| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๕. ชนฺตุสุตฺตวณฺณนา
5. Jantusuttavaṇṇanā
๑๐๖. เย วินเย อปกตญฺญุโน สํกิเลสิเกสุ โวทานิเยสุ ธเมฺมสุ น กุสลา ยํ กิญฺจิ น การิโน วิปฺปฎิสารพหุลาฯ เตสํ อนุปฺปนฺนญฺจ อุทฺธจฺจํ อุปฺปชฺชติ, อุปฺปนฺนญฺจ ภิโยฺยภาวํ เวปุลฺลํ อาปชฺชตีติ อาห ‘‘อกปฺปิเย กปฺปิยสญฺญิตาย…เป.… อุทฺธจฺจปกติกา’’ติฯ สาราภาเวน ตุจฺฉตฺตา จ นโฬ วิยาติ นโฬ, มาโนติ อาห ‘‘อุนฺนฬาติ อุคฺคตนฬา’’ติฯ เตนาห ‘‘อุฎฺฐิตตุจฺฉมานา’’ติฯ มาโน หิ เสยฺยสฺส เสโยฺยติ สทิโสติ จ ปวตฺติยา วิเสสโต ตุโจฺฉฯ จาปเลฺลนาติ จปลภาเวน, ตณฺหาโลลุเปฺปนาติ อโตฺถฯ มุขขราติ มุเขน ผรุสา, ผรุสวาทิโนติ อโตฺถฯ วิกิณฺณวาจาติ วิสฎวจนา, สมฺผปฺปลาปตาย อปริยนฺตวจนาฯ เตนาห ‘‘อสํยตวจนา’’ติอาทิฯ จณฺฑโสเต พทฺธนาวาสทิสาติ เอเตน อนวฎฺฐิตกิริยตํ ทเสฺสติฯ เยน สมนฺนาคตา สตฺตา เอกสฺมิํ ฐาเน ฐาตุํ วา นิสีทิตุํ วา น สโกฺกนฺติ, อิโต จิโต จ วิจรนฺติฯ อนวฎฺฐิตจิตฺตาติ เอกสฺมิํ อารมฺมเณ น อวฎฺฐิตจิตฺตาฯ วิวฎอินฺทฺริยาติ อสํวุตจกฺขาทิอินฺทฺริยาฯ
106. Ye vinaye apakataññuno saṃkilesikesu vodāniyesu dhammesu na kusalā yaṃ kiñci na kārino vippaṭisārabahulā. Tesaṃ anuppannañca uddhaccaṃ uppajjati, uppannañca bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjatīti āha ‘‘akappiye kappiyasaññitāya…pe… uddhaccapakatikā’’ti. Sārābhāvena tucchattā ca naḷo viyāti naḷo, mānoti āha ‘‘unnaḷāti uggatanaḷā’’ti. Tenāha ‘‘uṭṭhitatucchamānā’’ti. Māno hi seyyassa seyyoti sadisoti ca pavattiyā visesato tuccho. Cāpallenāti capalabhāvena, taṇhāloluppenāti attho. Mukhakharāti mukhena pharusā, pharusavādinoti attho. Vikiṇṇavācāti visaṭavacanā, samphappalāpatāya apariyantavacanā. Tenāha ‘‘asaṃyatavacanā’’tiādi. Caṇḍasote baddhanāvāsadisāti etena anavaṭṭhitakiriyataṃ dasseti. Yena samannāgatā sattā ekasmiṃ ṭhāne ṭhātuṃ vā nisīdituṃ vā na sakkonti, ito cito ca vicaranti. Anavaṭṭhitacittāti ekasmiṃ ārammaṇe na avaṭṭhitacittā. Vivaṭaindriyāti asaṃvutacakkhādiindriyā.
คุณกถาย สทฺธิํ กถิยมาโน นิคฺคุณสฺส อคุโณ ปากโฎ โหติ ชาติมณิสมีเป ฐิตสฺส วิย กาจมณิโน โทโสฯ สุขชีวิโนติ สุเข ฐิตาฯ ยถา ทายกานํ สุภรํ โหติ, เอวํ สุเขน อกิเจฺฉน ปวตฺตชีวิกาฯ เตนาห ‘‘ปุเพฺพ ภิกฺขู’’ติอาทิฯ
Guṇakathāya saddhiṃ kathiyamāno nigguṇassa aguṇo pākaṭo hoti jātimaṇisamīpe ṭhitassa viya kācamaṇino doso. Sukhajīvinoti sukhe ṭhitā. Yathā dāyakānaṃ subharaṃ hoti, evaṃ sukhena akicchena pavattajīvikā. Tenāha ‘‘pubbe bhikkhū’’tiādi.
อตฺตโน รุจิวเสน คามกิจฺจํ เนตีติ คามณิ, เต ปน หีเฬโนฺต วทติ ‘‘คามณิกา’’ติฯ วิสฺสเชฺชตฺวาติ สติโวสฺสคฺควเสน วิสฺสเชฺชตฺวา กิเลสมุจฺฉายาติ มหิจฺฉาสงฺขาตาย ตณฺหามุจฺฉายฯ สีลวนฺตานํเยว หิ ทุปฺปฎิปตฺติํ สนฺธาย เทวปุโตฺต วทติฯ วตฺตพฺพยุตฺตเกเยวาติ โอวาเทน มยา อนุคฺคเหตพฺพเมวฯ ฉฑฺฑิตกาติ ปริจฺจตฺตา อาจริยุปชฺฌายาทีหิฯ ตโต เอว อนาถา อปฺปติฎฺฐาฯ เปตาติ วิคตชีวิตา มตาฯ ยถา เปตา, ตเถว โหนฺติ อตฺตหิตาสมตฺถตาย วิญฺญูนํ ชิคุจฺฉิตพฺพตาย จฯ
Attano rucivasena gāmakiccaṃ netīti gāmaṇi, te pana hīḷento vadati ‘‘gāmaṇikā’’ti. Vissajjetvāti sativossaggavasena vissajjetvā kilesamucchāyāti mahicchāsaṅkhātāya taṇhāmucchāya. Sīlavantānaṃyeva hi duppaṭipattiṃ sandhāya devaputto vadati. Vattabbayuttakeyevāti ovādena mayā anuggahetabbameva. Chaḍḍitakāti pariccattā ācariyupajjhāyādīhi. Tato eva anāthā appatiṭṭhā. Petāti vigatajīvitā matā. Yathā petā, tatheva honti attahitāsamatthatāya viññūnaṃ jigucchitabbatāya ca.
ชนฺตุสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Jantusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. ชนฺตุสุตฺตํ • 5. Jantusuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. ชนฺตุสุตฺตวณฺณนา • 5. Jantusuttavaṇṇanā
