Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౬. ఇసిగిలిసుత్తం
6. Isigilisuttaṃ
౧౩౩. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా రాజగహే విహరతి ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘భిక్ఖవో’’తి. ‘‘భదన్తే’’తి తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
133. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati isigilismiṃ pabbate. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘పస్సథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతం వేభారం పబ్బత’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఏతస్సపి ఖో, భిక్ఖవే, వేభారస్స పబ్బతస్స అఞ్ఞావ సమఞ్ఞా అహోసి అఞ్ఞా పఞ్ఞత్తి’’.
‘‘Passatha no tumhe, bhikkhave, etaṃ vebhāraṃ pabbata’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Etassapi kho, bhikkhave, vebhārassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti’’.
‘‘పస్సథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతం పణ్డవం పబ్బత’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఏతస్సపి ఖో, భిక్ఖవే, పణ్డవస్స పబ్బతస్స అఞ్ఞావ సమఞ్ఞా అహోసి అఞ్ఞా పఞ్ఞత్తి’’.
‘‘Passatha no tumhe, bhikkhave, etaṃ paṇḍavaṃ pabbata’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Etassapi kho, bhikkhave, paṇḍavassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti’’.
‘‘పస్సథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతం వేపుల్లం పబ్బత’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఏతస్సపి ఖో, భిక్ఖవే, వేపుల్లస్స పబ్బతస్స అఞ్ఞావ సమఞ్ఞా అహోసి అఞ్ఞా పఞ్ఞత్తి’’.
‘‘Passatha no tumhe, bhikkhave, etaṃ vepullaṃ pabbata’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Etassapi kho, bhikkhave, vepullassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti’’.
‘‘పస్సథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతం గిజ్ఝకూటం పబ్బత’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఏతస్సపి ఖో, భిక్ఖవే, గిజ్ఝకూటస్స పబ్బతస్స అఞ్ఞావ సమఞ్ఞా అహోసి అఞ్ఞా పఞ్ఞత్తి’’.
‘‘Passatha no tumhe, bhikkhave, etaṃ gijjhakūṭaṃ pabbata’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Etassapi kho, bhikkhave, gijjhakūṭassa pabbatassa aññāva samaññā ahosi aññā paññatti’’.
‘‘పస్సథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఇమం ఇసిగిలిం పబ్బత’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఇమస్స ఖో పన, భిక్ఖవే, ఇసిగిలిస్స పబ్బతస్స ఏసావ సమఞ్ఞా అహోసి ఏసా పఞ్ఞత్తి’’.
‘‘Passatha no tumhe, bhikkhave, imaṃ isigiliṃ pabbata’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Imassa kho pana, bhikkhave, isigilissa pabbatassa esāva samaññā ahosi esā paññatti’’.
‘‘భూతపుబ్బం, భిక్ఖవే, పఞ్చ పచ్చేకబుద్ధసతాని ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసినో అహేసుం. తే ఇమం పబ్బతం పవిసన్తా దిస్సన్తి , పవిట్ఠా న దిస్సన్తి. తమేనం మనుస్సా దిస్వా ఏవమాహంసు – ‘అయం పబ్బతో ఇమే ఇసీ 1 గిలతీ’తి; ‘ఇసిగిలి ఇసిగిలి’ త్వేవ సమఞ్ఞా ఉదపాది. ఆచిక్ఖిస్సామి 2, భిక్ఖవే, పచ్చేకబుద్ధానం నామాని; కిత్తయిస్సామి, భిక్ఖవే, పచ్చేకబుద్ధానం నామాని; దేసేస్సామి, భిక్ఖవే , పచ్చేకబుద్ధానం నామాని . తం సుణాథ, సాధుకం మనసి కరోథ; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, pañca paccekabuddhasatāni imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsino ahesuṃ. Te imaṃ pabbataṃ pavisantā dissanti , paviṭṭhā na dissanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ayaṃ pabbato ime isī 3 gilatī’ti; ‘isigili isigili’ tveva samaññā udapādi. Ācikkhissāmi 4, bhikkhave, paccekabuddhānaṃ nāmāni; kittayissāmi, bhikkhave, paccekabuddhānaṃ nāmāni; desessāmi, bhikkhave , paccekabuddhānaṃ nāmāni . Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
౧౩౪. ‘‘అరిట్ఠో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో 5 ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; ఉపరిట్ఠో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; తగరసిఖీ 6 నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; యసస్సీ నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; సుదస్సనో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; పియదస్సీ నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; గన్ధారో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; పిణ్డోలో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; ఉపాసభో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; నీతో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; తథో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి, సుతవా నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి; భావితత్తో నామ, భిక్ఖవే, పచ్చేకసమ్బుద్ధో ఇమస్మిం ఇసిగిలిస్మిం పబ్బతే చిరనివాసీ అహోసి.
134. ‘‘Ariṭṭho nāma, bhikkhave, paccekasambuddho 7 imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; upariṭṭho nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; tagarasikhī 8 nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; yasassī nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; sudassano nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; piyadassī nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; gandhāro nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; piṇḍolo nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; upāsabho nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; nīto nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; tatho nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi, sutavā nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi; bhāvitatto nāma, bhikkhave, paccekasambuddho imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi.
౧౩౫.
135.
‘‘యే సత్తసారా అనీఘా నిరాసా,
‘‘Ye sattasārā anīghā nirāsā,
తేసం విసల్లాన నరుత్తమానం,
Tesaṃ visallāna naruttamānaṃ,
నామాని మే కిత్తయతో సుణాథ.
Nāmāni me kittayato suṇātha.
‘‘అరిట్ఠో ఉపరిట్ఠో తగరసిఖీ యసస్సీ,
‘‘Ariṭṭho upariṭṭho tagarasikhī yasassī,
గన్ధారో పిణ్డోలో ఉపాసభో చ,
Gandhāro piṇḍolo upāsabho ca,
నీతో తథో సుతవా భావితత్తో.
Nīto tatho sutavā bhāvitatto.
పచ్చేకబుద్ధా భవనేత్తిఖీణా,
Paccekabuddhā bhavanettikhīṇā,
హిఙ్గూ చ హిఙ్గో చ మహానుభావా.
Hiṅgū ca hiṅgo ca mahānubhāvā.
‘‘ద్వే జాలినో మునినో అట్ఠకో చ,
‘‘Dve jālino munino aṭṭhako ca,
అథ కోసల్లో బుద్ధో అథో సుబాహు;
Atha kosallo buddho atho subāhu;
ఉపనేమిసో నేమిసో సన్తచిత్తో,
Upanemiso nemiso santacitto,
సచ్చో తథో విరజో పణ్డితో చ.
Sacco tatho virajo paṇḍito ca.
‘‘కాళూపకాళా విజితో జితో చ,
‘‘Kāḷūpakāḷā vijito jito ca,
అఙ్గో చ పఙ్గో చ గుత్తిజితో చ;
Aṅgo ca paṅgo ca guttijito ca;
అపరాజితో మారబలం అజేసి.
Aparājito mārabalaṃ ajesi.
‘‘సత్థా పవత్తా సరభఙ్గో లోమహంసో,
‘‘Satthā pavattā sarabhaṅgo lomahaṃso,
ఉచ్చఙ్గమాయో అసితో అనాసవో;
Uccaṅgamāyo asito anāsavo;
మనోమయో మానచ్ఛిదో చ బన్ధుమా,
Manomayo mānacchido ca bandhumā,
తదాధిముత్తో విమలో చ కేతుమా.
Tadādhimutto vimalo ca ketumā.
‘‘కేతుమ్భరాగో చ మాతఙ్గో అరియో,
‘‘Ketumbharāgo ca mātaṅgo ariyo,
అథచ్చుతో అచ్చుతగామబ్యామకో;
Athaccuto accutagāmabyāmako;
సుమఙ్గలో దబ్బిలో సుపతిట్ఠితో,
Sumaṅgalo dabbilo supatiṭṭhito,
అసయ్హో ఖేమాభిరతో చ సోరతో.
Asayho khemābhirato ca sorato.
‘‘దురన్నయో సఙ్ఘో అథోపి ఉజ్జయో,
‘‘Durannayo saṅgho athopi ujjayo,
అపరో ముని సయ్హో అనోమనిక్కమో;
Aparo muni sayho anomanikkamo;
ఆనన్దో నన్దో ఉపనన్దో ద్వాదస,
Ānando nando upanando dvādasa,
‘‘బోధి మహానామో అథోపి ఉత్తరో,
‘‘Bodhi mahānāmo athopi uttaro,
కేసీ సిఖీ సున్దరో ద్వారభాజో;
Kesī sikhī sundaro dvārabhājo;
తిస్సూపతిస్సా భవబన్ధనచ్ఛిదా,
Tissūpatissā bhavabandhanacchidā,
‘‘బుద్ధో అహు మఙ్గలో వీతరాగో,
‘‘Buddho ahu maṅgalo vītarāgo,
ఉసభచ్ఛిదా జాలినిం దుక్ఖమూలం;
Usabhacchidā jāliniṃ dukkhamūlaṃ;
సన్తం పదం అజ్ఝగమోపనీతో,
Santaṃ padaṃ ajjhagamopanīto,
ఉపోసథో సున్దరో సచ్చనామో.
Uposatho sundaro saccanāmo.
‘‘జేతో జయన్తో పదుమో ఉప్పలో చ,
‘‘Jeto jayanto padumo uppalo ca,
పదుముత్తరో రక్ఖితో పబ్బతో చ;
Padumuttaro rakkhito pabbato ca;
మానత్థద్ధో సోభితో వీతరాగో,
Mānatthaddho sobhito vītarāgo,
కణ్హో చ బుద్ధో సువిముత్తచిత్తో.
Kaṇho ca buddho suvimuttacitto.
‘‘ఏతే చ అఞ్ఞే చ మహానుభావా,
‘‘Ete ca aññe ca mahānubhāvā,
పచ్చేకబుద్ధా భవనేత్తిఖీణా;
Paccekabuddhā bhavanettikhīṇā;
తే సబ్బసఙ్గాతిగతే మహేసీ,
Te sabbasaṅgātigate mahesī,
పరినిబ్బుతే వన్దథ అప్పమేయ్యే’’తి.
Parinibbute vandatha appameyye’’ti.
ఇసిగిలిసుత్తం నిట్ఠితం ఛట్ఠం.
Isigilisuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౬. ఇసిగిలిసుత్తవణ్ణనా • 6. Isigilisuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౬. ఇసిగిలిసుత్తవణ్ణనా • 6. Isigilisuttavaṇṇanā