| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
८. जरामरणं विपाकोतिकथावण्णना
8. Jarāmaraṇaṃ vipākotikathāvaṇṇanā
४९५. इदानि जरामरणं विपाकोतिकथा नाम होति। तत्थ येसं ‘‘अत्थि दुब्बण्णसंवत्तनियं कम्मं अप्पायुकसंवत्तनियं कम्म’’न्ति एत्थ दुब्बण्णता नाम जरा। अप्पायुकता नाम मरणं। तंसंवत्तनियञ्च कम्मं अत्थि। तस्मा जरामरणं विपाकोति लद्धि, सेय्यथापि अन्धकानं; ते सन्धाय पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। पटिलोमपञ्हे अनारम्मणन्ति रूपधम्मानं ताव अनारम्मणमेव, अरूपानं पन जरामरणं सम्पयोगलक्खणाभावा अनारम्मणमेव।
495. Idāni jarāmaraṇaṃ vipākotikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘atthi dubbaṇṇasaṃvattaniyaṃ kammaṃ appāyukasaṃvattaniyaṃ kamma’’nti ettha dubbaṇṇatā nāma jarā. Appāyukatā nāma maraṇaṃ. Taṃsaṃvattaniyañca kammaṃ atthi. Tasmā jarāmaraṇaṃ vipākoti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Paṭilomapañhe anārammaṇanti rūpadhammānaṃ tāva anārammaṇameva, arūpānaṃ pana jarāmaraṇaṃ sampayogalakkhaṇābhāvā anārammaṇameva.
४९६. अकुसलानं धम्मानं जरामरणं अकुसलानं धम्मानं विपाकोति पञ्हे जरामरणेन नाम अनिट्ठविपाकेन भवितब्बन्ति लद्धिया पटिजानाति । तेनेव कारणेन कुसलानं धम्मानं जरामरणस्स कुसलविपाकतं पटिक्खिपति। परतो चस्स अकुसलविपाकतञ्ञेव पटिजानाति।
496. Akusalānaṃ dhammānaṃ jarāmaraṇaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ vipākoti pañhe jarāmaraṇena nāma aniṭṭhavipākena bhavitabbanti laddhiyā paṭijānāti . Teneva kāraṇena kusalānaṃ dhammānaṃ jarāmaraṇassa kusalavipākataṃ paṭikkhipati. Parato cassa akusalavipākataññeva paṭijānāti.
कुसलानञ्च अकुसलानञ्चाति पुच्छावसेन एकतो कतं, एकक्खणे पन तं नत्थि। अब्याकतानं अविपाकानं जरामरणं विपाकोति वत्तब्बताय परियायो नत्थि, तस्मा अब्याकतवसेन पुच्छा न कता।
Kusalānañca akusalānañcāti pucchāvasena ekato kataṃ, ekakkhaṇe pana taṃ natthi. Abyākatānaṃ avipākānaṃ jarāmaraṇaṃ vipākoti vattabbatāya pariyāyo natthi, tasmā abyākatavasena pucchā na katā.
४९७. दुब्बण्णसंवत्तनियन्ति एत्थ दुब्बण्णियं नाम अपरिसुद्धवण्णता। अप्पायुकता नाम आयुनो चिरं पवत्तितुं असमत्थता। तत्थ अकुसलकम्मं कम्मसमुट्ठानस्स दुब्बण्णरूपस्स कम्मपच्चयो होति, असदिसत्ता पनस्स तंविपाको न होति। उतुसमुट्ठानादिनो पन तंपटिलाभवसेन आयुनो च उपच्छेदकवसेन पच्चयो होति। एवमेतं परियायेन तंसंवत्तनिकं नाम होति, न विपाकफस्सादीनं विय जनकवसेन, तस्मा विपाकभावे असाधकं। सेसमेत्थ हेट्ठा वुत्तसदिसमेवाति।
497. Dubbaṇṇasaṃvattaniyanti ettha dubbaṇṇiyaṃ nāma aparisuddhavaṇṇatā. Appāyukatā nāma āyuno ciraṃ pavattituṃ asamatthatā. Tattha akusalakammaṃ kammasamuṭṭhānassa dubbaṇṇarūpassa kammapaccayo hoti, asadisattā panassa taṃvipāko na hoti. Utusamuṭṭhānādino pana taṃpaṭilābhavasena āyuno ca upacchedakavasena paccayo hoti. Evametaṃ pariyāyena taṃsaṃvattanikaṃ nāma hoti, na vipākaphassādīnaṃ viya janakavasena, tasmā vipākabhāve asādhakaṃ. Sesamettha heṭṭhā vuttasadisamevāti.
जरामरणं विपाकोतिकथावण्णना।
Jarāmaraṇaṃ vipākotikathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (७०) ८. जरामरणं विपाकोतिकथा • (70) 8. Jarāmaraṇaṃ vipākotikathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ८. जरामरणंविपाकोतिकथावण्णना • 8. Jarāmaraṇaṃvipākotikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ८. जरामरणंविपाकोतिकथावण्णना • 8. Jarāmaraṇaṃvipākotikathāvaṇṇanā
