Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / දීඝනිකාය • Dīghanikāya

    5. ජනවසභසුත්‌තං

    5. Janavasabhasuttaṃ

    නාතිකියාදිබ්‍යාකරණං

    Nātikiyādibyākaraṇaṃ

    273. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා නාතිකෙ 1 විහරති ගිඤ්‌ජකාවසථෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා පරිතො පරිතො ජනපදෙසු පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු බ්‍යාකරොති කාසිකොසලෙසු වජ්‌ජිමල්‌ලෙසු චෙතිවංසෙසු 2 කුරුපඤ්‌චාලෙසු මජ්‌ඣසූරසෙනෙසු 3 – ‘‘අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො, අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො 4. පරොපඤ්‌ඤාස නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකා තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායිනො අනාවත්‌තිධම්‌මා තස්‌මා ලොකා. සාධිකා නවුති නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා රාගදොසමොහානං තනුත්‌තා සකදාගාමිනො, සකිදෙව 5 ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. සාතිරෙකානි පඤ්‌චසතානි නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නා අවිනිපාතධම්‌මා නියතා සම්‌බොධිපරායණා’’ති.

    273. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike 6 viharati giñjakāvasathe. Tena kho pana samayena bhagavā parito parito janapadesu paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu byākaroti kāsikosalesu vajjimallesu cetivaṃsesu 7 kurupañcālesu majjhasūrasenesu 8 – ‘‘asu amutra upapanno, asu amutra upapanno 9. Paropaññāsa nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā. Sādhikā navuti nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino, sakideva 10 imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti. Sātirekāni pañcasatāni nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.

    274. අස්‌සොසුං ඛො නාතිකියා පරිචාරකා – ‘‘භගවා කිර පරිතො පරිතො ජනපදෙසු පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු බ්‍යාකරොති කාසිකොසලෙසු වජ්‌ජිමල්‌ලෙසු චෙතිවංසෙසු කුරුපඤ්‌චාලෙසු මජ්‌ඣසූරසෙනෙසු – ‘අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො, අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො. පරොපඤ්‌ඤාස නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකා තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායිනො අනාවත්‌තිධම්‌මා තස්‌මා ලොකා. සාධිකා නවුති නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා රාගදොසමොහානං තනුත්‌තා සකදාගාමිනො සකිදෙව ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. සාතිරෙකානි පඤ්‌චසතානි නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නා අවිනිපාතධම්‌මා නියතා සම්‌බොධිපරායණා’ති. තෙන ච නාතිකියා පරිචාරකා අත්‌තමනා අහෙසුං පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා භගවතො පඤ්‌හවෙය්‍යාකරණං 11 සුත්‌වා.

    274. Assosuṃ kho nātikiyā paricārakā – ‘‘bhagavā kira parito parito janapadesu paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu byākaroti kāsikosalesu vajjimallesu cetivaṃsesu kurupañcālesu majjhasūrasenesu – ‘asu amutra upapanno, asu amutra upapanno. Paropaññāsa nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā. Sādhikā navuti nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti. Sātirekāni pañcasatāni nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Tena ca nātikiyā paricārakā attamanā ahesuṃ pamuditā pītisomanassajātā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ 12 sutvā.

    275. අස්‌සොසි ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො – ‘‘භගවා කිර පරිතො පරිතො ජනපදෙසු පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු බ්‍යාකරොති කාසිකොසලෙසු වජ්‌ජිමල්‌ලෙසු චෙතිවංසෙසු කුරුපඤ්‌චාලෙසු මජ්‌ඣසූරසෙනෙසු – ‘අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො, අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො. පරොපඤ්‌ඤාස නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකා තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායිනො අනාවත්‌තිධම්‌මා තස්‌මා ලොකා. සාධිකා නවුති නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා රාගදොසමොහානං තනුත්‌තා සකදාගාමිනො සකිදෙව ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. සාතිරෙකානි පඤ්‌චසතානි නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නා අවිනිපාතධම්‌මා නියතා සම්‌බොධිපරායණා’ති. තෙන ච නාතිකියා පරිචාරකා අත්‌තමනා අහෙසුං පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා භගවතො පඤ්‌හවෙය්‍යාකරණං සුත්‌වා’’ති.

    275. Assosi kho āyasmā ānando – ‘‘bhagavā kira parito parito janapadesu paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu byākaroti kāsikosalesu vajjimallesu cetivaṃsesu kurupañcālesu majjhasūrasenesu – ‘asu amutra upapanno, asu amutra upapanno. Paropaññāsa nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā. Sādhikā navuti nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti. Sātirekāni pañcasatāni nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Tena ca nātikiyā paricārakā attamanā ahesuṃ pamuditā pītisomanassajātā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti.

    ආනන්‌දපරිකථා

    Ānandaparikathā

    276. අථ ඛො ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ඉමෙ ඛො පනාපි අහෙසුං මාගධකා පරිචාරකා බහූ චෙව රත්‌තඤ්‌ඤූ ච අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා. සුඤ්‌ඤා මඤ්‌ඤෙ අඞ්‌ගමගධා අඞ්‌ගමාගධකෙහි 13 පරිචාරකෙහි අබ්‌භතීතෙහි කාලඞ්‌කතෙහි. තෙ ඛො පනාපි 14 අහෙසුං බුද්‌ධෙ පසන්‌නා ධම්‌මෙ පසන්‌නා සඞ්‌ඝෙ පසන්‌නා සීලෙසු පරිපූරකාරිනො. තෙ අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා භගවතා අබ්‍යාකතා; තෙසම්‌පිස්‌ස සාධු වෙය්‍යාකරණං, බහුජනො පසීදෙය්‍ය, තතො ගච්‌ඡෙය්‍ය සුගතිං. අයං ඛො පනාපි අහොසි රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො ධම්‌මිකො ධම්‌මරාජා හිතො බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං නෙගමානඤ්‌චෙව ජානපදානඤ්‌ච. අපිස්‌සුදං මනුස්‌සා කිත්‌තයමානරූපා විහරන්‌ති – ‘එවං නො සො ධම්‌මිකො ධම්‌මරාජා සුඛාපෙත්‌වා කාලඞ්‌කතො, එවං මයං තස්‌ස ධම්‌මිකස්‌ස ධම්‌මරඤ්‌ඤො විජිතෙ ඵාසු 15 විහරිම්‌හා’ති. සො ඛො පනාපි අහොසි බුද්‌ධෙ පසන්‌නො ධම්‌මෙ පසන්‌නො සඞ්‌ඝෙ පසන්‌නො සීලෙසු පරිපූරකාරී. අපිස්‌සුදං මනුස්‌සා එවමාහංසු – ‘යාව මරණකාලාපි රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො භගවන්‌තං කිත්‌තයමානරූපො කාලඞ්‌කතො’ති. සො අබ්‌භතීතො කාලඞ්‌කතො භගවතා අබ්‍යාකතො. තස්‌සපිස්‌ස සාධු වෙය්‍යාකරණං බහුජනො පසීදෙය්‍ය, තතො ගච්‌ඡෙය්‍ය සුගතිං. භගවතො ඛො පන සම්‌බොධි මගධෙසු. යත්‌ථ ඛො පන භගවතො සම්‌බොධි මගධෙසු, කථං තත්‍ර භගවා මාගධකෙ පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු න බ්‍යාකරෙය්‍ය. භගවා චෙ ඛො පන මාගධකෙ පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු න බ්‍යාකරෙය්‍ය, දීනමනා 16 තෙනස්‌සු මාගධකා පරිචාරකා; යෙන ඛො පනස්‌සු දීනමනා මාගධකා පරිචාරකා කථං තෙ භගවා න බ්‍යාකරෙය්‍යා’’ති?

    276. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘ime kho panāpi ahesuṃ māgadhakā paricārakā bahū ceva rattaññū ca abbhatītā kālaṅkatā. Suññā maññe aṅgamagadhā aṅgamāgadhakehi 17 paricārakehi abbhatītehi kālaṅkatehi. Te kho panāpi 18 ahesuṃ buddhe pasannā dhamme pasannā saṅghe pasannā sīlesu paripūrakārino. Te abbhatītā kālaṅkatā bhagavatā abyākatā; tesampissa sādhu veyyākaraṇaṃ, bahujano pasīdeyya, tato gaccheyya sugatiṃ. Ayaṃ kho panāpi ahosi rājā māgadho seniyo bimbisāro dhammiko dhammarājā hito brāhmaṇagahapatikānaṃ negamānañceva jānapadānañca. Apissudaṃ manussā kittayamānarūpā viharanti – ‘evaṃ no so dhammiko dhammarājā sukhāpetvā kālaṅkato, evaṃ mayaṃ tassa dhammikassa dhammarañño vijite phāsu 19 viharimhā’ti. So kho panāpi ahosi buddhe pasanno dhamme pasanno saṅghe pasanno sīlesu paripūrakārī. Apissudaṃ manussā evamāhaṃsu – ‘yāva maraṇakālāpi rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavantaṃ kittayamānarūpo kālaṅkato’ti. So abbhatīto kālaṅkato bhagavatā abyākato. Tassapissa sādhu veyyākaraṇaṃ bahujano pasīdeyya, tato gaccheyya sugatiṃ. Bhagavato kho pana sambodhi magadhesu. Yattha kho pana bhagavato sambodhi magadhesu, kathaṃ tatra bhagavā māgadhake paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu na byākareyya. Bhagavā ce kho pana māgadhake paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu na byākareyya, dīnamanā 20 tenassu māgadhakā paricārakā; yena kho panassu dīnamanā māgadhakā paricārakā kathaṃ te bhagavā na byākareyyā’’ti?

    277. ඉදමායස්‌මා ආනන්‌දො මාගධකෙ පරිචාරකෙ ආරබ්‌භ එකො රහො අනුවිචින්‌තෙත්‌වා රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං පච්‌චුට්‌ඨාය යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සුතං මෙතං, භන්‌තෙ – ‘භගවා කිර පරිතො පරිතො ජනපදෙසු පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු බ්‍යාකරොති කාසිකොසලෙසු වජ්‌ජිමල්‌ලෙසු චෙතිවංසෙසු කුරුපඤ්‌චාලෙසු මජ්‌ඣසූරසෙනෙසු – ‘‘අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො, අසු අමුත්‍ර උපපන්‌නො. පරොපඤ්‌ඤාස නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකා තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායිනො අනාවත්‌තිධම්‌මා තස්‌මා ලොකා. සාධිකා නවුති නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා රාගදොසමොහානං තනුත්‌තා සකදාගාමිනො, සකිදෙව ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සන්‌ති. සාතිරෙකානි පඤ්‌චසතානි නාතිකියා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නා අවිනිපාතධම්‌මා නියතා සම්‌බොධිපරායණාති. තෙන ච නාතිකියා පරිචාරකා අත්‌තමනා අහෙසුං පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා භගවතො පඤ්‌හවෙය්‍යාකරණං සුත්‌වා’’ති . ඉමෙ ඛො පනාපි, භන්‌තෙ, අහෙසුං මාගධකා පරිචාරකා බහූ චෙව රත්‌තඤ්‌ඤූ ච අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා. සුඤ්‌ඤා මඤ්‌ඤෙ අඞ්‌ගමගධා අඞ්‌ගමාගධකෙහි පරිචාරකෙහි අබ්‌භතීතෙහි කාලඞ්‌කතෙහි. තෙ ඛො පනාපි, භන්‌තෙ, අහෙසුං බුද්‌ධෙ පසන්‌නා ධම්‌මෙ පසන්‌නා සඞ්‌ඝෙ පසන්‌නා සීලෙසු පරිපූරකාරිනො, තෙ අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා භගවතා අබ්‍යාකතා. තෙසම්‌පිස්‌ස සාධු වෙය්‍යාකරණං, බහුජනො පසීදෙය්‍ය, තතො ගච්‌ඡෙය්‍ය සුගතිං. අයං ඛො පනාපි, භන්‌තෙ, අහොසි රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො ධම්‌මිකො ධම්‌මරාජා හිතො බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං නෙගමානඤ්‌චෙව ජානපදානඤ්‌ච. අපිස්‌සුදං මනුස්‌සා කිත්‌තයමානරූපා විහරන්‌ති – ‘එවං නො සො ධම්‌මිකො ධම්‌මරාජා සුඛාපෙත්‌වා කාලඞ්‌කතො. එවං මයං තස්‌ස ධම්‌මිකස්‌ස ධම්‌මරඤ්‌ඤො විජිතෙ ඵාසු විහරිම්‌හා’ති. සො ඛො පනාපි, භන්‌තෙ, අහොසි බුද්‌ධෙ පසන්‌නො ධම්‌මෙ පසන්‌නො සඞ්‌ඝෙ පසන්‌නො සීලෙසු පරිපූරකාරී. අපිස්‌සුදං මනුස්‌සා එවමාහංසු – ‘යාව මරණකාලාපි රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො භගවන්‌තං කිත්‌තයමානරූපො කාලඞ්‌කතො’ති. සො අබ්‌භතීතො කාලඞ්‌කතො භගවතා අබ්‍යාකතො; තස්‌සපිස්‌ස සාධු වෙය්‍යාකරණං, බහුජනො පසීදෙය්‍ය, තතො ගච්‌ඡෙය්‍ය සුගතිං. භගවතො ඛො පන, භන්‌තෙ, සම්‌බොධි මගධෙසු. යත්‌ථ ඛො පන , භන්‌තෙ, භගවතො සම්‌බොධි මගධෙසු, කථං තත්‍ර භගවා මාගධකෙ පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු න බ්‍යාකරෙය්‍ය? භගවා චෙ ඛො පන, භන්‌තෙ, මාගධකෙ පරිචාරකෙ අබ්‌භතීතෙ කාලඞ්‌කතෙ උපපත්‌තීසු න බ්‍යාකරෙය්‍ය දීනමනා තෙනස්‌සු මාගධකා පරිචාරකා; යෙන ඛො පනස්‌සු දීනමනා මාගධකා පරිචාරකා කථං තෙ භගවා න බ්‍යාකරෙය්‍යා’’ති. ඉදමායස්‌මා ආනන්‌දො මාගධකෙ පරිචාරකෙ ආරබ්‌භ භගවතො සම්‌මුඛා පරිකථං කත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි.

    277. Idamāyasmā ānando māgadhake paricārake ārabbha eko raho anuvicintetvā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante – ‘bhagavā kira parito parito janapadesu paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu byākaroti kāsikosalesu vajjimallesu cetivaṃsesu kurupañcālesu majjhasūrasenesu – ‘‘asu amutra upapanno, asu amutra upapanno. Paropaññāsa nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā. Sādhikā navuti nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti. Sātirekāni pañcasatāni nātikiyā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇāti. Tena ca nātikiyā paricārakā attamanā ahesuṃ pamuditā pītisomanassajātā bhagavato pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā’’ti . Ime kho panāpi, bhante, ahesuṃ māgadhakā paricārakā bahū ceva rattaññū ca abbhatītā kālaṅkatā. Suññā maññe aṅgamagadhā aṅgamāgadhakehi paricārakehi abbhatītehi kālaṅkatehi. Te kho panāpi, bhante, ahesuṃ buddhe pasannā dhamme pasannā saṅghe pasannā sīlesu paripūrakārino, te abbhatītā kālaṅkatā bhagavatā abyākatā. Tesampissa sādhu veyyākaraṇaṃ, bahujano pasīdeyya, tato gaccheyya sugatiṃ. Ayaṃ kho panāpi, bhante, ahosi rājā māgadho seniyo bimbisāro dhammiko dhammarājā hito brāhmaṇagahapatikānaṃ negamānañceva jānapadānañca. Apissudaṃ manussā kittayamānarūpā viharanti – ‘evaṃ no so dhammiko dhammarājā sukhāpetvā kālaṅkato. Evaṃ mayaṃ tassa dhammikassa dhammarañño vijite phāsu viharimhā’ti. So kho panāpi, bhante, ahosi buddhe pasanno dhamme pasanno saṅghe pasanno sīlesu paripūrakārī. Apissudaṃ manussā evamāhaṃsu – ‘yāva maraṇakālāpi rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavantaṃ kittayamānarūpo kālaṅkato’ti. So abbhatīto kālaṅkato bhagavatā abyākato; tassapissa sādhu veyyākaraṇaṃ, bahujano pasīdeyya, tato gaccheyya sugatiṃ. Bhagavato kho pana, bhante, sambodhi magadhesu. Yattha kho pana , bhante, bhagavato sambodhi magadhesu, kathaṃ tatra bhagavā māgadhake paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu na byākareyya? Bhagavā ce kho pana, bhante, māgadhake paricārake abbhatīte kālaṅkate upapattīsu na byākareyya dīnamanā tenassu māgadhakā paricārakā; yena kho panassu dīnamanā māgadhakā paricārakā kathaṃ te bhagavā na byākareyyā’’ti. Idamāyasmā ānando māgadhake paricārake ārabbha bhagavato sammukhā parikathaṃ katvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.

    278. අථ ඛො භගවා අචිරපක්‌කන්‌තෙ ආයස්‌මන්‌තෙ ආනන්‌දෙ පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය නාතිකං පිණ්‌ඩාය පාවිසි. නාතිකෙ පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා ගිඤ්‌ජකාවසථං පවිසිත්‌වා මාගධකෙ පරිචාරකෙ ආරබ්‌භ අට්‌ඨිං කත්‌වා 21 මනසිකත්‌වා සබ්‌බං චෙතසා 22 සමන්‌නාහරිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි – ‘‘ගතිං නෙසං ජානිස්‌සාමි අභිසම්‌පරායං, යංගතිකා තෙ භවන්‌තො යංඅභිසම්‌පරායා’’ති. අද්‌දසා ඛො භගවා මාගධකෙ පරිචාරකෙ ‘‘යංගතිකා තෙ භවන්‌තො යංඅභිසම්‌පරායා’’ති. අථ ඛො භගවා සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො ගිඤ්‌ජකාවසථා නික්‌ඛමිත්‌වා විහාරපච්‌ඡායායං පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි.

    278. Atha kho bhagavā acirapakkante āyasmante ānande pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya nātikaṃ piṇḍāya pāvisi. Nātike piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto pāde pakkhāletvā giñjakāvasathaṃ pavisitvā māgadhake paricārake ārabbha aṭṭhiṃ katvā 23 manasikatvā sabbaṃ cetasā 24 samannāharitvā paññatte āsane nisīdi – ‘‘gatiṃ nesaṃ jānissāmi abhisamparāyaṃ, yaṃgatikā te bhavanto yaṃabhisamparāyā’’ti. Addasā kho bhagavā māgadhake paricārake ‘‘yaṃgatikā te bhavanto yaṃabhisamparāyā’’ti. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito giñjakāvasathā nikkhamitvā vihārapacchāyāyaṃ paññatte āsane nisīdi.

    279. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘උපසන්‌තපදිස්‌සො 25 භන්‌තෙ භගවා භාතිරිව භගවතො මුඛවණ්‌ණො විප්‌පසන්‌නත්‌තා ඉන්‌ද්‍රියානං. සන්‌තෙන නූනජ්‌ජ භන්‌තෙ භගවා විහාරෙන විහාසී’’ති? ‘‘යදෙව ඛො මෙ ත්‌වං, ආනන්‌ද, මාගධකෙ පරිචාරකෙ ආරබ්‌භ සම්‌මුඛා පරිකථං කත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කන්‌තො, තදෙවාහං නාතිකෙ පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා ගිඤ්‌ජකාවසථං පවිසිත්‌වා මාගධකෙ පරිචාරකෙ ආරබ්‌භ අට්‌ඨිං කත්‌වා මනසිකත්‌වා සබ්‌බං චෙතසා සමන්‌නාහරිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදිං – ‘ගතිං නෙසං ජානිස්‌සාමි අභිසම්‌පරායං, යංගතිකා තෙ භවන්‌තො යංඅභිසම්‌පරායා’ති. අද්‌දසං ඛො අහං, ආනන්‌ද, මාගධකෙ පරිචාරකෙ ‘යංගතිකා තෙ භවන්‌තො යංඅභිසම්‌පරායා’’’ති.

    279. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘upasantapadisso 26 bhante bhagavā bhātiriva bhagavato mukhavaṇṇo vippasannattā indriyānaṃ. Santena nūnajja bhante bhagavā vihārena vihāsī’’ti? ‘‘Yadeva kho me tvaṃ, ānanda, māgadhake paricārake ārabbha sammukhā parikathaṃ katvā uṭṭhāyāsanā pakkanto, tadevāhaṃ nātike piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto pāde pakkhāletvā giñjakāvasathaṃ pavisitvā māgadhake paricārake ārabbha aṭṭhiṃ katvā manasikatvā sabbaṃ cetasā samannāharitvā paññatte āsane nisīdiṃ – ‘gatiṃ nesaṃ jānissāmi abhisamparāyaṃ, yaṃgatikā te bhavanto yaṃabhisamparāyā’ti. Addasaṃ kho ahaṃ, ānanda, māgadhake paricārake ‘yaṃgatikā te bhavanto yaṃabhisamparāyā’’’ti.

    ජනවසභයක්‌ඛො

    Janavasabhayakkho

    280. ‘‘අථ ඛො, ආනන්‌ද, අන්‌තරහිතො යක්‌ඛො සද්‌දමනුස්‌සාවෙසි – ‘ජනවසභො අහං භගවා ; ජනවසභො අහං සුගතා’ති. අභිජානාසි නො ත්‌වං, ආනන්‌ද, ඉතො පුබ්‌බෙ එවරූපං නාමධෙය්‍යං සුතං 27 යදිදං ජනවසභො’’ති?

    280. ‘‘Atha kho, ānanda, antarahito yakkho saddamanussāvesi – ‘janavasabho ahaṃ bhagavā ; janavasabho ahaṃ sugatā’ti. Abhijānāsi no tvaṃ, ānanda, ito pubbe evarūpaṃ nāmadheyyaṃ sutaṃ 28 yadidaṃ janavasabho’’ti?

    ‘‘න ඛො අහං, භන්‌තෙ, අභිජානාමි ඉතො පුබ්‌බෙ එවරූපං නාමධෙය්‍යං සුතං යදිදං ජනවසභොති, අපි ච මෙ, භන්‌තෙ, ලොමානි හට්‌ඨානි ‘ජනවසභො’ති නාමධෙය්‍යං සුත්‌වා. තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, එතදහොසි – ‘න හි නූන සො ඔරකො යක්‌ඛො භවිස්‌සති යදිදං එවරූපං නාමධෙය්‍යං සුපඤ්‌ඤත්‌තං යදිදං ජනවසභො’’ති. ‘‘අනන්‌තරා ඛො, ආනන්‌ද, සද්‌දපාතුභාවා උළාරවණ්‌ණො මෙ යක්‌ඛො සම්‌මුඛෙ පාතුරහොසි . දුතියම්‌පි සද්‌දමනුස්‌සාවෙසි – ‘බිම්‌බිසාරො අහං භගවා; බිම්‌බිසාරො අහං සුගතාති. ඉදං සත්‌තමං ඛො අහං, භන්‌තෙ, වෙස්‌සවණස්‌ස මහාරාජස්‌ස සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජාමි, සො තතො චුතො මනුස්‌සරාජා භවිතුං පහොමි 29.

    ‘‘Na kho ahaṃ, bhante, abhijānāmi ito pubbe evarūpaṃ nāmadheyyaṃ sutaṃ yadidaṃ janavasabhoti, api ca me, bhante, lomāni haṭṭhāni ‘janavasabho’ti nāmadheyyaṃ sutvā. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘na hi nūna so orako yakkho bhavissati yadidaṃ evarūpaṃ nāmadheyyaṃ supaññattaṃ yadidaṃ janavasabho’’ti. ‘‘Anantarā kho, ānanda, saddapātubhāvā uḷāravaṇṇo me yakkho sammukhe pāturahosi . Dutiyampi saddamanussāvesi – ‘bimbisāro ahaṃ bhagavā; bimbisāro ahaṃ sugatāti. Idaṃ sattamaṃ kho ahaṃ, bhante, vessavaṇassa mahārājassa sahabyataṃ upapajjāmi, so tato cuto manussarājā bhavituṃ pahomi 30.

    ඉතො සත්‌ත තතො සත්‌ත, සංසාරානි චතුද්‌දස;

    Ito satta tato satta, saṃsārāni catuddasa;

    නිවාසමභිජානාමි, යත්‌ථ මෙ වුසිතං පුරෙ.

    Nivāsamabhijānāmi, yattha me vusitaṃ pure.

    281. ‘දීඝරත්‌තං ඛො අහං, භන්‌තෙ, අවිනිපාතො අවිනිපාතං සඤ්‌ජානාමි, ආසා ච පන මෙ සන්‌තිට්‌ඨති සකදාගාමිතායා’ති. ‘අච්‌ඡරියමිදං ආයස්‌මතො ජනවසභස්‌ස යක්‌ඛස්‌ස, අබ්‌භුතමිදං ආයස්‌මතො ජනවසභස්‌ස යක්‌ඛස්‌ස. ‘‘දීඝරත්‌තං ඛො අහං, භන්‌තෙ, අවිනිපාතො අවිනිපාතං සඤ්‌ජානාමී’’ති ච වදෙසි, ‘‘ආසා ච පන මෙ සන්‌තිට්‌ඨති සකදාගාමිතායා’’ති ච වදෙසි, කුතොනිදානං පනායස්‌මා ජනවසභො යක්‌ඛො එවරූපං උළාරං විසෙසාධිගමං සඤ්‌ජානාතීති? න අඤ්‌ඤත්‍ර, භගවා, තව සාසනා, න අඤ්‌ඤත්‍ර 31, සුගත, තව සාසනා; යදග්‌ගෙ අහං, භන්‌තෙ, භගවති එකන්‌තිකතො 32 අභිප්‌පසන්‌නො, තදග්‌ගෙ අහං, භන්‌තෙ, දීඝරත්‌තං අවිනිපාතො අවිනිපාතං සඤ්‌ජානාමි, ආසා ච පන මෙ සන්‌තිට්‌ඨති සකදාගාමිතාය. ඉධාහං, භන්‌තෙ, වෙස්‌සවණෙන මහාරාජෙන පෙසිතො විරූළ්‌හකස්‌ස මහාරාජස්‌ස සන්‌තිකෙ කෙනචිදෙව කරණීයෙන අද්‌දසං භගවන්‌තං අන්‌තරාමග්‌ගෙ ගිඤ්‌ජකාවසථං පවිසිත්‌වා මාගධකෙ පරිචාරකෙ ආරබ්‌භ අට්‌ඨිං කත්‌වා මනසිකත්‌වා සබ්‌බං චෙතසා සමන්‌නාහරිත්‌වා නිසින්‌නං – ‘‘ගතිං නෙසං ජානිස්‌සාමි අභිසම්‌පරායං, යංගතිකා තෙ භවන්‌තො යංඅභිසම්‌පරායා’’ති. අනච්‌ඡරියං ඛො පනෙතං, භන්‌තෙ, යං වෙස්‌සවණස්‌ස මහාරාජස්‌ස තස්‌සං පරිසායං භාසතො සම්‌මුඛා සුතං සම්‌මුඛා පටිග්‌ගහිතං – ‘‘යංගතිකා තෙ භවන්‌තො යංඅභිසම්‌පරායා’’ති. තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, එතදහොසි – භගවන්‌තඤ්‌ච දක්‌ඛාමි, ඉදඤ්‌ච භගවතො ආරොචෙස්‌සාමීති. ඉමෙ ඛො මෙ, භන්‌තෙ, ද්‌වෙපච්‌චයා භගවන්‌තං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං’.

    281. ‘Dīgharattaṃ kho ahaṃ, bhante, avinipāto avinipātaṃ sañjānāmi, āsā ca pana me santiṭṭhati sakadāgāmitāyā’ti. ‘Acchariyamidaṃ āyasmato janavasabhassa yakkhassa, abbhutamidaṃ āyasmato janavasabhassa yakkhassa. ‘‘Dīgharattaṃ kho ahaṃ, bhante, avinipāto avinipātaṃ sañjānāmī’’ti ca vadesi, ‘‘āsā ca pana me santiṭṭhati sakadāgāmitāyā’’ti ca vadesi, kutonidānaṃ panāyasmā janavasabho yakkho evarūpaṃ uḷāraṃ visesādhigamaṃ sañjānātīti? Na aññatra, bhagavā, tava sāsanā, na aññatra 33, sugata, tava sāsanā; yadagge ahaṃ, bhante, bhagavati ekantikato 34 abhippasanno, tadagge ahaṃ, bhante, dīgharattaṃ avinipāto avinipātaṃ sañjānāmi, āsā ca pana me santiṭṭhati sakadāgāmitāya. Idhāhaṃ, bhante, vessavaṇena mahārājena pesito virūḷhakassa mahārājassa santike kenacideva karaṇīyena addasaṃ bhagavantaṃ antarāmagge giñjakāvasathaṃ pavisitvā māgadhake paricārake ārabbha aṭṭhiṃ katvā manasikatvā sabbaṃ cetasā samannāharitvā nisinnaṃ – ‘‘gatiṃ nesaṃ jānissāmi abhisamparāyaṃ, yaṃgatikā te bhavanto yaṃabhisamparāyā’’ti. Anacchariyaṃ kho panetaṃ, bhante, yaṃ vessavaṇassa mahārājassa tassaṃ parisāyaṃ bhāsato sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘‘yaṃgatikā te bhavanto yaṃabhisamparāyā’’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – bhagavantañca dakkhāmi, idañca bhagavato ārocessāmīti. Ime kho me, bhante, dvepaccayā bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ’.

    දෙවසභා

    Devasabhā

    282. ‘පුරිමානි , භන්‌තෙ, දිවසානි පුරිමතරානි තදහුපොසථෙ පන්‌නරසෙ වස්‌සූපනායිකාය පුණ්‌ණාය පුණ්‌ණමාය රත්‌තියා කෙවලකප්‌පා ච දෙවා තාවතිංසා සුධම්‌මායං සභායං සන්‌නිසින්‌නා හොන්‌ති සන්‌නිපතිතා. මහතී ච දිබ්‌බපරිසා 35 සමන්‌තතො නිසින්‌නා හොන්‌ති 36, චත්‌තාරො ච මහාරාජානො චතුද්‌දිසා නිසින්‌නා හොන්‌ති. පුරත්‌ථිමාය දිසාය ධතරට්‌ඨො මහාරාජා පච්‌ඡිමාභිමුඛො 37 නිසින්‌නො හොති දෙවෙ පුරක්‌ඛත්‌වා; දක්‌ඛිණාය දිසාය විරූළ්‌හකො මහාරාජා උත්‌තරාභිමුඛො නිසින්‌නො හොති දෙවෙ පුරක්‌ඛත්‌වා; පච්‌ඡිමාය දිසාය විරූපක්‌ඛො මහාරාජා පුරත්‌ථාභිමුඛො නිසින්‌නො හොති දෙවෙ පුරක්‌ඛත්‌වා; උත්‌තරාය දිසාය වෙස්‌සවණො මහාරාජා දක්‌ඛිණාභිමුඛො නිසින්‌නො හොති දෙවෙ පුරක්‌ඛත්‌වා . යදා, භන්‌තෙ, කෙවලකප්‌පා ච දෙවා තාවතිංසා සුධම්‌මායං සභායං සන්‌නිසින්‌නා හොන්‌ති සන්‌නිපතිතා, මහතී ච දිබ්‌බපරිසා සමන්‌තතො නිසින්‌නා හොන්‌ති, චත්‌තාරො ච මහාරාජානො චතුද්‌දිසා නිසින්‌නා හොන්‌ති. ඉදං නෙසං හොති ආසනස්‌මිං; අථ පච්‌ඡා අම්‌හාකං ආසනං හොති. යෙ තෙ, භන්‌තෙ, දෙවා භගවති බ්‍රහ්‌මචරියං චරිත්‌වා අධුනූපපන්‌නා තාවතිංසකායං, තෙ අඤ්‌ඤෙ දෙවෙ අතිරොචන්‌ති වණ්‌ණෙන චෙව යසසා ච. තෙන සුදං, භන්‌තෙ, දෙවා තාවතිංසා අත්‌තමනා හොන්‌ති පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා ‘‘දිබ්‌බා වත භො කායා පරිපූරෙන්‌ති, හායන්‌ති අසුරකායා’’ති. අථ ඛො, භන්‌තෙ, සක්‌කො දෙවානමින්‌දො දෙවානං තාවතිංසානං සම්‌පසාදං විදිත්‌වා ඉමාහි ගාථාහි අනුමොදි –

    282. ‘Purimāni , bhante, divasāni purimatarāni tadahuposathe pannarase vassūpanāyikāya puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā kevalakappā ca devā tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnā honti sannipatitā. Mahatī ca dibbaparisā 38 samantato nisinnā honti 39, cattāro ca mahārājāno catuddisā nisinnā honti. Puratthimāya disāya dhataraṭṭho mahārājā pacchimābhimukho 40 nisinno hoti deve purakkhatvā; dakkhiṇāya disāya virūḷhako mahārājā uttarābhimukho nisinno hoti deve purakkhatvā; pacchimāya disāya virūpakkho mahārājā puratthābhimukho nisinno hoti deve purakkhatvā; uttarāya disāya vessavaṇo mahārājā dakkhiṇābhimukho nisinno hoti deve purakkhatvā . Yadā, bhante, kevalakappā ca devā tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnā honti sannipatitā, mahatī ca dibbaparisā samantato nisinnā honti, cattāro ca mahārājāno catuddisā nisinnā honti. Idaṃ nesaṃ hoti āsanasmiṃ; atha pacchā amhākaṃ āsanaṃ hoti. Ye te, bhante, devā bhagavati brahmacariyaṃ caritvā adhunūpapannā tāvatiṃsakāyaṃ, te aññe deve atirocanti vaṇṇena ceva yasasā ca. Tena sudaṃ, bhante, devā tāvatiṃsā attamanā honti pamuditā pītisomanassajātā ‘‘dibbā vata bho kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyā’’ti. Atha kho, bhante, sakko devānamindo devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sampasādaṃ viditvā imāhi gāthāhi anumodi –

    ‘‘මොදන්‌ති වත භො දෙවා, තාවතිංසා සහින්‌දකා 41;

    ‘‘Modanti vata bho devā, tāvatiṃsā sahindakā 42;

    තථාගතං නමස්‌සන්‌තා, ධම්‌මස්‌ස ච සුධම්‌මතං.

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammataṃ.

    නවෙ දෙවෙ ච පස්‌සන්‌තා, වණ්‌ණවන්‌තෙ යසස්‌සිනෙ 43;

    Nave deve ca passantā, vaṇṇavante yasassine 44;

    සුගතස්‌මිං බ්‍රහ්‌මචරියං, චරිත්‌වාන ඉධාගතෙ.

    Sugatasmiṃ brahmacariyaṃ, caritvāna idhāgate.

    තෙ අඤ්‌ඤෙ අතිරොචන්‌ති, වණ්‌ණෙන යසසායුනා;

    Te aññe atirocanti, vaṇṇena yasasāyunā;

    සාවකා භූරිපඤ්‌ඤස්‌ස, විසෙසූපගතා ඉධ.

    Sāvakā bhūripaññassa, visesūpagatā idha.

    ඉදං දිස්‌වාන නන්‌දන්‌ති, තාවතිංසා සහින්‌දකා;

    Idaṃ disvāna nandanti, tāvatiṃsā sahindakā;

    තථාගතං නමස්‌සන්‌තා, ධම්‌මස්‌ස ච සුධම්‌මත’’න්‌ති.

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammata’’nti.

    ‘තෙන සුදං, භන්‌තෙ, දෙවා තාවතිංසා භිය්‍යොසොමත්‌තාය අත්‌තමනා හොන්‌ති පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා ‘‘දිබ්‌බා වත, භො, කායා පරිපූරෙන්‌ති, හායන්‌ති අසුරකායා’’ති. අථ ඛො, භන්‌තෙ, යෙනත්‌ථෙන දෙවා තාවතිංසා සුධම්‌මායං සභායං සන්‌නිසින්‌නා හොන්‌ති සන්‌නිපතිතා, තං අත්‌ථං චින්‌තයිත්‌වා තං අත්‌ථං මන්‌තයිත්‌වා වුත්‌තවචනාපි තං 45 චත්‌තාරො මහාරාජානො තස්‌මිං අත්‌ථෙ හොන්‌ති. පච්‌චානුසිට්‌ඨවචනාපි තං 46 චත්‌තාරො මහාරාජානො තස්‌මිං අත්‌ථෙ හොන්‌ති, සකෙසු සකෙසු ආසනෙසු ඨිතා අවිපක්‌කන්‌තා 47.

    ‘Tena sudaṃ, bhante, devā tāvatiṃsā bhiyyosomattāya attamanā honti pamuditā pītisomanassajātā ‘‘dibbā vata, bho, kāyā paripūrenti, hāyanti asurakāyā’’ti. Atha kho, bhante, yenatthena devā tāvatiṃsā sudhammāyaṃ sabhāyaṃ sannisinnā honti sannipatitā, taṃ atthaṃ cintayitvā taṃ atthaṃ mantayitvā vuttavacanāpi taṃ 48 cattāro mahārājāno tasmiṃ atthe honti. Paccānusiṭṭhavacanāpi taṃ 49 cattāro mahārājāno tasmiṃ atthe honti, sakesu sakesu āsanesu ṭhitā avipakkantā 50.

    තෙ වුත්‌තවාක්‍යා රාජානො, පටිග්‌ගය්‌හානුසාසනිං;

    Te vuttavākyā rājāno, paṭiggayhānusāsaniṃ;

    විප්‌පසන්‌නමනා සන්‌තා, අට්‌ඨංසු සම්‌හි ආසනෙති.

    Vippasannamanā santā, aṭṭhaṃsu samhi āsaneti.

    283. ‘අථ ඛො, භන්‌තෙ, උත්‌තරාය දිසාය උළාරො ආලොකො සඤ්‌ජායි, ඔභාසො පාතුරහොසි අතික්‌කම්‌මෙව දෙවානං දෙවානුභාවං. අථ ඛො, භන්‌තෙ, සක්‌කො දෙවානමින්‌දො දෙවෙ තාවතිංසෙ ආමන්‌තෙසි – ‘‘යථා ඛො, මාරිසා, නිමිත්‌තානි දිස්‌සන්‌ති, උළාරො ආලොකො සඤ්‌ජායති, ඔභාසො පාතුභවති, බ්‍රහ්‌මා පාතුභවිස්‌සති. බ්‍රහ්‌මුනො හෙතං පුබ්‌බනිමිත්‌තං පාතුභාවාය යදිදං ආලොකො සඤ්‌ජායති ඔභාසො පාතුභවතීති.

    283. ‘Atha kho, bhante, uttarāya disāya uḷāro āloko sañjāyi, obhāso pāturahosi atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Atha kho, bhante, sakko devānamindo deve tāvatiṃse āmantesi – ‘‘yathā kho, mārisā, nimittāni dissanti, uḷāro āloko sañjāyati, obhāso pātubhavati, brahmā pātubhavissati. Brahmuno hetaṃ pubbanimittaṃ pātubhāvāya yadidaṃ āloko sañjāyati obhāso pātubhavatīti.

    ‘‘යථා නිමිත්‌තා දිස්‌සන්‌ති, බ්‍රහ්‌මා පාතුභවිස්‌සති;

    ‘‘Yathā nimittā dissanti, brahmā pātubhavissati;

    බ්‍රහ්‌මුනො හෙතං නිමිත්‌තං, ඔභාසො විපුලො මහා’’ති.

    Brahmuno hetaṃ nimittaṃ, obhāso vipulo mahā’’ti.

    සනඞ්‌කුමාරකථා

    Sanaṅkumārakathā

    284. ‘අථ ඛො, භන්‌තෙ, දෙවා තාවතිංසා යථාසකෙසු ආසනෙසු නිසීදිංසු – ‘‘ඔභාසමෙතං ඤස්‌සාම, යංවිපාකො භවිස්‌සති, සච්‌ඡිකත්‌වාව නං ගමිස්‌සාමා’’ති. චත්‌තාරොපි මහාරාජානො යථාසකෙසු ආසනෙසු නිසීදිංසු – ‘‘ඔභාසමෙතං ඤස්‌සාම යංවිපාකො භවිස්‌සති, සච්‌ඡිකත්‌වාව නං ගමිස්‌සාමා’’ති. ඉදං සුත්‌වා දෙවා තාවතිංසා එකග්‌ගා සමාපජ්‌ජිංසු – ‘‘ඔභාසමෙතං ඤස්‌සාම, යංවිපාකො භවිස්‌සති, සච්‌ඡිකත්‌වාව නං ගමිස්‌සාමා’’ති.

    284. ‘Atha kho, bhante, devā tāvatiṃsā yathāsakesu āsanesu nisīdiṃsu – ‘‘obhāsametaṃ ñassāma, yaṃvipāko bhavissati, sacchikatvāva naṃ gamissāmā’’ti. Cattāropi mahārājāno yathāsakesu āsanesu nisīdiṃsu – ‘‘obhāsametaṃ ñassāma yaṃvipāko bhavissati, sacchikatvāva naṃ gamissāmā’’ti. Idaṃ sutvā devā tāvatiṃsā ekaggā samāpajjiṃsu – ‘‘obhāsametaṃ ñassāma, yaṃvipāko bhavissati, sacchikatvāva naṃ gamissāmā’’ti.

    ‘යදා, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො දෙවානං තාවතිංසානං පාතුභවති, ඔළාරිකං අත්‌තභාවං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා පාතුභවති. යො ඛො පන, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මුනො පකතිවණ්‌ණො අනභිසම්‌භවනීයො සො දෙවානං තාවතිංසානං චක්‌ඛුපථස්‌මිං. යදා, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො දෙවානං තාවතිංසානං පාතුභවති , සො අඤ්‌ඤෙ දෙවෙ අතිරොචති වණ්‌ණෙන චෙව යසසා ච. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, සොවණ්‌ණො විග්‌ගහො මානුසං විග්‌ගහං අතිරොචති; එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ, යදා බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො දෙවානං තාවතිංසානං පාතුභවති, සො අඤ්‌ඤෙ දෙවෙ අතිරොචති වණ්‌ණෙන චෙව යසසා ච. යදා, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො දෙවානං තාවතිංසානං පාතුභවති, න තස්‌සං පරිසායං කොචි දෙවො අභිවාදෙති වා පච්‌චුට්‌ඨෙති වා ආසනෙන වා නිමන්‌තෙති. සබ්‌බෙව තුණ්‌හීභූතා පඤ්‌ජලිකා පල්‌ලඞ්‌කෙන නිසීදන්‌ති – ‘‘යස්‌සදානි දෙවස්‌ස පල්‌ලඞ්‌කං ඉච්‌ඡිස්‌සති බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො, තස්‌ස දෙවස්‌ස පල්‌ලඞ්‌කෙ නිසීදිස්‌සතී’’ති.

    ‘Yadā, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati, oḷārikaṃ attabhāvaṃ abhinimminitvā pātubhavati. Yo kho pana, bhante, brahmuno pakativaṇṇo anabhisambhavanīyo so devānaṃ tāvatiṃsānaṃ cakkhupathasmiṃ. Yadā, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati , so aññe deve atirocati vaṇṇena ceva yasasā ca. Seyyathāpi, bhante, sovaṇṇo viggaho mānusaṃ viggahaṃ atirocati; evameva kho, bhante, yadā brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati, so aññe deve atirocati vaṇṇena ceva yasasā ca. Yadā, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pātubhavati, na tassaṃ parisāyaṃ koci devo abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimanteti. Sabbeva tuṇhībhūtā pañjalikā pallaṅkena nisīdanti – ‘‘yassadāni devassa pallaṅkaṃ icchissati brahmā sanaṅkumāro, tassa devassa pallaṅke nisīdissatī’’ti.

    ‘යස්‌ස ඛො පන, භන්‌තෙ, දෙවස්‌ස බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො පල්‌ලඞ්‌කෙ නිසීදති, උළාරං සො ලභති දෙවො වෙදපටිලාභං; උළාරං සො ලභති දෙවො සොමනස්‌සපටිලාභං. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාවසිත්‌තො අධුනාභිසිත්‌තො රජ්‌ජෙන, උළාරං සො ලභති වෙදපටිලාභං, උළාරං සො ලභති සොමනස්‌සපටිලාභං. එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ, යස්‌ස දෙවස්‌ස බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො පල්‌ලඞ්‌කෙ නිසීදති, උළාරං සො ලභති දෙවො වෙදපටිලාභං, උළාරං සො ලභති දෙවො සොමනස්‌සපටිලාභං. අථ , භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො ඔළාරිකං අත්‌තභාවං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා කුමාරවණ්‌ණී 51 හුත්‌වා පඤ්‌චසිඛො දෙවානං තාවතිංසානං පාතුරහොසි. සො වෙහාසං අබ්‌භුග්‌ගන්‌ත්‌වා ආකාසෙ අන්‌තලික්‌ඛෙ පල්‌ලඞ්‌කෙන නිසීදි. සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, බලවා පුරිසො සුපච්‌චත්‌ථතෙ වා පල්‌ලඞ්‌කෙ සමෙ වා භූමිභාගෙ පල්‌ලඞ්‌කෙන නිසීදෙය්‍ය; එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො වෙහාසං අබ්‌භුග්‌ගන්‌ත්‌වා ආකාසෙ අන්‌තලික්‌ඛෙ පල්‌ලඞ්‌කෙන නිසීදිත්‌වා දෙවානං තාවතිංසානං සම්‌පසාදං විදිත්‌වා ඉමාහි ගාථාහි අනුමොදි –

    ‘Yassa kho pana, bhante, devassa brahmā sanaṅkumāro pallaṅke nisīdati, uḷāraṃ so labhati devo vedapaṭilābhaṃ; uḷāraṃ so labhati devo somanassapaṭilābhaṃ. Seyyathāpi, bhante, rājā khattiyo muddhāvasitto adhunābhisitto rajjena, uḷāraṃ so labhati vedapaṭilābhaṃ, uḷāraṃ so labhati somanassapaṭilābhaṃ. Evameva kho, bhante, yassa devassa brahmā sanaṅkumāro pallaṅke nisīdati, uḷāraṃ so labhati devo vedapaṭilābhaṃ, uḷāraṃ so labhati devo somanassapaṭilābhaṃ. Atha , bhante, brahmā sanaṅkumāro oḷārikaṃ attabhāvaṃ abhinimminitvā kumāravaṇṇī 52 hutvā pañcasikho devānaṃ tāvatiṃsānaṃ pāturahosi. So vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīdi. Seyyathāpi, bhante, balavā puriso supaccatthate vā pallaṅke same vā bhūmibhāge pallaṅkena nisīdeyya; evameva kho, bhante, brahmā sanaṅkumāro vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe pallaṅkena nisīditvā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sampasādaṃ viditvā imāhi gāthāhi anumodi –

    ‘‘මොදන්‌ති වත භො දෙවා, තාවතිංසා සහින්‌දකා;

    ‘‘Modanti vata bho devā, tāvatiṃsā sahindakā;

    තථාගතං නමස්‌සන්‌තා, ධම්‌මස්‌ස ච සුධම්‌මතං.

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammataṃ.

    ‘‘නවෙ දෙවෙ ච පස්‌සන්‌තා, වණ්‌ණවන්‌තෙ යසස්‌සිනෙ;

    ‘‘Nave deve ca passantā, vaṇṇavante yasassine;

    සුගතස්‌මිං බ්‍රහ්‌මචරියං, චරිත්‌වාන ඉධාගතෙ.

    Sugatasmiṃ brahmacariyaṃ, caritvāna idhāgate.

    ‘‘තෙ අඤ්‌ඤෙ අතිරොචන්‌ති, වණ්‌ණෙන යසසායුනා;

    ‘‘Te aññe atirocanti, vaṇṇena yasasāyunā;

    සාවකා භූරිපඤ්‌ඤස්‌ස, විසෙසූපගතා ඉධ.

    Sāvakā bhūripaññassa, visesūpagatā idha.

    ‘‘ඉදං දිස්‌වාන නන්‌දන්‌ති, තාවතිංසා සහින්‌දකා;

    ‘‘Idaṃ disvāna nandanti, tāvatiṃsā sahindakā;

    තථාගතං නමස්‌සන්‌තා, ධම්‌මස්‌ස ච සුධම්‌මත’’න්‌ති.

    Tathāgataṃ namassantā, dhammassa ca sudhammata’’nti.

    285. ‘ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌ථ; ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මුනො සනඞ්‌කුමාරස්‌ස භාසතො අට්‌ඨඞ්‌ගසමන්‌නාගතො සරො හොති විස්‌සට්‌ඨො ච විඤ්‌ඤෙය්‍යො ච මඤ්‌ජු ච සවනීයො ච බින්‌දු ච අවිසාරී ච ගම්‌භීරො ච නින්‌නාදී ච. යථාපරිසං ඛො පන, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො සරෙන විඤ්‌ඤාපෙති; න චස්‌ස බහිද්‌ධා පරිසාය ඝොසො නිච්‌ඡරති. යස්‌ස ඛො පන, භන්‌තෙ, එවං අට්‌ඨඞ්‌ගසමන්‌නාගතො සරො හොති, සො වුච්‌චති ‘‘බ්‍රහ්‌මස්‌සරො’’ති.

    285. ‘Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsittha; imamatthaṃ, bhante, brahmuno sanaṅkumārassa bhāsato aṭṭhaṅgasamannāgato saro hoti vissaṭṭho ca viññeyyo ca mañju ca savanīyo ca bindu ca avisārī ca gambhīro ca ninnādī ca. Yathāparisaṃ kho pana, bhante, brahmā sanaṅkumāro sarena viññāpeti; na cassa bahiddhā parisāya ghoso niccharati. Yassa kho pana, bhante, evaṃ aṭṭhaṅgasamannāgato saro hoti, so vuccati ‘‘brahmassaro’’ti.

    ‘අථ ඛො, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො තෙත්‌තිංසෙ අත්‌තභාවෙ අභිනිම්‌මිනිත්‌වා දෙවානං තාවතිංසානං පච්‌චෙකපල්‌ලඞ්‌කෙසු පල්‌ලඞ්‌කෙන 53 නිසීදිත්‌වා දෙවෙ තාවතිංසෙ ආමන්‌තෙසි – ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤන්‌ති, භොන්‌තො දෙවා තාවතිංසා, යාවඤ්‌ච සො භගවා බහුජනහිතාය පටිපන්‌නො බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. යෙ හි කෙචි, භො, බුද්‌ධං සරණං ගතා ධම්‌මං සරණං ගතා සඞ්‌ඝං සරණං ගතා සීලෙසු පරිපූරකාරිනො තෙ කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අප්‌පෙකච්‌චෙ පරනිම්‌මිතවසවත්‌තීනං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජන්‌ති, අප්‌පෙකච්‌චෙ නිම්‌මානරතීනං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජන්‌ති, අප්‌පෙකච්‌චෙ තුසිතානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජන්‌ති, අප්‌පෙකච්‌චෙ යාමානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජන්‌ති, අප්‌පෙකච්‌චෙ තාවතිංසානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජන්‌ති, අප්‌පෙකච්‌චෙ චාතුමහාරාජිකානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජන්‌ති. යෙ සබ්‌බනිහීනං කායං පරිපූරෙන්‌ති, තෙ ගන්‌ධබ්‌බකායං පරිපූරෙන්‌තී’’’ති.

    ‘Atha kho, bhante, brahmā sanaṅkumāro tettiṃse attabhāve abhinimminitvā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ paccekapallaṅkesu pallaṅkena 54 nisīditvā deve tāvatiṃse āmantesi – ‘‘taṃ kiṃ maññanti, bhonto devā tāvatiṃsā, yāvañca so bhagavā bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Ye hi keci, bho, buddhaṃ saraṇaṃ gatā dhammaṃ saraṇaṃ gatā saṅghaṃ saraṇaṃ gatā sīlesu paripūrakārino te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā appekacce paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjanti, appekacce nimmānaratīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjanti, appekacce tusitānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjanti, appekacce yāmānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjanti, appekacce tāvatiṃsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjanti, appekacce cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjanti. Ye sabbanihīnaṃ kāyaṃ paripūrenti, te gandhabbakāyaṃ paripūrentī’’’ti.

    286. ‘ඉමමත්‌ථං , භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌ථ; ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මුනො සනඞ්‌කුමාරස්‌ස භාසතො ඝොසොයෙව දෙවා මඤ්‌ඤන්‌ති – ‘‘ය්‌වායං මම පල්‌ලඞ්‌කෙ ස්‌වායං එකොව භාසතී’’ති.

    286. ‘Imamatthaṃ , bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsittha; imamatthaṃ, bhante, brahmuno sanaṅkumārassa bhāsato ghosoyeva devā maññanti – ‘‘yvāyaṃ mama pallaṅke svāyaṃ ekova bhāsatī’’ti.

    එකස්‌මිං භාසමානස්‌මිං, සබ්‌බෙ භාසන්‌ති නිම්‌මිතා;

    Ekasmiṃ bhāsamānasmiṃ, sabbe bhāsanti nimmitā;

    එකස්‌මිං තුණ්‌හිමාසීනෙ, සබ්‌බෙ තුණ්‌හී භවන්‌ති තෙ.

    Ekasmiṃ tuṇhimāsīne, sabbe tuṇhī bhavanti te.

    තදාසු දෙවා මඤ්‌ඤන්‌ති, තාවතිංසා සහින්‌දකා;

    Tadāsu devā maññanti, tāvatiṃsā sahindakā;

    ය්‌වායං මම පල්‌ලඞ්‌කස්‌මිං, ස්‌වායං එකොව භාසතීති.

    Yvāyaṃ mama pallaṅkasmiṃ, svāyaṃ ekova bhāsatīti.

    ‘අථ ඛො, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො එකත්‌තෙන අත්‌තානං උපසංහරති, එකත්‌තෙන අත්‌තානං උපසංහරිත්‌වා සක්‌කස්‌ස දෙවානමින්‌දස්‌ස පල්‌ලඞ්‌කෙ පල්‌ලඞ්‌කෙන නිසීදිත්‌වා දෙවෙ තාවතිංසෙ ආමන්‌තෙසි –

    ‘Atha kho, bhante, brahmā sanaṅkumāro ekattena attānaṃ upasaṃharati, ekattena attānaṃ upasaṃharitvā sakkassa devānamindassa pallaṅke pallaṅkena nisīditvā deve tāvatiṃse āmantesi –

    භාවිතඉද්‌ධිපාදො

    Bhāvitaiddhipādo

    287. ‘‘‘තං කිං මඤ්‌ඤන්‌ති, භොන්‌තො දෙවා තාවතිංසා, යාව සුපඤ්‌ඤත්‌තා චිමෙ තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා පඤ්‌ඤත්‌තා ඉද්‌ධිපහුතාය 55 ඉද්‌ධිවිසවිතාය 56 ඉද්‌ධිවිකුබ්‌බනතාය. කතමෙ චත්‌තාරො? ඉධ භො භික්‌ඛු ඡන්‌දසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. වීරියසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. චිත්‌තසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. වීමංසාසමාධිප්‌පධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. ඉමෙ ඛො, භො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා පඤ්‌ඤත්‌තා ඉද්‌ධිපහුතාය ඉද්‌ධිවිසවිතාය ඉද්‌ධිවිකුබ්‌බනතාය.

    287. ‘‘‘Taṃ kiṃ maññanti, bhonto devā tāvatiṃsā, yāva supaññattā cime tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro iddhipādā paññattā iddhipahutāya 57 iddhivisavitāya 58 iddhivikubbanatāya. Katame cattāro? Idha bho bhikkhu chandasamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. Vīriyasamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. Cittasamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. Vīmaṃsāsamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. Ime kho, bho, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro iddhipādā paññattā iddhipahutāya iddhivisavitāya iddhivikubbanatāya.

    ‘‘‘යෙ හි කෙචි භො අතීතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අනෙකවිහිතං ඉද්‌ධිවිධං පච්‌චනුභොසුං, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙසංයෙව චතුන්‌නං ඉද්‌ධිපාදානං භාවිතත්‌තා බහුලීකතත්‌තා. යෙපි හි කෙචි භො අනාගතමද්‌ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අනෙකවිහිතං ඉද්‌ධිවිධං පච්‌චනුභොස්‌සන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙසංයෙව චතුන්‌නං ඉද්‌ධිපාදානං භාවිතත්‌තා බහුලීකතත්‌තා. යෙපි හි කෙචි භො එතරහි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අනෙකවිහිතං ඉද්‌ධිවිධං පච්‌චනුභොන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙසංයෙව චතුන්‌නං ඉද්‌ධිපාදානං භාවිතත්‌තා බහුලීකතත්‌තා. පස්‌සන්‌ති නො භොන්‌තො දෙවා තාවතිංසා මමපිමං එවරූපං ඉද්‌ධානුභාව’’න්‌ති? ‘‘එවං මහාබ්‍රහ්‌මෙ’’ති. ‘‘අහම්‌පි ඛො භො ඉමෙසංයෙව චතුන්‌නඤ්‌ච ඉද්‌ධිපාදානං භාවිතත්‌තා බහුලීකතත්‌තා එවං මහිද්‌ධිකො එවංමහානුභාවො’’ති. ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌ථ. ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌වා දෙවෙ තාවතිංසෙ ආමන්‌තෙසි –

    ‘‘‘Ye hi keci bho atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhosuṃ, sabbe te imesaṃyeva catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā. Yepi hi keci bho anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhossanti, sabbe te imesaṃyeva catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā. Yepi hi keci bho etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhonti, sabbe te imesaṃyeva catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā. Passanti no bhonto devā tāvatiṃsā mamapimaṃ evarūpaṃ iddhānubhāva’’nti? ‘‘Evaṃ mahābrahme’’ti. ‘‘Ahampi kho bho imesaṃyeva catunnañca iddhipādānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā evaṃ mahiddhiko evaṃmahānubhāvo’’ti. Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsittha. Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsitvā deve tāvatiṃse āmantesi –

    තිවිධො ඔකාසාධිගමො

    Tividho okāsādhigamo

    288. ‘‘‘තං කිං මඤ්‌ඤන්‌ති, භොන්‌තො දෙවා තාවතිංසා, යාවඤ්‌චිදං තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන තයො ඔකාසාධිගමා අනුබුද්‌ධා සුඛස්‌සාධිගමාය. කතමෙ තයො? ඉධ භො එකච්‌චො සංසට්‌ඨො විහරති කාමෙහි සංසට්‌ඨො අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි. සො අපරෙන සමයෙන අරියධම්‌මං සුණාති, යොනිසො මනසි කරොති, ධම්‌මානුධම්‌මං පටිපජ්‌ජති. සො අරියධම්‌මස්‌සවනං ආගම්‌ම යොනිසොමනසිකාරං ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපත්‌තිං අසංසට්‌ඨො විහරති කාමෙහි අසංසට්‌ඨො අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි. තස්‌ස අසංසට්‌ඨස්‌ස කාමෙහි අසංසට්‌ඨස්‌ස අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි උප්‌පජ්‌ජති සුඛං, සුඛා භිය්‍යො සොමනස්‌සං. සෙය්‍යථාපි, භො, පමුදා පාමොජ්‌ජං 59 ජායෙථ, එවමෙව ඛො, භො, අසංසට්‌ඨස්‌ස කාමෙහි අසංසට්‌ඨස්‌ස අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි උප්‌පජ්‌ජති සුඛං, සුඛා භිය්‍යො සොමනස්‌සං. අයං ඛො, භො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන පඨමො ඔකාසාධිගමො අනුබුද්‌ධො සුඛස්‌සාධිගමාය.

    288. ‘‘‘Taṃ kiṃ maññanti, bhonto devā tāvatiṃsā, yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tayo okāsādhigamā anubuddhā sukhassādhigamāya. Katame tayo? Idha bho ekacco saṃsaṭṭho viharati kāmehi saṃsaṭṭho akusalehi dhammehi. So aparena samayena ariyadhammaṃ suṇāti, yoniso manasi karoti, dhammānudhammaṃ paṭipajjati. So ariyadhammassavanaṃ āgamma yonisomanasikāraṃ dhammānudhammappaṭipattiṃ asaṃsaṭṭho viharati kāmehi asaṃsaṭṭho akusalehi dhammehi. Tassa asaṃsaṭṭhassa kāmehi asaṃsaṭṭhassa akusalehi dhammehi uppajjati sukhaṃ, sukhā bhiyyo somanassaṃ. Seyyathāpi, bho, pamudā pāmojjaṃ 60 jāyetha, evameva kho, bho, asaṃsaṭṭhassa kāmehi asaṃsaṭṭhassa akusalehi dhammehi uppajjati sukhaṃ, sukhā bhiyyo somanassaṃ. Ayaṃ kho, bho, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paṭhamo okāsādhigamo anubuddho sukhassādhigamāya.

    ‘‘‘පුන චපරං, භො, ඉධෙකච්‌චස්‌ස ඔළාරිකා කායසඞ්‌ඛාරා අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා හොන්‌ති, ඔළාරිකා වචීසඞ්‌ඛාරා අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා හොන්‌ති, ඔළාරිකා චිත්‌තසඞ්‌ඛාරා අප්‌පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා හොන්‌ති. සො අපරෙන සමයෙන අරියධම්‌මං සුණාති, යොනිසො මනසි කරොති, ධම්‌මානුධම්‌මං පටිපජ්‌ජති. තස්‌ස අරියධම්‌මස්‌සවනං ආගම්‌ම යොනිසොමනසිකාරං ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපත්‌තිං ඔළාරිකා කායසඞ්‌ඛාරා පටිප්‌පස්‌සම්‌භන්‌ති, ඔළාරිකා වචීසඞ්‌ඛාරා පටිප්‌පස්‌සම්‌භන්‌ති, ඔළාරිකා චිත්‌තසඞ්‌ඛාරා පටිප්‌පස්‌සම්‌භන්‌ති. තස්‌ස ඔළාරිකානං කායසඞ්‌ඛාරානං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියා ඔළාරිකානං වචීසඞ්‌ඛාරානං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියා ඔළාරිකානං චිත්‌තසඞ්‌ඛාරානං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියා උප්‌පජ්‌ජති සුඛං, සුඛා භිය්‍යො සොමනස්‌සං. සෙය්‍යථාපි, භො, පමුදා පාමොජ්‌ජං ජායෙථ, එවමෙව ඛො භො ඔළාරිකානං කායසඞ්‌ඛාරානං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියා ඔළාරිකානං වචීසඞ්‌ඛාරානං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියා ඔළාරිකානං චිත්‌තසඞ්‌ඛාරානං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියා උප්‌පජ්‌ජති සුඛං, සුඛා භිය්‍යො සොමනස්‌සං. අයං ඛො, භො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන දුතියො ඔකාසාධිගමො අනුබුද්‌ධො සුඛස්‌සාධිගමාය.

    ‘‘‘Puna caparaṃ, bho, idhekaccassa oḷārikā kāyasaṅkhārā appaṭippassaddhā honti, oḷārikā vacīsaṅkhārā appaṭippassaddhā honti, oḷārikā cittasaṅkhārā appaṭippassaddhā honti. So aparena samayena ariyadhammaṃ suṇāti, yoniso manasi karoti, dhammānudhammaṃ paṭipajjati. Tassa ariyadhammassavanaṃ āgamma yonisomanasikāraṃ dhammānudhammappaṭipattiṃ oḷārikā kāyasaṅkhārā paṭippassambhanti, oḷārikā vacīsaṅkhārā paṭippassambhanti, oḷārikā cittasaṅkhārā paṭippassambhanti. Tassa oḷārikānaṃ kāyasaṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā oḷārikānaṃ vacīsaṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā oḷārikānaṃ cittasaṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā uppajjati sukhaṃ, sukhā bhiyyo somanassaṃ. Seyyathāpi, bho, pamudā pāmojjaṃ jāyetha, evameva kho bho oḷārikānaṃ kāyasaṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā oḷārikānaṃ vacīsaṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā oḷārikānaṃ cittasaṅkhārānaṃ paṭippassaddhiyā uppajjati sukhaṃ, sukhā bhiyyo somanassaṃ. Ayaṃ kho, bho, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dutiyo okāsādhigamo anubuddho sukhassādhigamāya.

    ‘‘‘පුන චපරං, භො, ඉධෙකච්‌චො ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. ‘ඉදං සාවජ්‌ජං ඉදං අනවජ්‌ජං, ඉදං සෙවිතබ්‌බං ඉදං න සෙවිතබ්‌බං, ඉදං හීනං ඉදං පණීතං, ඉදං කණ්‌හසුක්‌කසප්‌පටිභාග’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. සො අපරෙන සමයෙන අරියධම්‌මං සුණාති, යොනිසො මනසි කරොති, ධම්‌මානුධම්‌මං පටිපජ්‌ජති. සො අරියධම්‌මස්‌සවනං ආගම්‌ම යොනිසොමනසිකාරං ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපත්‌තිං, ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං පජානාති. ඉදං සාවජ්‌ජං ඉදං අනවජ්‌ජං, ඉදං සෙවිතබ්‌බං ඉදං න සෙවිතබ්‌බං, ඉදං හීනං ඉදං පණීතං, ඉදං කණ්‌හසුක්‌කසප්‌පටිභාග’න්‌ති යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස එවං ජානතො එවං පස්‌සතො අවිජ්‌ජා පහීයති, විජ්‌ජා උප්‌පජ්‌ජති. තස්‌ස අවිජ්‌ජාවිරාගා විජ්‌ජුප්‌පාදා උප්‌පජ්‌ජති සුඛං, සුඛා භිය්‍යො සොමනස්‌සං. සෙය්‍යථාපි, භො, පමුදා පාමොජ්‌ජං ජායෙථ , එවමෙව ඛො, භො, අවිජ්‌ජාවිරාගා විජ්‌ජුප්‌පාදා උප්‌පජ්‌ජති සුඛං, සුඛා භිය්‍යො සොමනස්‌සං. අයං ඛො, භො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන තතියො ඔකාසාධිගමො අනුබුද්‌ධො සුඛස්‌සාධිගමාය. ඉමෙ ඛො, භො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන තයො ඔකාසාධිගමා අනුබුද්‌ධා සුඛස්‌සාධිගමායා’’ති. ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌ථ, ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌වා දෙවෙ තාවතිංසෙ ආමන්‌තෙසි –

    ‘‘‘Puna caparaṃ, bho, idhekacco ‘idaṃ kusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘idaṃ akusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. ‘Idaṃ sāvajjaṃ idaṃ anavajjaṃ, idaṃ sevitabbaṃ idaṃ na sevitabbaṃ, idaṃ hīnaṃ idaṃ paṇītaṃ, idaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāga’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. So aparena samayena ariyadhammaṃ suṇāti, yoniso manasi karoti, dhammānudhammaṃ paṭipajjati. So ariyadhammassavanaṃ āgamma yonisomanasikāraṃ dhammānudhammappaṭipattiṃ, ‘idaṃ kusala’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘idaṃ akusala’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Idaṃ sāvajjaṃ idaṃ anavajjaṃ, idaṃ sevitabbaṃ idaṃ na sevitabbaṃ, idaṃ hīnaṃ idaṃ paṇītaṃ, idaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāga’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato avijjā pahīyati, vijjā uppajjati. Tassa avijjāvirāgā vijjuppādā uppajjati sukhaṃ, sukhā bhiyyo somanassaṃ. Seyyathāpi, bho, pamudā pāmojjaṃ jāyetha , evameva kho, bho, avijjāvirāgā vijjuppādā uppajjati sukhaṃ, sukhā bhiyyo somanassaṃ. Ayaṃ kho, bho, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tatiyo okāsādhigamo anubuddho sukhassādhigamāya. Ime kho, bho, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tayo okāsādhigamā anubuddhā sukhassādhigamāyā’’ti. Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsittha, imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsitvā deve tāvatiṃse āmantesi –

    චතුසතිපට්‌ඨානං

    Catusatipaṭṭhānaṃ

    289. ‘‘‘තං කිං මඤ්‌ඤන්‌ති, භොන්‌තො දෙවා තාවතිංසා, යාව සුපඤ්‌ඤත්‌තා චිමෙ තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා පඤ්‌ඤත්‌තා කුසලස්‌සාධිගමාය. කතමෙ චත්‌තාරො? ඉධ , භො, භික්‌ඛු අජ්‌ඣත්‌තං කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. අජ්‌ඣත්‌තං කායෙ කායානුපස්‌සී විහරන්‌තො තත්‌ථ සම්‌මා සමාධියති, සම්‌මා විප්‌පසීදති. සො තත්‌ථ සම්‌මා සමාහිතො සම්‌මා විප්‌පසන්‌නො බහිද්‌ධා පරකායෙ ඤාණදස්‌සනං අභිනිබ්‌බත්‌තෙති. අජ්‌ඣත්‌තං වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරති…පෙ.… බහිද්‌ධා පරවෙදනාසු ඤාණදස්‌සනං අභිනිබ්‌බත්‌තෙති. අජ්‌ඣත්‌තං චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරති…පෙ.… බහිද්‌ධා පරචිත්‌තෙ ඤාණදස්‌සනං අභිනිබ්‌බත්‌තෙති. අජ්‌ඣත්‌තං ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. අජ්‌ඣත්‌තං ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරන්‌තො තත්‌ථ සම්‌මා සමාධියති, සම්‌මා විප්‌පසීදති. සො තත්‌ථ සම්‌මා සමාහිතො සම්‌මා විප්‌පසන්‌නො බහිද්‌ධා පරධම්‌මෙසු ඤාණදස්‌සනං අභිනිබ්‌බත්‌තෙති. ඉමෙ ඛො, භො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා පඤ්‌ඤත්‌තා කුසලස්‌සාධිගමායා’’ති. ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌ථ. ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌වා දෙවෙ තාවතිංසෙ ආමන්‌තෙසි –

    289. ‘‘‘Taṃ kiṃ maññanti, bhonto devā tāvatiṃsā, yāva supaññattā cime tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro satipaṭṭhānā paññattā kusalassādhigamāya. Katame cattāro? Idha , bho, bhikkhu ajjhattaṃ kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Ajjhattaṃ kāye kāyānupassī viharanto tattha sammā samādhiyati, sammā vippasīdati. So tattha sammā samāhito sammā vippasanno bahiddhā parakāye ñāṇadassanaṃ abhinibbatteti. Ajjhattaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati…pe… bahiddhā paravedanāsu ñāṇadassanaṃ abhinibbatteti. Ajjhattaṃ citte cittānupassī viharati…pe… bahiddhā paracitte ñāṇadassanaṃ abhinibbatteti. Ajjhattaṃ dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Ajjhattaṃ dhammesu dhammānupassī viharanto tattha sammā samādhiyati, sammā vippasīdati. So tattha sammā samāhito sammā vippasanno bahiddhā paradhammesu ñāṇadassanaṃ abhinibbatteti. Ime kho, bho, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro satipaṭṭhānā paññattā kusalassādhigamāyā’’ti. Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsittha. Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsitvā deve tāvatiṃse āmantesi –

    සත්‌ත සමාධිපරික්‌ඛාරා

    Satta samādhiparikkhārā

    290. ‘‘‘තං කිං මඤ්‌ඤන්‌ති, භොන්‌තො දෙවා තාවතිංසා, යාව සුපඤ්‌ඤත්‌තා චිමෙ තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සත්‌ත සමාධිපරික්‌ඛාරා සම්‌මාසමාධිස්‌ස පරිභාවනාය සම්‌මාසමාධිස්‌ස පාරිපූරියා. කතමෙ සත්‌ත? සම්‌මාදිට්‌ඨි සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො සම්‌මාවාචා සම්‌මාකම්‌මන්‌තො සම්‌මාආජීවො සම්‌මාවායාමො සම්‌මාසති. යා ඛො, භො, ඉමෙහි සත්‌තහඞ්‌ගෙහි චිත්‌තස්‌ස එකග්‌ගතා පරික්‌ඛතා, අයං වුච්‌චති, භො, අරියො සම්‌මාසමාධි සඋපනිසො ඉතිපි සපරික්‌ඛාරො ඉතිපි. සම්‌මාදිට්‌ඨිස්‌ස භො, සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො පහොති, සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පස්‌ස සම්‌මාවාචා පහොති, සම්‌මාවාචස්‌ස සම්‌මාකම්‌මන්‌තො පහොති. සම්‌මාකම්‌මන්‌තස්‌ස සම්‌මාආජීවො පහොති, සම්‌මාආජීවස්‌ස සම්‌මාවායාමො පහොති, සම්‌මාවායාමස්‌ස සම්‌මාසති පහොති , සම්‌මාසතිස්‌ස සම්‌මාසමාධි පහොති, සම්‌මාසමාධිස්‌ස සම්‌මාඤාණං පහොති, සම්‌මාඤාණස්‌ස සම්‌මාවිමුත්‌ති පහොති. යඤ්‌හි තං, භො, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘ස්‌වාක්‌ඛාතො භගවතා ධම්‌මො සන්‌දිට්‌ඨිකො අකාලිකො එහිපස්‌සිකො ඔපනෙය්‍යිකො පච්‌චත්‌තං වෙදිතබ්‌බො විඤ්‌ඤූහි අපාරුතා අමතස්‌ස ද්‌වාරා’ති ඉදමෙව තං සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය. ස්‌වාක්‌ඛාතො හි, භො, භගවතා ධම්‌මො සන්‌දිට්‌ඨිකො, අකාලිකො එහිපස්‌සිකො ඔපනෙය්‍යිකො පච්‌චත්‌තං වෙදිතබ්‌බො විඤ්‌ඤූහි අපාරුතා අමතස්‌ස ද්‌වාරා 61.

    290. ‘‘‘Taṃ kiṃ maññanti, bhonto devā tāvatiṃsā, yāva supaññattā cime tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena satta samādhiparikkhārā sammāsamādhissa paribhāvanāya sammāsamādhissa pāripūriyā. Katame satta? Sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati. Yā kho, bho, imehi sattahaṅgehi cittassa ekaggatā parikkhatā, ayaṃ vuccati, bho, ariyo sammāsamādhi saupaniso itipi saparikkhāro itipi. Sammādiṭṭhissa bho, sammāsaṅkappo pahoti, sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti, sammāvācassa sammākammanto pahoti. Sammākammantassa sammāājīvo pahoti, sammāājīvassa sammāvāyāmo pahoti, sammāvāyāmassa sammāsati pahoti , sammāsatissa sammāsamādhi pahoti, sammāsamādhissa sammāñāṇaṃ pahoti, sammāñāṇassa sammāvimutti pahoti. Yañhi taṃ, bho, sammā vadamāno vadeyya – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhi apārutā amatassa dvārā’ti idameva taṃ sammā vadamāno vadeyya. Svākkhāto hi, bho, bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko, akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhi apārutā amatassa dvārā 62.

    ‘‘‘යෙ හි කෙචි, භො, බුද්‌ධෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතා, ධම්‌මෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතා, සඞ්‌ඝෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතා, අරියකන්‌තෙහි සීලෙහි සමන්‌නාගතා , යෙ චිමෙ ඔපපාතිකා ධම්‌මවිනීතා සාතිරෙකානි චතුවීසතිසතසහස්‌සානි මාගධකා පරිචාරකා අබ්‌භතීතා කාලඞ්‌කතා තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නා අවිනිපාතධම්‌මා නියතා සම්‌බොධිපරායණා. අත්‌ථි චෙවෙත්‌ථ සකදාගාමිනො.

    ‘‘‘Ye hi keci, bho, buddhe aveccappasādena samannāgatā, dhamme aveccappasādena samannāgatā, saṅghe aveccappasādena samannāgatā, ariyakantehi sīlehi samannāgatā , ye cime opapātikā dhammavinītā sātirekāni catuvīsatisatasahassāni māgadhakā paricārakā abbhatītā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā. Atthi cevettha sakadāgāmino.

    ‘‘අත්‌ථායං 63 ඉතරා පජා, පුඤ්‌ඤාභාගාති මෙ මනො;

    ‘‘Atthāyaṃ 64 itarā pajā, puññābhāgāti me mano;

    සඞ්‌ඛාතුං නොපි සක්‌කොමි, මුසාවාදස්‌ස ඔත්‌තප්‌ප’’න්‌ති.

    Saṅkhātuṃ nopi sakkomi, musāvādassa ottappa’’nti.

    291. ‘ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො භාසිත්‌ථ, ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මුනො සනඞ්‌කුමාරස්‌ස භාසතො වෙස්‌සවණස්‌ස මහාරාජස්‌ස එවං චෙතසො පරිවිතක්‌කො උදපාදි – ‘‘අච්‌ඡරියං වත භො, අබ්‌භුතං වත භො, එවරූපොපි නාම උළාරො සත්‌ථා භවිස්‌සති, එවරූපං උළාරං ධම්‌මක්‌ඛානං, එවරූපා උළාරා විසෙසාධිගමා පඤ්‌ඤායිස්‌සන්‌තී’’ති. අථ, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො වෙස්‌සවණස්‌ස මහාරාජස්‌ස චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය වෙස්‌සවණං මහාරාජානං එතදවොච – ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤති භවං වෙස්‌සවණො මහාරාජා අතීතම්‌පි අද්‌ධානං එවරූපො උළාරො සත්‌ථා අහොසි, එවරූපං උළාරං ධම්‌මක්‌ඛානං, එවරූපා උළාරා විසෙසාධිගමා පඤ්‌ඤායිංසු. අනාගතම්‌පි අද්‌ධානං එවරූපො උළාරො සත්‌ථා භවිස්‌සති, එවරූපං උළාරං ධම්‌මක්‌ඛානං, එවරූපා උළාරා විසෙසාධිගමා පඤ්‌ඤායිස්‌සන්‌තී’’’ති.

    291. ‘Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro bhāsittha, imamatthaṃ, bhante, brahmuno sanaṅkumārassa bhāsato vessavaṇassa mahārājassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, evarūpopi nāma uḷāro satthā bhavissati, evarūpaṃ uḷāraṃ dhammakkhānaṃ, evarūpā uḷārā visesādhigamā paññāyissantī’’ti. Atha, bhante, brahmā sanaṅkumāro vessavaṇassa mahārājassa cetasā cetoparivitakkamaññāya vessavaṇaṃ mahārājānaṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññati bhavaṃ vessavaṇo mahārājā atītampi addhānaṃ evarūpo uḷāro satthā ahosi, evarūpaṃ uḷāraṃ dhammakkhānaṃ, evarūpā uḷārā visesādhigamā paññāyiṃsu. Anāgatampi addhānaṃ evarūpo uḷāro satthā bhavissati, evarūpaṃ uḷāraṃ dhammakkhānaṃ, evarūpā uḷārā visesādhigamā paññāyissantī’’’ti.

    292. ‘‘‘ඉමමත්‌ථං, භන්‌තෙ, බ්‍රහ්‌මා සනඞ්‌කුමාරො දෙවානං තාවතිංසානං අභාසි, ඉමමත්‌ථං වෙස්‌සවණො මහාරාජා බ්‍රහ්‌මුනො සනඞ්‌කුමාරස්‌ස දෙවානං තාවතිංසානං භාසතො සම්‌මුඛා සුතං 65 සම්‌මුඛා පටිග්‌ගහිතං සයං පරිසායං ආරොචෙසි’’.

    292. ‘‘‘Imamatthaṃ, bhante, brahmā sanaṅkumāro devānaṃ tāvatiṃsānaṃ abhāsi, imamatthaṃ vessavaṇo mahārājā brahmuno sanaṅkumārassa devānaṃ tāvatiṃsānaṃ bhāsato sammukhā sutaṃ 66 sammukhā paṭiggahitaṃ sayaṃ parisāyaṃ ārocesi’’.

    ඉමමත්‌ථං ජනවසභො යක්‌ඛො වෙස්‌සවණස්‌ස මහාරාජස්‌ස සයං පරිසායං භාසතො සම්‌මුඛා සුතං සම්‌මුඛා පටිග්‌ගහිතං 67 භගවතො ආරොචෙසි. ඉමමත්‌ථං භගවා ජනවසභස්‌ස යක්‌ඛස්‌ස සම්‌මුඛා සුත්‌වා සම්‌මුඛා පටිග්‌ගහෙත්‌වා සාමඤ්‌ච අභිඤ්‌ඤාය ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස ආරොචෙසි, ඉමමත්‌ථමායස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො සම්‌මුඛා සුත්‌වා සම්‌මුඛා පටිග්‌ගහෙත්‌වා ආරොචෙසි භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං. තයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතන්‌ති.

    Imamatthaṃ janavasabho yakkho vessavaṇassa mahārājassa sayaṃ parisāyaṃ bhāsato sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ 68 bhagavato ārocesi. Imamatthaṃ bhagavā janavasabhassa yakkhassa sammukhā sutvā sammukhā paṭiggahetvā sāmañca abhiññāya āyasmato ānandassa ārocesi, imamatthamāyasmā ānando bhagavato sammukhā sutvā sammukhā paṭiggahetvā ārocesi bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ. Tayidaṃ brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsitanti.

    ජනවසභසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඤ්‌චමං.

    Janavasabhasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.







    Footnotes:
    1. නාදිකෙ (සී. ස්‍යා. පී.)
    2. චෙතියවංසෙසු (ක.)
    3. මච්‌ඡසුරසෙනෙසු (ස්‍යා.), මච්‌ඡසූරසෙනෙසු (සී. පී.)
    4. උපපන්‌නොති (ක.)
    5. සකිංදෙව (ක.)
    6. nādike (sī. syā. pī.)
    7. cetiyavaṃsesu (ka.)
    8. macchasurasenesu (syā.), macchasūrasenesu (sī. pī.)
    9. upapannoti (ka.)
    10. sakiṃdeva (ka.)
    11. පඤ්‌හාවෙය්‍යාකරණං (ස්‍යා. ක.)
    12. pañhāveyyākaraṇaṃ (syā. ka.)
    13. අඞ්‌ගමාගධිකෙහි (ස්‍යා.)
    14. තෙන ඛො පනාපි (ස්‍යා.)
    15. ඵාසුකං (ස්‍යා.)
    16. නින්‌නමනා (ස්‍යා.), දීනමානා (සී. පී.)
    17. aṅgamāgadhikehi (syā.)
    18. tena kho panāpi (syā.)
    19. phāsukaṃ (syā.)
    20. ninnamanā (syā.), dīnamānā (sī. pī.)
    21. අට්‌ඨිකත්‌වා (සී. ස්‍යා. පී.)
    22. සබ්‌බචෙතසා (පී.)
    23. aṭṭhikatvā (sī. syā. pī.)
    24. sabbacetasā (pī.)
    25. උපසන්‌තපතිසො (ක.)
    26. upasantapatiso (ka.)
    27. සුත්‌වා (පී.)
    28. sutvā (pī.)
    29. සො තතො චුතො මනුස්‌සරාජා, අමනුස්‌සරාජා දිවි හොමි (සී. පී.)
    30. so tato cuto manussarājā, amanussarājā divi homi (sī. pī.)
    31. අඤ්‌ඤත්‌ථ (සී. පී.)
    32. එකන්‌තතො (ස්‍යා.), එකන්‌තගතො (පී.)
    33. aññattha (sī. pī.)
    34. ekantato (syā.), ekantagato (pī.)
    35. දිබ්‌බා පරිසා (සී. පී.)
    36. නිසින්‌නා හොති (සී.), සන්‌නිසින්‌නා හොන්‌ති සන්‌නිපතිතා (ක.)
    37. පච්‌ඡාභිමුඛො (ක.)
    38. dibbā parisā (sī. pī.)
    39. nisinnā hoti (sī.), sannisinnā honti sannipatitā (ka.)
    40. pacchābhimukho (ka.)
    41. සඉන්‌දකා (සී.)
    42. saindakā (sī.)
    43. යසස්‌සිනො (ස්‍යා.)
    44. yasassino (syā.)
    45. වුත්‌තවචනා නාමිදං (ක.)
    46. පච්‌චානුසිට්‌ඨවචනා නාමිදං (ක.)
    47. අධිපක්‌කන්‌තා (ක.)
    48. vuttavacanā nāmidaṃ (ka.)
    49. paccānusiṭṭhavacanā nāmidaṃ (ka.)
    50. adhipakkantā (ka.)
    51. කුමාරවණ්‌ණො (ස්‍යා. ක.)
    52. kumāravaṇṇo (syā. ka.)
    53. පච්‌චෙකපල්‌ලඞ්‌කෙන (ක.)
    54. paccekapallaṅkena (ka.)
    55. ඉද්‌ධිබහුලීකතාය (ස්‍යා.)
    56. ඉද්‌ධිවිසෙවිතාය (ස්‍යා.)
    57. iddhibahulīkatāya (syā.)
    58. iddhivisevitāya (syā.)
    59. පාමුජ්‌ජං (පී. ක.)
    60. pāmujjaṃ (pī. ka.)
    61. ද්‌වාරාති (ස්‍යා. ක.)
    62. dvārāti (syā. ka.)
    63. අථායං (සී. ස්‍යා.)
    64. athāyaṃ (sī. syā.)
    65. සුත්‌වා (සී. පී.)
    66. sutvā (sī. pī.)
    67. පටිග්‌ගහෙත්‌වා (සී. පී.)
    68. paṭiggahetvā (sī. pī.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / දීඝ නිකාය (අට්‌ඨකථා) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / 5. ජනවසභසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Janavasabhasuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / දීඝනිකාය (ටීකා) • Dīghanikāya (ṭīkā) / 5. ජනවසභසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Janavasabhasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact