇicitesu vā kuṇḍalesu, puttesu puttadhītāsu dāresu ca adhigatasnehā, aññaṃ bhaṇantā aññaṃ karontā diṭṭhā mayāti attho.

    యతోతి యస్మా తే ఉపాసకా సారత్తరత్తా మణికుణ్డలేసు పుత్తేసు దారేసు చ అపేక్ఖవన్తో, తస్మా ఇధ ఇమస్మిం బుద్ధసాసనే ధమ్మం యాథావతో అద్ధా ఏకంసేన న జానన్తి. ఏవం భూతా చ ‘‘కామా అనిచ్చా’’ఇతి చాపి ఆహు అహోసి, సత్తపకతి విచిత్తసభావాతి అధిప్పాయో. రాగఞ్చ తేసం న బలత్థి ఛేత్తున్తి తేసం ఉపాసకానం యస్మా రాగం ఛేత్తుం సముచ్ఛిన్దితుం తాదిసం ఞాణబలం నత్థి, తస్మా తేన కారణేన సితా తణ్హావసేన నిస్సితా పుత్తదారం ధనఞ్చ అల్లీనా న విస్సజ్జేన్తీతి సబ్బమేతం దేవతా తంయేవ ఉపాసకం ఉద్దిస్స అఞ్ఞాపదేసేన కథేసి. తం సుత్వా ఉపాసకో సంవేగజాతో పబ్బజిత్వా నచిరస్సేవ అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౪౮.౪౬-౫౦) –

    Yatoti yasmā te upāsakā sārattarattā maṇikuṇḍalesu puttesu dāresu ca apekkhavanto, tasmā idha imasmiṃ buddhasāsane dhammaṃ yāthāvato addhā ekaṃsena na jānanti. Evaṃ bhūtā ca ‘‘kāmā aniccā’’iti cāpi āhu ahosi, sattapakati vicittasabhāvāti adhippāyo. Rāgañca tesaṃ na balatthi chettunti tesaṃ upāsakānaṃ yasmā rāgaṃ chettuṃ samucchindituṃ tādisaṃ ñāṇabalaṃ natthi, tasmā tena kāraṇena sitā taṇhāvasena nissitā puttadāraṃ dhanañca allīnā na vissajjentīti sabbametaṃ devatā taṃyeva upāsakaṃ uddissa aññāpadesena kathesi. Taṃ sutvā upāsako saṃvegajāto pabbajitvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.48.46-50) –

    ‘‘విపస్సినో భగవతో, బోధియా పాదపుత్తమే;

    ‘‘Vipassino bhagavato, bodhiyā pādaputtame;

    సుమనో బీజనిం గయ్హ, అబీజిం బోధిముత్తమం.

    Sumano bījaniṃ gayha, abījiṃ bodhimuttamaṃ.

    ‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, అబీజిం బోధిముత్తమం;

    ‘‘Ekanavutito kappe, abījiṃ bodhimuttamaṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, బీజనాయ ఇదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, bījanāya idaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తో ఇమా ఏవ గాథా అభాసీతి.

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākaronto imā eva gāthā abhāsīti.

    ఇసిదిన్నత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Isidinnattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౪. ఇసిదిన్నత్థేరగాథా • 4. Isidinnattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact