| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៤. ជាណុស្សោណិព្រាហ្មណសុត្តវណ្ណនា
4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā
៤. វឡវាភិ-សទ្ទោ វឡវាបរិយាយោតិ អាហ ‘‘ចតូហិ វឡវាហិ យុត្តរថេនា’’តិ។ យោធរថោតិ យោធេហិ យុជ្ឈនត្ថំ អារោហិតព្ពរថោ។ អលង្ការរថោ មង្គលទិវសេសុ អលង្កតបដិយត្តេហិ អារោហិតព្ពរថោ។ ឃនទុកុលេន បរិវារិតោតិ រជតបដ្ដវណ្ណេន សេតទុកុលេន បដិច្ឆាទិតោ។ បដិច្ឆាទនត្ថោ ហិ ឥធ បរិវារសទ្ទោ។ រជតបនាឡិសុបរិក្ខិត្តា សេតភាវករណត្ថំ។
4.Vaḷavābhi-saddo vaḷavāpariyāyoti āha ‘‘catūhi vaḷavāhi yuttarathenā’’ti. Yodharathoti yodhehi yujjhanatthaṃ ārohitabbaratho. Alaṅkāraratho maṅgaladivasesu alaṅkatapaṭiyattehi ārohitabbaratho. Ghanadukulena parivāritoti rajatapaṭṭavaṇṇena setadukulena paṭicchādito. Paṭicchādanattho hi idha parivārasaddo. Rajatapanāḷisuparikkhittā setabhāvakaraṇatthaṃ.
ឆន្នំ ឆន្នំ មាសានន្តិ និទ្ធារណេ សាមិវចនំ។ ឯកវារំ នគរំ បទក្ខិណំ ករោតីតិ ឥទំ តស្មិំ ឋានន្តរេ ឋិតេន កាតព្ពំ ចារិត្តំ។ នគរតោ ន បក្កន្តាតិ នគរតោ ពហិ ន គតា។ មង្គលវចនេ និយុត្តា មង្គលិកា, សុវត្ថិវចនេ និយុត្តា សោវត្ថិកា។ អាទិ-សទ្ទេន ថុតិមាគធវន្ទិកាចរិយកេ សង្គណ្ហាតិ។ សុកបត្តសទិសានិ វណ្ណតោ។
Channaṃ channaṃ māsānanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Ekavāraṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ karotīti idaṃ tasmiṃ ṭhānantare ṭhitena kātabbaṃ cārittaṃ. Nagarato na pakkantāti nagarato bahi na gatā. Maṅgalavacane niyuttā maṅgalikā, suvatthivacane niyuttā sovatthikā. Ādi-saddena thutimāgadhavandikācariyake saṅgaṇhāti. Sukapattasadisāni vaṇṇato.
វណ្ណគីតន្តិ ថុតិគីតំ។ ព្រហ្មភូតំ សេដ្ឋភូតំ យានំ, ព្រហ្មភូតានំ សេដ្ឋភូតានំ យានន្តិ វា ព្រហ្មយានំ។ វិជិតត្តា វិសេសេន ជិននតោ។ រាគំ វិនយមានា បរិយោសាបេតីតិ សព្ពម្បិ រាគំ សមុច្ឆេទវិនយវសេន វិនេតិ, អត្តនោ កិច្ចំ បរិយោសាបេតិ។ កិច្ចបរិយោសាបនេនេវ ហិ សយម្បិ បរិយោសានំ និប្ផត្តិំ ឧបគច្ឆតិ។ តេនាហ ‘‘បរិយោសានំ គច្ឆតិ និប្ផជ្ជតី’’តិ។
Vaṇṇagītanti thutigītaṃ. Brahmabhūtaṃ seṭṭhabhūtaṃ yānaṃ, brahmabhūtānaṃ seṭṭhabhūtānaṃ yānanti vā brahmayānaṃ. Vijitattā visesena jinanato. Rāgaṃ vinayamānā pariyosāpetīti sabbampi rāgaṃ samucchedavinayavasena vineti, attano kiccaṃ pariyosāpeti. Kiccapariyosāpaneneva hi sayampi pariyosānaṃ nipphattiṃ upagacchati. Tenāha ‘‘pariyosānaṃ gacchati nipphajjatī’’ti.
ធុរន្តិ ភុម្មត្ថេ ឧបយោគវចនន្តិ អាហ ‘‘តត្រមជ្ឈត្តតាយុគេ យុត្តា’’តិ។ ឦសាតិ យុគសន្ធារិកា ទារុយុគឡា។ យថា វា ពាហិរំ យុគំ ធារេតិ, តស្សា ឋិតាយ ឯវ កិច្ចសិទ្ធិ, ឯវំ កិរិយាវសេន លទ្ធពលេន តត្រមជ្ឈត្តតាយុគេ ថិរំ ធារេតិ, តេហេវ អរិយមគ្គរថស្ស បវត្តនំ។ ហិរិគ្គហណេន ចេត្ថ តំសហចរណតោ ឱត្តប្បម្បិ គហិតំយេវ ហោតិ។ តេនាហ ‘‘អត្តនា សទ្ធិ’’ន្តិអាទិ។ នាឡិយា មិនមានោ បុរិសោ វិយ អារម្មណំ មិនាតីតិ មនោ។ កតរំ បន តំ មនោ, កថញ្ចស្ស យោត្តសទិសតាតិ អាហ ‘‘វិបស្សនាចិត្ត’’ន្តិអាទិ។ តេន យោត្តំ វិយាតិ យោត្តន្តិ ទស្សេតិ។ លោកិយវិបស្សនាចិត្តំ អតិរេកបញ្ញាស កុសលធម្មេ ឯកាពទ្ធេ ឯកសង្គហិតេ ករោតីតិ សម្ពន្ធោ។ តេ បន ‘‘ផស្សោ ហោតិ…បេ.… អវិក្ខេបោ ហោតី’’តិ ចិត្តង្គវសេន ធម្មសង្គហេ (ធ. ស. ១) អាគតនយេនេវ វេទិតព្ពា។ លោកុត្តរវិបស្សនាចិត្តន្តិ មគ្គចិត្តំ អាហ។ អតិរេកសដ្ឋីតិ តេ ឯវ សម្មាកម្មន្តាជីវេហិ អនញ្ញាតញ្ញស្សាមីតិន្ទ្រិយាទីហិ ច សទ្ធិំ អតិរេកសដ្ឋិ កុសលធម្មេ។ ឯកាពទ្ធេតិ ឯកស្មិំ ឯវ អារម្មណេ អាពទ្ធេ។ ឯកសង្គហេតិ តថេវ វិបស្សនាកិច្ចវសេន ឯកសង្គហេ ករោតិ។ បុព្ពង្គមភាវេន អារក្ខំ សារេតីតិ អារក្ខសារថី។ ‘‘យថា ហិ រថស្ស…បេ.… សារថី’’តិ វត្វា តំ ទស្សេតុំ ‘‘យោគ្គិយោ’’តិ វុត្តំ។ ធុរំ វាហេតិ យោគ្គេ។ យោជេតិ យោគ្គេ សមគតិយញ្ច។ អក្ខំ អព្ភញ្ជតិ សុខប្បវត្តនត្ថំ។ រថំ បេសេតិ យោគ្គចោទនេន។ និព្ពិសេវនេ ករោតិ គមនវីថិយំ បដិបាទនេន សន្និយោជេតិ។ អារក្ខបច្ចុបដ្ឋានាតិ អារក្ខំ បច្ចុបដ្ឋបេតិ អសម្មោសសភាវត្តា។ គតិយោតិ បវត្តិយោ, និប្ផត្តិយោ វា។ សមន្វេសតីតិ គវេសតិ។
Dhuranti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘tatramajjhattatāyuge yuttā’’ti. Īsāti yugasandhārikā dāruyugaḷā. Yathā vā bāhiraṃ yugaṃ dhāreti, tassā ṭhitāya eva kiccasiddhi, evaṃ kiriyāvasena laddhabalena tatramajjhattatāyuge thiraṃ dhāreti, teheva ariyamaggarathassa pavattanaṃ. Hiriggahaṇena cettha taṃsahacaraṇato ottappampi gahitaṃyeva hoti. Tenāha ‘‘attanā saddhi’’ntiādi. Nāḷiyā minamāno puriso viya ārammaṇaṃ minātīti mano. Kataraṃ pana taṃ mano, kathañcassa yottasadisatāti āha ‘‘vipassanācitta’’ntiādi. Tena yottaṃ viyāti yottanti dasseti. Lokiyavipassanācittaṃ atirekapaññāsa kusaladhamme ekābaddhe ekasaṅgahite karotīti sambandho. Te pana ‘‘phasso hoti…pe… avikkhepo hotī’’ti cittaṅgavasena dhammasaṅgahe (dha. sa. 1) āgatanayeneva veditabbā. Lokuttaravipassanācittanti maggacittaṃ āha. Atirekasaṭṭhīti te eva sammākammantājīvehi anaññātaññassāmītindriyādīhi ca saddhiṃ atirekasaṭṭhi kusaladhamme. Ekābaddheti ekasmiṃ eva ārammaṇe ābaddhe. Ekasaṅgaheti tatheva vipassanākiccavasena ekasaṅgahe karoti. Pubbaṅgamabhāvena ārakkhaṃ sāretīti ārakkhasārathī. ‘‘Yathā hi rathassa…pe… sārathī’’ti vatvā taṃ dassetuṃ ‘‘yoggiyo’’ti vuttaṃ. Dhuraṃ vāheti yogge. Yojeti yogge samagatiyañca. Akkhaṃ abbhañjati sukhappavattanatthaṃ. Rathaṃ peseti yoggacodanena. Nibbisevane karoti gamanavīthiyaṃ paṭipādanena sanniyojeti. Ārakkhapaccupaṭṭhānāti ārakkhaṃ paccupaṭṭhapeti asammosasabhāvattā. Gatiyoti pavattiyo, nipphattiyo vā. Samanvesatīti gavesati.
អរិយបុគ្គលស្ស និព្ពានំ បដិមុខំ សម្បាបនេ រថោ វិយាតិ រថោ។ បរិករោតិ វិភូសយតីតិ បរិក្ខារោ, វិភូសនំ, សីលញ្ច អរិយមគ្គស្ស វិភូសនដ្ឋានិយំ។ តេន វុត្តំ ‘‘ចតុបារិសុទ្ធិសីលាលង្ការោ’’តិ, សីលភូសនោតិ អត្ថោ។ វិបស្សនាសម្បយុត្តានន្តិ លោកិយាយ លោកុត្តរាយ ច វិបស្សនាយ សម្បយុត្តានំ។ វិធិនា ឦរេតព្ពតោ បវត្តេតព្ពតោ វីរិយំ, សម្មាវាយាមោ។ សមំ សម្មា ច ធិយតីតិ សមាធិ, ធុរញ្ច តំ សមាធិ ចាតិ ធុរសមាធិ, ឧបេក្ខា ធុរសមាធិ ឯតស្សាតិ ឧបេក្ខាធុរសមាធិ, អរិយមគ្គោ ឧបេក្ខាសង្ខាតធុរសមាធីតិ អត្ថោ។ អដ្ឋកថាយំ បន ព្យញ្ជនំ អនាទិយិត្វា ធុរសមាធិសទ្ទានំ ភិន្នាធិករណតា វុត្តា។ បយោគមជ្ឈត្តេតិ វីរិយសមតាយ។ អនិច្ឆាតិ ឥច្ឆាបដិបក្ខា។ តេនាហ ‘‘អលោភសង្ខាតា’’តិ។ បរិវារណន្តិ បរិវារោ, បរិច្ឆទោតិ អត្ថោ។
Ariyapuggalassa nibbānaṃ paṭimukhaṃ sampāpane ratho viyāti ratho. Parikaroti vibhūsayatīti parikkhāro, vibhūsanaṃ, sīlañca ariyamaggassa vibhūsanaṭṭhāniyaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘catupārisuddhisīlālaṅkāro’’ti, sīlabhūsanoti attho. Vipassanāsampayuttānanti lokiyāya lokuttarāya ca vipassanāya sampayuttānaṃ. Vidhinā īretabbato pavattetabbato vīriyaṃ, sammāvāyāmo. Samaṃ sammā ca dhiyatīti samādhi, dhurañca taṃ samādhi cāti dhurasamādhi, upekkhā dhurasamādhi etassāti upekkhādhurasamādhi, ariyamaggo upekkhāsaṅkhātadhurasamādhīti attho. Aṭṭhakathāyaṃ pana byañjanaṃ anādiyitvā dhurasamādhisaddānaṃ bhinnādhikaraṇatā vuttā. Payogamajjhatteti vīriyasamatāya. Anicchāti icchāpaṭipakkhā. Tenāha ‘‘alobhasaṅkhātā’’ti. Parivāraṇanti parivāro, paricchadoti attho.
មេត្តាតិ មេត្តាចេតោវិមុត្តិ។ តថា ករុណា។ បុព្ពភាគោតិ ឧភិន្នម្បិ ឧបចារោ។ ទ្វេបិ កាយចិត្តវិវេកា វិយ បុព្ពភាគធម្មវសេន វុត្តា។ អរិយមគ្គរថេតិ បរិសុទ្ធមគ្គសង្ខាតេ រថេ។ អរិយមគ្គរថោ ច មគ្គរថោ ចាតិ អរិយមគ្គរថោ, ឯវំ ឯកសេសនយេន វា អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ តេនាហ ‘‘ឥមស្មិំ លោកិយលោកុត្តរមគ្គរថេ ឋិតោ’’តិ។ សន្នទ្ធចម្មោតិ យោគាវចរស្ស បដិមុក្កចម្មំ។ ន នំ តេ វិជ្ឈន្តីតិ វចនបថា ន នំ វិជ្ឈន្តិ។ ធម្មភេទនវសេន ន ភញ្ជតិ, តស្ស អរិយមគ្គស្ស រថស្ស សម្មា យោជិតស្ស អន្តរា ភង្គោ នត្ថីតិ អត្ថោ។
Mettāti mettācetovimutti. Tathā karuṇā. Pubbabhāgoti ubhinnampi upacāro. Dvepi kāyacittavivekā viya pubbabhāgadhammavasena vuttā. Ariyamaggaratheti parisuddhamaggasaṅkhāte rathe. Ariyamaggaratho ca maggaratho cāti ariyamaggaratho, evaṃ ekasesanayena vā attho veditabbo. Tenāha ‘‘imasmiṃ lokiyalokuttaramaggarathe ṭhito’’ti. Sannaddhacammoti yogāvacarassa paṭimukkacammaṃ. Na naṃ te vijjhantīti vacanapathā na naṃ vijjhanti. Dhammabhedanavasena na bhañjati, tassa ariyamaggassa rathassa sammā yojitassa antarā bhaṅgo natthīti attho.
អត្តនោ បុរិសការំ និស្សាយ លទ្ធត្តា អត្តនោ សន្តានេតិ អធិប្បាយោ។ អនុត្តរន្តិ ឧត្តររហិតំ។ តតោ ឯវ សេដ្ឋយានំ, នស្ស កេនចិ សទិសន្តិ អសទិសំ។ ធិតិសម្បន្នតាយ ធីរា បណ្ឌិតបុរិសា លោកម្ហា និយ្យន្តិ គច្ឆន្តិ។ ‘‘ជយំ ជយ’’ន្តិ គាថាយំ វចនវិបល្លាសេន វុត្តន្តិ អាហ ‘‘ជិនន្តា ជិនន្តា’’តិ។
Attano purisakāraṃ nissāya laddhattā attano santāneti adhippāyo. Anuttaranti uttararahitaṃ. Tato eva seṭṭhayānaṃ, nassa kenaci sadisanti asadisaṃ. Dhitisampannatāya dhīrā paṇḍitapurisālokamhā niyyanti gacchanti. ‘‘Jayaṃ jaya’’nti gāthāyaṃ vacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘jinantā jinantā’’ti.
ជាណុស្សោណិព្រាហ្មណសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. ជាណុស្សោណិព្រាហ្មណសុត្តំ • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៤. ជាណុស្សោណិព្រាហ្មណសុត្តវណ្ណនា • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā
