| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
५. जरावग्गो
5. Jarāvaggo
१. जराधम्मसुत्तवण्णना
1. Jarādhammasuttavaṇṇanā
५११. पमुखे , पासादस्स च पच्छिमभागे आतपो पच्छातपो, तस्मिं पच्छातपे। सो हि पासादस्स पमुखभावेन कतो। किं पन भगवतो वजिरसारं सरीरं ओतापेतब्बं होतीति आह – ‘‘सम्मासम्बुद्धस्सा’’तिआदि । अयञ्च इमं सुत्तं देसितसमये। न सक्कोति ब्यामप्पभाय कायचि पभाय अनभिभवनीयत्ता। किञ्चापि बुद्धाभा सूरियाभाय अनभिभवनीया, घम्मसभावताय पन रस्मीनं परितो फरन्ती सूरियाभा तिखिणा उण्हाति आह ‘‘रस्मितेज’’न्ति। इदानि तमत्थं उपमाय विभावेतुं ‘‘यथेव ही’’तिआदि वुत्तं।
511. Pamukhe , pāsādassa ca pacchimabhāge ātapo pacchātapo, tasmiṃ pacchātape. So hi pāsādassa pamukhabhāvena kato. Kiṃ pana bhagavato vajirasāraṃ sarīraṃ otāpetabbaṃ hotīti āha – ‘‘sammāsambuddhassā’’tiādi . Ayañca imaṃ suttaṃ desitasamaye. Na sakkoti byāmappabhāya kāyaci pabhāya anabhibhavanīyattā. Kiñcāpi buddhābhā sūriyābhāya anabhibhavanīyā, ghammasabhāvatāya pana rasmīnaṃ parito pharantī sūriyābhā tikhiṇā uṇhāti āha ‘‘rasmiteja’’nti. Idāni tamatthaṃ upamāya vibhāvetuṃ ‘‘yatheva hī’’tiādi vuttaṃ.
सुवण्णावट्टं वियाति अच्छे सुवण्णपत्ते विनिवत्तआवट्टं विय। गरहणच्छरियं नाम किरेतं ‘‘अच्छरियमेतं अविसिच्छेफलवद’’न्तिआदीसु विय। न एवमेतरहीति अत्तनो पाकटवसेन वदति, न इतरेसम्पीति। सिराजालाति सिरासन्ताना। एवरूपं न होतीति अञ्ञेसं पाकतिकसत्तानं वुत्ताकारं विय न होति पुञ्ञसम्भारस्स उळारतमत्ता विपच्चनस्स परियन्तगतत्ता। तेनाह ‘‘अञ्ञेसं अपाकट’’न्ति। वलियावट्टकन्ति अप्पकं वलियावट्टं। तेनाह ‘‘केसग्गप्पमाण’’न्ति। सब्बानीति सिराजालानि। पुरतो वङ्कोति थोकं पुरतो नतमत्तं सन्धायाह। तेन वुत्तं ‘‘स्वायं अञ्ञेसं अपाकटो’’ति। नयग्गाहतोति अनुमानतो। धी तन्ति धी-सद्दयोगे उपयोगवचनं। धीति जिगुच्छनत्थे निपातो। धिक्कारोति जिगुच्छापयोगो। तं फुसतूति तुय्हं पापुणातु।
Suvaṇṇāvaṭṭaṃ viyāti acche suvaṇṇapatte vinivattaāvaṭṭaṃ viya. Garahaṇacchariyaṃ nāma kiretaṃ ‘‘acchariyametaṃ avisicchephalavada’’ntiādīsu viya. Na evametarahīti attano pākaṭavasena vadati, na itaresampīti. Sirājālāti sirāsantānā. Evarūpaṃ na hotīti aññesaṃ pākatikasattānaṃ vuttākāraṃ viya na hoti puññasambhārassa uḷāratamattā vipaccanassa pariyantagatattā. Tenāha ‘‘aññesaṃ apākaṭa’’nti. Valiyāvaṭṭakanti appakaṃ valiyāvaṭṭaṃ. Tenāha ‘‘kesaggappamāṇa’’nti. Sabbānīti sirājālāni. Purato vaṅkoti thokaṃ purato natamattaṃ sandhāyāha. Tena vuttaṃ ‘‘svāyaṃ aññesaṃ apākaṭo’’ti. Nayaggāhatoti anumānato. Dhī tanti dhī-saddayoge upayogavacanaṃ. Dhīti jigucchanatthe nipāto. Dhikkāroti jigucchāpayogo. Taṃ phusatūti tuyhaṃ pāpuṇātu.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. जराधम्मसुत्तं • 1. Jarādhammasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १. जराधम्मसुत्तवण्णना • 1. Jarādhammasuttavaṇṇanā
