| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๙. ชนฺตาฆรวตฺตาทิกถา
9. Jantāgharavattādikathā
๓๗๑. ชนฺตาฆรวเตฺต เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ พหิชคตีติ พหิอาลิโนฺทฯ
371. Jantāgharavatte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Bahijagatīti bahiālindo.
๓๗๓. อาจมนวตฺถุสฺมิํ เอวมโตฺถ เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ นีหริตฺวาติ อุทกํ นีหริตฺวาฯ อาจมิตพฺพนฺติ โธวิตพฺพํฯ ‘‘อาปุโพฺพ จมุ โธวเน’’ติ หิ ธาตุปาเฐสุ วุตฺตํฯ อิทํ อติวิวฎนฺติ อิทํ ฐานํ อติวิวฎํ, น เกนจิ ปฎิจฺฉนฺนนฺติ อโตฺถฯ อุทกํ อลภนฺตเสฺสวาติ อุทกํ อลภเนฺตเยวฯ
373. Ācamanavatthusmiṃ evamattho veditabboti yojanā. Nīharitvāti udakaṃ nīharitvā. Ācamitabbanti dhovitabbaṃ. ‘‘Āpubbo camu dhovane’’ti hi dhātupāṭhesu vuttaṃ. Idaṃ ativivaṭanti idaṃ ṭhānaṃ ativivaṭaṃ, na kenaci paṭicchannanti attho. Udakaṃ alabhantassevāti udakaṃ alabhanteyeva.
๓๗๔. วจฺจกุฎิวเตฺต เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ อยนฺติ ทนฺตกฎฺฐํ ขาทโต วจฺจกรณํฯ สพฺพเตฺถวาติ สพฺพสฺมิํ เอว ฐาเนฯ ‘‘น ผรุเสน กเฎฺฐนา’’ติ เอตฺถ น เกวลํ ขรกฎฺฐเมว, ผาลิตกฎฺฐาทโยปิ ฉวิอวเลขนกฎฺฐา ผรุสาเยว นามาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ผาลิตกเฎฺฐน วา’’ติอาทิฯ ปวิฎฺฐสฺสาติ วจฺจกุฎิํ ปวิฎฺฐสฺสฯ
374. Vaccakuṭivatte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Ayanti dantakaṭṭhaṃ khādato vaccakaraṇaṃ. Sabbatthevāti sabbasmiṃ eva ṭhāne. ‘‘Na pharusena kaṭṭhenā’’ti ettha na kevalaṃ kharakaṭṭhameva, phālitakaṭṭhādayopi chaviavalekhanakaṭṭhā pharusāyeva nāmāti dassento āha ‘‘phālitakaṭṭhena vā’’tiādi. Paviṭṭhassāti vaccakuṭiṃ paviṭṭhassa.
สพฺพสาธารณฎฺฐานนฺติ สเพฺพสํ ภิกฺขูนํ, สเพฺพหิ วา สาธารณํ วจฺจกุฎิสงฺขาตํ ฐานํฯ ตตฺราติ ตสฺมิํ สพฺพสาธารเณ ฐาเนฯ นิพทฺธคมนตฺถายาติ อตฺตโน นิพทฺธคมนตฺถาย กตํ ยํ ฐานํ วา ยํ ปุคฺคลิกฎฺฐานํ วา โหตีติ โยชนาฯ
Sabbasādhāraṇaṭṭhānanti sabbesaṃ bhikkhūnaṃ, sabbehi vā sādhāraṇaṃ vaccakuṭisaṅkhātaṃ ṭhānaṃ. Tatrāti tasmiṃ sabbasādhāraṇe ṭhāne. Nibaddhagamanatthāyāti attano nibaddhagamanatthāya kataṃ yaṃ ṭhānaṃ vā yaṃ puggalikaṭṭhānaṃ vā hotīti yojanā.
อุหตาติ เอตฺถ อุปุโพฺพ หทธาตูติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘อุหทิตา’’ติฯ ‘‘หท กรีโสสฺสเคฺค’’ติ ธาตุปาเฐสุ (ปาณินี ๙๗๗ ธาตุปาเฐ; สทฺทนีติธาตุมาลายํ ๑๕ ทการนฺตธาตุ) วุตฺตตฺตา วจฺจกูปโต พหิ กรีสสฺส โอสฺสชฺชนนฺติ อาห ‘‘พหิ วจฺจมกฺขิตา’’ติฯ โธวิตพฺพาติ อุทเกน โธวิตพฺพาฯ เอตมฺปีติ อุทกสฺส อวิชฺชมานมฺปิฯ สพฺพตฺถาติ สพฺพสฺมิํ วตฺตกฺขนฺธเกฯ
Uhatāti ettha upubbo hadadhātūti dassento āha ‘‘uhaditā’’ti. ‘‘Hada karīsossagge’’ti dhātupāṭhesu (pāṇinī 977 dhātupāṭhe; saddanītidhātumālāyaṃ 15 dakārantadhātu) vuttattā vaccakūpato bahi karīsassa ossajjananti āha ‘‘bahi vaccamakkhitā’’ti. Dhovitabbāti udakena dhovitabbā. Etampīti udakassa avijjamānampi. Sabbatthāti sabbasmiṃ vattakkhandhake.
อิติ วตฺตกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ
Iti vattakkhandhakavaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi
๙. ชนฺตาฆรวตฺตกถา • 9. Jantāgharavattakathā
๑๐. วจฺจกุฎิวตฺตกถา • 10. Vaccakuṭivattakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ชนฺตาฆรวตฺตาทิกถา • Jantāgharavattādikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / วจฺจกุฎิวตฺตกถาวณฺณนา • Vaccakuṭivattakathāvaṇṇanā
