| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੪. ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā
੪. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਸਬ੍ਬਸੇਤੇਨ વਲ਼વਾਭਿਰਥੇਨਾਤਿ ਸਕਲਸੇਤੇਨ ਚਤੂਹਿ વਲ਼વਾਹਿ ਯੁਤ੍ਤਰਥੇਨ। ਸੋ ਕਿਰ ਸਬ੍ਬੋ ਸਚਕ੍ਕਪਞ੍ਜਰਕੁਬ੍ਬਰੋ ਰਜਤਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਰਥੋ ਚ ਨਾਮੇਸ ਦੁવਿਧੋ ਹੋਤਿ – ਯੋਧਰਥੋ, ਅਲਙ੍ਕਾਰਰਥੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯੋਧਰਥੋ ਚਤੁਰਸ੍ਸਸਣ੍ਠਾਨੋ ਹੋਤਿ ਨਾਤਿਮਹਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ વਾ ਜਨਾਨਂ ਗਹਣਸਮਤ੍ਥੋ। ਅਲਙ੍ਕਾਰਰਥੋ ਮਹਾ ਹੋਤਿ ਦੀਘਤੋ ਦੀਘੋ ਪੁਥੁਲਤੋ ਪੁਥੁਲੋ ਚ, ਤਤ੍ਥ ਛਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਕੋ વਾਲਬੀਜਨਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਤਾਲવਣ੍ਟਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਏવਂ ਅਟ੍ਠ વਾ ਦਸ વਾ ਸੁਖੇਨੇવ ਠਾਤੁਂ વਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ વਾ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਰਥੋਯੇવ।
4. Catutthe sabbasetena vaḷavābhirathenāti sakalasetena catūhi vaḷavāhi yuttarathena. So kira sabbo sacakkapañjarakubbaro rajataparikkhitto hoti. Ratho ca nāmesa duvidho hoti – yodharatho, alaṅkārarathoti. Tattha yodharatho caturassasaṇṭhāno hoti nātimahā dvinnaṃ tiṇṇaṃ vā janānaṃ gahaṇasamattho. Alaṅkāraratho mahā hoti dīghato dīgho puthulato puthulo ca, tattha chattaggāhako vālabījaniggāhako tālavaṇṭaggāhakoti evaṃ aṭṭha vā dasa vā sukheneva ṭhātuṃ vā nisīdituṃ vā nipajjituṃ vā sakkonti. Ayampi alaṅkārarathoyeva.
ਸੇਤਾ ਸੁਦਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤਾ વਲ਼વਾ ਪਕਤਿਯਾ ਸੇਤવਣ੍ਣਾવ। ਸੇਤਾਲਙ੍ਕਾਰਾਤਿ ਪਸਾਧਨਂ ਤਾਸਂ ਰਜਤਮਯਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੇਤੋ ਰਥੋਤਿ ਰਥੋਪਿ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਰਜਤਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦਨ੍ਤਕਮ੍ਮਖਚਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸੇਤੋવ। ਸੇਤਪਰਿવਾਰੋਤਿ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇ ਰਥਾ ਸੀਹਚਮ੍ਮਪਰਿવਾਰਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਯਗ੍ਘਚਮ੍ਮਪਰਿવਾਰਾਪਿ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਪਰਿવਾਰਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਏવਂ ਏਸ। ਏਸ ਪਨ ਘਨਦੁਕੂਲੇਨ ਪਰਿવਾਰਿਤੋ ਅਹੋਸਿ। ਸੇਤਾ ਰਸ੍ਮਿਯੋਤਿ ਰਸ੍ਮਿਯੋਪਿ ਰਜਤਪਨਾਲ਼ਿਸੁਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ। ਸੇਤਾ ਪਤੋਦਲਟ੍ਠੀਤਿ ਪਤੋਦਲਟ੍ਠਿਪਿ ਰਜਤਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ।
Setā sudaṃ assāti tā vaḷavā pakatiyā setavaṇṇāva. Setālaṅkārāti pasādhanaṃ tāsaṃ rajatamayaṃ ahosi. Seto rathoti rathopi vuttanayeneva rajataparikkhittattā tattha tattha dantakammakhacitattā ca setova. Setaparivāroti yathā aññe rathā sīhacammaparivārāpi honti, byagghacammaparivārāpi paṇḍukambalaparivārāpi honti, na evaṃ esa. Esa pana ghanadukūlena parivārito ahosi. Setā rasmiyoti rasmiyopi rajatapanāḷisuparikkhittā. Setā patodalaṭṭhīti patodalaṭṭhipi rajataparikkhittā.
