Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
4. ඉස්සත්තසුත්තං
4. Issattasuttaṃ
135. සාවත්ථිනිදානං. එකමන්තං නිසින්නො ඛො රාජා පසෙනදි කොසලො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කත්ථ නු ඛො, භන්තෙ, දානං දාතබ්බ’’න්ති? ‘‘යත්ථ ඛො, මහාරාජ, චිත්තං පසීදතී’’ති. ‘‘කත්ථ පන, භන්තෙ, දින්නං මහප්ඵල’’න්ති? ‘‘අඤ්ඤං ඛො එතං, මහාරාජ, කත්ථ දානං දාතබ්බං, අඤ්ඤං පනෙතං කත්ථ දින්නං මහප්ඵලන්ති? සීලවතො ඛො, මහාරාජ, දින්නං මහප්ඵලං, නො තථා දුස්සීලෙ. තෙන හි, මහාරාජ, තඤ්ඤෙවෙත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි. යථා, තෙ ඛමෙය්ය, තථා නං බ්යාකරෙය්යාසි. තං කිං මඤ්ඤසි, මහාරාජ, ඉධ ත්යස්ස යුද්ධං පච්චුපට්ඨිතං සඞ්ගාමො සමුපබ්යූළ්හො 1. අථ ආගච්ඡෙය්ය ඛත්තියකුමාරො අසික්ඛිතො අකතහත්ථො අකතයොග්ගො අකතූපාසනො භීරු ඡම්භී උත්රාසී පලායී. භරෙය්යාසි තං පුරිසං, අත්ථො ච තෙ තාදිසෙන පුරිසෙනා’’ති? ‘‘නාහං, භන්තෙ, භරෙය්යං තං පුරිසං, න ච මෙ අත්ථො තාදිසෙන පුරිසෙනා’’ති. ‘‘අථ ආගච්ඡෙය්ය බ්රාහ්මණකුමාරො අසික්ඛිතො…පෙ.… අථ ආගච්ඡෙය්ය වෙස්සකුමාරො අසික්ඛිතො…පෙ.… අථ ආගච්ඡෙය්ය සුද්දකුමාරො අසික්ඛිතො…පෙ.… න ච මෙ අත්ථො තාදිසෙන පුරිසෙනා’’ති.
135. Sāvatthinidānaṃ. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kattha nu kho, bhante, dānaṃ dātabba’’nti? ‘‘Yattha kho, mahārāja, cittaṃ pasīdatī’’ti. ‘‘Kattha pana, bhante, dinnaṃ mahapphala’’nti? ‘‘Aññaṃ kho etaṃ, mahārāja, kattha dānaṃ dātabbaṃ, aññaṃ panetaṃ kattha dinnaṃ mahapphalanti? Sīlavato kho, mahārāja, dinnaṃ mahapphalaṃ, no tathā dussīle. Tena hi, mahārāja, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā, te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha tyassa yuddhaṃ paccupaṭṭhitaṃ saṅgāmo samupabyūḷho 2. Atha āgaccheyya khattiyakumāro asikkhito akatahattho akatayoggo akatūpāsano bhīru chambhī utrāsī palāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhante, bhareyyaṃ taṃ purisaṃ, na ca me attho tādisena purisenā’’ti. ‘‘Atha āgaccheyya brāhmaṇakumāro asikkhito…pe… atha āgaccheyya vessakumāro asikkhito…pe… atha āgaccheyya suddakumāro asikkhito…pe… na ca me attho tādisena purisenā’’ti.
‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, මහාරාජ, ඉධ ත්යස්ස යුද්ධං පච්චුපට්ඨිතං සඞ්ගාමො සමුපබ්යූළ්හො. අථ ආගච්ඡෙය්ය ඛත්තියකුමාරො සුසික්ඛිතො කතහත්ථො කතයොග්ගො කතූපාසනො අභීරු අච්ඡම්භී අනුත්රාසී අපලායී. භරෙය්යාසි තං පුරිසං, අත්ථො ච තෙ තාදිසෙන පුරිසෙනා’’ති? ‘‘භරෙය්යාහං, භන්තෙ , තං පුරිසං, අත්ථො ච මෙ තාදිසෙන පුරිසෙනා’’ති. ‘‘අථ ආගච්ඡෙය්ය බ්රාහ්මණකුමාරො…පෙ.… අථ ආගච්ඡෙය්ය වෙස්සකුමාරො…පෙ.… අථ ආගච්ඡෙය්ය සුද්දකුමාරො සුසික්ඛිතො කතහත්ථො කතයොග්ගො කතූපාසනො අභීරු අච්ඡම්භී අනුත්රාසී අපලායී. භරෙය්යාසි තං පුරිසං, අත්ථො ච තෙ තාදිසෙන පුරිසෙනා’’ති? ‘‘භරෙය්යාහං, භන්තෙ, තං පුරිසං, අත්ථො ච මෙ තාදිසෙන පුරිසෙනා’’ති.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha tyassa yuddhaṃ paccupaṭṭhitaṃ saṅgāmo samupabyūḷho. Atha āgaccheyya khattiyakumāro susikkhito katahattho katayoggo katūpāsano abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Bhareyyāhaṃ, bhante , taṃ purisaṃ, attho ca me tādisena purisenā’’ti. ‘‘Atha āgaccheyya brāhmaṇakumāro…pe… atha āgaccheyya vessakumāro…pe… atha āgaccheyya suddakumāro susikkhito katahattho katayoggo katūpāsano abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī. Bhareyyāsi taṃ purisaṃ, attho ca te tādisena purisenā’’ti? ‘‘Bhareyyāhaṃ, bhante, taṃ purisaṃ, attho ca me tādisena purisenā’’ti.
‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යස්මා කස්මා චෙපි 3 කුලා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතො හොති, සො ච හොති පඤ්චඞ්ගවිප්පහීනො පඤ්චඞ්ගසමන්නාගතො, තස්මිං දින්නං මහප්ඵලං හොති. කතමානි පඤ්චඞ්ගානි පහීනානි හොන්ති? කාමච්ඡන්දො පහීනො හොති, බ්යාපාදො පහීනො හොති, ථිනමිද්ධං පහීනං හොති, උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහීනං හොති, විචිකිච්ඡා පහීනා හොති. ඉමානි පඤ්චඞ්ගානි පහීනානි හොන්ති. කතමෙහි පඤ්චහඞ්ගෙහි සමන්නාගතො හොති? අසෙක්ඛෙන සීලක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන සමාධික්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන පඤ්ඤාක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන විමුත්තික්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන විමුත්තිඤාණදස්සනක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති. ඉමෙහි පඤ්චහඞ්ගෙහි සමන්නාගතො හොති. ඉති පඤ්චඞ්ගවිප්පහීනෙ පඤ්චඞ්ගසමන්නාගතෙ දින්නං මහප්ඵල’’න්ති. ඉදමවොච භගවා…පෙ.… සත්ථා –
‘‘Evameva kho, mahārāja, yasmā kasmā cepi 4 kulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅgasamannāgato, tasmiṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti. Katamāni pañcaṅgāni pahīnāni honti? Kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti, thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Imāni pañcaṅgāni pahīnāni honti. Katamehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti? Asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti. Imehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti. Iti pañcaṅgavippahīne pañcaṅgasamannāgate dinnaṃ mahapphala’’nti. Idamavoca bhagavā…pe… satthā –
තං යුද්ධත්ථො භරෙ රාජා, නාසූරං ජාතිපච්චයා.
Taṃ yuddhattho bhare rājā, nāsūraṃ jātipaccayā.
‘‘තථෙව ඛන්තිසොරච්චං, ධම්මා යස්මිං පතිට්ඨිතා;
‘‘Tatheva khantisoraccaṃ, dhammā yasmiṃ patiṭṭhitā;
අරියවුත්තිං මෙධාවිං, හීනජච්චම්පි පූජයෙ.
Ariyavuttiṃ medhāviṃ, hīnajaccampi pūjaye.
‘‘කාරයෙ අස්සමෙ රම්මෙ, වාසයෙත්ථ බහුස්සුතෙ;
‘‘Kāraye assame ramme, vāsayettha bahussute;
පපඤ්ච විවනෙ කයිරා, දුග්ගෙ සඞ්කමනානි ච.
Papañca vivane kayirā, dugge saṅkamanāni ca.
‘‘අන්නං පානං ඛාදනීයං, වත්ථසෙනාසනානි ච;
‘‘Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ, vatthasenāsanāni ca;
දදෙය්ය උජුභූතෙසු, විප්පසන්නෙන චෙතසා.
Dadeyya ujubhūtesu, vippasannena cetasā.
‘‘යථා හි මෙඝො ථනයං, විජ්ජුමාලී සතක්කකු;
‘‘Yathā hi megho thanayaṃ, vijjumālī satakkaku;
ථලං නින්නඤ්ච පූරෙති, අභිවස්සං වසුන්ධරං.
Thalaṃ ninnañca pūreti, abhivassaṃ vasundharaṃ.
‘‘තථෙව සද්ධො සුතවා, අභිසඞ්ඛච්ච භොජනං;
‘‘Tatheva saddho sutavā, abhisaṅkhacca bhojanaṃ;
වනිබ්බකෙ තප්පයති, අන්නපානෙන පණ්ඩිතො.
Vanibbake tappayati, annapānena paṇḍito.
‘‘ආමොදමානො පකිරෙති, දෙථ දෙථාති භාසති;
‘‘Āmodamāno pakireti, detha dethāti bhāsati;
තං හිස්ස ගජ්ජිතං හොති, දෙවස්සෙව පවස්සතො;
Taṃ hissa gajjitaṃ hoti, devasseva pavassato;
සා පුඤ්ඤධාරා විපුලා, දාතාරං අභිවස්සතී’’ති.
Sā puññadhārā vipulā, dātāraṃ abhivassatī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්තනිකාය (අට්ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 4. ඉස්සත්තසුත්තවණ්ණනා • 4. Issattasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. ඉස්සත්තසුත්තවණ්ණනා • 4. Issattasuttavaṇṇanā