| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೪. ಇಸ್ಸತ್ತಸುತ್ತಂ
4. Issattasuttaṃ
೧೩೫. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕತ್ಥ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಯತ್ಥ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತೀ’’ತಿ। ‘‘ಕತ್ಥ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಖೋ ಏತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಕತ್ಥ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞಂ ಪನೇತಂ ಕತ್ಥ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲನ್ತಿ? ಸೀಲವತೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ, ನೋ ತಥಾ ದುಸ್ಸೀಲೇ। ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತಞ್ಞೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯಥಾ, ತೇ ಖಮೇಯ್ಯ, ತಥಾ ನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧ ತ್ಯಸ್ಸ ಯುದ್ಧಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಸಙ್ಗಾಮೋ ಸಮುಪಬ್ಯೂಳ್ಹೋ 1। ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಖತ್ತಿಯಕುಮಾರೋ ಅಸಿಕ್ಖಿತೋ ಅಕತಹತ್ಥೋ ಅಕತಯೋಗ್ಗೋ ಅಕತೂಪಾಸನೋ ಭೀರು ಛಮ್ಭೀ ಉತ್ರಾಸೀ ಪಲಾಯೀ। ಭರೇಯ್ಯಾಸಿ ತಂ ಪುರಿಸಂ, ಅತ್ಥೋ ಚ ತೇ ತಾದಿಸೇನ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ? ‘‘ನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭರೇಯ್ಯಂ ತಂ ಪುರಿಸಂ, ನ ಚ ಮೇ ಅತ್ಥೋ ತಾದಿಸೇನ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಮಾರೋ ಅಸಿಕ್ಖಿತೋ…ಪೇ॰… ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ವೇಸ್ಸಕುಮಾರೋ ಅಸಿಕ್ಖಿತೋ…ಪೇ॰… ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸುದ್ದಕುಮಾರೋ ಅಸಿಕ್ಖಿತೋ…ಪೇ॰… ನ ಚ ಮೇ ಅತ್ಥೋ ತಾದಿಸೇನ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ।
135. Sāvatthinidānaṃ. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kattha nu kho, bhante, dānaṃ dātabba’’nti? ‘‘Yattha kho, mahārāja, cittaṃ pasīdatī’’ti. ‘‘Kattha pana, bhante, dinnaṃ mahapphala’’nti? ‘‘Aññaṃ kho etaṃ, mahārāja, kattha dānaṃ dātabbaṃ, aññaṃ panetaṃ kattha dinnaṃ mahapphalanti? Sīlavato kho, mahārāja, dinnaṃ mahapphalaṃ, no tathā dussīle. Tena hi, mahārāja, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā, te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha tyassa yuddhaṃ paccupaṭṭhitaṃ saṅgāmo samupabyūḷho 2. Atha āgaccheyya khattiyakumāro asikkhito akatahattho akatayoggo akatūpāsano bhīru chambhī utrāsī palāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhante, bhareyyaṃ taṃ purisaṃ, na ca me attho tādisena purisenā’’ti. ‘‘Atha āgaccheyya brāhmaṇakumāro asikkhito…pe… atha āgaccheyya vessakumāro asikkhito…pe… atha āgaccheyya suddakumāro asikkhito…pe… na ca me attho tādisena purisenā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧ ತ್ಯಸ್ಸ ಯುದ್ಧಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಸಙ್ಗಾಮೋ ಸಮುಪಬ್ಯೂಳ್ಹೋ। ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಖತ್ತಿಯಕುಮಾರೋ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋ ಕತಹತ್ಥೋ ಕತಯೋಗ್ಗೋ ಕತೂಪಾಸನೋ ಅಭೀರು ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ। ಭರೇಯ್ಯಾಸಿ ತಂ ಪುರಿಸಂ, ಅತ್ಥೋ ಚ ತೇ ತಾದಿಸೇನ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ? ‘‘ಭರೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ , ತಂ ಪುರಿಸಂ, ಅತ್ಥೋ ಚ ಮೇ ತಾದಿಸೇನ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಮಾರೋ…ಪೇ॰… ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ವೇಸ್ಸಕುಮಾರೋ…ಪೇ॰… ಅಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸುದ್ದಕುಮಾರೋ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋ ಕತಹತ್ಥೋ ಕತಯೋಗ್ಗೋ ಕತೂಪಾಸನೋ ಅಭೀರು ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಅಪಲಾಯೀ। ಭರೇಯ್ಯಾಸಿ ತಂ ಪುರಿಸಂ, ಅತ್ಥೋ ಚ ತೇ ತಾದಿಸೇನ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ? ‘‘ಭರೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಪುರಿಸಂ, ಅತ್ಥೋ ಚ ಮೇ ತಾದಿಸೇನ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha tyassa yuddhaṃ paccupaṭṭhitaṃ saṅgāmo samupabyūḷho. Atha āgaccheyya khattiyakumāro susikkhito katahattho katayoggo katūpāsano abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Bhareyyāhaṃ, bhante , taṃ purisaṃ, attho ca me tādisena purisenā’’ti. ‘‘Atha āgaccheyya brāhmaṇakumāro…pe… atha āgaccheyya vessakumāro…pe… atha āgaccheyya suddakumāro susikkhito katahattho katayoggo katūpāsano abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Bhareyyāhaṃ, bhante, taṃ purisaṃ, attho ca me tādisena purisenā’’ti.
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಯಸ್ಮಾ ಕಸ್ಮಾ ಚೇಪಿ 3 ಕುಲಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗವಿಪ್ಪಹೀನೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ। ಕತಮಾನಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಪಹೀನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ? ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ, ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಪಹೀನಂ ಹೋತಿ, ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪಹೀನಂ ಹೋತಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಪಹೀನಾ ಹೋತಿ। ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಪಹೀನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಕತಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ? ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಇತಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗವಿಪ್ಪಹೀನೇ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲ’’ನ್ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ಸತ್ಥಾ –
‘‘Evameva kho, mahārāja, yasmā kasmā cepi 4 kulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅgasamannāgato, tasmiṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti. Katamāni pañcaṅgāni pahīnāni honti? Kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti, thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Imāni pañcaṅgāni pahīnāni honti. Katamehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti? Asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti. Imehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti. Iti pañcaṅgavippahīne pañcaṅgasamannāgate dinnaṃ mahapphala’’nti. Idamavoca bhagavā…pe… satthā –
ತಂ ಯುದ್ಧತ್ಥೋ ಭರೇ ರಾಜಾ, ನಾಸೂರಂ ಜಾತಿಪಚ್ಚಯಾ॥
Taṃ yuddhattho bhare rājā, nāsūraṃ jātipaccayā.
‘‘ತಥೇವ ಖನ್ತಿಸೋರಚ್ಚಂ, ಧಮ್ಮಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ।
‘‘Tatheva khantisoraccaṃ, dhammā yasmiṃ patiṭṭhitā;
ಅರಿಯವುತ್ತಿಂ ಮೇಧಾವಿಂ, ಹೀನಜಚ್ಚಮ್ಪಿ ಪೂಜಯೇ॥
Ariyavuttiṃ medhāviṃ, hīnajaccampi pūjaye.
‘‘ಕಾರಯೇ ಅಸ್ಸಮೇ ರಮ್ಮೇ, ವಾಸಯೇತ್ಥ ಬಹುಸ್ಸುತೇ।
‘‘Kāraye assame ramme, vāsayettha bahussute;
ಪಪಞ್ಚ ವಿವನೇ ಕಯಿರಾ, ದುಗ್ಗೇ ಸಙ್ಕಮನಾನಿ ಚ॥
Papañca vivane kayirā, dugge saṅkamanāni ca.
‘‘ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ಖಾದನೀಯಂ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ।
‘‘Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ, vatthasenāsanāni ca;
ದದೇಯ್ಯ ಉಜುಭೂತೇಸು, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ॥
Dadeyya ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
‘‘ಯಥಾ ಹಿ ಮೇಘೋ ಥನಯಂ, ವಿಜ್ಜುಮಾಲೀ ಸತಕ್ಕಕು।
‘‘Yathā hi megho thanayaṃ, vijjumālī satakkaku;
ಥಲಂ ನಿನ್ನಞ್ಚ ಪೂರೇತಿ, ಅಭಿವಸ್ಸಂ ವಸುನ್ಧರಂ॥
Thalaṃ ninnañca pūreti, abhivassaṃ vasundharaṃ.
‘‘ತಥೇವ ಸದ್ಧೋ ಸುತವಾ, ಅಭಿಸಙ್ಖಚ್ಚ ಭೋಜನಂ।
‘‘Tatheva saddho sutavā, abhisaṅkhacca bhojanaṃ;
ವನಿಬ್ಬಕೇ ತಪ್ಪಯತಿ, ಅನ್ನಪಾನೇನ ಪಣ್ಡಿತೋ॥
Vanibbake tappayati, annapānena paṇḍito.
‘‘ಆಮೋದಮಾನೋ ಪಕಿರೇತಿ, ದೇಥ ದೇಥಾತಿ ಭಾಸತಿ।
‘‘Āmodamāno pakireti, detha dethāti bhāsati;
ತಂ ಹಿಸ್ಸ ಗಜ್ಜಿತಂ ಹೋತಿ, ದೇವಸ್ಸೇವ ಪವಸ್ಸತೋ।
Taṃ hissa gajjitaṃ hoti, devasseva pavassato;
ಸಾ ಪುಞ್ಞಧಾರಾ ವಿಪುಲಾ, ದಾತಾರಂ ಅಭಿವಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥
Sā puññadhārā vipulā, dātāraṃ abhivassatī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಇಸ್ಸತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Issattasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೪. ಇಸ್ಸತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Issattasuttavaṇṇanā
