| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೪. ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿಬ್ರಾಹ್ಮಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā
೪. ಚತುತ್ಥೇ ಸಬ್ಬಸೇತೇನ ವಳವಾಭಿರಥೇನಾತಿ ಸಕಲಸೇತೇನ ಚತೂಹಿ ವಳವಾಹಿ ಯುತ್ತರಥೇನ। ಸೋ ಕಿರ ಸಬ್ಬೋ ಸಚಕ್ಕಪಞ್ಜರಕುಬ್ಬರೋ ರಜತಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ। ರಥೋ ಚ ನಾಮೇಸ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ – ಯೋಧರಥೋ, ಅಲಙ್ಕಾರರಥೋತಿ। ತತ್ಥ ಯೋಧರಥೋ ಚತುರಸ್ಸಸಣ್ಠಾನೋ ಹೋತಿ ನಾತಿಮಹಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ಜನಾನಂ ಗಹಣಸಮತ್ಥೋ। ಅಲಙ್ಕಾರರಥೋ ಮಹಾ ಹೋತಿ ದೀಘತೋ ದೀಘೋ ಪುಥುಲತೋ ಪುಥುಲೋ ಚ, ತತ್ಥ ಛತ್ತಗ್ಗಾಹಕೋ ವಾಲಬೀಜನಿಗ್ಗಾಹಕೋ ತಾಲವಣ್ಟಗ್ಗಾಹಕೋತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠ ವಾ ದಸ ವಾ ಸುಖೇನೇವ ಠಾತುಂ ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಾ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಅಲಙ್ಕಾರರಥೋಯೇವ।
4. Catutthe sabbasetena vaḷavābhirathenāti sakalasetena catūhi vaḷavāhi yuttarathena. So kira sabbo sacakkapañjarakubbaro rajataparikkhitto hoti. Ratho ca nāmesa duvidho hoti – yodharatho, alaṅkārarathoti. Tattha yodharatho caturassasaṇṭhāno hoti nātimahā dvinnaṃ tiṇṇaṃ vā janānaṃ gahaṇasamattho. Alaṅkāraratho mahā hoti dīghato dīgho puthulato puthulo ca, tattha chattaggāhako vālabījaniggāhako tālavaṇṭaggāhakoti evaṃ aṭṭha vā dasa vā sukheneva ṭhātuṃ vā nisīdituṃ vā nipajjituṃ vā sakkonti. Ayampi alaṅkārarathoyeva.
ಸೇತಾ ಸುದಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ತಾ ವಳವಾ ಪಕತಿಯಾ ಸೇತವಣ್ಣಾವ। ಸೇತಾಲಙ್ಕಾರಾತಿ ಪಸಾಧನಂ ತಾಸಂ ರಜತಮಯಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೇತೋ ರಥೋತಿ ರಥೋಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ರಜತಪರಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ದನ್ತಕಮ್ಮಖಚಿತತ್ತಾ ಚ ಸೇತೋವ। ಸೇತಪರಿವಾರೋತಿ ಯಥಾ ಅಞ್ಞೇ ರಥಾ ಸೀಹಚಮ್ಮಪರಿವಾರಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಪರಿವಾರಾಪಿ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಪರಿವಾರಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಏವಂ ಏಸ। ಏಸ ಪನ ಘನದುಕೂಲೇನ ಪರಿವಾರಿತೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೇತಾ ರಸ್ಮಿಯೋತಿ ರಸ್ಮಿಯೋಪಿ ರಜತಪನಾಳಿಸುಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾ। ಸೇತಾ ಪತೋದಲಟ್ಠೀತಿ ಪತೋದಲಟ್ಠಿಪಿ ರಜತಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾ।
Setā sudaṃ assāti tā vaḷavā pakatiyā setavaṇṇāva. Setālaṅkārāti pasādhanaṃ tāsaṃ rajatamayaṃ ahosi. Seto rathoti rathopi vuttanayeneva rajataparikkhittattā tattha tattha dantakammakhacitattā ca setova. Setaparivāroti yathā aññe rathā sīhacammaparivārāpi honti, byagghacammaparivārāpi paṇḍukambalaparivārāpi honti, na evaṃ esa. Esa pana ghanadukūlena parivārito ahosi. Setā rasmiyoti rasmiyopi rajatapanāḷisuparikkhittā. Setā patodalaṭṭhīti patodalaṭṭhipi rajataparikkhittā.
ಸೇತಂ ಛತ್ತನ್ತಿ ರಥಮಜ್ಝೇ ಉಸ್ಸಾಪಿತಛತ್ತಮ್ಪಿ ಸೇತಮೇವ ಅಹೋಸಿ। ಸೇತಂ ಉಣ್ಹೀಸನ್ತಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲವಿತ್ಥಾರೋ ರಜತಮಯೋ ಉಣ್ಹೀಸಪಟ್ಟೋ ಸೇತೋ। ಸೇತಾನಿ ವತ್ಥಾನೀತಿ ವತ್ಥಾನಿಪಿ ಸೇತಾನಿ ಫೇಣಪುಞ್ಜವಣ್ಣಾನಿ। ತೇಸು ನಿವಾಸನಂ ಪಞ್ಚಸತಗ್ಘನಕಂ, ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕೋ। ಸೇತಾ ಉಪಾಹನಾತಿ ಉಪಾಹನಾ ನಾಮ ಮಗ್ಗಾರುಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಟವಿಂ ವಾ ಪವಿಸನ್ತಸ್ಸ। ಅಯಂ ಪನ ರಥಂ ಅಭಿರುಳ್ಹೋ, ತೇನಸ್ಸ ತದನುಚ್ಛವಿಕೋ ರಜತಪಟಿಸೇವಿತೋ ಪಾದಾಲಙ್ಕಾರೋ ನಾಮ ಏಸ ಏವಂ ವುತ್ತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸೇತಾಯ ಸುದಂ ವಾಲಬೀಜನಿಯಾತಿ ಫಲಿಕಮಯದಣ್ಡಾಯ ಸೇತಚಮರವಾಲಬೀಜನಿಯಾ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತ್ತಕಮೇವಸ್ಸ ಸೇತಂ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಪನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೇತವಿಲೇಪನಂ ವಿಲಿಮ್ಪಿ, ಸೇತಮಾಲಂ ಪಿಳನ್ಧಿ, ದಸಸು ಅಙ್ಗುಲೀಸು ಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಿಕಾ ಕಣ್ಣೇಸು ಕುಣ್ಡಲಾನೀತಿ ಏವಮಾದಿ ಅಲಙ್ಕಾರೋಪಿಸ್ಸ ರಜತಮಯೋವ ಅಹೋಸಿ । ಪರಿವಾರಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಪಿಸ್ಸ ದಸಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ತಥೇವ ಸೇತವತ್ಥವಿಲೇಪನಮಾಲಾಲಙ್ಕಾರಾ ಅಹೇಸುಂ।
Setaṃ chattanti rathamajjhe ussāpitachattampi setameva ahosi. Setaṃ uṇhīsanti aṭṭhaṅgulavitthāro rajatamayo uṇhīsapaṭṭo seto. Setāni vatthānīti vatthānipi setāni pheṇapuñjavaṇṇāni. Tesu nivāsanaṃ pañcasatagghanakaṃ, uttarāsaṅgo sahassagghanako. Setā upāhanāti upāhanā nāma maggāruḷhassa vā honti aṭaviṃ vā pavisantassa. Ayaṃ pana rathaṃ abhiruḷho, tenassa tadanucchaviko rajatapaṭisevito pādālaṅkāro nāma esa evaṃ vuttoti veditabbo. Setāya sudaṃ vālabījaniyāti phalikamayadaṇḍāya setacamaravālabījaniyā. Na kevalañca ettakamevassa setaṃ ahosi, so pana brāhmaṇo setavilepanaṃ vilimpi, setamālaṃ piḷandhi, dasasu aṅgulīsu aṅgulimuddikā kaṇṇesu kuṇḍalānīti evamādi alaṅkāropissa rajatamayova ahosi . Parivārabrāhmaṇāpissa dasasahassamattā tatheva setavatthavilepanamālālaṅkārā ahesuṃ.
ಯಂ ಪನೇತಂ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ನಿಯ್ಯಾಯನ್ತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ರಾಯಂ ನಿಯ್ಯಾಯನವಿಭಾವನಾ – ಸೋ ಕಿರ ಛನ್ನಂ ಛನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಏಕವಾರಂ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತೋ ಏತ್ತಕೇಹಿ ದಿವಸೇಹಿ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪುರೇತರಮೇವ ಘೋಸನಾ ಕಯಿರತಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಯೇ ನಗರತೋ ನ ಪಕ್ಕನ್ತಾ, ತೇ ನ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಯೇಪಿ ಪಕ್ಕನ್ತಾ, ತೇಪಿ ‘‘ಪುಞ್ಞವತೋ ಸಿರಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಯಂ ದಿವಸಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ನಗರಂ ಅನುವಿಚರತಿ, ತದಾ ಪಾತೋವ ನಗರವೀಥಿಯೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಾಲಿಕಂ ಓಕಿರಿತ್ವಾ ಲಾಜಪಞ್ಚಮೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ವಿಪ್ಪಕಿರಿತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಘಟೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಕದಲಿಯೋ ಚ ಧಜೇ ಚ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಕಲನಗರಂ ಧೂಪಿತವಾಸಿತಂ ಕರೋನ್ತಿ।
Yaṃ panetaṃ sāvatthiyā niyyāyantanti vuttaṃ, tatrāyaṃ niyyāyanavibhāvanā – so kira channaṃ channaṃ māsānaṃ ekavāraṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ karoti – ‘‘ito ettakehi divasehi nagaraṃ padakkhiṇaṃ karissatī’’ti puretarameva ghosanā kayirati. Taṃ sutvā ye nagarato na pakkantā, te na pakkamanti. Yepi pakkantā, tepi ‘‘puññavato sirisampattiṃ passissāmā’’ti āgacchanti. Yaṃ divasaṃ brāhmaṇo nagaraṃ anuvicarati, tadā pātova nagaravīthiyo sammajjitvā vālikaṃ okiritvā lājapañcamehi pupphehi vippakiritvā puṇṇaghaṭe ṭhapetvā kadaliyo ca dhaje ca ussāpetvā sakalanagaraṃ dhūpitavāsitaṃ karonti.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಾತೋವ ಸೀಸಂ ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸೇತವತ್ಥಾದೀಹಿ ಅತ್ತಾನಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ರಥಂ ಅಭಿರುಹತಿ। ಅಥ ನಂ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಬ್ಬಸೇತವತ್ಥವಿಲೇಪನಮಾಲಾಲಙ್ಕಾರಾ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ। ತತೋ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸನ್ನಿಪಾತತ್ಥಂ ಪಠಮಂಯೇವ ತರುಣದಾರಕಾನಂ ಫಲಾಫಲಾನಿ ವಿಕಿರನ್ತಿ, ತದನನ್ತರಂ ಮಾಸಕರೂಪಾದೀನಿ, ತದನನ್ತರಂ ಕಹಾಪಣೇ ವಿಕಿರನ್ತಿ। ಮಹಾಜನೋ ಸನ್ನಿಪತತಿ, ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಯೋ ಚೇವ ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಾ ಚ ವತ್ತನ್ತಿ। ಅಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಙ್ಗಲಿಕಸೋವತ್ಥಿಕಾದೀಸು ಮಙ್ಗಲಾನಿ ಚೇವ ಸುವತ್ಥಿಯೋ ಚ ಕರೋನ್ತೇಸು ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ನಗರಂ ಅನುವಿಚರತಿ। ಪುಞ್ಞವನ್ತಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಏಕಭೂಮಿಕಾದಿಪಾಸಾದೇ ಆರುಯ್ಹ ಸುಕಪತ್ತಸದಿಸಾನಿ ವಾತಪಾನಕವಾಟಾನಿ ವಿವರಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಯಸಸಿರಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ನಗರಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೋ ವಿಯ ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರಾಭಿಮುಖೋ ಹೋತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ।
Brāhmaṇo pātova sīsaṃ nhāyitvā purebhattaṃ bhuñjitvā vuttanayeneva setavatthādīhi attānaṃ alaṅkaritvā pāsādā oruyha rathaṃ abhiruhati. Atha naṃ te brāhmaṇā sabbasetavatthavilepanamālālaṅkārā setacchattāni gahetvā parivārenti. Tato mahājanassa sannipātatthaṃ paṭhamaṃyeva taruṇadārakānaṃ phalāphalāni vikiranti, tadanantaraṃ māsakarūpādīni, tadanantaraṃ kahāpaṇe vikiranti. Mahājano sannipatati, ukkuṭṭhiyo ceva celukkhepā ca vattanti. Atha brāhmaṇo maṅgalikasovatthikādīsu maṅgalāni ceva suvatthiyo ca karontesu mahāsampattiyā nagaraṃ anuvicarati. Puññavantā manussā ekabhūmikādipāsāde āruyha sukapattasadisāni vātapānakavāṭāni vivaritvā olokenti. Brāhmaṇopi attano yasasirisampattiyā nagaraṃ ajjhottharanto viya dakkhiṇadvārābhimukho hoti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ತಮೇನಂ ಜನೋ ದಿಸ್ವಾತಿ ಮಹಾಜನೋ ತಂ ರಥಂ ದಿಸ್ವಾ। ಬ್ರಹ್ಮನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠಾಧಿವಚನಮೇತಂ। ಬ್ರಹ್ಮಂ ವತ ಭೋ ಯಾನನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠಯಾನಸದಿಸಂ ವತ ಭೋ ಯಾನನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಸ್ಸೇವ ಖೋ ಏತನ್ತಿ, ಆನನ್ದ, ಮನುಸ್ಸಾ ನಾಮ ವಣ್ಣಭಾಣಕಾನಂ ಧನಂ ದತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ದಾರಿಕಾನಂ ವಣ್ಣಗೀತಂ ಗಾಯಾಪೇನ್ತಿ ‘‘ಅಭಿರೂಪೋ ಹೋತಿ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ’’ತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಣ್ಣಭಣನಮತ್ತೇನ ಅಭಿರೂಪಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಮಹದ್ಧನಾ ವಾ, ಏವಮೇವ ಮಹಾಜನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ರಥಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಬ್ರಹ್ಮಂ ವತ ಭೋ ಯಾನ’’ನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಏವಂ ವಣ್ಣಂ ಭಣತಿ, ನ ಪನೇತಂ ಯಾನಂ ವಣ್ಣಭಣನಮತ್ತೇನೇವ ಬ್ರಹ್ಮಯಾನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಲಾಮಕಞ್ಹಿ ಏತಂ ಛವಂ। ಪರಮತ್ಥೇನ ಪನ ಇಮಸ್ಸೇವ ಖೋ ಏತಂ, ಆನನ್ದ, ಅರಿಯಸ್ಸ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅಧಿವಚನಂ। ಅಯಞ್ಹಿ ಸಬ್ಬದೋಸವಿಗಮೇನ ಸೇಟ್ಠೋ, ಇಮಿನಾ ಚ ಅರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಯನ್ತೀತಿ ಬ್ರಹ್ಮಯಾನಂ ಇತಿಪಿ, ಧಮ್ಮಭೂತತ್ತಾ ಯಾನತ್ತಾ ಚ ಧಮ್ಮಯಾನಂ ಇತಿಪಿ, ಅನುತ್ತರತ್ತಾ ಕಿಲೇಸಸಙ್ಗಾಮಸ್ಸ ಚ ವಿಜಿತತ್ತಾ ಅನುತ್ತರೋ ಸಙ್ಗಾಮವಿಜಯೋ ಇತಿಪಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
Tamenaṃ jano disvāti mahājano taṃ rathaṃ disvā. Brahmanti seṭṭhādhivacanametaṃ. Brahmaṃ vata bho yānanti seṭṭhayānasadisaṃ vata bho yānanti ayamettha attho. Imasseva kho etanti, ānanda, manussā nāma vaṇṇabhāṇakānaṃ dhanaṃ datvā attano dārikānaṃ vaṇṇagītaṃ gāyāpenti ‘‘abhirūpo hoti dassanīyo mahaddhano mahābhogo’’ti, na ca tena vaṇṇabhaṇanamattena abhirūpā vā honti mahaddhanā vā, evameva mahājano brāhmaṇassa rathaṃ disvā – ‘‘brahmaṃ vata bho yāna’’nti kiñcāpi evaṃ vaṇṇaṃ bhaṇati, na panetaṃ yānaṃ vaṇṇabhaṇanamatteneva brahmayānaṃ nāma hoti. Lāmakañhi etaṃ chavaṃ. Paramatthena pana imasseva kho etaṃ, ānanda, ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanaṃ. Ayañhi sabbadosavigamena seṭṭho, iminā ca ariyā nibbānaṃ yantīti brahmayānaṃ itipi, dhammabhūtattā yānattā ca dhammayānaṃ itipi, anuttarattā kilesasaṅgāmassa ca vijitattā anuttaro saṅgāmavijayo itipi vattuṃ vaṭṭati.
ಇದಾನಿಸ್ಸ ನಿದ್ದೋಸಭಾವಞ್ಚೇವ ಸಙ್ಗಾಮವಿಜಯಭಾವಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ರಾಗವಿನಯಪರಿಯೋಸಾನಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ರಾಗಂ ವಿನಯಮಾನಾ ಪರಿಯೋಸಾಪೇತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತೀತಿ ರಾಗವಿನಯಪರಿಯೋಸಾನಾ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
Idānissa niddosabhāvañceva saṅgāmavijayabhāvañca dassento rāgavinayapariyosānātiādimāha. Tattha rāgaṃ vinayamānā pariyosāpeti pariyosānaṃ gacchati nipphajjatīti rāgavinayapariyosānā. Esa nayo sabbattha.
ಯಸ್ಸ ಸದ್ಧಾ ಚ ಪಞ್ಞಾ ಚಾತಿ ಯಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗಯಾನಸ್ಸ ಸದ್ಧಾನುಸಾರಿವಸೇನ ಸದ್ಧಾ, ಧಮ್ಮಾನುಸಾರಿವಸೇನ ಪಞ್ಞಾತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮಾ ಸದಾ ಧುರಂ ಯುತ್ತಾ, ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತಾಯುಗೇ ಯುತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಹಿರೀ ಈಸಾತಿ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಅಧಿವಿಟ್ಠೇನ ಬಹಿದ್ಧಾಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಓತ್ತಪ್ಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಜ್ಝತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಹಿರೀ ಯಸ್ಸ ಮಗ್ಗರಥಸ್ಸ ಈಸಾ। ಮನೋ ಯೋತ್ತನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಞ್ಚ ಯೋತ್ತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ರಥಸ್ಸ ವಾಕಾದಿಮಯಂ ಯೋತ್ತಂ ಗೋಣೇ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಕರೋತಿ ಏಕಸಙ್ಗಹಿತೇ, ಏವಂ ಮಗ್ಗರಥಸ್ಸ ಲೋಕಿಯವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಂ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಞಾಸ, ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಂ ಅತಿರೇಕಸಟ್ಠಿ ಕುಸಲಧಮ್ಮೇ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಏಕಸಙ್ಗಹೇ ಕರೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಮನೋ ಯೋತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಸತಿ ಆರಕ್ಖಸಾರಥೀತಿ ಮಗ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸತಿ ಆರಕ್ಖಸಾರಥಿ। ಯಥಾ ಹಿ ರಥಸ್ಸ ಆರಕ್ಖೋ ಸಾರಥಿ ನಾಮ ಯೋಗ್ಗಿಯೋ। ಧುರಂ ವಾಹೇತಿ ಯೋಜೇತಿ ಅಕ್ಖಂ ಅಬ್ಭಞ್ಜತಿ ರಥಂ ಪೇಸೇತಿ ರಥಯುತ್ತಕೇ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೇ ಕರೋತಿ, ಏವಂ ಮಗ್ಗರಥಸ್ಸ ಸತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಆರಕ್ಖಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ಚೇವ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ ಗತಿಯೋ ಸಮನ್ವೇಸತೀತಿ ವುತ್ತಾ।
Yassa saddhā ca paññā cāti yassa ariyamaggayānassa saddhānusārivasena saddhā, dhammānusārivasena paññāti ime dve dhammā sadā dhuraṃ yuttā, tatramajjhattatāyuge yuttāti attho. Hirī īsāti attanā saddhiṃ adhiviṭṭhena bahiddhāsamuṭṭhānena ottappena saddhiṃ ajjhattasamuṭṭhānā hirī yassa maggarathassa īsā. Mano yottanti vipassanācittañca maggacittañca yottaṃ. Yathā hi rathassa vākādimayaṃ yottaṃ goṇe ekābaddhe karoti ekasaṅgahite, evaṃ maggarathassa lokiyavipassanācittaṃ atirekapaññāsa, lokuttaravipassanācittaṃ atirekasaṭṭhi kusaladhamme ekābaddhe ekasaṅgahe karoti. Tena vuttaṃ ‘‘mano yotta’’nti. Sati ārakkhasārathīti maggasampayuttā sati ārakkhasārathi. Yathā hi rathassa ārakkho sārathi nāma yoggiyo. Dhuraṃ vāheti yojeti akkhaṃ abbhañjati rathaṃ peseti rathayuttake nibbisevane karoti, evaṃ maggarathassa sati. Ayañhi ārakkhapaccupaṭṭhānā ceva kusalākusalānañca dhammānaṃ gatiyo samanvesatīti vuttā.
ರಥೋತಿ ಅರಿಯಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಮಗ್ಗರಥೋ। ಸೀಲಪರಿಕ್ಖಾರೋತಿ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಾಲಙ್ಕಾರೋ। ಝಾನಕ್ಖೋತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಝಾನಙ್ಗಾನಂ ವಸೇನ ಝಾನಮಯಅಕ್ಖೋ। ಚಕ್ಕವೀರಿಯೋತಿ ವೀರಿಯಚಕ್ಕೋ, ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕಸಙ್ಖಾತಾನಿ ದ್ವೇ ವೀರಿಯಾನಿ ಅಸ್ಸ ಚಕ್ಕಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪೇಕ್ಖಾ ಧುರಸಮಾಧೀತಿ ಧುರಸ್ಸ ಸಮಾಧಿ, ಉನ್ನತೋನತಾಕಾರಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಯುಗಪದೇಸಾನಂ ಸಮತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಯಞ್ಹಿ ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತುಪೇಕ್ಖಾ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಸ್ಸ ಲೀನುದ್ಧಚ್ಚಭಾವಂ ಹರಿತ್ವಾ ಪಯೋಗಮಜ್ಝತ್ತೇ ಚಿತ್ತಂ ಠಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಸ ಮಗ್ಗರಥಸ್ಸ ‘‘ಧುರಸಮಾಧೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ಅನಿಚ್ಛಾ ಪರಿವಾರಣನ್ತಿ ಬಾಹಿರಕರಥಸ್ಸ ಸೀಹಚಮ್ಮಾದೀನಿ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸಾಪಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗರಥಸ್ಸ ಅಲೋಭಸಙ್ಖಾತಾ ಅನಿಚ್ಛಾ ಪರಿವಾರಣಂ ನಾಮ।
Rathoti ariyaaṭṭhaṅgikamaggaratho. Sīlaparikkhāroti catupārisuddhisīlālaṅkāro. Jhānakkhoti vipassanāsampayuttānaṃ pañcannaṃ jhānaṅgānaṃ vasena jhānamayaakkho. Cakkavīriyoti vīriyacakko, kāyikacetasikasaṅkhātāni dve vīriyāni assa cakkānīti attho. Upekkhā dhurasamādhīti dhurassa samādhi, unnatonatākārassa abhāvena dvinnampi yugapadesānaṃ samatāti attho. Ayañhi tatramajjhattupekkhā cittuppādassa līnuddhaccabhāvaṃ haritvā payogamajjhatte cittaṃ ṭhapeti, tasmā imassa maggarathassa ‘‘dhurasamādhī’’ti vuttā. Anicchā parivāraṇanti bāhirakarathassa sīhacammādīni viya imassāpi ariyamaggarathassa alobhasaṅkhātā anicchā parivāraṇaṃ nāma.
ಅಬ್ಯಾಪಾದೋತಿ ಮೇತ್ತಾ ಚ ಮೇತ್ತಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಚ। ಅವಿಹಿಂಸಾತಿ ಕರುಣಾ ಚ ಕರುಣಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಚ। ವಿವೇಕೋತಿ ಕಾಯವಿವೇಕಾದಿ ತಿವಿಧವಿವೇಕೋ। ಯಸ್ಸ ಆವುಧನ್ತಿ ಯಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗರಥೇ ಠಿತಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಏತಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಆವುಧಂ। ಯಥಾ ಹಿ ರಥೇ ಠಿತೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ಸಪತ್ತೇ ವಿಜ್ಝತಿ, ಏವಂ ಯೋಗಾವಚರೋಪಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗರಥೇ ಠಿತೋ ಮೇತ್ತಾಯ ದೋಸಂ ವಿಜ್ಝತಿ, ಕರುಣಾಯ ವಿಹಿಂಸಂ , ಕಾಯವಿವೇಕೇನ ಗಣಸಙ್ಗಣಿಕಂ, ಚಿತ್ತವಿವೇಕೇನ ಕಿಲೇಸಸಙ್ಗಣಿಕಂ, ಉಪಧಿವಿವೇಕೇನ ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಂ ವಿಜ್ಝತಿ। ತೇನಸ್ಸೇತಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ‘‘ಆವುಧ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಿತಿಕ್ಖಾತಿ ದುರುತ್ತಾನಂ ದುರಾಗತಾನಂ ವಚನಪಥಾನಂ ಅಧಿವಾಸನಕ್ಖನ್ತಿ। ಚಮ್ಮಸನ್ನಾಹೋತಿ ಸನ್ನದ್ಧಚಮ್ಮೋ। ಯಥಾ ಹಿ ರಥೇ ಠಿತೋ ರಥಿಕೋ ಪಟಿಮುಕ್ಕಚಮ್ಮೋ ಆಗತಾಗತೇ ಸರೇ ಖಮತಿ, ನ ನಂ ತೇ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಧಿವಾಸನಕ್ಖನ್ತಿಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಗತಾಗತೇ ವಚನಪಥೇ ಖಮತಿ, ನ ನಂ ತೇ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಿತಿಕ್ಖಾ ಚಮ್ಮಸನ್ನಾಹೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಯೋಗಕ್ಖೇಮಾಯ ವತ್ತತೀತಿ ಚತೂಹಿ ಯೋಗೇಹಿ ಖೇಮಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ವತ್ತತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿಮುಖೋ ಗಚ್ಛತಿಯೇವ, ನ ತಿಟ್ಠತಿ ನ ಭಿಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Abyāpādoti mettā ca mettāpubbabhāgo ca. Avihiṃsāti karuṇā ca karuṇāpubbabhāgo ca. Vivekoti kāyavivekādi tividhaviveko. Yassa āvudhanti yassa ariyamaggarathe ṭhitassa kulaputtassa etaṃ pañcavidhaṃ āvudhaṃ. Yathā hi rathe ṭhito pañcahi āvudhehi sapatte vijjhati, evaṃ yogāvacaropi imasmiṃ lokiyalokuttaramaggarathe ṭhito mettāya dosaṃ vijjhati, karuṇāya vihiṃsaṃ , kāyavivekena gaṇasaṅgaṇikaṃ, cittavivekena kilesasaṅgaṇikaṃ, upadhivivekena sabbākusalaṃ vijjhati. Tenassetaṃ pañcavidhaṃ ‘‘āvudha’’nti vuttaṃ. Titikkhāti duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ adhivāsanakkhanti. Cammasannāhoti sannaddhacammo. Yathā hi rathe ṭhito rathiko paṭimukkacammo āgatāgate sare khamati, na naṃ te vijjhanti, evaṃ adhivāsanakkhantisamannāgato bhikkhu āgatāgate vacanapathe khamati, na naṃ te vijjhanti. Tasmā ‘‘titikkhā cammasannāho’’ti vutto. Yogakkhemāya vattatīti catūhi yogehi khemāya nibbānāya vattati, nibbānābhimukho gacchatiyeva, na tiṭṭhati na bhijjatīti attho.
ಏತದತ್ತನಿ ಸಮ್ಭೂತನ್ತಿ ಏತಂ ಮಗ್ಗಯಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಪುರಿಸಕಾರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲದ್ಧತ್ತಾ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಭೂತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಬ್ರಹ್ಮಯಾನಂ ಅನುತ್ತರನ್ತಿ ಅಸದಿಸಂ ಸೇಟ್ಠಯಾನಂ। ನಿಯ್ಯನ್ತಿ ಧೀರಾ ಲೋಕಮ್ಹಾತಿ ಯೇಸಂ ಏತಂ ಯಾನಂ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ಧೀರಾ ಪಣ್ಡಿತಪುರಿಸಾ ಲೋಕಮ್ಹಾ ನಿಯ್ಯನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಅಞ್ಞದತ್ಥೂತಿ ಏಕಂಸೇನ। ಜಯಂ ಜಯನ್ತಿ ರಾಗಾದಯೋ ಸಪತ್ತೇ ಜಿನನ್ತಾ ಜಿನನ್ತಾ।
Etadattani sambhūtanti etaṃ maggayānaṃ attano purisakāraṃ nissāya laddhattā attani sambhūtaṃ nāma hoti. Brahmayānaṃ anuttaranti asadisaṃ seṭṭhayānaṃ. Niyyanti dhīrā lokamhāti yesaṃ etaṃ yānaṃ atthi, te dhīrā paṇḍitapurisā lokamhā niyyanti gacchanti. Aññadatthūti ekaṃsena. Jayaṃ jayanti rāgādayo sapatte jinantā jinantā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೪. ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿಬ್ರಾಹ್ಮಣಸುತ್ತಂ • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೪. ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿಬ್ರಾಹ್ಮಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā
