Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౪౧౪] ౯. జాగరజాతకవణ్ణనా

    [414] 9. Jāgarajātakavaṇṇanā

    కోధ జాగరతం సుత్తోతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో అఞ్ఞతరం ఉపాసకం ఆరబ్భ కథేసి. సో హి సోతాపన్నో అరియసావకో సావత్థితో సకటసత్థేన సద్ధిం కన్తారమగ్గం పటిపజ్జి. సత్థవాహో తత్థ ఏకస్మిం ఉదకఫాసుకట్ఠానే పఞ్చ సకటసతాని మోచేత్వా ఖాదనీయభోజనీయం సంవిదహిత్వా వాసం ఉపగచ్ఛి. తే మనుస్సా తత్థ తత్థ నిపజ్జిత్వా సుపింసు, ఉపాసకో పన సత్థవాహస్స సన్తికే ఏకస్మిం రుక్ఖమూలే చఙ్కమం అధిట్ఠాసి. అథ నం సత్థం విలుమ్పితుకామా పఞ్చసతా చోరా నానావుధాని గహేత్వా సత్థం పరివారేత్వా అట్ఠంసు. తే తం ఉపాసకం చఙ్కమన్తం దిస్వా ‘‘ఇమస్స నిద్దాయనకాలే విలుమ్పిస్సామా’’తి తత్థ తత్థ అట్ఠంసు, సోపి తియామరత్తిం చఙ్కమియేవ. చోరా పచ్చూససమయే గహితగహితా పాసాణముగ్గరాదయో ఛడ్డేత్వా ‘‘భో సత్థవాహ, ఇమం అప్పమాదేన జగ్గన్తం పురిసం నిస్సాయ జీవితం లభిత్వా తవ సన్తకస్స సామికో జాతో, ఏతస్స సక్కారం కరేయ్యాసీ’’తి వత్వా పక్కమింసు. మనుస్సా కాలస్సేవ వుట్ఠాయ తేహి ఛడ్డితపాసాణముగ్గరాదయో దిస్వా ‘‘ఇమం నిస్సాయ అమ్హేహి జీవితం లద్ధ’’న్తి ఉపాసకస్స సక్కారం అకంసు. ఉపాసకోపి ఇచ్ఛితట్ఠానం గన్త్వా కతకిచ్చో పున సావత్థిం ఆగన్త్వా జేతవనం గన్త్వా తథాగతం పూజేత్వా వన్దిత్వా నిసిన్నో ‘‘కిం, ఉపాసక, న పఞ్ఞాయసీ’’తి వుత్తే తమత్థం ఆరోచేసి. సత్థా ‘‘న ఖో, ఉపాసక, త్వంయేవ అనిద్దాయిత్వా జగ్గన్తో విసేసం లభి, పోరాణకపణ్డితాపి జగ్గన్తా విసేసం గుణం లభింసూ’’తి వత్వా తేన యాచితో అతీతం ఆహరి.

    Kodhajāgarataṃ suttoti idaṃ satthā jetavane viharanto aññataraṃ upāsakaṃ ārabbha kathesi. So hi sotāpanno ariyasāvako sāvatthito sakaṭasatthena saddhiṃ kantāramaggaṃ paṭipajji. Satthavāho tattha ekasmiṃ udakaphāsukaṭṭhāne pañca sakaṭasatāni mocetvā khādanīyabhojanīyaṃ saṃvidahitvā vāsaṃ upagacchi. Te manussā tattha tattha nipajjitvā supiṃsu, upāsako pana satthavāhassa santike ekasmiṃ rukkhamūle caṅkamaṃ adhiṭṭhāsi. Atha naṃ satthaṃ vilumpitukāmā pañcasatā corā nānāvudhāni gahetvā satthaṃ parivāretvā aṭṭhaṃsu. Te taṃ upāsakaṃ caṅkamantaṃ disvā ‘‘imassa niddāyanakāle vilumpissāmā’’ti tattha tattha aṭṭhaṃsu, sopi tiyāmarattiṃ caṅkamiyeva. Corā paccūsasamaye gahitagahitā pāsāṇamuggarādayo chaḍḍetvā ‘‘bho satthavāha, imaṃ appamādena jaggantaṃ purisaṃ nissāya jīvitaṃ labhitvā tava santakassa sāmiko jāto, etassa sakkāraṃ kareyyāsī’’ti vatvā pakkamiṃsu. Manussā kālasseva vuṭṭhāya tehi chaḍḍitapāsāṇamuggarādayo disvā ‘‘imaṃ nissāya amhehi jīvitaṃ laddha’’nti upāsakassa sakkāraṃ akaṃsu. Upāsakopi icchitaṭṭhānaṃ gantvā katakicco puna sāvatthiṃ āgantvā jetavanaṃ gantvā tathāgataṃ pūjetvā vanditvā nisinno ‘‘kiṃ, upāsaka, na paññāyasī’’ti vutte tamatthaṃ ārocesi. Satthā ‘‘na kho, upāsaka, tvaṃyeva aniddāyitvā jagganto visesaṃ labhi, porāṇakapaṇḍitāpi jaggantā visesaṃ guṇaṃ labhiṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో తక్కసిలాయం సబ్బసిప్పాని ఉగ్గణ్హిత్వా పచ్చాగన్త్వా అగారమజ్ఝే వసన్తో అపరభాగే నిక్ఖమిత్వా ఇసిపబ్బజ్జం పబ్బజిత్వా న చిరస్సేవ ఝానాభిఞ్ఞం నిబ్బత్తేత్వా హిమవన్తపదేసే ఠానచఙ్కమిరియాపథో హుత్వా వసన్తో నిద్దం అనుపగన్త్వా సబ్బరత్తిం చఙ్కమతి. అథస్స చఙ్కమనకోటియం నిబ్బత్తరుక్ఖదేవతా తుస్సిత్వా రుక్ఖవిటపే ఠత్వా పఞ్హం పుచ్ఛన్తీ పఠమం గాథమాహ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto takkasilāyaṃ sabbasippāni uggaṇhitvā paccāgantvā agāramajjhe vasanto aparabhāge nikkhamitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā na cirasseva jhānābhiññaṃ nibbattetvā himavantapadese ṭhānacaṅkamiriyāpatho hutvā vasanto niddaṃ anupagantvā sabbarattiṃ caṅkamati. Athassa caṅkamanakoṭiyaṃ nibbattarukkhadevatā tussitvā rukkhaviṭape ṭhatvā pañhaṃ pucchantī paṭhamaṃ gāthamāha –

    ౧౩౫.

    135.

    ‘‘కోధ జాగరతం సుత్తో, కోధ సుత్తేసు జాగరో;

    ‘‘Kodha jāgarataṃ sutto, kodha suttesu jāgaro;

    కో మమేతం విజానాతి, కో తం పటిభణాతి మే’’తి.

    Ko mametaṃ vijānāti, ko taṃ paṭibhaṇāti me’’ti.

    తత్థ కోధాతి కో ఇధ. కో మమేతన్తి కో మమ ఏతం పఞ్హం విజానాతి. కో తం పటిభణాతి మేతి ఏతం మయా పుట్ఠం పఞ్హం మయ్హం కో పటిభణాతి, కో బ్యాకరితుం సక్ఖిస్సతీతి పుచ్ఛతి.

    Tattha kodhāti ko idha. Ko mametanti ko mama etaṃ pañhaṃ vijānāti. Ko taṃ paṭibhaṇāti meti etaṃ mayā puṭṭhaṃ pañhaṃ mayhaṃ ko paṭibhaṇāti, ko byākarituṃ sakkhissatīti pucchati.

    బోధిసత్తో తస్సా వచనం సుత్వా –

    Bodhisatto tassā vacanaṃ sutvā –

    ౧౩౬.

    136.

    ‘‘అహం జాగరతం సుత్తో, అహం సుత్తేసు జాగరో;

    ‘‘Ahaṃ jāgarataṃ sutto, ahaṃ suttesu jāgaro;

    అహమేతం విజానామి, అహం పటిభణామి తే’’తి. –

    Ahametaṃ vijānāmi, ahaṃ paṭibhaṇāmi te’’ti. –

    ఇమం గాథం వత్వా పున తాయ –

    Imaṃ gāthaṃ vatvā puna tāya –

    ౧౩౭.

    137.

    ‘‘కథం జాగరతం సుత్తో, కథం సుత్తేసు జాగరో;

    ‘‘Kathaṃ jāgarataṃ sutto, kathaṃ suttesu jāgaro;

    కథం ఏతం విజానాసి, కథం పటిభణాసి మే’’తి. –

    Kathaṃ etaṃ vijānāsi, kathaṃ paṭibhaṇāsi me’’ti. –

    ఇమం గాథం పుట్ఠో తమత్థం బ్యాకరోన్తో –

    Imaṃ gāthaṃ puṭṭho tamatthaṃ byākaronto –

    ౧౩౮.

    138.

    ‘‘యే ధమ్మం నప్పజానన్తి, సంయమోతి దమోతి చ;

    ‘‘Ye dhammaṃ nappajānanti, saṃyamoti damoti ca;

    తేసు సుప్పమానేసు, అహం జగ్గామి దేవతే.

    Tesu suppamānesu, ahaṃ jaggāmi devate.

    ౧౩౯.

    139.

    ‘‘యేసం రాగో చ దోసో చ, అవిజ్జా చ విరాజితా;

    ‘‘Yesaṃ rāgo ca doso ca, avijjā ca virājitā;

    తేసు జాగరమానేసు, అహం సుత్తోస్మి దేవతే.

    Tesu jāgaramānesu, ahaṃ suttosmi devate.

    ౧౪౦.

    140.

    ‘‘ఏవం జాగరతం సుత్తో, ఏవం సుత్తేసు జాగరో;

    ‘‘Evaṃ jāgarataṃ sutto, evaṃ suttesu jāgaro;

    ఏవమేతం విజానామి, ఏవం పటిభణామి తే’’తి. – ఇమా గాథా ఆహ;

    Evametaṃ vijānāmi, evaṃ paṭibhaṇāmi te’’ti. – imā gāthā āha;

    తత్థ కథం జాగరతం సుత్తోతి కథం త్వం జాగరతం సత్తానం అన్తరే సుత్తో నామ హోసి. ఏస నయో సబ్బత్థ. యే ధమ్మన్తి యే సత్తా నవవిధం లోకుత్తరధమ్మం న పజానన్తి. సంయమోతి దమోతి చాతి ‘‘అయం సంయమో, అయం దమో’’తి ఏవఞ్చ యే మగ్గేన ఆగతం సీలఞ్చేవ ఇన్ద్రియసంవరఞ్చ న జానన్తి. ఇన్ద్రియసంవరో హి మనచ్ఛట్ఠానం ఇన్ద్రియానం దమనతో ‘‘దమో’’తి వుచ్చతి. తేసు సుప్పమానేసూతి తేసు కిలేసనిద్దావసేన సుపన్తేసు సత్తేసు అహం అప్పమాదవసేన జగ్గామి.

    Tattha kathaṃ jāgarataṃ suttoti kathaṃ tvaṃ jāgarataṃ sattānaṃ antare sutto nāma hosi. Esa nayo sabbattha. Ye dhammanti ye sattā navavidhaṃ lokuttaradhammaṃ na pajānanti. Saṃyamoti damoti cāti ‘‘ayaṃ saṃyamo, ayaṃ damo’’ti evañca ye maggena āgataṃ sīlañceva indriyasaṃvarañca na jānanti. Indriyasaṃvaro hi manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ damanato ‘‘damo’’ti vuccati. Tesu suppamānesūti tesu kilesaniddāvasena supantesu sattesu ahaṃ appamādavasena jaggāmi.

    ‘‘యేసం రాగో చా’’తి గాథాయ యేసం మహాఖీణాసవానం పదసతేన నిద్దిట్ఠదియడ్ఢసహస్సతణ్హాలోభసఙ్ఖాతో రాగో చ నవఆఘాతవత్థుసముట్ఠానో దోసో చ దుక్ఖాదీసు అట్ఠసు వత్థూసు అఞ్ఞాణభూతా అవిజ్జా చాతి ఇమే కిలేసా విరాజితా పహీనా, తేసు అరియేసు సబ్బాకారేన జాగరమానేసు తే ఉపాదాయ అహం సుత్తో నామ దేవతేతి అత్థో. ఏవం జాగరతన్తి ఏవం దేవతే అహం ఇమినా కారణేన జాగరతం సుత్తో నామాతి. ఏస నయో సబ్బపదేసు.

    ‘‘Yesaṃ rāgo cā’’ti gāthāya yesaṃ mahākhīṇāsavānaṃ padasatena niddiṭṭhadiyaḍḍhasahassataṇhālobhasaṅkhāto rāgo ca navaāghātavatthusamuṭṭhāno doso ca dukkhādīsu aṭṭhasu vatthūsu aññāṇabhūtā avijjā cāti ime kilesā virājitā pahīnā, tesu ariyesu sabbākārena jāgaramānesu te upādāya ahaṃ sutto nāma devateti attho. Evaṃ jāgaratanti evaṃ devate ahaṃ iminā kāraṇena jāgarataṃ sutto nāmāti. Esa nayo sabbapadesu.

    ఏవం మహాసత్తేన పఞ్హే కథితే తుట్ఠా దేవతా తస్స థుతిం కరోన్తీ ఓసానగాథమాహ –

    Evaṃ mahāsattena pañhe kathite tuṭṭhā devatā tassa thutiṃ karontī osānagāthamāha –

    ౧౪౧.

    141.

    ‘‘సాధు జాగరతం సుత్తో, సాధు సుత్తేసు జాగరో;

    ‘‘Sādhu jāgarataṃ sutto, sādhu suttesu jāgaro;

    సాధు మేతం విజానాసి, సాధు పటిభణాసి మే’’తి.

    Sādhu metaṃ vijānāsi, sādhu paṭibhaṇāsi me’’ti.

    తత్థ సాధూతి భద్దకం కత్వా త్వం ఇమం పఞ్హం కథేసి, మయమ్పి నం ఏవమేవ కథేమాతి. ఏవం సా బోధిసత్తస్స థుతిం కత్వా అత్తనో విమానమేవ పావిసి.

    Tattha sādhūti bhaddakaṃ katvā tvaṃ imaṃ pañhaṃ kathesi, mayampi naṃ evameva kathemāti. Evaṃ sā bodhisattassa thutiṃ katvā attano vimānameva pāvisi.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా దేవధీతా ఉప్పలవణ్ణా అహోసి, తాపసో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā devadhītā uppalavaṇṇā ahosi, tāpaso pana ahameva ahosi’’nti.

    జాగరజాతకవణ్ణనా నవమా.

    Jāgarajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౪౧౪. జాగరజాతకం • 414. Jāgarajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact