| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
८. जम्बालीसुत्तवण्णना
8. Jambālīsuttavaṇṇanā
१७८. अट्ठमे सन्तन्ति अङ्गसन्तताय चेव आरम्मणसन्तताय च कमनीयं मनोहरं। चेतोविमुत्तिन्ति रूपारूपावचरं चित्तविमुत्तिं। तेनेवाह ‘‘अट्ठन्नं समापत्तीनं अञ्ञतरं समापत्ति’’न्ति। लेपमक्खितेनाति लाखामक्खितेन। पारिपन्थिके असोधेत्वाति कामच्छन्दादिपारिपन्थिके असोधेत्वा। यो हि कामादीनवपच्चवेक्खणादीहि कामच्छन्दं न सुट्ठु विक्खम्भेत्वा कायप्पस्सद्धिवसेन दुट्ठुल्लं सुप्पटिप्पस्सद्धं अकत्वा आरम्भधातुमनसिकारादिवसेन थिनमिद्धं न सुट्ठु पटिविनोदेत्वा समथनिमित्तमनसिकारादिवसेन उद्धच्चकुक्कुच्चं न समूहतं कत्वा अञ्ञेपि समाधिपरिपन्थे धम्मे न सुट्ठु सोधेत्वा झानं समापज्जति। सो असोधितं आसयं पविट्ठभमरो विय असुद्धं उय्यानं पविट्ठराजा विय च खिप्पमेव निक्खमति। यो पन समाधिपरिपन्थे धम्मे सुट्ठु विसोधेत्वा झानं समापज्जति, सो सुविसोधितं आसयं पविट्ठभमरो विय सुपरिसुद्धं उय्यानं पविट्ठराजा विय च सकलम्पि दिवसभागं अन्तोसमापत्तियंयेव होति।
178. Aṭṭhame santanti aṅgasantatāya ceva ārammaṇasantatāya ca kamanīyaṃ manoharaṃ. Cetovimuttinti rūpārūpāvacaraṃ cittavimuttiṃ. Tenevāha ‘‘aṭṭhannaṃ samāpattīnaṃ aññataraṃ samāpatti’’nti. Lepamakkhitenāti lākhāmakkhitena. Pāripanthike asodhetvāti kāmacchandādipāripanthike asodhetvā. Yo hi kāmādīnavapaccavekkhaṇādīhi kāmacchandaṃ na suṭṭhu vikkhambhetvā kāyappassaddhivasena duṭṭhullaṃ suppaṭippassaddhaṃ akatvā ārambhadhātumanasikārādivasena thinamiddhaṃ na suṭṭhu paṭivinodetvā samathanimittamanasikārādivasena uddhaccakukkuccaṃ na samūhataṃ katvā aññepi samādhiparipanthe dhamme na suṭṭhu sodhetvā jhānaṃ samāpajjati. So asodhitaṃ āsayaṃ paviṭṭhabhamaro viya asuddhaṃ uyyānaṃ paviṭṭharājā viya ca khippameva nikkhamati. Yo pana samādhiparipanthe dhamme suṭṭhu visodhetvā jhānaṃ samāpajjati, so suvisodhitaṃ āsayaṃ paviṭṭhabhamaro viya suparisuddhaṃ uyyānaṃ paviṭṭharājā viya ca sakalampi divasabhāgaṃ antosamāpattiyaṃyeva hoti.
आयमुखानीति नदितळाककन्दरपदरादितो आगमनमग्गा। ते च कन्दरायेवाति आह ‘‘चतस्सो पविसनकन्दरा’’ति। अपायमुखानीति अपगमनमग्गा। अपेन्ति अपगच्छन्ति एतेहीति हि अपाया, ते एव मुखानीति अपायमुखानि। तानि च उदकनिक्खमनच्छिद्दानीति आह ‘‘अपवाहनच्छिद्दानी’’ति, अपायसङ्खातानि उदकनिक्खमनच्छिद्दानीति अत्थो। सेसं सुविञ्ञेय्यमेव।
Āyamukhānīti naditaḷākakandarapadarādito āgamanamaggā. Te ca kandarāyevāti āha ‘‘catasso pavisanakandarā’’ti. Apāyamukhānīti apagamanamaggā. Apenti apagacchanti etehīti hi apāyā, te eva mukhānīti apāyamukhāni. Tāni ca udakanikkhamanacchiddānīti āha ‘‘apavāhanacchiddānī’’ti, apāyasaṅkhātāni udakanikkhamanacchiddānīti attho. Sesaṃ suviññeyyameva.
जम्बालीसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Jambālīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ८. जम्बालीसुत्तं • 8. Jambālīsuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ८. जम्बालीसुत्तवण्णना • 8. Jambālīsuttavaṇṇanā
