Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੬. ਜਾਗਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Jāgarasuttavaṇṇanā
੬. ਜਾਗਰਤਨ੍ਤਿ ਅਨਾਦਰੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਜਾਗਰਨ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ। ‘‘વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਗਾਥਾਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਯਮਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪੁਚ੍ਛਾਗਾਥਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਥੋ ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ વਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਪਞ੍ਚ ਜਾਗਰਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਂ ‘‘ਜਾਗਰਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸਾਮਿવਸੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਾਗਰਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਪਞ੍ਚਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਜਾਗਰਨ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ, ਜਾਗਰਨ੍ਤੇਸੁ ਬਦ੍ਧਾਭਾવੇਨ ਸਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਸੁਤਤਾਯ ਸਕਿਚ੍ਚਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋਤ੍ਤਂવ ਸੁਤ੍ਤਾ ਪਮਾਦਨਿਦ੍ਦਾਭਾવਤੋ। ਤਮੇવ ਸੁਤ੍ਤਭਾવਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਕਥਾਯ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਮਜ੍ਜਤਿ, ਪਮਾਦੋ વਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਮਾਦੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਪਮਾਦਤਾ, ਤਾਯ, ਪਮਤ੍ਤਭਾવੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
6.Jāgaratanti anādare sāmivacanaṃ. Tenāha ‘‘indriyesu jāgarantesū’’ti. ‘‘Vissajjanagāthāyaṃ panā’’ti imassa padassa ‘‘ayamattho veditabbo’’ti iminā sambandho. Pucchāgāthāya pana attho imināva nayena viññāyatīti adhippāyo. Pañca jāgarataṃ suttāti ettha ‘‘suttā’’ti padaṃ apekkhitvā pañcāti paccattavacanaṃ ‘‘jāgarata’’nti padaṃ apekkhitvā sāmivasena pariṇāmetabbaṃ ‘‘pañcannaṃ jāgarata’’nti. Tenāha – ‘‘pañcasu indriyesu jāgarantesū’’ti, jāgarantesu baddhābhāvena sakiccappasutatāya sakiccasamatthatāya cāti attho. Sottaṃva suttā pamādaniddābhāvato. Tameva suttabhāvaṃ puggalādhiṭṭhānāya kathāya dassetuṃ ‘‘kasmā’’tiādi vuttaṃ. Pamajjati, pamādo vā etassa atthīti pamādo, tassa bhāvo pamādatā, tāya, pamattabhāvenāti attho.
ਏવਂ ਗਾਥਾਯ ਪਠਮਸ੍ਸ ਪਾਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ વਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ વਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਏવਂ ਸੁਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਸੁਪਨਕਿਰਿਯਾવਸੇਨ ਸਨੀવਰਣਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਰਾਗਰਜਾਦਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪવਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨੀવਰਣੇਹੇવ ਕਿਲੇਸਰਜਂ ਆਦਿਯਤੀ’’ਤਿ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਪੁਰਿਮਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੋ ਹੇਤ੍ਥ ਆਦਿਯਨਂ। ਪਞ੍ਚਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸਕਲਸਂਕਿਲੇਸਤੋ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇવ ਹਿ ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਿ, ਇਤਰਾਨਿ ਚ ਅਨ੍વਯਾਨੀਤਿ।
Evaṃ gāthāya paṭhamassa pādassa atthaṃ vatvā dutiyassa vattuṃ ‘‘evaṃ suttesū’’tiādi vuttaṃ. Tassattho vuttanayena veditabbo. Yasmā appahīnasupanakiriyāvasena sanīvaraṇassa puggalassa anuppannarāgarajādayo uppajjanti, uppannā pavaḍḍhanti, tasmā vuttaṃ ‘‘nīvaraṇeheva kilesarajaṃ ādiyatī’’ti. Tenevāha ‘‘purimā’’tiādi. Purimānaṃ pacchimānaṃ aparāparuppattiyā paccayabhāvo hettha ādiyanaṃ. Pañcahi indriyehi parisujjhatīti maggapariyāpannehi saddhādīhi pañcahi indriyehi sakalasaṃkilesato visujjhati. Paññindriyameva hi anaññātaññassāmītindriyādīni, itarāni ca anvayānīti.
ਜਾਗਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Jāgarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੬. ਜਾਗਰਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Jāgarasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੬. ਜਾਗਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Jāgarasuttavaṇṇanā