| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
6. ජාගරසුත්‌තවණ්‌ණනා
6. Jāgarasuttavaṇṇanā
6. ජාගරතන්‌ති අනාදරෙ සාමිවචනං. තෙනාහ ‘‘ඉන්‌ද්‍රියෙසු ජාගරන්‌තෙසූ’’ති. ‘‘විස්‌සජ්‌ජනගාථායං පනා’’ති ඉමස්‌ස පදස්‌ස ‘‘අයමත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො’’ති ඉමිනා සම්‌බන්‌ධො. පුච්‌ඡාගාථාය පන අත්‌ථො ඉමිනාව නයෙන විඤ්‌ඤායතීති අධිප්‌පායො. පඤ්‌ච ජාගරතං සුත්‌තාති එත්‌ථ ‘‘සුත්‌තා’’ති පදං අපෙක්‌ඛිත්‌වා පඤ්‌චාති පච්‌චත්‌තවචනං ‘‘ජාගරත’’න්‌ති පදං අපෙක්‌ඛිත්‌වා සාමිවසෙන පරිණාමෙතබ්‌බං ‘‘පඤ්‌චන්‌නං ජාගරත’’න්‌ති. තෙනාහ – ‘‘පඤ්‌චසු ඉන්‌ද්‍රියෙසු ජාගරන්‌තෙසූ’’ති, ජාගරන්‌තෙසු බද්‌ධාභාවෙන සකිච්‌චප්‌පසුතතාය සකිච්‌චසමත්‌ථතාය චාති අත්‌ථො. සොත්‌තංව සුත්‌තා පමාදනිද්‌දාභාවතො. තමෙව සුත්‌තභාවං පුග්‌ගලාධිට්‌ඨානාය කථාය දස්‌සෙතුං ‘‘කස්‌මා’’තිආදි වුත්‌තං. පමජ්‌ජති, පමාදො වා එතස්‌ස අත්‌ථීති පමාදො, තස්‌ස භාවො පමාදතා, තාය, පමත්‌තභාවෙනාති අත්‌ථො.
6.Jāgaratanti anādare sāmivacanaṃ. Tenāha ‘‘indriyesu jāgarantesū’’ti. ‘‘Vissajjanagāthāyaṃ panā’’ti imassa padassa ‘‘ayamattho veditabbo’’ti iminā sambandho. Pucchāgāthāya pana attho imināva nayena viññāyatīti adhippāyo. Pañca jāgarataṃ suttāti ettha ‘‘suttā’’ti padaṃ apekkhitvā pañcāti paccattavacanaṃ ‘‘jāgarata’’nti padaṃ apekkhitvā sāmivasena pariṇāmetabbaṃ ‘‘pañcannaṃ jāgarata’’nti. Tenāha – ‘‘pañcasu indriyesu jāgarantesū’’ti, jāgarantesu baddhābhāvena sakiccappasutatāya sakiccasamatthatāya cāti attho. Sottaṃva suttā pamādaniddābhāvato. Tameva suttabhāvaṃ puggalādhiṭṭhānāya kathāya dassetuṃ ‘‘kasmā’’tiādi vuttaṃ. Pamajjati, pamādo vā etassa atthīti pamādo, tassa bhāvo pamādatā, tāya, pamattabhāvenāti attho.
එවං ගාථාය පඨමස්‌ස පාදස්‌ස අත්‌ථං වත්‌වා දුතියස්‌ස වත්‌තුං ‘‘එවං සුත්‌තෙසූ’’තිආදි වුත්‌තං. තස්‌සත්‌ථො වුත්‌තනයෙන වෙදිතබ්‌බො. යස්‌මා අප්‌පහීනසුපනකිරියාවසෙන සනීවරණස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස අනුප්‌පන්‌නරාගරජාදයො උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, උප්‌පන්‌නා පවඩ්‌ඪන්‌ති, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘නීවරණෙහෙව කිලෙසරජං ආදියතී’’ති. තෙනෙවාහ ‘‘පුරිමා’’තිආදි. පුරිමානං පච්‌ඡිමානං අපරාපරුප්‌පත්‌තියා පච්‌චයභාවො හෙත්‌ථ ආදියනං. පඤ්‌චහි ඉන්‌ද්‍රියෙහි පරිසුජ්‌ඣතීති මග්‌ගපරියාපන්‌නෙහි සද්‌ධාදීහි පඤ්‌චහි ඉන්‌ද්‍රියෙහි සකලසංකිලෙසතො විසුජ්‌ඣති. පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියමෙව හි අනඤ්‌ඤාතඤ්‌ඤස්‌සාමීතින්‌ද්‍රියාදීනි, ඉතරානි ච අන්‌වයානීති.
Evaṃ gāthāya paṭhamassa pādassa atthaṃ vatvā dutiyassa vattuṃ ‘‘evaṃ suttesū’’tiādi vuttaṃ. Tassattho vuttanayena veditabbo. Yasmā appahīnasupanakiriyāvasena sanīvaraṇassa puggalassa anuppannarāgarajādayo uppajjanti, uppannā pavaḍḍhanti, tasmā vuttaṃ ‘‘nīvaraṇeheva kilesarajaṃ ādiyatī’’ti. Tenevāha ‘‘purimā’’tiādi. Purimānaṃ pacchimānaṃ aparāparuppattiyā paccayabhāvo hettha ādiyanaṃ. Pañcahi indriyehi parisujjhatīti maggapariyāpannehi saddhādīhi pañcahi indriyehi sakalasaṃkilesato visujjhati. Paññindriyameva hi anaññātaññassāmītindriyādīni, itarāni ca anvayānīti.
ජාගරසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Jāgarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 6. ජාගරසුත්‌තං • 6. Jāgarasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 6. ජාගරසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Jāgarasuttavaṇṇanā
