| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៤. ឥស្សត្តសុត្តំ
4. Issattasuttaṃ
១៣៥. សាវត្ថិនិទានំ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ រាជា បសេនទិ កោសលោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កត្ថ នុ ខោ, ភន្តេ, ទានំ ទាតព្ព’’ន្តិ? ‘‘យត្ថ ខោ, មហារាជ, ចិត្តំ បសីទតី’’តិ។ ‘‘កត្ថ បន, ភន្តេ, ទិន្នំ មហប្ផល’’ន្តិ? ‘‘អញ្ញំ ខោ ឯតំ, មហារាជ, កត្ថ ទានំ ទាតព្ពំ, អញ្ញំ បនេតំ កត្ថ ទិន្នំ មហប្ផលន្តិ? សីលវតោ ខោ, មហារាជ, ទិន្នំ មហប្ផលំ, នោ តថា ទុស្សីលេ។ តេន ហិ, មហារាជ, តញ្ញេវេត្ថ បដិបុច្ឆិស្សាមិ។ យថា, តេ ខមេយ្យ, តថា នំ ព្យាករេយ្យាសិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, មហារាជ, ឥធ ត្យស្ស យុទ្ធំ បច្ចុបដ្ឋិតំ សង្គាមោ សមុបព្យូឡ្ហោ 1។ អថ អាគច្ឆេយ្យ ខត្តិយកុមារោ អសិក្ខិតោ អកតហត្ថោ អកតយោគ្គោ អកតូបាសនោ ភីរុ ឆម្ភី ឧត្រាសី បលាយី។ ភរេយ្យាសិ តំ បុរិសំ, អត្ថោ ច តេ តាទិសេន បុរិសេនា’’តិ? ‘‘នាហំ, ភន្តេ, ភរេយ្យំ តំ បុរិសំ, ន ច មេ អត្ថោ តាទិសេន បុរិសេនា’’តិ។ ‘‘អថ អាគច្ឆេយ្យ ព្រាហ្មណកុមារោ អសិក្ខិតោ…បេ.… អថ អាគច្ឆេយ្យ វេស្សកុមារោ អសិក្ខិតោ…បេ.… អថ អាគច្ឆេយ្យ សុទ្ទកុមារោ អសិក្ខិតោ…បេ.… ន ច មេ អត្ថោ តាទិសេន បុរិសេនា’’តិ។
135. Sāvatthinidānaṃ. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kattha nu kho, bhante, dānaṃ dātabba’’nti? ‘‘Yattha kho, mahārāja, cittaṃ pasīdatī’’ti. ‘‘Kattha pana, bhante, dinnaṃ mahapphala’’nti? ‘‘Aññaṃ kho etaṃ, mahārāja, kattha dānaṃ dātabbaṃ, aññaṃ panetaṃ kattha dinnaṃ mahapphalanti? Sīlavato kho, mahārāja, dinnaṃ mahapphalaṃ, no tathā dussīle. Tena hi, mahārāja, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā, te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha tyassa yuddhaṃ paccupaṭṭhitaṃ saṅgāmo samupabyūḷho 2. Atha āgaccheyya khattiyakumāro asikkhito akatahattho akatayoggo akatūpāsano bhīru chambhī utrāsī palāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhante, bhareyyaṃ taṃ purisaṃ, na ca me attho tādisena purisenā’’ti. ‘‘Atha āgaccheyya brāhmaṇakumāro asikkhito…pe… atha āgaccheyya vessakumāro asikkhito…pe… atha āgaccheyya suddakumāro asikkhito…pe… na ca me attho tādisena purisenā’’ti.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, មហារាជ, ឥធ ត្យស្ស យុទ្ធំ បច្ចុបដ្ឋិតំ សង្គាមោ សមុបព្យូឡ្ហោ។ អថ អាគច្ឆេយ្យ ខត្តិយកុមារោ សុសិក្ខិតោ កតហត្ថោ កតយោគ្គោ កតូបាសនោ អភីរុ អច្ឆម្ភី អនុត្រាសី អបលាយី។ ភរេយ្យាសិ តំ បុរិសំ, អត្ថោ ច តេ តាទិសេន បុរិសេនា’’តិ? ‘‘ភរេយ្យាហំ, ភន្តេ , តំ បុរិសំ, អត្ថោ ច មេ តាទិសេន បុរិសេនា’’តិ។ ‘‘អថ អាគច្ឆេយ្យ ព្រាហ្មណកុមារោ…បេ.… អថ អាគច្ឆេយ្យ វេស្សកុមារោ…បេ.… អថ អាគច្ឆេយ្យ សុទ្ទកុមារោ សុសិក្ខិតោ កតហត្ថោ កតយោគ្គោ កតូបាសនោ អភីរុ អច្ឆម្ភី អនុត្រាសី អបលាយី។ ភរេយ្យាសិ តំ បុរិសំ, អត្ថោ ច តេ តាទិសេន បុរិសេនា’’តិ? ‘‘ភរេយ្យាហំ, ភន្តេ, តំ បុរិសំ, អត្ថោ ច មេ តាទិសេន បុរិសេនា’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha tyassa yuddhaṃ paccupaṭṭhitaṃ saṅgāmo samupabyūḷho. Atha āgaccheyya khattiyakumāro susikkhito katahattho katayoggo katūpāsano abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Bhareyyāhaṃ, bhante , taṃ purisaṃ, attho ca me tādisena purisenā’’ti. ‘‘Atha āgaccheyya brāhmaṇakumāro…pe… atha āgaccheyya vessakumāro…pe… atha āgaccheyya suddakumāro susikkhito katahattho katayoggo katūpāsano abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Bhareyyāhaṃ, bhante, taṃ purisaṃ, attho ca me tādisena purisenā’’ti.
‘‘ឯវមេវ ខោ, មហារាជ, យស្មា កស្មា ចេបិ 3 កុលា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិតោ ហោតិ, សោ ច ហោតិ បញ្ចង្គវិប្បហីនោ បញ្ចង្គសមន្នាគតោ, តស្មិំ ទិន្នំ មហប្ផលំ ហោតិ។ កតមានិ បញ្ចង្គានិ បហីនានិ ហោន្តិ? កាមច្ឆន្ទោ បហីនោ ហោតិ, ព្យាបាទោ បហីនោ ហោតិ, ថិនមិទ្ធំ បហីនំ ហោតិ, ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចំ បហីនំ ហោតិ, វិចិកិច្ឆា បហីនា ហោតិ។ ឥមានិ បញ្ចង្គានិ បហីនានិ ហោន្តិ។ កតមេហិ បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតោ ហោតិ? អសេក្ខេន សីលក្ខន្ធេន សមន្នាគតោ ហោតិ, អសេក្ខេន សមាធិក្ខន្ធេន សមន្នាគតោ ហោតិ, អសេក្ខេន បញ្ញាក្ខន្ធេន សមន្នាគតោ ហោតិ, អសេក្ខេន វិមុត្តិក្ខន្ធេន សមន្នាគតោ ហោតិ, អសេក្ខេន វិមុត្តិញាណទស្សនក្ខន្ធេន សមន្នាគតោ ហោតិ។ ឥមេហិ បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតោ ហោតិ។ ឥតិ បញ្ចង្គវិប្បហីនេ បញ្ចង្គសមន្នាគតេ ទិន្នំ មហប្ផល’’ន្តិ។ ឥទមវោច ភគវា…បេ.… សត្ថា –
‘‘Evameva kho, mahārāja, yasmā kasmā cepi 4 kulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅgasamannāgato, tasmiṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti. Katamāni pañcaṅgāni pahīnāni honti? Kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti, thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Imāni pañcaṅgāni pahīnāni honti. Katamehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti? Asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti. Imehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti. Iti pañcaṅgavippahīne pañcaṅgasamannāgate dinnaṃ mahapphala’’nti. Idamavoca bhagavā…pe… satthā –
តំ យុទ្ធត្ថោ ភរេ រាជា, នាសូរំ ជាតិបច្ចយា។
Taṃ yuddhattho bhare rājā, nāsūraṃ jātipaccayā.
‘‘តថេវ ខន្តិសោរច្ចំ, ធម្មា យស្មិំ បតិដ្ឋិតា;
‘‘Tatheva khantisoraccaṃ, dhammā yasmiṃ patiṭṭhitā;
អរិយវុត្តិំ មេធាវិំ, ហីនជច្ចម្បិ បូជយេ។
Ariyavuttiṃ medhāviṃ, hīnajaccampi pūjaye.
‘‘ការយេ អស្សមេ រម្មេ, វាសយេត្ថ ពហុស្សុតេ;
‘‘Kāraye assame ramme, vāsayettha bahussute;
បបញ្ច វិវនេ កយិរា, ទុគ្គេ សង្កមនានិ ច។
Papañca vivane kayirā, dugge saṅkamanāni ca.
‘‘អន្នំ បានំ ខាទនីយំ, វត្ថសេនាសនានិ ច;
‘‘Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ, vatthasenāsanāni ca;
ទទេយ្យ ឧជុភូតេសុ, វិប្បសន្នេន ចេតសា។
Dadeyya ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
‘‘យថា ហិ មេឃោ ថនយំ, វិជ្ជុមាលី សតក្កកុ;
‘‘Yathā hi megho thanayaṃ, vijjumālī satakkaku;
ថលំ និន្នញ្ច បូរេតិ, អភិវស្សំ វសុន្ធរំ។
Thalaṃ ninnañca pūreti, abhivassaṃ vasundharaṃ.
‘‘តថេវ សទ្ធោ សុតវា, អភិសង្ខច្ច ភោជនំ;
‘‘Tatheva saddho sutavā, abhisaṅkhacca bhojanaṃ;
វនិព្ពកេ តប្បយតិ, អន្នបានេន បណ្ឌិតោ។
Vanibbake tappayati, annapānena paṇḍito.
‘‘អាមោទមានោ បកិរេតិ, ទេថ ទេថាតិ ភាសតិ;
‘‘Āmodamāno pakireti, detha dethāti bhāsati;
តំ ហិស្ស គជ្ជិតំ ហោតិ, ទេវស្សេវ បវស្សតោ;
Taṃ hissa gajjitaṃ hoti, devasseva pavassato;
សា បុញ្ញធារា វិបុលា, ទាតារំ អភិវស្សតី’’តិ។
Sā puññadhārā vipulā, dātāraṃ abhivassatī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៤. ឥស្សត្តសុត្តវណ្ណនា • 4. Issattasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤. ឥស្សត្តសុត្តវណ្ណនា • 4. Issattasuttavaṇṇanā