ਸੇਤਂ ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਥਮਜ੍ਝੇ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤਛਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੇਤਮੇવ ਅਹੋਸਿ। ਸੇਤਂ ਉਣ੍ਹੀਸਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲવਿਤ੍ਥਾਰੋ ਰਜਤਮਯੋ ਉਣ੍ਹੀਸਪਟ੍ਟੋ ਸੇਤੋ। ਸੇਤਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨੀਤਿ વਤ੍ਥਾਨਿਪਿ ਸੇਤਾਨਿ ਫੇਣਪੁਞ੍ਜવਣ੍ਣਾਨਿ। ਤੇਸੁ ਨਿવਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਸਤਗ੍ਘਨਕਂ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੋ। ਸੇਤਾ ਉਪਾਹਨਾਤਿ ਉਪਾਹਨਾ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗਾਰੁਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਟવਿਂ વਾ ਪવਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਅਯਂ ਪਨ ਰਥਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਤਦਨੁਚ੍ਛવਿਕੋ ਰਜਤਪਟਿਸੇવਿਤੋ ਪਾਦਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ ਏਸ ਏવਂ વੁਤ੍ਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੇਤਾਯ ਸੁਦਂ વਾਲਬੀਜਨਿਯਾਤਿ ਫਲਿਕਮਯਦਣ੍ਡਾਯ ਸੇਤਚਮਰવਾਲਬੀਜਨਿਯਾ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਏਤ੍ਤਕਮੇવਸ੍ਸ ਸੇਤਂ ਅਹੋਸਿ, ਸੋ ਪਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੇਤવਿਲੇਪਨਂ વਿਲਿਮ੍ਪਿ, ਸੇਤਮਾਲਂ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿ, ਦਸਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲੀਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮੁਦ੍ਦਿਕਾ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਕੁਣ੍ਡਲਾਨੀਤਿ ਏવਮਾਦਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰੋਪਿਸ੍ਸ ਰਜਤਮਯੋવ ਅਹੋਸਿ । ਪਰਿવਾਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਪਿਸ੍ਸ ਦਸਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਤਥੇવ ਸੇਤવਤ੍ਥવਿਲੇਪਨਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾ ਅਹੇਸੁਂ।
Setaṃ chattanti rathamajjhe ussāpitachattampi setameva ahosi. Setaṃ uṇhīsanti aṭṭhaṅgulavitthāro rajatamayo uṇhīsapaṭṭo seto. Setāni vatthānīti vatthānipi setāni pheṇapuñjavaṇṇāni. Tesu nivāsanaṃ pañcasatagghanakaṃ, uttarāsaṅgo sahassagghanako. Setā upāhanāti upāhanā nāma maggāruḷhassa vā honti aṭaviṃ vā pavisantassa. Ayaṃ pana rathaṃ abhiruḷho, tenassa tadanucchaviko rajatapaṭisevito pādālaṅkāro nāma esa evaṃ vuttoti veditabbo. Setāya sudaṃ vālabījaniyāti phalikamayadaṇḍāya setacamaravālabījaniyā. Na kevalañca ettakamevassa setaṃ ahosi, so pana brāhmaṇo setavilepanaṃ vilimpi, setamālaṃ piḷandhi, dasasu aṅgulīsu aṅgulimuddikā kaṇṇesu kuṇḍalānīti evamādi alaṅkāropissa rajatamayova ahosi . Parivārabrāhmaṇāpissa dasasahassamattā tatheva setavatthavilepanamālālaṅkārā ahesuṃ.
ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਯਨ੍ਤਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਨਿਯ੍ਯਾਯਨવਿਭਾવਨਾ – ਸੋ ਕਿਰ ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਏਕવਾਰਂ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰੋਤਿ – ‘‘ਇਤੋ ਏਤ੍ਤਕੇਹਿ ਦਿવਸੇਹਿ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਘੋਸਨਾ ਕਯਿਰਤਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਯੇ ਨਗਰਤੋ ਨ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤੇ ਨ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਯੇਪਿ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤੇਪਿ ‘‘ਪੁਞ੍ਞવਤੋ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਯਂ ਦਿવਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਗਰਂ ਅਨੁવਿਚਰਤਿ, ਤਦਾ ਪਾਤੋવ ਨਗਰવੀਥਿਯੋ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વਾਲਿਕਂ ਓਕਿਰਿਤ੍વਾ ਲਾਜਪਞ੍ਚਮੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ વਿਪ੍ਪਕਿਰਿਤ੍વਾ ਪੁਣ੍ਣਘਟੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਦਲਿਯੋ ਚ ਧਜੇ ਚ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍વਾ ਸਕਲਨਗਰਂ ਧੂਪਿਤવਾਸਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ।
Yaṃ panetaṃ sāvatthiyā niyyāyantanti vuttaṃ, tatrāyaṃ niyyāyanavibhāvanā – so kira channaṃ channaṃ māsānaṃ ekavāraṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ karoti – ‘‘ito ettakehi divasehi nagaraṃ padakkhiṇaṃ karissatī’’ti puretarameva ghosanā kayirati. Taṃ sutvā ye nagarato na pakkantā, te na pakkamanti. Yepi pakkantā, tepi ‘‘puññavato sirisampattiṃ passissāmā’’ti āgacchanti. Yaṃ divasaṃ brāhmaṇo nagaraṃ anuvicarati, tadā pātova nagaravīthiyo sammajjitvā vālikaṃ okiritvā lājapañcamehi pupphehi vippakiritvā puṇṇaghaṭe ṭhapetvā kadaliyo ca dhaje ca ussāpetvā sakalanagaraṃ dhūpitavāsitaṃ karonti.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਾਤੋવ ਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍વਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਸੇਤવਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਰਥਂ ਅਭਿਰੁਹਤਿ। ਅਥ ਨਂ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਬ੍ਬਸੇਤવਤ੍ਥવਿਲੇਪਨਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ। ਤਤੋ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂਯੇવ ਤਰੁਣਦਾਰਕਾਨਂ ਫਲਾਫਲਾਨਿ વਿਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਮਾਸਕਰੂਪਾਦੀਨਿ, ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਕਹਾਪਣੇ વਿਕਿਰਨ੍ਤਿ। ਮਹਾਜਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਤਿ, ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਯੋ ਚੇવ ਚੇਲੁਕ੍ਖੇਪਾ ਚ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਙ੍ਗਲਿਕਸੋવਤ੍ਥਿਕਾਦੀਸੁ ਮਙ੍ਗਲਾਨਿ ਚੇવ ਸੁવਤ੍ਥਿਯੋ ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਗਰਂ ਅਨੁવਿਚਰਤਿ। ਪੁਞ੍ਞવਨ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏਕਭੂਮਿਕਾਦਿਪਾਸਾਦੇ ਆਰੁਯ੍ਹ ਸੁਕਪਤ੍ਤਸਦਿਸਾਨਿ વਾਤਪਾਨਕવਾਟਾਨਿ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਸਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਗਰਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਨ੍ਤੋ વਿਯ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍વਾਰਾਭਿਮੁਖੋ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ।
