| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೮. ಜಮ್ಬುಗಾಮಿಯಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
8. Jambugāmiyaputtattheragāthāvaṇṇanā
ಕಚ್ಚಿ ನೋ ವತ್ಥಪಸುತೋತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಜಮ್ಬುಗಾಮಿಯಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸೋ ಕಿರ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಹುತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಂ ಆಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಏಕತಿಂಸೇ ಕಪ್ಪೇ ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕದಿವಸಂ ಕಿಂಸುಕಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಆಕಾಸೇ ಖಿಪನ್ತೋ ಪೂಜೇಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತಾವತಿಂಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ತತೋ ಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಚಮ್ಪಾಯಂ ಜಮ್ಬುಗಾಮಿಯಸ್ಸ ನಾಮ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತಾವತಿಂಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ತತೋ ಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಚಮ್ಪಾಯಂ ಜಮ್ಬುಗಾಮಿಯಸ್ಸ ನಾಮ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತೇನಸ್ಸ ಜಮ್ಬುಗಾಮಿಯಪುತ್ತೋತ್ವೇವ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸಂವೇಗೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕತಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಕೇತೇ ಅಞ್ಜನವನೇ ವಸತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಪಿತಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಅಭಿರತೋ ವಿಹರತಿ, ಉದಾಹು ನೋ’’ತಿ ವೀಮಂಸನತ್ಥಂ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ನೋ ವತ್ಥಪಸುತೋ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಲಿಖಿತ್ವಾ ಪೇಸೇಸಿ। ಸೋ ತಂ ವಾಚೇತ್ವಾ, ‘‘ಪಿತಾ ಮೇ ಪಮಾದವಿಹಾರಂ ಆಸಙ್ಕತಿ, ಅಹಞ್ಚ ಅಜ್ಜಾಪಿ ಪುಥುಜ್ಜನಭೂಮಿಂ ನಾತಿವತ್ತೋ’’ತಿ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೦.೨೫-೩೦) –
Kaccino vatthapasutoti āyasmato jambugāmiyaputtattherassa gāthā. Kā uppatti? So kira purimabuddhesu katādhikāro hutvā tattha tattha vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ ācinanto ito ekatiṃse kappe vessabhussa bhagavato kāle ekadivasaṃ kiṃsukāni pupphāni disvā tāni pupphāni gahetvā buddhaguṇe anussaranto bhagavantaṃ uddissa ākāse khipanto pūjesi. So tena puññakammena tāvatiṃsesu nibbatto. Tato paraṃ puññāni katvā aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde campāyaṃ jambugāmiyassa nāma upāsakassa putto hutvā nibbatti. Tena puññakammena tāvatiṃsesu nibbatto. Tato paraṃ puññāni katvā aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde campāyaṃ jambugāmiyassa nāma upāsakassa putvā nibbatti. Tenassa jambugāmiyaputtotveva samaññā ahosi. So vayappatto bhagavato santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaṃvego pabbajitvā katapubbakicco kammaṭṭhānaṃ gahetvā sākete añjanavane vasati. Athassa pitā ‘‘kiṃ nu kho mama putto sāsane abhirato viharati, udāhu no’’ti vīmaṃsanatthaṃ ‘‘kacci no vatthapasuto’’ti gāthaṃ likhitvā pesesi. So taṃ vācetvā, ‘‘pitā me pamādavihāraṃ āsaṅkati, ahañca ajjāpi puthujjanabhūmiṃ nātivatto’’ti saṃvegajāto ghaṭento vāyamanto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.50.25-30) –
‘‘ಕಿಂಸುಕಂ ಪುಪ್ಫಿತಂ ದಿಸ್ವಾ, ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ಅಞ್ಜಲಿಂ।
‘‘Kiṃsukaṃ pupphitaṃ disvā, paggahetvāna añjaliṃ;
ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಂ ಸರಿತ್ವಾನ, ಆಕಾಸೇ ಅಭಿಪೂಜಯಿಂ॥
Buddhaseṭṭhaṃ saritvāna, ākāse abhipūjayiṃ.
‘‘ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸುಕತೇನ, ಚೇತನಾಪಣಿಧೀಹಿ ಚ।
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ಜಹಿತ್ವಾ ಮಾನುಸಂ ದೇಹಂ, ತಾವತಿಂಸಮಗಚ್ಛಹಂ॥
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
‘‘ಏಕತಿಂಸೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಕಮ್ಮಮಕರಿಂ ತದಾ।
‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;
ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಞಾತೀನಂ ವಸನನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಾಸನಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಞಾತಕಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ಬಹೂ ಸಙ್ಘಾರಾಮೇ ಕಾರೇಸುಂ। ಥೇರೋಪಿ ಸಕಪಿತರಾ ಪೇಸಿತಂ ಗಾಥಂ ಅಙ್ಕುಸಂ ಕತ್ವಾ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಾಕಾಸಿ। ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋಪಿ ಪಿತುಪೂಜನತ್ಥಂ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ನೋ ವತ್ಥಪಸುತೋ’’ತಿ ತಮೇವ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।
Arahattaṃ pana patvā ñātīnaṃ vasananagaraṃ gantvā sāsanassa niyyānikabhāvaṃ pakāsento iddhipāṭihāriyaṃ dassesi. Taṃ disvā ñātakā pasannamānasā bahū saṅghārāme kāresuṃ. Theropi sakapitarā pesitaṃ gāthaṃ aṅkusaṃ katvā ghaṭento vāyamanto arahattaṃ sacchākāsi. Aññaṃ byākarontopi pitupūjanatthaṃ ‘‘kacci no vatthapasuto’’ti tameva gāthaṃ abhāsi.
೨೮. ತತ್ಥ ಕಚ್ಚೀತಿ ಪುಚ್ಛಾಯಂ ನಿಪಾತೋ। ನೋತಿ ಪಟಿಸೇಧೇ। ವತ್ಥಪಸುತೋತಿ ವತ್ಥೇ ಪಸುತೋ ವತ್ಥಪಸುತೋ, ಚೀವರಮಣ್ಡನಾಭಿರತೋ। ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಞ್ಚೇತಂ ಪತ್ತಮಣ್ಡನಾದಿಚಾಪಲ್ಲಪಟಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸಾಪಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ। ‘‘ಕಚ್ಚಿ ನ ವತ್ಥಪಸುತೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸೋ ಏವತ್ಥೋ। ಭೂಸನಾರತೋತಿ ಅತ್ತಭಾವವಿಭೂಸನಾಯ ರತೋ ಅಭಿರತೋ, ಯಥೇಕಚ್ಚೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾಪಿ ಚಪಲಾ ಕಾಯದಳ್ಹಿಬಹುಲಾ ಚೀವರಾದಿಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಸ್ಸ ಚ ಮಣ್ಡನವಿಭೂಸನಟ್ಠಾನಾಯ ಯುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಕಿಮೇವ ಪರಿಕ್ಖಾರಪಸುತೋ ಭೂಸನಾರತೋ ಚ ನಾಹೋಸೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಪದದ್ವಯಸ್ಸಾಪಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೀಲಮಯಂ ಗನ್ಧನ್ತಿ ಅಖಣ್ಡಾದಿಭಾವಾಪಾದನೇನ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಸ್ಸ ಚತುಬ್ಬಿಧಸ್ಸಪಿ ಸೀಲಸ್ಸ ವಸೇನ ಯ್ವಾಯಂ ‘‘ಯೋ ಚ ಸೀಲವತಂ ಪಜಾತಿ ನ ಇತರಾ ದುಸ್ಸೀಲಪಜಾ, ದುಸ್ಸೀಲತ್ತಾಯೇವ ದುಸ್ಸಿಲ್ಯಮಯಂ ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ವಾಯತಿ, ಏವಂ ತ್ವಂ ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ಅವಾಯಿತ್ವಾ ಕಚ್ಚಿ ಸೀಲಮಯಂ ಗನ್ಧಂ ವಾಯಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ನೇತರಾ ಪಜಾತಿ ನ ಇತರಾ ದುಸ್ಸೀಲಪಜಾ, ತಂ ಕಚ್ಚಿ ನ ಹೋತಿ, ಯತೋ ಸೀಲಮಯಂ ಗನ್ಧಂ ವಾಯಸೀತಿ ಬ್ಯತಿರೇಕೇನ ಸೀಲಗನ್ಧವಾಯನಮೇವ ವಿಭಾವೇತಿ।
28. Tattha kaccīti pucchāyaṃ nipāto. Noti paṭisedhe. Vatthapasutoti vatthe pasuto vatthapasuto, cīvaramaṇḍanābhirato. Nidassanamattañcetaṃ pattamaṇḍanādicāpallapaṭikkhepassāpi adhippetattā. ‘‘Kacci na vatthapasuto’’tipi pāṭho, so evattho. Bhūsanāratoti attabhāvavibhūsanāya rato abhirato, yathekacce pabbajitvāpi capalā kāyadaḷhibahulā cīvarādiparikkhārassa attano sarīrassa ca maṇḍanavibhūsanaṭṭhānāya yuttā honti. Kimeva parikkhārapasuto bhūsanārato ca nāhosīti ayamettha padadvayassāpi attho. Sīlamayaṃ gandhanti akhaṇḍādibhāvāpādanena suparisuddhassa catubbidhassapi sīlassa vasena yvāyaṃ ‘‘yo ca sīlavataṃ pajāti na itarā dussīlapajā, dussīlattāyeva dussilyamayaṃ duggandhaṃ vāyati, evaṃ tvaṃ duggandhaṃ avāyitvā kacci sīlamayaṃ gandhaṃ vāyasīti attho. Atha vā netarā pajāti na itarā dussīlapajā, taṃ kacci na hoti, yato sīlamayaṃ gandhaṃ vāyasīti byatirekena sīlagandhavāyanameva vibhāveti.
ಜಮ್ಬುಗಾಮಿಯಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Jambugāmiyaputtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೮. ಜಮ್ಬುಗಾಮಿಕಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 8. Jambugāmikaputtattheragāthā
