| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៨. ជម្ពាលីសុត្តវណ្ណនា
8. Jambālīsuttavaṇṇanā
១៧៨. អដ្ឋមេ សន្តំ ចេតោវិមុត្តិន្តិ អដ្ឋន្នំ សមាបត្តីនំ អញ្ញតរំ សមាបត្តិំ។ សក្កាយនិរោធន្តិ តេភូមកវដ្ដសង្ខាតស្ស សក្កាយស្ស និរោធំ, និព្ពានន្តិ អត្ថោ។ ន បក្ខន្ទតីតិ អារម្មណវសេន ន បក្ខន្ទតិ។ សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោ។ ន បាដិកង្ខោតិ ន បាដិកង្ខិតព្ពោ។ លេបគតេនាតិ លេបមក្ខិតេន។
178. Aṭṭhame santaṃ cetovimuttinti aṭṭhannaṃ samāpattīnaṃ aññataraṃ samāpattiṃ. Sakkāyanirodhanti tebhūmakavaṭṭasaṅkhātassa sakkāyassa nirodhaṃ, nibbānanti attho. Na pakkhandatīti ārammaṇavasena na pakkhandati. Sesapadesupi eseva nayo. Na pāṭikaṅkhoti na pāṭikaṅkhitabbo. Lepagatenāti lepamakkhitena.
ឥមស្មិញ្ច បនត្ថេ នទីបារំ គន្តុកាមបុរិសោបម្មំ អាហរិតព្ពំ – ឯកោ កិរ បុរិសោ ចណ្ឌសោតាយ វាឡមច្ឆាកុលាយ នទិយា បារំ គន្តុកាមោ ‘‘ឱរិមំ តីរំ សាសង្កំ សប្បដិភយំ, បារិមំ តីរំ ខេមំ អប្បដិភយំ, កិំ នុ ខោ កត្វា បារំ គមិស្សាមី’’តិ បដិបាដិយា ឋិតេ អដ្ឋ កកុធរុក្ខេ ទិស្វា ‘‘សក្កា ឥមាយ រុក្ខបដិបាដិយា គន្តុ’’ន្តិ មនសិកត្វា ‘‘កកុធរុក្ខា នាម មដ្ឋសាខា ហោន្តិ, សាខាយ ហត្ថា ន សណ្ឋហេយ្យុ’’ន្តិ និគ្រោធបិលក្ខរុក្ខាទីនំ អញ្ញតរស្ស លាខាយ ហត្ថបាទេ មក្ខេត្វា ទក្ខិណហត្ថេន ឯកំ សាខំ គណ្ហិ។ ហត្ថោ តត្ថេវ លគិ។ បុន វាមហត្ថេន ទក្ខិណបាទេន វាមបាទេនាតិ ចត្តារោបិ ហត្ថបាទា តត្ថេវ លគិំសុ។ សោ អធោសិរោ លម្ពមានោ ឧបរិនទិយំ ទេវេ វុដ្ឋេ បុណ្ណាយ នទិយា សោតេ និមុគ្គោ កុម្ភីលាទីនំ ភក្ខោ អហោសិ។
Imasmiñca panatthe nadīpāraṃ gantukāmapurisopammaṃ āharitabbaṃ – eko kira puriso caṇḍasotāya vāḷamacchākulāya nadiyā pāraṃ gantukāmo ‘‘orimaṃ tīraṃ sāsaṅkaṃ sappaṭibhayaṃ, pārimaṃ tīraṃ khemaṃ appaṭibhayaṃ, kiṃ nu kho katvā pāraṃ gamissāmī’’ti paṭipāṭiyā ṭhite aṭṭha kakudharukkhe disvā ‘‘sakkā imāya rukkhapaṭipāṭiyā gantu’’nti manasikatvā ‘‘kakudharukkhā nāma maṭṭhasākhā honti, sākhāya hatthā na saṇṭhaheyyu’’nti nigrodhapilakkharukkhādīnaṃ aññatarassa lākhāya hatthapāde makkhetvā dakkhiṇahatthena ekaṃ sākhaṃ gaṇhi. Hattho tattheva lagi. Puna vāmahatthena dakkhiṇapādena vāmapādenāti cattāropi hatthapādā tattheva lagiṃsu. So adhosiro lambamāno uparinadiyaṃ deve vuṭṭhe puṇṇāya nadiyā sote nimuggo kumbhīlādīnaṃ bhakkho ahosi.
តត្ថ នទីសោតំ វិយ សំសារសោតំ ទដ្ឋព្ពំ, សោតស្ស បារំ គន្តុកាមបុរិសោ វិយ យោគាវចរោ, ឱរិមតីរំ វិយ សក្កាយោ, បារិមតីរំ វិយ និព្ពានំ, បដិបាដិយា ឋិតា អដ្ឋ កកុធរុក្ខា វិយ អដ្ឋ សមាបត្តិយោ, លេបមក្ខិតេន ហត្ថេន សាខាគហណំ វិយ ឈានវិបស្សនានំ បារិបន្ថិកេ អសោធេត្វា សមាបត្តិសមាបជ្ជនំ, ចតូហិ ហត្ថបាទេហិ សាខាយ ពទ្ធស្ស ឱលម្ពនំ វិយ បឋមជ្ឈានេ និកន្តិយា លគ្គកាលោ, ឧបរិសោតេ វុដ្ឋិ វិយ ឆសុ ទ្វារេសុ កិលេសានំ ឧប្បន្នកាលោ, នទិយា បុណ្ណាយ សោតេ និមុគ្គស្ស កុម្ភីលាទីនំ ភក្ខភូតកាលោ វិយ សំសារសោតេ និមុគ្គស្ស ចតូសុ អបាយេសុ ទុក្ខានុភវនកាលោ វេទិតព្ពោ។
Tattha nadīsotaṃ viya saṃsārasotaṃ daṭṭhabbaṃ, sotassa pāraṃ gantukāmapuriso viya yogāvacaro, orimatīraṃ viya sakkāyo, pārimatīraṃ viya nibbānaṃ, paṭipāṭiyā ṭhitā aṭṭha kakudharukkhā viya aṭṭha samāpattiyo, lepamakkhitena hatthena sākhāgahaṇaṃ viya jhānavipassanānaṃ pāripanthike asodhetvā samāpattisamāpajjanaṃ, catūhi hatthapādehi sākhāya baddhassa olambanaṃ viya paṭhamajjhāne nikantiyā laggakālo, uparisote vuṭṭhi viya chasu dvāresu kilesānaṃ uppannakālo, nadiyā puṇṇāya sote nimuggassa kumbhīlādīnaṃ bhakkhabhūtakālo viya saṃsārasote nimuggassa catūsu apāyesu dukkhānubhavanakālo veditabbo.
សុទ្ធេន ហត្ថេនាតិ សុធោតេន បរិសុទ្ធហត្ថេន។ ឥមស្មិម្បិ អត្ថេ តាទិសមេវ ឱបម្មំ កាតព្ពំ – តថេវ ហិ បារំ គន្តុកាមោ បុរិសោ ‘‘កកុធរុក្ខា នាម មដ្ឋសាខា, កិលិដ្ឋហត្ថេន គណ្ហន្តស្ស ហត្ថោ បរិគលេយ្យា’’តិ ហត្ថបាទេ សុធោតេ កត្វា ឯកំ សាខំ គណ្ហិត្វា បឋមំ រុក្ខំ អារុឡ្ហោ។ តតោ ឱតរិត្វា ទុតិយំ…បេ.… តតោ ឱតរិត្វា អដ្ឋមំ, អដ្ឋមរុក្ខតោ ឱតរិត្វា បារិមតីរេ ខេមន្តភូមិំ គតោ។
Suddhena hatthenāti sudhotena parisuddhahatthena. Imasmimpi atthe tādisameva opammaṃ kātabbaṃ – tatheva hi pāraṃ gantukāmo puriso ‘‘kakudharukkhā nāma maṭṭhasākhā, kiliṭṭhahatthena gaṇhantassa hattho parigaleyyā’’ti hatthapāde sudhote katvā ekaṃ sākhaṃ gaṇhitvā paṭhamaṃ rukkhaṃ āruḷho. Tato otaritvā dutiyaṃ…pe… tato otaritvā aṭṭhamaṃ, aṭṭhamarukkhato otaritvā pārimatīre khemantabhūmiṃ gato.
តត្ថ ‘‘ឥមេហិ រុក្ខេហិ បារិមតីរំ គមិស្សាមី’’តិ តស្ស បុរិសស្ស ចិន្តិតកាលោ វិយ យោគិនោ ‘‘អដ្ឋ សមាបត្តិយោ សមាបជ្ជិត្វា សមាបត្តិតោ វុដ្ឋាយ អរហត្តំ គមិស្សាមី’’តិ ចិន្តិតកាលោ, សុទ្ធេន ហត្ថេន សាខាគហណំ វិយ ឈានវិបស្សនានំ បារិបន្ថិកធម្មេ សោធេត្វា សមាបត្តិសមាបជ្ជនំ។ តត្ថ បឋមរុក្ខារោហណកាលោ វិយ បឋមជ្ឈានសមាបត្តិកាលោ, បឋមរុក្ខតោ ឱរុយ្ហ ទុតិយំ អារុឡ្ហកាលោ វិយ បឋមជ្ឈានេ និកន្តិយា អពទ្ធស្ស តតោ វុដ្ឋាយ ទុតិយជ្ឈានសមាបន្នកាលោ…បេ.… សត្តមរុក្ខតោ ឱរុយ្ហ អដ្ឋមំ អារុឡ្ហកាលោ វិយ អាកិញ្ចញ្ញាយតនសមាបត្តិយំ និកន្តិយា អពទ្ធស្ស តតោ វុដ្ឋាយ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសមាបន្នកាលោ។ អដ្ឋមរុក្ខតោ ឱរុយ្ហ បារិមតីរំ ខេមន្តភូមិំ គតកាលោ វិយ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ និកន្តិយា អពទ្ធស្ស សមាបត្តិតោ វុដ្ឋាយ សង្ខារេ សម្មសិត្វា អរហត្តប្បត្តកាលោ វេទិតព្ពោ។
Tattha ‘‘imehi rukkhehi pārimatīraṃ gamissāmī’’ti tassa purisassa cintitakālo viya yogino ‘‘aṭṭha samāpattiyo samāpajjitvā samāpattito vuṭṭhāya arahattaṃ gamissāmī’’ti cintitakālo, suddhena hatthena sākhāgahaṇaṃ viya jhānavipassanānaṃ pāripanthikadhamme sodhetvā samāpattisamāpajjanaṃ. Tattha paṭhamarukkhārohaṇakālo viya paṭhamajjhānasamāpattikālo, paṭhamarukkhato oruyha dutiyaṃ āruḷhakālo viya paṭhamajjhāne nikantiyā abaddhassa tato vuṭṭhāya dutiyajjhānasamāpannakālo…pe… sattamarukkhato oruyha aṭṭhamaṃ āruḷhakālo viya ākiñcaññāyatanasamāpattiyaṃ nikantiyā abaddhassa tato vuṭṭhāya nevasaññānāsaññāyatanasamāpannakālo. Aṭṭhamarukkhato oruyha pārimatīraṃ khemantabhūmiṃ gatakālo viya nevasaññānāsaññāyatane nikantiyā abaddhassa samāpattito vuṭṭhāya saṅkhāre sammasitvā arahattappattakālo veditabbo.
អវិជ្ជាប្បភេទំ មនសិ ករោតីតិ អដ្ឋសុ ឋានេសុ អញ្ញាណភូតាយ គណពហលមហាអវិជ្ជាយ បភេទសង្ខាតំ អរហត្តំ មនសិ ករោតិ។ ន បក្ខន្ទតីតិ អារម្មណវសេនេវ ន បក្ខន្ទតិ។ ជម្ពាលីតិ គាមតោ និក្ខន្តស្ស មហាឧទកស្ស បតិដ្ឋានភូតោ មហាអាវាដោ។ អនេកវស្សគណិកាតិ គាមស្ស វា នគរស្ស វា ឧប្បន្នកាលេយេវ ឧប្បន្នត្តា អនេកានិ វស្សគណានិ ឧប្បន្នាយ ឯតិស្សាតិ អនេកវស្សគណិកា។ អាយមុខានីតិ ចតស្សោ បវិសនកន្ទរា។ អបាយមុខានីតិ អបវាហនច្ឆិទ្ទានិ។ ន អាឡិប្បភេទោ បាដិកង្ខោតិ ន បាឡិប្បភេទោ បាដិកង្ខិតព្ពោ។ ន ហិ តតោ ឧទកំ ឧដ្ឋាយ បាឡិំ ភិន្ទិត្វា កចវរំ គហេត្វា មហាសមុទ្ទំ បាបុណាតិ។
Avijjāppabhedaṃ manasi karotīti aṭṭhasu ṭhānesu aññāṇabhūtāya gaṇabahalamahāavijjāya pabhedasaṅkhātaṃ arahattaṃ manasi karoti. Na pakkhandatīti ārammaṇavaseneva na pakkhandati. Jambālīti gāmato nikkhantassa mahāudakassa patiṭṭhānabhūto mahāāvāṭo. Anekavassagaṇikāti gāmassa vā nagarassa vā uppannakāleyeva uppannattā anekāni vassagaṇāni uppannāya etissāti anekavassagaṇikā. Āyamukhānīti catasso pavisanakandarā. Apāyamukhānīti apavāhanacchiddāni. Na āḷippabhedo pāṭikaṅkhoti na pāḷippabhedo pāṭikaṅkhitabbo. Na hi tato udakaṃ uṭṭhāya pāḷiṃ bhinditvā kacavaraṃ gahetvā mahāsamuddaṃ pāpuṇāti.
ឥមស្ស បនត្ថស្ស វិភាវនត្ថំ ឧយ្យានគវេសកឱបម្មំ អាហរិតព្ពំ។ ឯកោ កិរ នគរវាសិកោ កុលបុត្តោ ឧយ្យានំ គវេសន្តោ នគរតោ នាតិទូរេ នច្ចាសន្នេ មហន្តំ ជម្ពាលិំ អទ្ទស។ សោ ‘‘ឥមស្មិំ ឋានេ រមណីយំ ឧយ្យានំ ភវិស្សតី’’តិ សល្លក្ខេត្វា កុទ្ទាលំ អាទាយ ចត្តារិបិ កន្ទរានិ បិធាយ អបវាហនច្ឆិទ្ទានិ វិវរិត្វា អដ្ឋាសិ។ ទេវោ ន សម្មា វស្សិ, អវសេសឧទកំ អបវាហនច្ឆិទ្ទេន បរិស្សវិត្វា គតំ។ ចម្មខណ្ឌបិលោតិកាទីនិ តត្ថេវ បូតិកានិ ជាតានិ, បាណកា សណ្ឋិតា, សមន្តា អនុបគមនីយា ជាតា។ ឧបគតានម្បិ នាសាបុដេ បិធាយ បក្កមិតព្ពំ ហោតិ ។ សោ កតិបាហេន អាគន្ត្វា បដិក្កម្ម ឋិតោ ឱលោកេត្វា ‘‘ន សក្កា ឧបគន្តុ’’ន្តិ បក្កាមិ។
Imassa panatthassa vibhāvanatthaṃ uyyānagavesakaopammaṃ āharitabbaṃ. Eko kira nagaravāsiko kulaputto uyyānaṃ gavesanto nagarato nātidūre naccāsanne mahantaṃ jambāliṃ addasa. So ‘‘imasmiṃ ṭhāne ramaṇīyaṃ uyyānaṃ bhavissatī’’ti sallakkhetvā kuddālaṃ ādāya cattāripi kandarāni pidhāya apavāhanacchiddāni vivaritvā aṭṭhāsi. Devo na sammā vassi, avasesaudakaṃ apavāhanacchiddena parissavitvā gataṃ. Cammakhaṇḍapilotikādīni tattheva pūtikāni jātāni, pāṇakā saṇṭhitā, samantā anupagamanīyā jātā. Upagatānampi nāsāpuṭe pidhāya pakkamitabbaṃ hoti . So katipāhena āgantvā paṭikkamma ṭhito oloketvā ‘‘na sakkā upagantu’’nti pakkāmi.
តត្ថ នគរវាសី កុលបុត្តោ វិយ យោគាវចរោ ទដ្ឋព្ពោ, ឧយ្យានំ គវេសន្តេន គាមទ្វារេ ជម្ពាលិយា ទិដ្ឋកាលោ វិយ ចាតុមហាភូតិកកាយោ, អាយមុខានំ បិហិតកាលោ វិយ ធម្មស្សវនោទកស្ស អលទ្ធកាលោ, អបាយមុខានំ វិវដកាលោ វិយ ឆទ្វារិកសំវរស្ស វិស្សដ្ឋកាលោ, ទេវស្ស សម្មា អវុដ្ឋកាលោ វិយ សប្បាយកម្មដ្ឋានស្ស អលទ្ធកាលោ, អវសេសឧទកស្ស អបាយមុខេហិ បរិស្សវិត្វា គតកាលោ វិយ អព្ភន្តរេ គុណានំ បរិហីនកាលោ, ឧទកស្ស ឧដ្ឋាយ បាឡិំ ភិន្ទិត្វា កចវរំ អាទាយ មហាសមុទ្ទំ បាបុណិតុំ អសមត្ថកាលោ វិយ អរហត្តមគ្គេន អវិជ្ជាបាឡិំ ភិន្ទិត្វា កិលេសរាសិំ វិធមិត្វា និព្ពានំ សច្ឆិកាតុំ អសមត្ថកាលោ, ចម្មខណ្ឌបិលោតិកាទីនំ តត្ថេវ បូតិភាវោ វិយ អព្ភន្តរេ រាគាទិកិលេសេហិ បរិបូរិតកាលោ, តស្ស អាគន្ត្វា ទិស្វា វិប្បដិសារិនោ គតកាលោ វិយ វដ្ដសមង្គិបុគ្គលស្ស វដ្ដេ អភិរតកាលោ វេទិតព្ពោ។
Tattha nagaravāsī kulaputto viya yogāvacaro daṭṭhabbo, uyyānaṃ gavesantena gāmadvāre jambāliyā diṭṭhakālo viya cātumahābhūtikakāyo, āyamukhānaṃ pihitakālo viya dhammassavanodakassa aladdhakālo, apāyamukhānaṃ vivaṭakālo viya chadvārikasaṃvarassa vissaṭṭhakālo, devassa sammā avuṭṭhakālo viya sappāyakammaṭṭhānassa aladdhakālo, avasesaudakassa apāyamukhehi parissavitvā gatakālo viya abbhantare guṇānaṃ parihīnakālo, udakassa uṭṭhāya pāḷiṃ bhinditvā kacavaraṃ ādāya mahāsamuddaṃ pāpuṇituṃ asamatthakālo viya arahattamaggena avijjāpāḷiṃ bhinditvā kilesarāsiṃ vidhamitvā nibbānaṃ sacchikātuṃ asamatthakālo, cammakhaṇḍapilotikādīnaṃ tattheva pūtibhāvo viya abbhantare rāgādikilesehi paripūritakālo, tassa āgantvā disvā vippaṭisārino gatakālo viya vaṭṭasamaṅgipuggalassa vaṭṭe abhiratakālo veditabbo.
អាឡិប្បភេទោ បាដិកង្ខោតិ បាឡិប្បភេទោ បាដិកង្ខិតព្ពោ។ តតោ ហិ ឧទកំ ឧដ្ឋាយ បាឡិំ ភិន្ទិត្វា កចវរំ អាទាយ មហាសមុទ្ទំ បាបុណិតុំ សក្ខិស្សតីតិ អត្ថោ។
Āḷippabhedo pāṭikaṅkhoti pāḷippabhedo pāṭikaṅkhitabbo. Tato hi udakaṃ uṭṭhāya pāḷiṃ bhinditvā kacavaraṃ ādāya mahāsamuddaṃ pāpuṇituṃ sakkhissatīti attho.
ឥធាបិ តទេវ ឱបម្មំ អាហរិតព្ពំ។ តត្ថ អាយមុខានំ វិវដកាលោ វិយ សប្បាយធម្មស្សវនស្ស លទ្ធកាលោ, អបាយមុខានំ បិហិតកាលោ វិយ ឆសុ ទ្វារេសុ សំវរស្ស បច្ចុបដ្ឋិតកាលោ, ទេវស្ស សម្មា វុដ្ឋកាលោ វិយ សប្បាយកម្មដ្ឋានស្ស លទ្ធកាលោ, ឧទកស្ស ឧដ្ឋាយ បាឡិំ ភិន្ទិត្វា កចវរំ អាទាយ មហាសមុទ្ទំ បត្តកាលោ វិយ អរហត្តមគ្គេន អវិជ្ជំ ភិន្ទិត្វា អកុសលរាសិំ វិធមិត្វា អរហត្តំ សច្ឆិកតកាលោ, អាយមុខេហិ បវិដ្ឋេន ឧទកេន សរស្ស បរិបុណ្ណកាលោ វិយ អព្ភន្តរេ លោកុត្តរធម្មេហិ បរិបុណ្ណកាលោ, សមន្តតោ វតិំ កត្វា រុក្ខេ រោបេត្វា ឧយ្យានមជ្ឈេ បាសាទំ មាបេត្វា នាដកានិ បច្ចុបដ្ឋបេត្វា សុភោជនំ ភុញ្ជន្តស្ស និសិន្នកាលោ វិយ ធម្មបាសាទំ អារុយ្ហ និព្ពានារម្មណំ ផលសមាបត្តិំ អប្បេត្វា និសិន្នកាលោ វេទិតព្ពោ។ សេសមេត្ថ ឧត្តានត្ថមេវ។ ទេសនា បន លោកិយលោកុត្តរមិស្សិកា កថិតាតិ។
Idhāpi tadeva opammaṃ āharitabbaṃ. Tattha āyamukhānaṃ vivaṭakālo viya sappāyadhammassavanassa laddhakālo, apāyamukhānaṃ pihitakālo viya chasu dvāresu saṃvarassa paccupaṭṭhitakālo, devassa sammā vuṭṭhakālo viya sappāyakammaṭṭhānassa laddhakālo, udakassa uṭṭhāya pāḷiṃ bhinditvā kacavaraṃ ādāya mahāsamuddaṃ pattakālo viya arahattamaggena avijjaṃ bhinditvā akusalarāsiṃ vidhamitvā arahattaṃ sacchikatakālo, āyamukhehi paviṭṭhena udakena sarassa paripuṇṇakālo viya abbhantare lokuttaradhammehi paripuṇṇakālo, samantato vatiṃ katvā rukkhe ropetvā uyyānamajjhe pāsādaṃ māpetvā nāṭakāni paccupaṭṭhapetvā subhojanaṃ bhuñjantassa nisinnakālo viya dhammapāsādaṃ āruyha nibbānārammaṇaṃ phalasamāpattiṃ appetvā nisinnakālo veditabbo. Sesamettha uttānatthameva. Desanā pana lokiyalokuttaramissikā kathitāti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៨. ជម្ពាលីសុត្តំ • 8. Jambālīsuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៨. ជម្ពាលីសុត្តវណ្ណនា • 8. Jambālīsuttavaṇṇanā
