Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౫. జమ్బుకత్థేరగాథావణ్ణనా

    5. Jambukattheragāthāvaṇṇanā

    పఞ్చపఞ్ఞాసాతిఆదికా ఆయస్మతో జమ్బుకత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో తిస్సస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో సత్థు సమ్మాసమ్బోధిం సద్దహన్తో బోధిరుక్ఖం వన్దిత్వా బీజనేన పూజేసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో కస్సపస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో సాసనే పబ్బజిత్వా అఞ్ఞతరేన ఉపాసకేన కారితే ఆరామే ఆవాసికో హుత్వా విహరతి తేన ఉపట్ఠీయమానో. అథేకదివసం ఏకో ఖీణాసవత్థేరో లూఖచీవరధరో కేసోహరణత్థం అరఞ్ఞతో గామాభిముఖో ఆగచ్ఛతి, తం దిస్వా సో ఉపాసకో ఇరియాపథే పసీదిత్వా కప్పకేన కేసమస్సూని ఓహారాపేత్వా పణీతభోజనం భోజేత్వా సున్దరాని చీవరాని దత్వా ‘‘ఇధేవ, భన్తే, వసథా’’తి వసాపేతి. తం దిస్వా ఆవాసికో ఇస్సామచ్ఛేరపకతో ఖీణాసవత్థేరం ఆహ – ‘‘వరం తే, భిక్ఖు, ఇమినా పాపుపాసకేన ఉపట్ఠీయమానస్స ఏవం ఇధ వసనతో అఙ్గులీహి కేసే లుఞ్చిత్వా అచేలస్స సతో గూథముత్తాహారజీవన’’న్తి. ఏవఞ్చ పన వత్వా తావదేవ వచ్చకుటిం పవిసిత్వా పాయాసం వడ్ఢేన్తో వియ హత్థేన గూథం వడ్ఢేత్వా వడ్ఢేత్వా యావదత్థం ఖాది, ముత్తఞ్చ పివి. ఇమినా నియామేన యావతాయుకం ఠత్వా కాలఙ్కత్వా నిరయే పచ్చిత్వా పున గూథముత్తాహారో వసిత్వా తస్సేవ కమ్మస్స విపాకావసేసేన మనుస్సేసు ఉప్పన్నోపి పఞ్చ జాతిసతాని నిగణ్ఠో హుత్వా గూథభక్ఖో అహోసి.

    Pañcapaññāsātiādikā āyasmato jambukattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto tissassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthu sammāsambodhiṃ saddahanto bodhirukkhaṃ vanditvā bījanena pūjesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto kassapassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto sāsane pabbajitvā aññatarena upāsakena kārite ārāme āvāsiko hutvā viharati tena upaṭṭhīyamāno. Athekadivasaṃ eko khīṇāsavatthero lūkhacīvaradharo kesoharaṇatthaṃ araññato gāmābhimukho āgacchati, taṃ disvā so upāsako iriyāpathe pasīditvā kappakena kesamassūni ohārāpetvā paṇītabhojanaṃ bhojetvā sundarāni cīvarāni datvā ‘‘idheva, bhante, vasathā’’ti vasāpeti. Taṃ disvā āvāsiko issāmaccherapakato khīṇāsavattheraṃ āha – ‘‘varaṃ te, bhikkhu, iminā pāpupāsakena upaṭṭhīyamānassa evaṃ idha vasanato aṅgulīhi kese luñcitvā acelassa sato gūthamuttāhārajīvana’’nti. Evañca pana vatvā tāvadeva vaccakuṭiṃ pavisitvā pāyāsaṃ vaḍḍhento viya hatthena gūthaṃ vaḍḍhetvā vaḍḍhetvā yāvadatthaṃ khādi, muttañca pivi. Iminā niyāmena yāvatāyukaṃ ṭhatvā kālaṅkatvā niraye paccitvā puna gūthamuttāhāro vasitvā tasseva kammassa vipākāvasesena manussesu uppannopi pañca jātisatāni nigaṇṭho hutvā gūthabhakkho ahosi.

    పున ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే మనుస్సయోనియం నిబ్బత్తమానోపి అరియూపవాదబలేన దుగ్గతకూలే నిబ్బత్తిత్వా థఞ్ఞం వా ఖీరం వా సప్పిం వా పాయమానో, తం ఛడ్డేత్వా ముత్తమేవ పివతి, ఓదనం భోజియమానో, తం ఛడ్డేత్వా గూథమేవ ఖాదతి, ఏవం గూథముత్తపరిభోగేన వడ్ఢన్తో వయప్పత్తోపి తదేవ పరిభుఞ్జతి. మనుస్సా తతో వారేతుం అసక్కోన్తా పరిచ్చజింసు. సో ఞాతకేహి పరిచ్చత్తో నగ్గపబ్బజ్జం పబ్బజిత్వా న న్హాయతి, రజోజల్లధరో కేసమస్సూని లుఞ్చిత్వా అఞ్ఞే ఇరియాపథే పటిక్ఖిపిత్వా ఏకపాదేన తిట్ఠతి, నిమన్తనం న సాదియతి, మాసోపవాసం అధిట్ఠాయ పుఞ్ఞత్థికేహి దిన్నం భోజనం మాసే మాసే ఏకవారం కుసగ్గేన గహేత్వా దివా జివ్హగ్గేన లేహతి, రత్తియం పన ‘‘అల్లగూథం సప్పాణక’’న్తి అఖాదిత్వా సుక్ఖగూథమేవ ఖాదతి, ఏవం కరోన్తస్స పఞ్చపఞ్ఞాసవస్సాని వీతివత్తాని మహాజనో ‘‘మహాతపో పరమప్పిచ్ఛో’’తి మఞ్ఞమానో తన్నిన్నో తప్పోణో అహోసి.

    Puna imasmiṃ buddhuppāde manussayoniyaṃ nibbattamānopi ariyūpavādabalena duggatakūle nibbattitvā thaññaṃ vā khīraṃ vā sappiṃ vā pāyamāno, taṃ chaḍḍetvā muttameva pivati, odanaṃ bhojiyamāno, taṃ chaḍḍetvā gūthameva khādati, evaṃ gūthamuttaparibhogena vaḍḍhanto vayappattopi tadeva paribhuñjati. Manussā tato vāretuṃ asakkontā pariccajiṃsu. So ñātakehi pariccatto naggapabbajjaṃ pabbajitvā na nhāyati, rajojalladharo kesamassūni luñcitvā aññe iriyāpathe paṭikkhipitvā ekapādena tiṭṭhati, nimantanaṃ na sādiyati, māsopavāsaṃ adhiṭṭhāya puññatthikehi dinnaṃ bhojanaṃ māse māse ekavāraṃ kusaggena gahetvā divā jivhaggena lehati, rattiyaṃ pana ‘‘allagūthaṃ sappāṇaka’’nti akhāditvā sukkhagūthameva khādati, evaṃ karontassa pañcapaññāsavassāni vītivattāni mahājano ‘‘mahātapo paramappiccho’’ti maññamāno tanninno tappoṇo ahosi.

    అథ భగవా తస్స హదయబ్భన్తరే ఘటే పదీపం వియ అరహత్తూపనిస్సయం పజ్జలన్తం దిస్వా సయమేవ తత్థ గన్త్వా ధమ్మం దేసేత్వా సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠాపేత్వా, ఏహిభిక్ఖూపసమ్పదాయ లద్ధూపసమ్పదం విపస్సనం ఉస్సుక్కాపేత్వా అరహత్తే పతిట్ఠాపేసి. అయమేత్థ సఙ్ఖేపో. విత్థారో పన ధమ్మపదే ‘‘మాసే మాసే కుసగ్గేనా’’తి గాథావణ్ణనాయ (ధ॰ ప॰ అట్ఠ॰ ౧.జమ్బుకత్థేరవత్థు) వుత్తనయేన వేదితబ్బో. అరహత్తే పన పతిట్ఠితో పరినిబ్బానకాలే ‘‘ఆదితో మిచ్ఛా పటిపజ్జిత్వాపి సమ్మాసమ్బుద్ధం నిస్సాయ సావకేన అధిగన్తబ్బం మయా అధిగత’’న్తి దస్సేన్తో –

    Atha bhagavā tassa hadayabbhantare ghaṭe padīpaṃ viya arahattūpanissayaṃ pajjalantaṃ disvā sayameva tattha gantvā dhammaṃ desetvā sotāpattiphale patiṭṭhāpetvā, ehibhikkhūpasampadāya laddhūpasampadaṃ vipassanaṃ ussukkāpetvā arahatte patiṭṭhāpesi. Ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana dhammapade ‘‘māse māse kusaggenā’’ti gāthāvaṇṇanāya (dha. pa. aṭṭha. 1.jambukattheravatthu) vuttanayena veditabbo. Arahatte pana patiṭṭhito parinibbānakāle ‘‘ādito micchā paṭipajjitvāpi sammāsambuddhaṃ nissāya sāvakena adhigantabbaṃ mayā adhigata’’nti dassento –

    ౨౮౩.

    283.

    ‘‘పఞ్చపఞ్ఞాసవస్సాని, రజోజల్లమధారయిం;

    ‘‘Pañcapaññāsavassāni, rajojallamadhārayiṃ;

    భుఞ్జన్తో మాసికం భత్తం, కేసమస్సుం అలోచయిం.

    Bhuñjanto māsikaṃ bhattaṃ, kesamassuṃ alocayiṃ.

    ౨౮౪.

    284.

    ‘‘ఏకపాదేన అట్ఠాసిం, ఆసనం పరివజ్జయిం;

    ‘‘Ekapādena aṭṭhāsiṃ, āsanaṃ parivajjayiṃ;

    సుక్ఖగూథాని చ ఖాదిం, ఉద్దేసఞ్చ న సాదియిం.

    Sukkhagūthāni ca khādiṃ, uddesañca na sādiyiṃ.

    ౨౮౫.

    285.

    ‘‘ఏతాదిసం కరిత్వాన, బహుం దుగ్గతిగామినం;

    ‘‘Etādisaṃ karitvāna, bahuṃ duggatigāminaṃ;

    వుయ్హమానో మహోఘేన, బుద్ధం సరణమాగమం.

    Vuyhamāno mahoghena, buddhaṃ saraṇamāgamaṃ.

    ౨౮౬.

    286.

    ‘‘సరణగమనం పస్స, పస్స ధమ్మసుధమ్మతం;

    ‘‘Saraṇagamanaṃ passa, passa dhammasudhammataṃ;

    తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి. –

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. –

    ఇమా చతస్సో గాథా అభాసి.

    Imā catasso gāthā abhāsi.

    తత్థ పఞ్చపఞ్ఞాసవస్సాని, రజోజల్లమధారయిన్తి నగ్గపబ్బజ్జూపగమనేన న్హానపటిక్ఖేపతో పఞ్చాధికాని పఞ్ఞాసవస్సాని సరీరే లగ్గం ఆగన్తుకరేణుసఙ్ఖాతం రజో, సరీరమలసఙ్ఖాతం జల్లఞ్చ కాయేన ధారేసిం. భుఞ్జన్తో మాసికం భత్తన్తి రత్తియం గూథం ఖాదన్తో లోకవఞ్చనత్థం మాసోపవాసికో నామ హుత్వా పుఞ్ఞత్థికేహి దిన్నం భోజనం మాసే మాసే ఏకవారం జివ్హగ్గే పఠనవసేన భుఞ్జన్తో అలోచయిన్తి తాదిసచ్ఛారికాపక్ఖేపేన సిథిలమూలం కేసమస్సుం అఙ్గులీహి లుఞ్చాపేసిం.

    Tattha pañcapaññāsavassāni, rajojallamadhārayinti naggapabbajjūpagamanena nhānapaṭikkhepato pañcādhikāni paññāsavassāni sarīre laggaṃ āgantukareṇusaṅkhātaṃ rajo, sarīramalasaṅkhātaṃ jallañca kāyena dhāresiṃ. Bhuñjanto māsikaṃ bhattanti rattiyaṃ gūthaṃ khādanto lokavañcanatthaṃ māsopavāsiko nāma hutvā puññatthikehi dinnaṃ bhojanaṃ māse māse ekavāraṃ jivhagge paṭhanavasena bhuñjanto alocayinti tādisacchārikāpakkhepena sithilamūlaṃ kesamassuṃ aṅgulīhi luñcāpesiṃ.

    ఏకపాదేన అట్ఠాసిం, ఆసనం పరివజ్జయిన్తి సబ్బేన సబ్బం ఆసనం నిసజ్జం పరివజ్జేసిం, తిట్ఠన్తో చ ఉభో హత్థే ఉక్ఖిపిత్వా ఏకేనేవ పాదేన అట్ఠాసిం. ఉద్దేసన్తి నిమన్తనం. ఉదిస్సకతన్తి కేచి. న సాదియిన్తి న సమ్పటిచ్ఛిం పటిక్ఖిపిన్తి అత్థో.

    Ekapādenaaṭṭhāsiṃ, āsanaṃ parivajjayinti sabbena sabbaṃ āsanaṃ nisajjaṃ parivajjesiṃ, tiṭṭhanto ca ubho hatthe ukkhipitvā ekeneva pādena aṭṭhāsiṃ. Uddesanti nimantanaṃ. Udissakatanti keci. Na sādiyinti na sampaṭicchiṃ paṭikkhipinti attho.

    ఏతాదిసం కరిత్వాన, బహుం దుగ్గతిగామినన్తి ఏతాదిసం ఏవరూపం విపాకనిబ్బత్తనకం దుగ్గతిగామినం బహుం పాపకమ్మం పురిమజాతీసు ఇధ చ కత్వా ఉప్పాదేత్వా. వుయ్హమానో మహోఘేనాతి కామోఘాదినా మహతా ఓఘేన విసేసతో దిట్ఠోఘేన అపాయసముద్దం పతిఆకడ్ఢియమానో, బుద్ధం సరణమాగమన్తి తాదిసేన పుఞ్ఞకమ్మచ్ఛిద్దేన కిచ్ఛేన మనుస్సత్తభావం లభిత్వా ఇదాని పుఞ్ఞబలేన బుద్ధం ‘‘సరణ’’న్తి ఆగమాసిం, ‘‘సమ్మాసమ్బుద్ధో భగవా’’తి అవేచ్చపసాదేన సత్థరి పసీదిం. సరణగమనం పస్స, పస్స ధమ్మసుధమ్మతన్తి ఆయతనగతం మమ సరణగమనం పస్స, పస్స సాసనధమ్మస్స చ సుధమ్మతం యోహం తథామిచ్ఛాపటిపన్నోపి ఏకోవాదేనేవ సత్థారా ఏదిసం సమ్పత్తిం సమ్పాపితో. ‘‘తిస్సో విజ్జా’’తిఆదినా తం సమ్పత్తిం దస్సేతి తేనాహ (అప॰ థేర ౨.౪౬.౧౭-౨౧) –

    Etādisaṃ karitvāna, bahuṃ duggatigāminanti etādisaṃ evarūpaṃ vipākanibbattanakaṃ duggatigāminaṃ bahuṃ pāpakammaṃ purimajātīsu idha ca katvā uppādetvā. Vuyhamānomahoghenāti kāmoghādinā mahatā oghena visesato diṭṭhoghena apāyasamuddaṃ patiākaḍḍhiyamāno, buddhaṃ saraṇamāgamanti tādisena puññakammacchiddena kicchena manussattabhāvaṃ labhitvā idāni puññabalena buddhaṃ ‘‘saraṇa’’nti āgamāsiṃ, ‘‘sammāsambuddho bhagavā’’ti aveccapasādena satthari pasīdiṃ. Saraṇagamanaṃ passa, passa dhammasudhammatanti āyatanagataṃ mama saraṇagamanaṃ passa, passa sāsanadhammassa ca sudhammataṃ yohaṃ tathāmicchāpaṭipannopi ekovādeneva satthārā edisaṃ sampattiṃ sampāpito. ‘‘Tisso vijjā’’tiādinā taṃ sampattiṃ dasseti tenāha (apa. thera 2.46.17-21) –

    ‘‘తిస్సస్సాహం భగవతో, బోధిరుక్ఖమవన్దియం;

    ‘‘Tissassāhaṃ bhagavato, bodhirukkhamavandiyaṃ;

    పగ్గయ్హ బీజనిం తత్థ, సీహాసనమబీజహం.

    Paggayha bījaniṃ tattha, sīhāsanamabījahaṃ.

    ‘‘ద్వేనవుతే ఇతో కప్పే, సీహాసనమబీజహం;

    ‘‘Dvenavute ito kappe, sīhāsanamabījahaṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, బీజనాయ ఇదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, bījanāya idaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    జమ్బుకత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Jambukattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౫. జమ్బుకత్థేరగాథా • 5. Jambukattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact