Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
ទីឃ និកាយ ១៨
Long Discourses 18
ជនវសភសុត្ត
With Janavasabha
១។ នាតិកិយាទិព្យាករណ
1. Declaring the Rebirths of People From Ñātika and Elsewhere
ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ ភគវា នាតិកេ វិហរតិ គិញ្ជកាវសថេ។
So I have heard. At one time the Buddha was staying at Ñātika in the brick house.
តេន ខោ បន សមយេន ភគវា បរិតោ បរិតោ ជនបទេសុ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ព្យាករោតិ កាសិកោសលេសុ វជ្ជិមល្លេសុ ចេតិវំសេសុ កុរុបញ្ចាលេសុ មជ្ឈសូរសេនេសុ:
Now at that time the Buddha was explaining the rebirths of devotees all over the nations; the Kāsis and Kosalans, Vajjis and Mallas, Cetīs and Vacchas, Kurus and Pañcālas, Macchas and Sūrasenas:
“អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ, អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ។
“This one was reborn here, while that one was reborn there.
បរោបញ្ញាស នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា បញ្ចន្នំ ឱរម្ភាគិយានំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា ឱបបាតិកា តត្ថ បរិនិព្ពាយិនោ អនាវត្តិធម្មា តស្មា លោកា។
Over fifty devotees in Ñātika have passed away having ended the five lower fetters. They’ve been reborn spontaneously, and will be extinguished there, not liable to return from that world.
សាធិកា នវុតិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា រាគទោសមោហានំ តនុត្តា សកទាគាមិនោ, សកិទេវ ឥមំ លោកំ អាគន្ត្វា ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សន្តិ។
More than ninety devotees in Ñātika have passed away having ended three fetters, and weakened greed, hate, and delusion. They’re once-returners, who will come back to this world once only, then make an end of suffering.
សាតិរេកានិ បញ្ចសតានិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា សោតាបន្នា អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា”តិ។
In excess of five hundred devotees in Ñātika have passed away having ended three fetters. They’re stream-enterers, not liable to be reborn in the underworld, bound for awakening.”
អស្សោសុំ ខោ នាតិកិយា បរិចារកា: “ភគវា កិរ បរិតោ បរិតោ ជនបទេសុ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ព្យាករោតិ កាសិកោសលេសុ វជ្ជិមល្លេសុ ចេតិវំសេសុ កុរុបញ្ចាលេសុ មជ្ឈសូរសេនេសុ: ‘អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ, អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ។ បរោបញ្ញាស នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា បញ្ចន្នំ ឱរម្ភាគិយានំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា ឱបបាតិកា តត្ថ បរិនិព្ពាយិនោ អនាវត្តិធម្មា តស្មា លោកា។ សាធិកា នវុតិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា រាគទោសមោហានំ តនុត្តា សកទាគាមិនោ សកិទេវ ឥមំ លោកំ អាគន្ត្វា ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សន្តិ។ សាតិរេកានិ បញ្ចសតានិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា សោតាបន្នា អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណាៜ”តិ។ តេន ច នាតិកិយា បរិចារកា អត្តមនា អហេសុំ បមុទិតា បីតិសោមនស្សជាតា ភគវតោ បញ្ហវេយ្យាករណំ សុត្វា។
When the devotees of Ñātika heard about the Buddha’s answers to those questions, they became uplifted and overjoyed, full of rapture and happiness.
អស្សោសិ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ: “ភគវា កិរ បរិតោ បរិតោ ជនបទេសុ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ព្យាករោតិ កាសិកោសលេសុ វជ្ជិមល្លេសុ ចេតិវំសេសុ កុរុបញ្ចាលេសុ មជ្ឈសូរសេនេសុ: ‘អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ, អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ។ បរោបញ្ញាស នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា បញ្ចន្នំ ឱរម្ភាគិយានំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា ឱបបាតិកា តត្ថ បរិនិព្ពាយិនោ អនាវត្តិធម្មា តស្មា លោកា។ សាធិកា នវុតិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា រាគទោសមោហានំ តនុត្តា សកទាគាមិនោ សកិទេវ ឥមំ លោកំ អាគន្ត្វា ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សន្តិ។ សាតិរេកានិ បញ្ចសតានិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា សោតាបន្នា អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណាៜតិ។ តេន ច នាតិកិយា បរិចារកា អត្តមនា អហេសុំ បមុទិតា បីតិសោមនស្សជាតា ភគវតោ បញ្ហវេយ្យាករណំ សុត្វា”តិ។
Venerable Ānanda heard of the Buddha’s statements and the Ñātikans’ happiness.
២។ អានន្ទបរិកថា
2. Ānanda’s Suggestion
អថ ខោ អាយស្មតោ អានន្ទស្ស ឯតទហោសិ: “ឥមេ ខោ បនាបិ អហេសុំ មាគធកា បរិចារកា ពហូ ចេវ រត្តញ្ញូ ច អព្ភតីតា កាលង្កតា។ សុញ្ញា មញ្ញេ អង្គមគធា អង្គមាគធកេហិ បរិចារកេហិ អព្ភតីតេហិ កាលង្កតេហិ។ តេ ខោ បនាបិ អហេសុំ ពុទ្ធេ បសន្នា ធម្មេ បសន្នា សង្ឃេ បសន្នា សីលេសុ បរិបូរការិនោ។ តេ អព្ភតីតា កាលង្កតា ភគវតា អព្យាកតា; តេសម្បិស្ស សាធុ វេយ្យាករណំ, ពហុជនោ បសីទេយ្យ, តតោ គច្ឆេយ្យ សុគតិំ។
Then Venerable Ānanda thought, “But there were also Magadhan devotees—many, and of long standing too—who have passed away. You’d think that Aṅga and Magadha were empty of devotees who have passed away! But they too had confidence in the Buddha, the teaching, and the Saṅgha, and had fulfilled their ethics. The Buddha hasn’t declared their passing. It would be good to do so, for many people would gain confidence, and so be reborn in a good place.
អយំ ខោ បនាបិ អហោសិ រាជា មាគធោ សេនិយោ ពិម្ពិសារោ ធម្មិកោ ធម្មរាជា ហិតោ ព្រាហ្មណគហបតិកានំ នេគមានញ្ចេវ ជានបទានញ្ច។ អបិស្សុទំ មនុស្សា កិត្តយមានរូបា វិហរន្តិ: ‘ឯវំ នោ សោ ធម្មិកោ ធម្មរាជា សុខាបេត្វា កាលង្កតោ, ឯវំ មយំ តស្ស ធម្មិកស្ស ធម្មរញ្ញោ វិជិតេ ផាសុ វិហរិម្ហាៜតិ។ សោ ខោ បនាបិ អហោសិ ពុទ្ធេ បសន្នោ ធម្មេ បសន្នោ សង្ឃេ បសន្នោ សីលេសុ បរិបូរការី។ អបិស្សុទំ មនុស្សា ឯវមាហំសុ: ‘យាវ មរណកាលាបិ រាជា មាគធោ សេនិយោ ពិម្ពិសារោ ភគវន្តំ កិត្តយមានរូបោ កាលង្កតោៜតិ។ សោ អព្ភតីតោ កាលង្កតោ ភគវតា អព្យាកតោ។ តស្សបិស្ស សាធុ វេយ្យាករណំ ពហុជនោ បសីទេយ្យ, តតោ គច្ឆេយ្យ សុគតិំ។
That King Seniya Bimbisāra of Magadha was a just and principled king who benefited the brahmins and householders of town and country. People still sing his praises: ‘That just and principled king, who made us so happy, has passed away. Life was good under his dominion.’ He too had confidence in the Buddha, the teaching, and the Saṅgha, and had fulfilled his ethics. People say: ‘Until his dying day, King Bimbisāra sang the Buddha’s praises!’ The Buddha hasn’t declared his passing. It would be good to do so, for many people would gain confidence, and so be reborn in a good place.
ភគវតោ ខោ បន សម្ពោធិ មគធេសុ។ យត្ថ ខោ បន ភគវតោ សម្ពោធិ មគធេសុ, កថំ តត្រ ភគវា មាគធកេ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ន ព្យាករេយ្យ។ ភគវា ចេ ខោ បន មាគធកេ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ន ព្យាករេយ្យ, ទីនមនា តេនស្សុ មាគធកា បរិចារកា; យេន ខោ បនស្សុ ទីនមនា មាគធកា បរិចារកា កថំ តេ ភគវា ន ព្យាករេយ្យា”តិ?
Besides, the Buddha was awakened in Magadha; so why hasn’t he declared the rebirth of the Magadhan devotees? If he fails to do so, they will be dejected.”
ឥទមាយស្មា អានន្ទោ មាគធកេ បរិចារកេ អារព្ភ ឯកោ រហោ អនុវិចិន្តេត្វា រត្តិយា បច្ចូសសមយំ បច្ចុដ្ឋាយ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “សុតំ មេតំ, ភន្តេ: ‘ភគវា កិរ បរិតោ បរិតោ ជនបទេសុ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ព្យាករោតិ កាសិកោសលេសុ វជ្ជិមល្លេសុ ចេតិវំសេសុ កុរុបញ្ចាលេសុ មជ្ឈសូរសេនេសុ: “អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ, អសុ អមុត្រ ឧបបន្នោ។ បរោបញ្ញាស នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា បញ្ចន្នំ ឱរម្ភាគិយានំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា ឱបបាតិកា តត្ថ បរិនិព្ពាយិនោ អនាវត្តិធម្មា តស្មា លោកា។ សាធិកា នវុតិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា រាគទោសមោហានំ តនុត្តា សកទាគាមិនោ, សកិទេវ ឥមំ លោកំ អាគន្ត្វា ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សន្តិ។ សាតិរេកានិ បញ្ចសតានិ នាតិកិយា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា សោតាបន្នា អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណាតិ។ តេន ច នាតិកិយា បរិចារកា អត្តមនា អហេសុំ បមុទិតា បីតិសោមនស្សជាតា ភគវតោ បញ្ហវេយ្យាករណំ សុត្វា”ៜតិ។ ឥមេ ខោ បនាបិ, ភន្តេ, អហេសុំ មាគធកា បរិចារកា ពហូ ចេវ រត្តញ្ញូ ច អព្ភតីតា កាលង្កតា។ សុញ្ញា មញ្ញេ អង្គមគធា អង្គមាគធកេហិ បរិចារកេហិ អព្ភតីតេហិ កាលង្កតេហិ។ តេ ខោ បនាបិ, ភន្តេ, អហេសុំ ពុទ្ធេ បសន្នា ធម្មេ បសន្នា សង្ឃេ បសន្នា សីលេសុ បរិបូរការិនោ, តេ អព្ភតីតា កាលង្កតា ភគវតា អព្យាកតា។ តេសម្បិស្ស សាធុ វេយ្យាករណំ, ពហុជនោ បសីទេយ្យ, តតោ គច្ឆេយ្យ សុគតិំ។ អយំ ខោ បនាបិ, ភន្តេ, អហោសិ រាជា មាគធោ សេនិយោ ពិម្ពិសារោ ធម្មិកោ ធម្មរាជា ហិតោ ព្រាហ្មណគហបតិកានំ នេគមានញ្ចេវ ជានបទានញ្ច។ អបិស្សុទំ មនុស្សា កិត្តយមានរូបា វិហរន្តិ: ‘ឯវំ នោ សោ ធម្មិកោ ធម្មរាជា សុខាបេត្វា កាលង្កតោ។ ឯវំ មយំ តស្ស ធម្មិកស្ស ធម្មរញ្ញោ វិជិតេ ផាសុ វិហរិម្ហាៜតិ។ សោ ខោ បនាបិ, ភន្តេ, អហោសិ ពុទ្ធេ បសន្នោ ធម្មេ បសន្នោ សង្ឃេ បសន្នោ សីលេសុ បរិបូរការី។ អបិស្សុទំ មនុស្សា ឯវមាហំសុ: ‘យាវ មរណកាលាបិ រាជា មាគធោ សេនិយោ ពិម្ពិសារោ ភគវន្តំ កិត្តយមានរូបោ កាលង្កតោៜតិ។ សោ អព្ភតីតោ កាលង្កតោ ភគវតា អព្យាកតោ; តស្សបិស្ស សាធុ វេយ្យាករណំ, ពហុជនោ បសីទេយ្យ, តតោ គច្ឆេយ្យ សុគតិំ។ ភគវតោ ខោ បន, ភន្តេ, សម្ពោធិ មគធេសុ។ យត្ថ ខោ បន, ភន្តេ, ភគវតោ សម្ពោធិ មគធេសុ, កថំ តត្រ ភគវា មាគធកេ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ន ព្យាករេយ្យ? ភគវា ចេ ខោ បន, ភន្តេ, មាគធកេ បរិចារកេ អព្ភតីតេ កាលង្កតេ ឧបបត្តីសុ ន ព្យាករេយ្យ, ទីនមនា តេនស្សុ មាគធកា បរិចារកា; យេន ខោ បនស្សុ ទីនមនា មាគធកា បរិចារកា កថំ តេ ភគវា ន ព្យាករេយ្យា”តិ។ ឥទមាយស្មា អានន្ទោ មាគធកេ បរិចារកេ អារព្ភ ភគវតោ សម្មុខា បរិកថំ កត្វា ឧដ្ឋាយាសនា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា បក្កាមិ។
After pondering the fate of the Magadhan devotees alone in private, Ānanda rose at the crack of dawn and went to see the Buddha. He bowed, sat down to one side, and told the Buddha of his concerns, finishing by saying, “Why hasn’t the Buddha declared the rebirth of the Magadhan devotees? If he fails to do so, they will be dejected.” Then Ānanda, after making this suggestion regarding the Magadhan devotees, got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before leaving.
អថ ខោ ភគវា អចិរបក្កន្តេ អាយស្មន្តេ អានន្ទេ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ នាតិកំ បិណ្ឌាយ បាវិសិ។ នាតិកេ បិណ្ឌាយ ចរិត្វា បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តោ បាទេ បក្ខាលេត្វា គិញ្ជកាវសថំ បវិសិត្វា មាគធកេ បរិចារកេ អារព្ភ អដ្ឋិំ កត្វា មនសិកត្វា សព្ពំ ចេតសា សមន្នាហរិត្វា បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិ: “គតិំ នេសំ ជានិស្សាមិ អភិសម្បរាយំ, យង្គតិកា តេ ភវន្តោ យំអភិសម្បរាយា”តិ។ អទ្ទសា ខោ ភគវា មាគធកេ បរិចារកេ: “យង្គតិកា តេ ភវន្តោ យំអភិសម្បរាយា”តិ។
Soon after Ānanda had left, the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, entered Ñātika for alms. He wandered for alms in Ñātika. After the meal, on his return from almsround, he washed his feet and entered the brick house. He paid attention, applied the mind, and concentrated wholeheartedly on the fate of Magadhan devotees, and sat on the seat spread out, thinking, “I shall know their destiny, where they are reborn in the next life.” And he saw where they had been reborn.
អថ ខោ ភគវា សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ គិញ្ជកាវសថា និក្ខមិត្វា វិហារបច្ឆាយាយំ បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិ។
Then in the late afternoon, the Buddha came out of retreat. Emerging from the brick house, he sat on the seat spread out in the shade of the porch.
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “ឧបសន្តបទិស្សោ, ភន្តេ, ភគវា ភាតិរិវ ភគវតោ មុខវណ្ណោ វិប្បសន្នត្តា ឥន្ទ្រិយានំ។ សន្តេន នូនជ្ជ, ភន្តេ, ភគវា វិហារេន វិហាសី”តិ?
Then Venerable Ānanda went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “Sir, you look so serene; your face seems to shine owing to the clarity of your faculties. Have you been abiding in a peaceful meditation today, sir?”
“យទេវ ខោ មេ ត្វំ, អានន្ទ, មាគធកេ បរិចារកេ អារព្ភ សម្មុខា បរិកថំ កត្វា ឧដ្ឋាយាសនា បក្កន្តោ, តទេវាហំ នាតិកេ បិណ្ឌាយ ចរិត្វា បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តោ បាទេ បក្ខាលេត្វា គិញ្ជកាវសថំ បវិសិត្វា មាគធកេ បរិចារកេ អារព្ភ អដ្ឋិំ កត្វា មនសិកត្វា សព្ពំ ចេតសា សមន្នាហរិត្វា បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិំ: ‘គតិំ នេសំ ជានិស្សាមិ អភិសម្បរាយំ, យង្គតិកា តេ ភវន្តោ យំអភិសម្បរាយាៜតិ។ អទ្ទសំ ខោ អហំ, អានន្ទ, មាគធកេ បរិចារកេ ‘យង្គតិកា តេ ភវន្តោ យំអភិសម្បរាយាៜតិ។
The Buddha then recounted what had happened since speaking to Ānanda, revealing that he had seen the destiny of the Magadhan devotees. He continued:
៣។ ជនវសភយក្ខ
3. Janavasabha the Spirit
អថ ខោ, អានន្ទ, អន្តរហិតោ យក្ខោ សទ្ទមនុស្សាវេសិ: ‘ជនវសភោ អហំ, ភគវា; ជនវសភោ អហំ, សុគតាៜតិ។ អភិជានាសិ នោ ត្វំ, អានន្ទ, ឥតោ បុព្ពេ ឯវរូបំ នាមធេយ្យំ សុតំ យទិទំ ជនវសភោ”តិ?
“Then, Ānanda, an invisible spirit called out: ‘I am Janavasabha, Blessed One! I am Janavasabha, Holy One!’ Ānanda, do you recall having previously heard such a name as Janavasabha?”
“ន ខោ អហំ, ភន្តេ, អភិជានាមិ ឥតោ បុព្ពេ ឯវរូបំ នាមធេយ្យំ សុតំ យទិទំ ជនវសភោតិ, អបិ ច មេ, ភន្តេ, លោមានិ ហដ្ឋានិ ‘ជនវសភោៜតិ នាមធេយ្យំ សុត្វា។ តស្ស មយ្ហំ, ភន្តេ, ឯតទហោសិ: ‘ន ហិ នូន សោ ឱរកោ យក្ខោ ភវិស្សតិ យទិទំ ឯវរូបំ នាមធេយ្យំ សុបញ្ញត្តំ យទិទំ ជនវសភោៜ”តិ។
“No, sir. But when I heard the word, I got goosebumps! I thought, ‘This must be no ordinary spirit to bear such an exalted name as Janavasabha.’”
“អនន្តរា ខោ, អានន្ទ, សទ្ទបាតុភាវា ឧឡារវណ្ណោ មេ យក្ខោ សម្មុខេ បាតុរហោសិ។ ទុតិយកម្បិ សទ្ទមនុស្សាវេសិ: ‘ពិម្ពិសារោ អហំ, ភគវា; ពិម្ពិសារោ អហំ, សុគតាតិ។ ឥទំ សត្តមំ ខោ អហំ, ភន្តេ, វេស្សវណស្ស មហារាជស្ស សហព្យតំ ឧបបជ្ជាមិ, សោ តតោ ចុតោ មនុស្សរាជា ភវិតុំ បហោមិ។
“After making himself heard while invisible, Ānanda, a very beautiful spirit appeared in front of me. And for a second time he called out: ‘I am Bimbisāra, Blessed One! I am Bimbisāra, Holy One! This is the seventh time I am reborn in the company of the Great King Vessavaṇa. When I pass away from here, I can become a king of men.
ឥតោ សត្ត តតោ សត្ត, សំសារានិ ចតុទ្ទស; និវាសមភិជានាមិ, យត្ថ មេ វុសិតំ បុរេ។
Seven from here, seven from there—fourteen transmigrations in all. I remember these lives where I lived before.
ទីឃរត្តំ ខោ អហំ, ភន្តេ, អវិនិបាតោ អវិនិបាតំ សញ្ជានាមិ, អាសា ច បន មេ សន្តិដ្ឋតិ សកទាគាមិតាយាៜ”តិ។
For a long time I’ve known that I won’t be reborn in the underworld, but that I still hope to become a once-returner.’
“អច្ឆរិយមិទំ អាយស្មតោ ជនវសភស្ស យក្ខស្ស, អព្ភុតមិទំ អាយស្មតោ ជនវសភស្ស យក្ខស្ស។
‘It’s incredible and amazing that you, the venerable spirit Janavasabha, should say:
‘ទីឃរត្តំ ខោ អហំ, ភន្តេ, អវិនិបាតោ អវិនិបាតំ សញ្ជានាមីៜតិ ច វទេសិ, ‘អាសា ច បន មេ សន្តិដ្ឋតិ សកទាគាមិតាយាៜតិ ច វទេសិ, កុតោនិទានំ បនាយស្មា ជនវសភោ យក្ខោ ឯវរូបំ ឧឡារំ វិសេសាធិគមំ សញ្ជានាតី”តិ?
“For a long time I’ve been aware that I won’t be reborn in the underworld” and also “But I still hope to become a once-returner.” But from what source do you know that you’ve achieved such a high distinction?’
“‘ន អញ្ញត្រ, ភគវា, តវ សាសនា, ន អញ្ញត្រ, សុគត, តវ សាសនា; យទគ្គេ អហំ, ភន្តេ, ភគវតិ ឯកន្តិកតោ អភិប្បសន្នោ, តទគ្គេ អហំ, ភន្តេ, ទីឃរត្តំ អវិនិបាតោ អវិនិបាតំ សញ្ជានាមិ, អាសា ច បន មេ សន្តិដ្ឋតិ សកទាគាមិតាយ។ ឥធាហំ, ភន្តេ, វេស្សវណេន មហារាជេន បេសិតោ វិរូឡ្ហកស្ស មហារាជស្ស សន្តិកេ កេនចិទេវ ករណីយេន អទ្ទសំ ភគវន្តំ អន្តរាមគ្គេ គិញ្ជកាវសថំ បវិសិត្វា មាគធកេ បរិចារកេ អារព្ភ អដ្ឋិំ កត្វា មនសិកត្វា សព្ពំ ចេតសា សមន្នាហរិត្វា និសិន្នំ: “គតិំ នេសំ ជានិស្សាមិ អភិសម្បរាយំ, យង្គតិកា តេ ភវន្តោ យំអភិសម្បរាយា”តិ។ អនច្ឆរិយំ ខោ បនេតំ, ភន្តេ, យំ វេស្សវណស្ស មហារាជស្ស តស្សំ បរិសាយំ ភាសតោ សម្មុខា សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ: “យង្គតិកា តេ ភវន្តោ យំអភិសម្បរាយា”តិ។ តស្ស មយ្ហំ, ភន្តេ, ឯតទហោសិ: “ភគវន្តញ្ច ទក្ខាមិ, ឥទញ្ច ភគវតោ អារោចេស្សាមី”តិ។ ឥមេ ខោ មេ, ភន្តេ, ទ្វេបច្ចយា ភគវន្តំ ទស្សនាយ ឧបសង្កមិតុំ។
‘None other than the Blessed One’s instruction! None other than the Holy One’s instruction! From the day I had absolute devotion to the Buddha I have known that I won’t be reborn in the underworld, but that I still hope to become a once-returner. Just now, sir, I had been sent out by the great king Vessavaṇa to the great king Virūḷhaka’s presence on some business, and on the way I saw the Buddha giving his attention to the fate of the Magadhan devotees. But it comes as no surprise that I have heard and learned the fate of the Magadhan devotees in the presence of the great king Vessavaṇa as he was speaking to his assembly. It occurred to me, “I shall see the Buddha and inform him of this.” These are the two reasons I’ve come to see the Buddha.
៤។ ទេវសភា
4. The Council of the Gods
បុរិមានិ, ភន្តេ, ទិវសានិ បុរិមតរានិ តទហុបោសថេ បន្នរសេ វស្សូបនាយិកាយ បុណ្ណាយ បុណ្ណមាយ រត្តិយា កេវលកប្បា ច ទេវា តាវតិំសា សុធម្មាយំ សភាយំ សន្និសិន្នា ហោន្តិ សន្និបតិតា។ មហតី ច ទិព្ពបរិសា សមន្តតោ និសិន្នា ហោន្តិ, ចត្តារោ ច មហារាជានោ ចតុទ្ទិសា និសិន្នា ហោន្តិ។
Sir, it was more than a few days ago—on the Uposatha day of the fifteenth on the full moon day at the entry to the rainy season—when all the gods of the Thirty-Three were sitting together in the Hall of Justice. A large assembly of gods was sitting all around, and the Four Great Kings were seated at the four quarters.
បុរត្ថិមាយ ទិសាយ ធតរដ្ឋោ មហារាជា បច្ឆិមាភិមុខោ និសិន្នោ ហោតិ ទេវេ បុរក្ខត្វា; ទក្ខិណាយ ទិសាយ វិរូឡ្ហកោ មហារាជា ឧត្តរាភិមុខោ និសិន្នោ ហោតិ ទេវេ បុរក្ខត្វា; បច្ឆិមាយ ទិសាយ វិរូបក្ខោ មហារាជា បុរត្ថាភិមុខោ និសិន្នោ ហោតិ ទេវេ បុរក្ខត្វា; ឧត្តរាយ ទិសាយ វេស្សវណោ មហារាជា ទក្ខិណាភិមុខោ និសិន្នោ ហោតិ ទេវេ បុរក្ខត្វា។ យទា, ភន្តេ, កេវលកប្បា ច ទេវា តាវតិំសា សុធម្មាយំ សភាយំ សន្និសិន្នា ហោន្តិ សន្និបតិតា, មហតី ច ទិព្ពបរិសា សមន្តតោ និសិន្នា ហោន្តិ, ចត្តារោ ច មហារាជានោ ចតុទ្ទិសា និសិន្នា ហោន្តិ។ ឥទំ នេសំ ហោតិ អាសនស្មិំ; អថ បច្ឆា អម្ហាកំ អាសនំ ហោតិ។
The Great King Dhataraṭṭha was seated to the east, facing west, in front of his gods. The Great King Virūḷhaka was seated to the south, facing north, in front of his gods. The Great King Virūpakkha was seated to the west, facing east, in front of his gods. The Great King Vessavaṇa was seated to the north, facing south, in front of his gods. When the gods of the Thirty-Three have a gathering like this, that is how they are seated. After that come our seats.
យេ តេ, ភន្តេ, ទេវា ភគវតិ ព្រហ្មចរិយំ ចរិត្វា អធុនូបបន្នា តាវតិំសកាយំ, តេ អញ្ញេ ទេវេ អតិរោចន្តិ វណ្ណេន ចេវ យសសា ច។ តេន សុទំ, ភន្តេ, ទេវា តាវតិំសា អត្តមនា ហោន្តិ បមុទិតា បីតិសោមនស្សជាតា: “ទិព្ពា វត ភោ កាយា បរិបូរេន្តិ, ហាយន្តិ អសុរកាយា”តិ។
Sir, those gods who had been recently reborn in the company of the Thirty-Three after leading the spiritual life under the Buddha outshone the other gods in beauty and glory. The gods of the Thirty-Three became uplifted and overjoyed at that, full of rapture and happiness, saying, “The heavenly hosts swell, while the demon hosts dwindle!”
អថ ខោ, ភន្តេ, សក្កោ ទេវានមិន្ទោ ទេវានំ តាវតិំសានំ សម្បសាទំ វិទិត្វា ឥមាហិ គាថាហិ អនុមោទិ:
Seeing the joy of those gods, Sakka, lord of gods, celebrated with these verses:
“មោទន្តិ វត ភោ ទេវា, តាវតិំសា សហិន្ទកា; តថាគតំ នមស្សន្តា, ធម្មស្ស ច សុធម្មតំ។
“The gods rejoice—the Thirty-Three with their Lord—revering the Realized One, and the natural excellence of the teaching;
នវេ ទេវេ ច បស្សន្តា, វណ្ណវន្តេ យសស្សិនេ; សុគតស្មិំ ព្រហ្មចរិយំ, ចរិត្វាន ឥធាគតេ។
and seeing the new gods, so beautiful and glorious, who have come here after leading the spiritual life under the Buddha!
តេ អញ្ញេ អតិរោចន្តិ, វណ្ណេន យសសាយុនា; សាវកា ភូរិបញ្ញស្ស, វិសេសូបគតា ឥធ។
They outshine the others in beauty, glory, and lifespan. Here are the distinguished disciples of he whose wisdom is vast.
ឥទំ ទិស្វាន នន្ទន្តិ, តាវតិំសា សហិន្ទកា; តថាគតំ នមស្សន្តា, ធម្មស្ស ច សុធម្មតន៑”តិ។
Seeing this, they delight—the Thirty-Three with their Lord—revering the Realized One, and the natural excellence of the teaching.”
តេន សុទំ, ភន្តេ, ទេវា តាវតិំសា ភិយ្យោសោ មត្តាយ អត្តមនា ហោន្តិ បមុទិតា បីតិសោមនស្សជាតា “ទិព្ពា វត, ភោ, កាយា បរិបូរេន្តិ, ហាយន្តិ អសុរកាយា”តិ។
The gods of the Thirty-Three became even more uplifted and overjoyed at that, saying: “The heavenly hosts swell, while the demon hosts dwindle!”
អថ ខោ, ភន្តេ, យេនត្ថេន ទេវា តាវតិំសា សុធម្មាយំ សភាយំ សន្និសិន្នា ហោន្តិ សន្និបតិតា, តំ អត្ថំ ចិន្តយិត្វា តំ អត្ថំ មន្តយិត្វា វុត្តវចនាបិ តំ ចត្តារោ មហារាជានោ តស្មិំ អត្ថេ ហោន្តិ។ បច្ចានុសិដ្ឋវចនាបិ តំ ចត្តារោ មហារាជានោ តស្មិំ អត្ថេ ហោន្តិ, សកេសុ សកេសុ អាសនេសុ ឋិតា អវិបក្កន្តា។
Then the gods of the Thirty-Three, having considered and deliberated on the matter for which they were seated together in the Hall of Justice, advised and instructed the Four Great Kings on the subject. Each one, having been advised, stood at his own seat without departing.
តេ វុត្តវាក្យា រាជានោ, បដិគ្គយ្ហានុសាសនិំ; វិប្បសន្នមនា សន្តា, អដ្ឋំសុ សម្ហិ អាសនេតិ។
The Kings were instructed, and heeded good advice. With clear and peaceful minds, they stood by their own seats.
អថ ខោ, ភន្តេ, ឧត្តរាយ ទិសាយ ឧឡារោ អាលោកោ សញ្ជាយិ, ឱភាសោ បាតុរហោសិ អតិក្កម្មេវ ទេវានំ ទេវានុភាវំ។ អថ ខោ, ភន្តេ, សក្កោ ទេវានមិន្ទោ ទេវេ តាវតិំសេ អាមន្តេសិ: “យថា ខោ, មារិសា, និមិត្តានិ ទិស្សន្តិ, ឧឡារោ អាលោកោ សញ្ជាយតិ, ឱភាសោ បាតុភវតិ, ព្រហ្មា បាតុភវិស្សតិ។ ព្រហ្មុនោ ហេតំ បុព្ពនិមិត្តំ បាតុភាវាយ យទិទំ អាលោកោ សញ្ជាយតិ ឱភាសោ បាតុភវតី”តិ។
Then in the northern quarter a magnificent light arose and radiance appeared, surpassing the glory of the gods. Then Sakka, lord of gods, addressed the gods of the Thirty-Three, “As indicated by the signs—light arising and radiance appearing—Brahmā will appear. For this is the precursor for the appearance of Brahmā, namely light arising and radiance appearing.”
យថា និមិត្តា ទិស្សន្តិ, ព្រហ្មា បាតុភវិស្សតិ; ព្រហ្មុនោ ហេតំ និមិត្តំ, ឱភាសោ វិបុលោ មហាតិ។
As indicated by the signs, Brahmā will appear. For this is the sign of Brahmā: a light vast and great.
៥។ សនង្កុមារកថា
5. On Sanaṅkumāra
អថ ខោ, ភន្តេ, ទេវា តាវតិំសា យថាសកេសុ អាសនេសុ និសីទិំសុ: “ឱភាសមេតំ ញស្សាម, យំវិបាកោ ភវិស្សតិ, សច្ឆិកត្វាវ នំ គមិស្សាមា”តិ។ ចត្តារោបិ មហារាជានោ យថាសកេសុ អាសនេសុ និសីទិំសុ: “ឱភាសមេតំ ញស្សាម យំវិបាកោ ភវិស្សតិ, សច្ឆិកត្វាវ នំ គមិស្សាមា”តិ។
Then the gods of the Thirty-Three sat in their own seats, saying, “We shall find out what has caused that light, and only when we have realized it shall we go to it.” And the Four Great Kings did likewise.
ឥទំ សុត្វា ទេវា តាវតិំសា ឯកគ្គា សមាបជ្ជិំសុ: “ឱភាសមេតំ ញស្សាម, យំវិបាកោ ភវិស្សតិ, សច្ឆិកត្វាវ នំ គមិស្សាមា”តិ។
Hearing that, the gods of the Thirty-Three agreed in unison, “We shall find out what has caused that light, and only when we have realized it shall we go to it.”
យទា, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ទេវានំ តាវតិំសានំ បាតុភវតិ, ឱឡារិកំ អត្តភាវំ អភិនិម្មិនិត្វា បាតុភវតិ។ យោ ខោ បន, ភន្តេ, ព្រហ្មុនោ បកតិវណ្ណោ អនភិសម្ភវនីយោ សោ ទេវានំ តាវតិំសានំ ចក្ខុបថស្មិំ។ យទា, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ទេវានំ តាវតិំសានំ បាតុភវតិ, សោ អញ្ញេ ទេវេ អតិរោចតិ វណ្ណេន ចេវ យសសា ច។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, សោវណ្ណោ វិគ្គហោ មានុសំ វិគ្គហំ អតិរោចតិ; ឯវមេវ ខោ, ភន្តេ, យទា ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ទេវានំ តាវតិំសានំ បាតុភវតិ, សោ អញ្ញេ ទេវេ អតិរោចតិ វណ្ណេន ចេវ យសសា ច។
When Brahmā Sanaṅkumāra appears to the gods of the Thirty-Three, he does so after manifesting in a solid corporeal form. For a Brahmā’s normal appearance is imperceptible in the visual range of the gods of the Thirty-Three. When Brahmā Sanaṅkumāra appears to the gods of the Thirty-Three, he outshines the other gods in beauty and glory, as a golden statue outshines the human form.
យទា, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ទេវានំ តាវតិំសានំ បាតុភវតិ, ន តស្សំ បរិសាយំ កោចិ ទេវោ អភិវាទេតិ វា បច្ចុដ្ឋេតិ វា អាសនេន វា និមន្តេតិ។ សព្ពេវ តុណ្ហីភូតា បញ្ជលិកា បល្លង្កេន និសីទន្តិ: “យស្សទានិ ទេវស្ស បល្លង្កំ ឥច្ឆិស្សតិ ព្រហ្មា សនង្កុមារោ, តស្ស ទេវស្ស បល្លង្កេ និសីទិស្សតី”តិ។ យស្ស ខោ បន, ភន្តេ, ទេវស្ស ព្រហ្មា សនង្កុមារោ បល្លង្កេ និសីទតិ, ឧឡារំ សោ លភតិ ទេវោ វេទបដិលាភំ; ឧឡារំ សោ លភតិ ទេវោ សោមនស្សបដិលាភំ។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាវសិត្តោ អធុនាភិសិត្តោ រជ្ជេន, ឧឡារំ សោ លភតិ វេទបដិលាភំ, ឧឡារំ សោ លភតិ សោមនស្សបដិលាភំ; ឯវមេវ ខោ, ភន្តេ, យស្ស ទេវស្ស ព្រហ្មា សនង្កុមារោ បល្លង្កេ និសីទតិ, ឧឡារំ សោ លភតិ ទេវោ វេទបដិលាភំ, ឧឡារំ សោ លភតិ ទេវោ សោមនស្សបដិលាភំ។
When Brahmā Sanaṅkumāra appears to the gods of the Thirty-Three, not a single god in that assembly greets him by bowing down or rising up or inviting him to a seat. They all sit silently on their couches with their joined palms raised, thinking, “Now Brahmā Sanaṅkumāra will sit on the couch of whatever god he chooses.” And the god on whose couch Brahmā sits is overjoyed and brimming with happiness, like a king on the day of his coronation.
អថ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ឱឡារិកំ អត្តភាវំ អភិនិម្មិនិត្វា កុមារវណ្ណី ហុត្វា បញ្ចសិខោ ទេវានំ តាវតិំសានំ បាតុរហោសិ។ សោ វេហាសំ អព្ភុគ្គន្ត្វា អាកាសេ អន្តលិក្ខេ បល្លង្កេន និសីទិ។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, ពលវា បុរិសោ សុបច្ចត្ថតេ វា បល្លង្កេ សមេ វា ភូមិភាគេ បល្លង្កេន និសីទេយ្យ; ឯវមេវ ខោ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ វេហាសំ អព្ភុគ្គន្ត្វា អាកាសេ អន្តលិក្ខេ បល្លង្កេន និសីទិត្វា ទេវានំ តាវតិំសានំ សម្បសាទំ វិទិត្វា ឥមាហិ គាថាហិ អនុមោទិ:
Then Brahmā Sanaṅkumāra manifested in a solid corporeal form, taking on the appearance of the youth Pañcasikha, and appeared to the gods of the Thirty-Three. Rising into the air, he sat cross-legged in the sky, like a strong man might sit cross-legged on a well-appointed couch or on level ground. Seeing the joy of those gods, Brahmā Sanaṅkumāra celebrated with these verses:
“មោទន្តិ វត ភោ ទេវា, តាវតិំសា សហិន្ទកា; តថាគតំ នមស្សន្តា, ធម្មស្ស ច សុធម្មតំ។
“The gods rejoice—the Thirty-Three with their Lord—revering the Realized One, and the natural excellence of the teaching;
នវេ ទេវេ ច បស្សន្តា, វណ្ណវន្តេ យសស្សិនេ; សុគតស្មិំ ព្រហ្មចរិយំ, ចរិត្វាន ឥធាគតេ។
and seeing the new gods, so beautiful and glorious, who have come here after leading the spiritual life under the Buddha!
តេ អញ្ញេ អតិរោចន្តិ, វណ្ណេន យសសាយុនា; សាវកា ភូរិបញ្ញស្ស, វិសេសូបគតា ឥធ។
They outshine the others in beauty, glory, and lifespan. Here are the distinguished disciples of he whose wisdom is vast.
ឥទំ ទិស្វាន នន្ទន្តិ, តាវតិំសា សហិន្ទកា; តថាគតំ នមស្សន្តា, ធម្មស្ស ច សុធម្មតន៑”តិ។
Seeing this, they delight—the Thirty-Three with their Lord—revering the Realized One, and the natural excellence of the teaching!”
ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្ថ; ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មុនោ សនង្កុមារស្ស ភាសតោ អដ្ឋង្គសមន្នាគតោ សរោ ហោតិ វិស្សដ្ឋោ ច វិញ្ញេយ្យោ ច មញ្ជុ ច សវនីយោ ច ពិន្ទុ ច អវិសារី ច គម្ភីរោ ច និន្នាទី ច។ យថាបរិសំ ខោ បន, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ សរេន វិញ្ញាបេតិ; ន ចស្ស ពហិទ្ធា បរិសាយ ឃោសោ និច្ឆរតិ។ យស្ស ខោ បន, ភន្តេ, ឯវំ អដ្ឋង្គសមន្នាគតោ សរោ ហោតិ, សោ វុច្ចតិ “ព្រហ្មស្សរោ”តិ។
That is the topic on which Brahmā Sanaṅkumāra spoke. And while he was speaking on that topic, his voice had eight qualities: it was clear, comprehensible, charming, audible, lucid, undistorted, deep, and resonant. He makes sure his voice is intelligible as far as the assembly goes, but it doesn’t extend outside the assembly. When someone has a voice like this, they’re said to have the voice of Brahmā.
អថ ខោ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ តេត្តិំសេ អត្តភាវេ អភិនិម្មិនិត្វា ទេវានំ តាវតិំសានំ បច្ចេកបល្លង្កេសុ បល្លង្កេន និសីទិត្វា ទេវេ តាវតិំសេ អាមន្តេសិ: “តំ កិំ មញ្ញន្តិ, ភោន្តោ ទេវា តាវតិំសា, យាវញ្ច សោ ភគវា ពហុជនហិតាយ បដិបន្នោ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ យេ ហិ កេចិ, ភោ, ពុទ្ធំ សរណំ គតា ធម្មំ សរណំ គតា សង្ឃំ សរណំ គតា សីលេសុ បរិបូរការិនោ តេ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អប្បេកច្ចេ បរនិម្មិតវសវត្តីនំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជន្តិ, អប្បេកច្ចេ និម្មានរតីនំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជន្តិ, អប្បេកច្ចេ តុសិតានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជន្តិ, អប្បេកច្ចេ យាមានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជន្តិ, អប្បេកច្ចេ តាវតិំសានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជន្តិ, អប្បេកច្ចេ ចាតុមហារាជិកានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជន្តិ។ យេ សព្ពនិហីនំ កាយំ បរិបូរេន្តិ, តេ គន្ធព្ពកាយំ បរិបូរេន្តី”តិ។
Then Brahmā Sanaṅkumāra, having manifested thirty-three corporeal forms, sat down on the couches of each of the gods of the Thirty-Three and addressed them, “What do the good gods of the Thirty-Three think? How the Buddha has acted for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans! For consider those who have gone for refuge to the Buddha, the teaching, and the Saṅgha, and have fulfilled their ethics. When their bodies break up, after death, some are reborn in the company of the Gods Who Control the Creations of Others, some with the Gods Who Love to Create, some with the Joyful Gods, some with the Gods of Yama, some with the Gods of the Thirty-Three, and some with the Gods of the Four Great Kings. And at the very least they swell the hosts of the centaurs.”
ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្ថ; ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មុនោ សនង្កុមារស្ស ភាសតោ ឃោសោយេវ ទេវា មញ្ញន្តិ: “យ្វាយំ មម បល្លង្កេ ស្វាយំ ឯកោវ ភាសតី”តិ។
That is the topic on which Brahmā Sanaṅkumāra spoke. And while he was speaking on that topic, each of the gods fancied, “The one sitting on my couch is the only one speaking.”
ឯកស្មិំ ភាសមានស្មិំ, សព្ពេ ភាសន្តិ និម្មិតា; ឯកស្មិំ តុណ្ហិមាសីនេ, សព្ពេ តុណ្ហី ភវន្តិ តេ។
When one is speaking, all the forms speak. When one sits in silence, they all remain silent.
តទាសុ ទេវា មញ្ញន្តិ, តាវតិំសា សហិន្ទកា; យ្វាយំ មម បល្លង្កស្មិំ, ស្វាយំ ឯកោវ ភាសតីតិ។
But those gods imagine—the Thirty-Three with their Lord—that the one on their seat is the only one to speak.
អថ ខោ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ឯកត្តេន អត្តានំ ឧបសំហរតិ, ឯកត្តេន អត្តានំ ឧបសំហរិត្វា សក្កស្ស ទេវានមិន្ទស្ស បល្លង្កេ បល្លង្កេន និសីទិត្វា ទេវេ តាវតិំសេ អាមន្តេសិ:
Next Brahmā Sanaṅkumāra merged into one corporeal form. Then he sat on the couch of Sakka, lord of gods, and addressed the gods of the Thirty-Three:
៦។ ភាវិតៃទ្ធិបាទ
6. Developing the Bases of Psychic Power
“តំ កិំ មញ្ញន្តិ, ភោន្តោ ទេវា តាវតិំសា, យាវ សុបញ្ញត្តា ចិមេ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា បញ្ញត្តា ឥទ្ធិបហុតាយ ឥទ្ធិវិសវិតាយ ឥទ្ធិវិកុព្ពនតាយ។ កតមេ ចត្តារោ? ឥធ ភោ ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិប្បធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ វីរិយសមាធិប្បធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ ចិត្តសមាធិប្បធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ វីមំសាសមាធិប្បធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ ឥមេ ខោ, ភោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា បញ្ញត្តា ឥទ្ធិបហុតាយ ឥទ្ធិវិសវិតាយ ឥទ្ធិវិកុព្ពនតាយ។
“What do the good gods of the Thirty-Three think? How well described by the Blessed One—who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha—are the four bases of psychic power! They are taught for the amplification, burgeoning, and transformation of psychic power. What four? It’s when a bhikkhu develops the basis of psychic power that has immersion due to enthusiasm, and active effort. They develop the basis of psychic power that has immersion due to energy, and active effort. They develop the basis of psychic power that has immersion due to mental development, and active effort. They develop the basis of psychic power that has immersion due to inquiry, and active effort. These are the four bases of psychic power taught by the Buddha for the amplification, burgeoning, and transformation of psychic power.
យេ ហិ កេចិ ភោ អតីតមទ្ធានំ សមណា វា ព្រាហ្មណា វា អនេកវិហិតំ ឥទ្ធិវិធំ បច្ចនុភោសុំ, សព្ពេ តេ ឥមេសំយេវ ចតុន្នំ ឥទ្ធិបាទានំ ភាវិតត្តា ពហុលីកតត្តា។ យេបិ ហិ កេចិ ភោ អនាគតមទ្ធានំ សមណា វា ព្រាហ្មណា វា អនេកវិហិតំ ឥទ្ធិវិធំ បច្ចនុភោស្សន្តិ, សព្ពេ តេ ឥមេសំយេវ ចតុន្នំ ឥទ្ធិបាទានំ ភាវិតត្តា ពហុលីកតត្តា។ យេបិ ហិ កេចិ ភោ ឯតរហិ សមណា វា ព្រាហ្មណា វា អនេកវិហិតំ ឥទ្ធិវិធំ បច្ចនុភោន្តិ, សព្ពេ តេ ឥមេសំយេវ ចតុន្នំ ឥទ្ធិបាទានំ ភាវិតត្តា ពហុលីកតត្តា។ បស្សន្តិ នោ, ភោន្តោ ទេវា តាវតិំសា, មមបិមំ ឯវរូបំ ឥទ្ធានុភាវន៑”តិ?
All the ascetics and brahmins in the past, future, or present who wield the many kinds of psychic power do so by developing and cultivating these four bases of psychic power. Gentlemen, do you see such psychic might and power in me?”
“ឯវំ, មហាព្រហ្មេ”តិ។
“Yes, Great Brahmā.”
“អហម្បិ ខោ ភោ ឥមេសំយេវ ចតុន្នញ្ច ឥទ្ធិបាទានំ ភាវិតត្តា ពហុលីកតត្តា ឯវំ មហិទ្ធិកោ ឯវំមហានុភាវោ”តិ។
“I too became so mighty and powerful by developing and cultivating these four bases of psychic power.”
ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្ថ។ ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្វា ទេវេ តាវតិំសេ អាមន្តេសិ:
That is the topic on which Brahmā Sanaṅkumāra spoke. And having spoken about that, he addressed the gods of the Thirty-Three:
៧។ តិវិធឱកាសាធិគម
7. The Three Openings
“តំ កិំ មញ្ញន្តិ, ភោន្តោ ទេវា តាវតិំសា, យាវញ្ចិទំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន តយោ ឱកាសាធិគមា អនុពុទ្ធា សុខស្សាធិគមាយ។ កតមេ តយោ?
“What do the good gods of the Thirty-Three think? How well understood by the Buddha are the three opportunities for achieving happiness! What three?
ឥធ ភោ ឯកច្ចោ សំសដ្ឋោ វិហរតិ កាមេហិ សំសដ្ឋោ អកុសលេហិ ធម្មេហិ។ សោ អបរេន សមយេន អរិយធម្មំ សុណាតិ, យោនិសោ មនសិ ករោតិ, ធម្មានុធម្មំ បដិបជ្ជតិ។ សោ អរិយធម្មស្សវនំ អាគម្ម យោនិសោមនសិការំ ធម្មានុធម្មប្បដិបត្តិំ អសំសដ្ឋោ វិហរតិ កាមេហិ អសំសដ្ឋោ អកុសលេហិ ធម្មេហិ។ តស្ស អសំសដ្ឋស្ស កាមេហិ អសំសដ្ឋស្ស អកុសលេហិ ធម្មេហិ ឧប្បជ្ជតិ សុខំ, សុខា ភិយ្យោ សោមនស្សំ។ សេយ្យថាបិ, ភោ, បមុទា បាមោជ្ឹ ជាយេថ; ឯវមេវ ខោ, ភោ, អសំសដ្ឋស្ស កាមេហិ អសំសដ្ឋស្ស អកុសលេហិ ធម្មេហិ ឧប្បជ្ជតិ សុខំ, សុខា ភិយ្យោ សោមនស្សំ។ អយំ ខោ, ភោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បឋមោ ឱកាសាធិគមោ អនុពុទ្ធោ សុខស្សាធិគមាយ។
First, take someone who lives mixed up with sensual pleasures and unskillful qualities. After some time they hear the teaching of the noble ones, rationally apply the mind to how it applies to them, and practice accordingly. They live aloof from sensual pleasures and unskillful qualities. That gives rise to pleasure, and more than pleasure, happiness, like the joy that’s born from gladness. This is the first opportunity for achieving happiness.
បុន ចបរំ, ភោ, ឥធេកច្ចស្ស ឱឡារិកា កាយសង្ខារា អប្បដិប្បស្សទ្ធា ហោន្តិ, ឱឡារិកា វចីសង្ខារា អប្បដិប្បស្សទ្ធា ហោន្តិ, ឱឡារិកា ចិត្តសង្ខារា អប្បដិប្បស្សទ្ធា ហោន្តិ។ សោ អបរេន សមយេន អរិយធម្មំ សុណាតិ, យោនិសោ មនសិ ករោតិ, ធម្មានុធម្មំ បដិបជ្ជតិ។ តស្ស អរិយធម្មស្សវនំ អាគម្ម យោនិសោមនសិការំ ធម្មានុធម្មប្បដិបត្តិំ ឱឡារិកា កាយសង្ខារា បដិប្បស្សម្ភន្តិ, ឱឡារិកា វចីសង្ខារា បដិប្បស្សម្ភន្តិ, ឱឡារិកា ចិត្តសង្ខារា បដិប្បស្សម្ភន្តិ។ តស្ស ឱឡារិកានំ កាយសង្ខារានំ បដិប្បស្សទ្ធិយា ឱឡារិកានំ វចីសង្ខារានំ បដិប្បស្សទ្ធិយា ឱឡារិកានំ ចិត្តសង្ខារានំ បដិប្បស្សទ្ធិយា ឧប្បជ្ជតិ សុខំ, សុខា ភិយ្យោ សោមនស្សំ។ សេយ្យថាបិ, ភោ, បមុទា បាមោជ្ឹ ជាយេថ; ឯវមេវ ខោ ភោ ឱឡារិកានំ កាយសង្ខារានំ បដិប្បស្សទ្ធិយា ឱឡារិកានំ វចីសង្ខារានំ បដិប្បស្សទ្ធិយា ឱឡារិកានំ ចិត្តសង្ខារានំ បដិប្បស្សទ្ធិយា ឧប្បជ្ជតិ សុខំ, សុខា ភិយ្យោ សោមនស្សំ។ អយំ ខោ, ភោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ទុតិយោ ឱកាសាធិគមោ អនុពុទ្ធោ សុខស្សាធិគមាយ។
Next, take someone whose coarse physical, verbal, and mental processes have not died down. After some time they hear the teaching of the noble ones, rationally apply the mind to how it applies to them, and practice accordingly. Their coarse physical, verbal, and mental processes die down. That gives rise to pleasure, and more than pleasure, happiness, like the joy that’s born from gladness. This is the second opportunity for achieving happiness.
បុន ចបរំ, ភោ, ឥធេកច្ចោ ‘ឥទំ កុសលន៑ៜតិ យថាភូតំ នប្បជានាតិ, ‘ឥទំ អកុសលន៑ៜតិ យថាភូតំ នប្បជានាតិ។ ‘ឥទំ សាវជ្ឹ ឥទំ អនវជ្ឹ, ឥទំ សេវិតព្ពំ ឥទំ ន សេវិតព្ពំ, ឥទំ ហីនំ ឥទំ បណីតំ, ឥទំ កណ្ហសុក្កសប្បដិភាគន៑ៜតិ យថាភូតំ នប្បជានាតិ។ សោ អបរេន សមយេន អរិយធម្មំ សុណាតិ, យោនិសោ មនសិ ករោតិ, ធម្មានុធម្មំ បដិបជ្ជតិ។ សោ អរិយធម្មស្សវនំ អាគម្ម យោនិសោមនសិការំ ធម្មានុធម្មប្បដិបត្តិំ, ‘ឥទំ កុសលន៑ៜតិ យថាភូតំ បជានាតិ, ‘ឥទំ អកុសលន៑ៜតិ យថាភូតំ បជានាតិ។ ‘ឥទំ សាវជ្ឹ ឥទំ អនវជ្ឹ, ឥទំ សេវិតព្ពំ ឥទំ ន សេវិតព្ពំ, ឥទំ ហីនំ ឥទំ បណីតំ, ឥទំ កណ្ហសុក្កសប្បដិភាគន៑ៜតិ យថាភូតំ បជានាតិ។ តស្ស ឯវំ ជានតោ ឯវំ បស្សតោ អវិជ្ជា បហីយតិ, វិជ្ជា ឧប្បជ្ជតិ។ តស្ស អវិជ្ជាវិរាគា វិជ្ជុប្បាទា ឧប្បជ្ជតិ សុខំ, សុខា ភិយ្យោ សោមនស្សំ។ សេយ្យថាបិ, ភោ, បមុទា បាមោជ្ឹ ជាយេថ; ឯវមេវ ខោ, ភោ, អវិជ្ជាវិរាគា វិជ្ជុប្បាទា ឧប្បជ្ជតិ សុខំ, សុខា ភិយ្យោ សោមនស្សំ។ អយំ ខោ, ភោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន តតិយោ ឱកាសាធិគមោ អនុពុទ្ធោ សុខស្សាធិគមាយ។
Next, take someone who doesn’t truly understand what is skillful and what is unskillful, what is blameworthy and what is blameless, what should be cultivated and what should not be cultivated, what is inferior and what is superior, and what is on the side of dark and the side of bright. After some time they hear the teaching of the noble ones, rationally apply the mind to how it applies to them, and practice accordingly. They truly understand what is skillful and what is unskillful, and so on. Knowing and seeing like this, ignorance is given up and knowledge arises. That gives rise to pleasure, and more than pleasure, happiness, like the joy that’s born from gladness. This is the third opportunity for achieving happiness.
ឥមេ ខោ, ភោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន តយោ ឱកាសាធិគមា អនុពុទ្ធា សុខស្សាធិគមាយា”តិ។
These are the three opportunities for achieving happiness that have been understood by the Buddha.”
ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្ថ, ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្វា ទេវេ តាវតិំសេ អាមន្តេសិ:
That is the topic on which Brahmā Sanaṅkumāra spoke. And having spoken about that, he addressed the gods of the Thirty-Three:
៨។ ចតុសតិបដ្ឋាន
8. Mindfulness Meditation
“តំ កិំ មញ្ញន្តិ, ភោន្តោ ទេវា តាវតិំសា, យាវ សុបញ្ញត្តា ចិមេ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ចត្តារោ សតិបដ្ឋានា បញ្ញត្តា កុសលស្សាធិគមាយ។ កតមេ ចត្តារោ?
“What do the good gods of the Thirty-Three think? How well described by the Buddha are the four kinds of mindfulness meditation! They are taught for achieving what is skillful. What four?
ឥធ, ភោ, ភិក្ខុ អជ្ឈត្តំ កាយេ កាយានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។ អជ្ឈត្តំ កាយេ កាយានុបស្សី វិហរន្តោ តត្ថ សម្មា សមាធិយតិ, សម្មា វិប្បសីទតិ។ សោ តត្ថ សម្មា សមាហិតោ សម្មា វិប្បសន្នោ ពហិទ្ធា បរកាយេ ញាណទស្សនំ អភិនិព្ពត្តេតិ។
It’s when a bhikkhu meditates by observing an aspect of the body internally—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. As they meditate in this way, they become rightly immersed in that, and rightly serene. Then they give rise to knowledge and vision of other people’s bodies externally.
អជ្ឈត្តំ វេទនាសុ វេទនានុបស្សី វិហរតិ …បេ… ពហិទ្ធា បរវេទនាសុ ញាណទស្សនំ អភិនិព្ពត្តេតិ។
They meditate observing an aspect of feelings internally … Then they give rise to knowledge and vision of other people’s feelings externally.
អជ្ឈត្តំ ចិត្តេ ចិត្តានុបស្សី វិហរតិ …បេ… ពហិទ្ធា បរចិត្តេ ញាណទស្សនំ អភិនិព្ពត្តេតិ។
They meditate observing an aspect of the mind internally … Then they give rise to knowledge and vision of other people’s minds externally.
អជ្ឈត្តំ ធម្មេសុ ធម្មានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។ អជ្ឈត្តំ ធម្មេសុ ធម្មានុបស្សី វិហរន្តោ តត្ថ សម្មា សមាធិយតិ, សម្មា វិប្បសីទតិ។ សោ តត្ថ សម្មា សមាហិតោ សម្មា វិប្បសន្នោ ពហិទ្ធា បរធម្មេសុ ញាណទស្សនំ អភិនិព្ពត្តេតិ។
They meditate observing an aspect of principles internally—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. As they meditate in this way, they become rightly immersed in that, and rightly serene. Then they give rise to knowledge and vision of other people’s principles externally.
ឥមេ ខោ, ភោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ចត្តារោ សតិបដ្ឋានា បញ្ញត្តា កុសលស្សាធិគមាយា”តិ។
These are the four kinds of mindfulness meditation taught by the Buddha for achieving what is skillful.”
ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្ថ។ ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្វា ទេវេ តាវតិំសេ អាមន្តេសិ:
That is the topic on which Brahmā Sanaṅkumāra spoke. And having spoken about that, he addressed the gods of the Thirty-Three:
៩។ សត្តសមាធិបរិក្ខារ
9. Seven Prerequisites of Immersion
“តំ កិំ មញ្ញន្តិ, ភោន្តោ ទេវា តាវតិំសា, យាវ សុបញ្ញត្តា ចិមេ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន សត្ត សមាធិបរិក្ខារា សម្មាសមាធិស្ស បរិភាវនាយ សម្មាសមាធិស្ស បារិបូរិយា។ កតមេ សត្ត? សម្មាទិដ្ឋិ សម្មាសង្កប្បោ សម្មាវាចា សម្មាកម្មន្តោ សម្មាអាជីវោ សម្មាវាយាមោ សម្មាសតិ។ យា ខោ, ភោ, ឥមេហិ សត្តហង្គេហិ ចិត្តស្ស ឯកគ្គតា បរិក្ខតា, អយំ វុច្ចតិ, ភោ, អរិយោ សម្មាសមាធិ សៅបនិសោ ឥតិបិ សបរិក្ខារោ ឥតិបិ។
“What do the good gods of the Thirty-Three think? How well described by the Buddha are the seven prerequisites of immersion for the development and fulfillment of right immersion! What seven? Right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, and right mindfulness. Unification of mind with these seven factors as prerequisites is called noble right immersion ‘with its vital conditions’ and ‘with its prerequisites’.
សម្មាទិដ្ឋិស្ស, ភោ, សម្មាសង្កប្បោ បហោតិ, សម្មាសង្កប្បស្ស សម្មាវាចា បហោតិ, សម្មាវាចស្ស សម្មាកម្មន្តោ បហោតិ។ សម្មាកម្មន្តស្ស សម្មាអាជីវោ បហោតិ, សម្មាអាជីវស្ស សម្មាវាយាមោ បហោតិ, សម្មាវាយាមស្ស សម្មាសតិ បហោតិ, សម្មាសតិស្ស សម្មាសមាធិ បហោតិ, សម្មាសមាធិស្ស សម្មាញាណំ បហោតិ, សម្មាញាណស្ស សម្មាវិមុត្តិ បហោតិ។
Right view gives rise to right thought. Right thought gives rise to right speech. Right speech gives rise to right action. Right action gives rise to right livelihood. Right livelihood gives rise to right effort. Right effort gives rise to right mindfulness. Right mindfulness gives rise to right immersion. Right immersion gives rise to right knowledge. Right knowledge gives rise to right freedom.
យញ្ហិ តំ, ភោ, សម្មា វទមានោ វទេយ្យ: ‘ស្វាក្ខាតោ ភគវតា ធម្មោ សន្ទិដ្ឋិកោ អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហិ អបារុតា អមតស្ស ទ្វារាៜតិ ឥទមេវ តំ សម្មា វទមានោ វទេយ្យ។ ស្វាក្ខាតោ ហិ, ភោ, ភគវតា ធម្មោ សន្ទិដ្ឋិកោ, អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហិ អបារុតា អមតស្ស ទ្វារា។
If anything should be rightly described as ‘a teaching that’s well explained by the Buddha, apparent in the present life, immediately effective, inviting inspection, relevant, so that sensible people can know it for themselves; and the doors to the deathless are flung open,’ it’s this. For the teaching is well explained by the Buddha—apparent in the present life, immediately effective, inviting inspection, relevant, so that sensible people can know it for themselves—and the doors of the deathless are flung open.
យេ ហិ កេចិ, ភោ, ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, ធម្មេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, សង្ឃេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, អរិយកន្តេហិ សីលេហិ សមន្នាគតា, យេ ចិមេ ឱបបាតិកា ធម្មវិនីតា សាតិរេកានិ ចតុវីសតិសតសហស្សានិ មាគធកា បរិចារកា អព្ភតីតា កាលង្កតា តិណ្ណំ សំយោជនានំ បរិក្ខយា សោតាបន្នា អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា។ អត្ថិ ចេវេត្ថ សកទាគាមិនោ។
Whoever has experiential confidence in the Buddha, the teaching, and the Saṅgha, and has the ethical conduct loved by the noble ones; and whoever is spontaneously reborn, and is trained in the teaching; in excess of 2,400,000 such Magadhan devotees have passed away having ended three fetters. They’re stream-enterers, not liable to be reborn in the underworld, bound for awakening. And there are once-returners here, too.
អត្ថាយំ ឥតរា បជា, បុញ្ញាភាគាតិ មេ មនោ; សង្ខាតុំ នោបិ សក្កោមិ, មុសាវាទស្ស ឱត្តប្បន៑”តិ។
And as for the rest of folk, who I think have shared in merit—I couldn’t even number them, for fear of speaking falsely.”
ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ភាសិត្ថ, ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មុនោ សនង្កុមារស្ស ភាសតោ វេស្សវណស្ស មហារាជស្ស ឯវំ ចេតសោ បរិវិតក្កោ ឧទបាទិ: “អច្ឆរិយំ វត ភោ, អព្ភុតំ វត ភោ, ឯវរូបោបិ នាម ឧឡារោ សត្ថា ភវិស្សតិ, ឯវរូបំ ឧឡារំ ធម្មក្ខានំ, ឯវរូបា ឧឡារា វិសេសាធិគមា បញ្ញាយិស្សន្តី”តិ។
That is the topic on which Brahmā Sanaṅkumāra spoke. And while he was speaking on that topic, this thought came to the great king Vessavaṇa, “Oh, how incredible, how amazing! That there should be such a magnificent Teacher, and such a magnificent exposition of the teaching! And that such achievements of high distinction should be made known!”
អថ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ វេស្សវណស្ស មហារាជស្ស ចេតសា ចេតោបរិវិតក្កមញ្ញាយ វេស្សវណំ មហារាជានំ ឯតទវោច: “តំ កិំ មញ្ញតិ ភវំ វេស្សវណោ មហារាជា អតីតម្បិ អទ្ធានំ ឯវរូបោ ឧឡារោ សត្ថា អហោសិ, ឯវរូបំ ឧឡារំ ធម្មក្ខានំ, ឯវរូបា ឧឡារា វិសេសាធិគមា បញ្ញាយិំសុ។ អនាគតម្បិ អទ្ធានំ ឯវរូបោ ឧឡារោ សត្ថា ភវិស្សតិ, ឯវរូបំ ឧឡារំ ធម្មក្ខានំ, ឯវរូបា ឧឡារា វិសេសាធិគមា បញ្ញាយិស្សន្តី”តិ។
And then Brahmā Sanaṅkumāra, knowing what the great king Vessavaṇa was thinking, said to him, “What does Great King Vessavaṇa think? In the past, too, there was such a magnificent Teacher, and such a magnificent exposition of the teaching! And such achievements of high distinction were made known! In the future, too, there will be such a magnificent Teacher, and such a magnificent exposition of the teaching! And such achievements of high distinction will be made known!”
ឥមមត្ថំ, ភន្តេ, ព្រហ្មា សនង្កុមារោ ទេវានំ តាវតិំសានំ អភាសិ, ឥមមត្ថំ វេស្សវណោ មហារាជា ព្រហ្មុនោ សនង្កុមារស្ស ទេវានំ តាវតិំសានំ ភាសតោ សម្មុខា សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ សយំ បរិសាយំ អារោចេសិៜ”។
That, sir, is the topic on which Brahmā Sanaṅkumāra spoke to the gods of the Thirty-Three. And the great king Vessavaṇa, having heard and learned it in the presence of Brahmā as he was speaking on that topic, informed his own assembly.’”
ឥមមត្ថំ ជនវសភោ យក្ខោ វេស្សវណស្ស មហារាជស្ស សយំ បរិសាយំ ភាសតោ សម្មុខា សុតំ សម្មុខា បដិគ្គហិតំ ភគវតោ អារោចេសិ។ ឥមមត្ថំ ភគវា ជនវសភស្ស យក្ខស្ស សម្មុខា សុត្វា សម្មុខា បដិគ្គហេត្វា សាមញ្ច អភិញ្ញាយ អាយស្មតោ អានន្ទស្ស អារោចេសិ, ឥមមត្ថមាយស្មា អានន្ទោ ភគវតោ សម្មុខា សុត្វា សម្មុខា បដិគ្គហេត្វា អារោចេសិ ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ។ តយិទំ ព្រហ្មចរិយំ ឥទ្ធញ្ចេវ ផីតញ្ច វិត្ថារិកំ ពាហុជញ្ញំ បុថុភូតំ យាវ ទេវមនុស្សេហិ សុប្បកាសិតន្តិ។
And the spirit Janavasabha, having heard and learned it in the presence of the great king Vessavaṇa as he was speaking on that topic to his own assembly, informed the Buddha. And the Buddha, having heard and learned it in the presence of the spirit Janavasabha, and also from his own direct knowledge, informed Venerable Ānanda. And Venerable Ānanda, having heard and learned it in the presence of the Buddha, informed the monks, nuns, laymen, and laywomen. And that’s how this spiritual life has become successful and prosperous, extensive, popular, widespread, and well proclaimed wherever there are gods and humans.
ជនវសភសុត្តំ និដ្ឋិតំ បញ្ចមំ។
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]