Brāhmaṇo pātova sīsaṃ nhāyitvā purebhattaṃ bhuñjitvā vuttanayeneva setavatthādīhi attānaṃ alaṅkaritvā pāsādā oruyha rathaṃ abhiruhati. Atha naṃ te brāhmaṇā sabbasetavatthavilepanamālālaṅkārā setacchattāni gahetvā parivārenti. Tato mahājanassa sannipātatthaṃ paṭhamaṃyeva taruṇadārakānaṃ phalāphalāni vikiranti, tadanantaraṃ māsakarūpādīni, tadanantaraṃ kahāpaṇe vikiranti. Mahājano sannipatati, ukkuṭṭhiyo ceva celukkhepā ca vattanti. Atha brāhmaṇo maṅgalikasovatthikādīsu maṅgalāni ceva suvatthiyo ca karontesu mahāsampattiyā nagaraṃ anuvicarati. Puññavantā manussā ekabhūmikādipāsāde āruyha sukapattasadisāni vātapānakavāṭāni vivaritvā olokenti. Brāhmaṇopi attano yasasirisampattiyā nagaraṃ ajjhottharanto viya dakkhiṇadvārābhimukho hoti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ਤਮੇਨਂ ਜਨੋ ਦਿਸ੍વਾਤਿ ਮਹਾਜਨੋ ਤਂ ਰਥਂ ਦਿਸ੍વਾ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ વਤ ਭੋ ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਯਾਨਸਦਿਸਂ વਤ ਭੋ ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਸ੍ਸੇવ ਖੋ ਏਤਨ੍ਤਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਾਮ વਣ੍ਣਭਾਣਕਾਨਂ ਧਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਰਿਕਾਨਂ વਣ੍ਣਗੀਤਂ ਗਾਯਾਪੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਭਿਰੂਪੋ ਹੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਾਭੋਗੋ’’ਤਿ, ਨ ਚ ਤੇਨ વਣ੍ਣਭਣਨਮਤ੍ਤੇਨ ਅਭਿਰੂਪਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਹਦ੍ਧਨਾ વਾ, ਏવਮੇવ ਮਹਾਜਨੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਰਥਂ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ વਤ ਭੋ ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏવਂ વਣ੍ਣਂ ਭਣਤਿ, ਨ ਪਨੇਤਂ ਯਾਨਂ વਣ੍ਣਭਣਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਲਾਮਕਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਛવਂ। ਪਰਮਤ੍ਥੇਨ ਪਨ ਇਮਸ੍ਸੇવ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿવਚਨਂ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਦੋਸવਿਗਮੇਨ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਰਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਯਨ੍ਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਂ ਇਤਿਪਿ, ਧਮ੍ਮਭੂਤਤ੍ਤਾ ਯਾਨਤ੍ਤਾ ਚ ਧਮ੍ਮਯਾਨਂ ਇਤਿਪਿ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਾਮਸ੍ਸ ਚ વਿਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸਙ੍ਗਾਮવਿਜਯੋ ਇਤਿਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Tamenaṃ jano disvāti mahājano taṃ rathaṃ disvā. Brahmanti seṭṭhādhivacanametaṃ. Brahmaṃ vata bho yānanti seṭṭhayānasadisaṃ vata bho yānanti ayamettha attho. Imasseva kho etanti, ānanda, manussā nāma vaṇṇabhāṇakānaṃ dhanaṃ datvā attano dārikānaṃ vaṇṇagītaṃ gāyāpenti ‘‘abhirūpo hoti dassanīyo mahaddhano mahābhogo’’ti, na ca tena vaṇṇabhaṇanamattena abhirūpā vā honti mahaddhanā vā, evameva mahājano brāhmaṇassa rathaṃ disvā – ‘‘brahmaṃ vata bho yāna’’nti kiñcāpi evaṃ vaṇṇaṃ bhaṇati, na panetaṃ yānaṃ vaṇṇabhaṇanamatteneva brahmayānaṃ nāma hoti. Lāmakañhi etaṃ chavaṃ. Paramatthena pana imasseva kho etaṃ, ānanda, ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanaṃ. Ayañhi sabbadosavigamena seṭṭho, iminā ca ariyā nibbānaṃ yantīti brahmayānaṃ itipi, dhammabhūtattā yānattā ca dhammayānaṃ itipi, anuttarattā kilesasaṅgāmassa ca vijitattā anuttaro saṅgāmavijayo itipi vattuṃ vaṭṭati.
ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੋਸਭਾવਞ੍ਚੇવ ਸਙ੍ਗਾਮવਿਜਯਭਾવਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰਾਗવਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਰਾਗਂ વਿਨਯਮਾਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤੀਤਿ ਰਾਗવਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ।
Idānissa niddosabhāvañceva saṅgāmavijayabhāvañca dassento rāgavinayapariyosānātiādimāha. Tattha rāgaṃ vinayamānā pariyosāpeti pariyosānaṃ gacchati nipphajjatīti rāgavinayapariyosānā. Esa nayo sabbattha.
ਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਚਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਯਾਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰਿવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਦਾ ਧੁਰਂ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਯੁਗੇ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਹਿਰੀ ਈਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਧਿવਿਟ੍ਠੇਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹਿਰੀ ਯਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਰਥਸ੍ਸ ਈਸਾ। ਮਨੋ ਯੋਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਯੋਤ੍ਤਂ। ਯਥਾ ਹਿ ਰਥਸ੍ਸ વਾਕਾਦਿਮਯਂ ਯੋਤ੍ਤਂ ਗੋਣੇ ਏਕਾਬਦ੍ਧੇ ਕਰੋਤਿ ਏਕਸਙ੍ਗਹਿਤੇ, ਏવਂ ਮਗ੍ਗਰਥਸ੍ਸ ਲੋਕਿਯવਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਞਾਸ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤਿਰੇਕਸਟ੍ਠਿ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਏਕਾਬਦ੍ਧੇ ਏਕਸਙ੍ਗਹੇ ਕਰੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਨੋ ਯੋਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਤਿ ਆਰਕ੍ਖਸਾਰਥੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਆਰਕ੍ਖਸਾਰਥਿ। ਯਥਾ ਹਿ ਰਥਸ੍ਸ ਆਰਕ੍ਖੋ ਸਾਰਥਿ ਨਾਮ ਯੋਗ੍ਗਿਯੋ। ਧੁਰਂ વਾਹੇਤਿ ਯੋਜੇਤਿ ਅਕ੍ਖਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਤਿ ਰਥਂ ਪੇਸੇਤਿ ਰਥਯੁਤ੍ਤਕੇ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇવਨੇ ਕਰੋਤਿ, ਏવਂ ਮਗ੍ਗਰਥਸ੍ਸ ਸਤਿ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਰਕ੍ਖਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਚੇવ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਤਿਯੋ ਸਮਨ੍વੇਸਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਾ।
Yassa saddhā ca paññā cāti yassa ariyamaggayānassa saddhānusārivasena saddhā, dhammānusārivasena paññāti ime dve dhammā sadā dhuraṃ yuttā, tatramajjhattatāyuge yuttāti attho. Hirī īsāti attanā saddhiṃ adhiviṭṭhena bahiddhāsamuṭṭhānena ottappena saddhiṃ ajjhattasamuṭṭhānā hirī yassa maggarathassa īsā. Mano yottanti vipassanācittañca maggacittañca yottaṃ. Yathā hi rathassa vākādimayaṃ yottaṃ goṇe ekābaddhe karoti ekasaṅgahite, evaṃ maggarathassa lokiyavipassanācittaṃ atirekapaññāsa, lokuttaravipassanācittaṃ atirekasaṭṭhi kusaladhamme ekābaddhe ekasaṅgahe karoti. Tena vuttaṃ ‘‘mano yotta’’nti. Sati ārakkhasārathīti maggasampayuttā sati ārakkhasārathi. Yathā hi rathassa ārakkho sārathi nāma yoggiyo. Dhuraṃ vāheti yojeti akkhaṃ abbhañjati rathaṃ peseti rathayuttake nibbisevane karoti, evaṃ maggarathassa sati. Ayañhi ārakkhapaccupaṭṭhānā ceva kusalākusalānañca dhammānaṃ gatiyo samanvesatīti vuttā.
ਰਥੋਤਿ ਅਰਿਯਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਰਥੋ। ਸੀਲਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਾਲਙ੍ਕਾਰੋ। ਝਾਨਕ੍ਖੋਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਂ વਸੇਨ ਝਾਨਮਯਅਕ੍ਖੋ। ਚਕ੍ਕવੀਰਿਯੋਤਿ વੀਰਿਯਚਕ੍ਕੋ, ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਦ੍વੇ વੀਰਿਯਾਨਿ ਅਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਧੁਰਸਮਾਧੀਤਿ ਧੁਰਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿ, ਉਨ੍ਨਤੋਨਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾવੇਨ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਯੁਗਪਦੇਸਾਨਂ ਸਮਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਭਾવਂ ਹਰਿਤ੍વਾ ਪਯੋਗਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਰਥਸ੍ਸ ‘‘ਧੁਰਸਮਾਧੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਅਨਿਚ੍ਛਾ ਪਰਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ ਬਾਹਿਰਕਰਥਸ੍ਸ ਸੀਹਚਮ੍ਮਾਦੀਨਿ વਿਯ ਇਮਸ੍ਸਾਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਰਥਸ੍ਸ ਅਲੋਭਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਨਿਚ੍ਛਾ ਪਰਿવਾਰਣਂ ਨਾਮ।
Rathoti ariyaaṭṭhaṅgikamaggaratho. Sīlaparikkhāroti catupārisuddhisīlālaṅkāro. Jhānakkhoti vipassanāsampayuttānaṃ pañcannaṃ jhānaṅgānaṃ vasena jhānamayaakkho. Cakkavīriyoti vīriyacakko, kāyikacetasikasaṅkhātāni dve vīriyāni assa cakkānīti attho. Upekkhā dhurasamādhīti dhurassa samādhi, unnatonatākārassa abhāvena dvinnampi yugapadesānaṃ samatāti attho. Ayañhi tatramajjhattupekkhā cittuppādassa līnuddhaccabhāvaṃ haritvā payogamajjhatte cittaṃ ṭhapeti, tasmā imassa maggarathassa ‘‘dhurasamādhī’’ti vuttā. Anicchā parivāraṇanti bāhirakarathassa sīhacammādīni viya imassāpi ariyamaggarathassa alobhasaṅkhātā anicchā parivāraṇaṃ nāma.
ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾ ਚ ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਚ। ਅવਿਹਿਂਸਾਤਿ ਕਰੁਣਾ ਚ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਚ। વਿવੇਕੋਤਿ ਕਾਯવਿવੇਕਾਦਿ ਤਿવਿਧવਿવੇਕੋ। ਯਸ੍ਸ ਆવੁਧਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਰਥੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਞ੍ਚવਿਧਂ ਆવੁਧਂ। ਯਥਾ ਹਿ ਰਥੇ ਠਿਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆવੁਧੇਹਿ ਸਪਤ੍ਤੇ વਿਜ੍ਝਤਿ, ਏવਂ ਯੋਗਾવਚਰੋਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਰਥੇ ਠਿਤੋ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਦੋਸਂ વਿਜ੍ਝਤਿ, ਕਰੁਣਾਯ વਿਹਿਂਸਂ , ਕਾਯવਿવੇਕੇਨ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ, ਚਿਤ੍ਤવਿવੇਕੇਨ ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਣਿਕਂ, ਉਪਧਿવਿવੇਕੇਨ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਂ વਿਜ੍ਝਤਿ। ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਂ ਪਞ੍ਚવਿਧਂ ‘‘ਆવੁਧ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਤਿ ਦੁਰੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦੁਰਾਗਤਾਨਂ વਚਨਪਥਾਨਂ ਅਧਿવਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਚਮ੍ਮਸਨ੍ਨਾਹੋਤਿ ਸਨ੍ਨਦ੍ਧਚਮ੍ਮੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਰਥੇ ਠਿਤੋ ਰਥਿਕੋ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਚਮ੍ਮੋ ਆਗਤਾਗਤੇ ਸਰੇ ਖਮਤਿ, ਨ ਨਂ ਤੇ વਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਅਧਿવਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਗਤਾਗਤੇ વਚਨਪਥੇ ਖਮਤਿ, ਨ ਨਂ ਤੇ વਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਿਤਿਕ੍ਖਾ ਚਮ੍ਮਸਨ੍ਨਾਹੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ વਤ੍ਤਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਮੁਖੋ ਗਚ੍ਛਤਿਯੇવ, ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Abyāpādoti mettā ca mettāpubbabhāgo ca. Avihiṃsāti karuṇā ca karuṇāpubbabhāgo ca. Vivekoti kāyavivekādi tividhaviveko. Yassa āvudhanti yassa ariyamaggarathe ṭhitassa kulaputtassa etaṃ pañcavidhaṃ āvudhaṃ. Yathā hi rathe ṭhito pañcahi āvudhehi sapatte vijjhati, evaṃ yogāvacaropi imasmiṃ lokiyalokuttaramaggarathe ṭhito mettāya dosaṃ vijjhati, karuṇāya vihiṃsaṃ , kāyavivekena gaṇasaṅgaṇikaṃ, cittavivekena kilesasaṅgaṇikaṃ, upadhivivekena sabbākusalaṃ vijjhati. Tenassetaṃ pañcavidhaṃ ‘‘āvudha’’nti vuttaṃ. Titikkhāti duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ adhivāsanakkhanti. Cammasannāhoti sannaddhacammo. Yathā hi rathe ṭhito rathiko paṭimukkacammo āgatāgate sare khamati, na naṃ te vijjhanti, evaṃ adhivāsanakkhantisamannāgato bhikkhu āgatāgate vacanapathe khamati, na naṃ te vijjhanti. Tasmā ‘‘titikkhā cammasannāho’’ti vutto. Yogakkhemāya vattatīti catūhi yogehi khemāya nibbānāya vattati, nibbānābhimukho gacchatiyeva, na tiṭṭhati na bhijjatīti attho.
ਏਤਦਤ੍ਤਨਿ ਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਗ੍ਗਯਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਰਿਸਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮ੍ਭੂਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਅਸਦਿਸਂ ਸੇਟ੍ਠਯਾਨਂ। ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾ ਲੋਕਮ੍ਹਾਤਿ ਯੇਸਂ ਏਤਂ ਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਧੀਰਾ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸਾ ਲੋਕਮ੍ਹਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੂਤਿ ਏਕਂਸੇਨ। ਜਯਂ ਜਯਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦਯੋ ਸਪਤ੍ਤੇ ਜਿਨਨ੍ਤਾ ਜਿਨਨ੍ਤਾ।
Etadattani sambhūtanti etaṃ maggayānaṃ attano purisakāraṃ nissāya laddhattā attani sambhūtaṃ nāma hoti. Brahmayānaṃ anuttaranti asadisaṃ seṭṭhayānaṃ. Niyyanti dhīrā lokamhāti yesaṃ etaṃ yānaṃ atthi, te dhīrā paṇḍitapurisā lokamhā niyyanti gacchanti. Aññadatthūti ekaṃsena. Jayaṃ jayanti rāgādayo sapatte jinantā jinantā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੪. ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤਂ • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੪. ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Jāṇussoṇibrāhmaṇasuttavaṇṇanā
