| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಜರಾಮರಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Jarāmaraṇasuttavaṇṇanā
೧೧೪. ತತಿಯೇ ಅಞ್ಞತ್ರ ಜರಾಮರಣಾತಿ ಜರಾಮರಣತೋ ಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಅತ್ಥೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾತಿ ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾ ನಾಮ ಮಹಾಸಾರಪ್ಪತ್ತಾ ಖತ್ತಿಯಾ। ಯೇಸಂ ಹಿ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಹೇಟ್ಠಿಮನ್ತೇನ ಕೋಟಿಸತಂ ನಿಧಾನಗತಂ ಹೋತಿ, ತಯೋ ಕಹಾಪಣಕುಮ್ಭಾ ವಲಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಗೇಹಮಜ್ಝೇ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾ ನಾಮ। ಯೇಸಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅಸೀತಿಕೋಟಿಧನಂ ನಿಹಿತಂ ಹೋತಿ, ದಿಯಡ್ಢೋ ಕಹಾಪಣಕುಮ್ಭೋ ವಲಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಗೇಹಮಜ್ಝೇ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ನಾಮ। ಯೇಸಂ ಗಹಪತೀನಂ ಚತ್ತಾಲೀಸಕೋಟಿಧನಂ ನಿಹಿತಂ ಹೋತಿ, ಕಹಾಪಣಕುಮ್ಭೋ ವಲಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಗೇಹಮಜ್ಝೇ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ತೇ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಾ ನಾಮ।
114. Tatiye aññatra jarāmaraṇāti jarāmaraṇato mutto nāma atthīti vuccati. Khattiyamahāsālāti khattiyamahāsālā nāma mahāsārappattā khattiyā. Yesaṃ hi khattiyānaṃ heṭṭhimantena koṭisataṃ nidhānagataṃ hoti, tayo kahāpaṇakumbhā valañjanatthāya gehamajjhe rāsiṃ katvā ṭhapitā honti, te khattiyamahāsālā nāma. Yesaṃ brāhmaṇānaṃ asītikoṭidhanaṃ nihitaṃ hoti, diyaḍḍho kahāpaṇakumbho valañjanatthāya gehamajjhe rāsiṃ katvā ṭhapito hoti, te brāhmaṇamahāsālā nāma. Yesaṃ gahapatīnaṃ cattālīsakoṭidhanaṃ nihitaṃ hoti, kahāpaṇakumbho valañjanatthāya gehamajjhe rāsiṃ katvā ṭhapito hoti, te gahapatimahāsālā nāma.
ಅಡ್ಢಾತಿ ಇಸ್ಸರಾ। ನಿಧಾನಗತಧನಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾಯ ಮಹದ್ಧನಾ। ಸುವಣ್ಣರಜತಭಾಜನಾದೀನಂ ಉಪಭೋಗಭಣ್ಡಾನಂ ಮಹನ್ತತಾಯ ಮಹಾಭೋಗಾ। ಅನಿಧಾನಗತಸ್ಸ ಜಾತರೂಪರಜತಸ್ಸ ಪಹೂತತಾಯ, ಪಹೂತಜಾತರೂಪರಜತಾ । ವಿತ್ತೂಪಕರಣಸ್ಸ ತುಟ್ಠಿಕರಣಸ್ಸ ಪಹೂತತಾಯ ಪಹೂತವಿತ್ತೂಪಕರಣಾ। ಗೋಧನಾದೀನಞ್ಚ ಸತ್ತವಿಧಧಞ್ಞಾನಞ್ಚ ಪಹೂತತಾಯ ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞಾ। ತೇಸಮ್ಪಿ ಜಾತಾನಂ ನತ್ಥಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಜರಾಮರಣಾತಿ ತೇಸಮ್ಪಿ ಏವಂ ಇಸ್ಸರಾನಂ ಜಾತಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾನಂ ನತ್ಥಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಜರಾಮರಣಾ, ಜಾತತ್ತಾಯೇವ ಜರಾಮರಣತೋ ಮೋಕ್ಖೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅನ್ತೋಜರಾಮರಣೇಯೇವ ಹೋತಿ।
Aḍḍhāti issarā. Nidhānagatadhanassa mahantatāya mahaddhanā. Suvaṇṇarajatabhājanādīnaṃ upabhogabhaṇḍānaṃ mahantatāya mahābhogā. Anidhānagatassa jātarūparajatassa pahūtatāya, pahūtajātarūparajatā. Vittūpakaraṇassa tuṭṭhikaraṇassa pahūtatāya pahūtavittūpakaraṇā. Godhanādīnañca sattavidhadhaññānañca pahūtatāya pahūtadhanadhaññā. Tesampi jātānaṃ natthi aññatra jarāmaraṇāti tesampi evaṃ issarānaṃ jātānaṃ nibbattānaṃ natthi aññatra jarāmaraṇā, jātattāyeva jarāmaraṇato mokkho nāma natthi, antojarāmaraṇeyeva hoti.
ಅರಹನ್ತೋತಿಆದೀಸು ಆರಕಾ ಕಿಲೇಸೇಹೀತಿ ಅರಹನ್ತೋ। ಖೀಣಾ ಏತೇಸಂ ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಾತಿ ಖೀಣಾಸವಾ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಂ ವುಟ್ಠಾ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತವಾಸಾತಿ ವುಸಿತವನ್ತೋ। ಚತೂಹಿ ಮಗ್ಗೇಹಿ ಕರಣೀಯಂ ಏತೇಸಂ ಕತನ್ತಿ ಕತಕರಣೀಯಾ। ಖನ್ಧಭಾರೋ ಕಿಲೇಸಭಾರೋ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಭಾರೋ ಕಾಮಗುಣಭಾರೋತಿ, ಇಮೇ ಓಹಿತಾ ಭಾರಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಓಹಿತಭಾರಾ। ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಹತ್ತಸಙ್ಖಾತೋ ಸಕೋ ಅತ್ಥೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥಾ। ದಸವಿಧಮ್ಪಿ ಪರಿಕ್ಖೀಣಂ ಭವಸಂಯೋಜನಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನಾ। ಸಮ್ಮಾ ಕಾರಣೇಹಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ವಿಮುತ್ತಾತಿ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಾ। ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಂ ಞತ್ವಾ ಫಲವಿಮುತ್ತಿಯಾ ವಿಮುತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭೇದನಧಮ್ಮೋತಿ ಭಿಜ್ಜನಸಭಾವೋ। ನಿಕ್ಖೇಪನಧಮ್ಮೋತಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಸಭಾವೋ। ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಹಿ ಅಜೀರಣಧಮ್ಮೋಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಂ ಹಿ ನ ಜೀರತಿ। ಇಧ ಪನಸ್ಸ ಜೀರಣಧಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿಕೋ ಕಿರಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪೋ। ಸಿವಿಕಸಾಲಾಯ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕಥಿತನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಭಗವಾ ಚಿತ್ರಾನಿ ರಥಯಾನಾದೀನಿ ದಿಸ್ವಾ ದಿಟ್ಠಮೇವ ಉಪಮಂ ಕತ್ವಾ, ‘‘ಜೀರನ್ತಿ ವೇ ರಾಜರಥಾ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ।
Arahantotiādīsu ārakā kilesehīti arahanto. Khīṇā etesaṃ cattāro āsavāti khīṇāsavā. Brahmacariyavāsaṃ vuṭṭhā pariniṭṭhitavāsāti vusitavanto. Catūhi maggehi karaṇīyaṃ etesaṃ katanti katakaraṇīyā. Khandhabhāro kilesabhāro abhisaṅkhārabhāro kāmaguṇabhāroti, ime ohitā bhārā etesanti ohitabhārā. Anuppatto arahattasaṅkhāto sako attho etesanti anuppattasadatthā. Dasavidhampi parikkhīṇaṃ bhavasaṃyojanaṃ etesanti parikkhīṇabhavasaṃyojanā. Sammā kāraṇehi jānitvā vimuttāti sammadaññāvimuttā. Maggapaññāya catusaccadhammaṃ ñatvā phalavimuttiyā vimuttāti attho. Bhedanadhammoti bhijjanasabhāvo. Nikkhepanadhammoti nikkhipitabbasabhāvo. Khīṇāsavassa hi ajīraṇadhammopi atthi, ārammaṇato paṭividdhaṃ nibbānaṃ, taṃ hi na jīrati. Idha panassa jīraṇadhammaṃ dassento evamāha. Atthuppattiko kirassa suttassa nikkhepo. Sivikasālāya nisīditvā kathitanti vadanti. Tattha bhagavā citrāni rathayānādīni disvā diṭṭhameva upamaṃ katvā, ‘‘jīranti ve rājarathā’’ti gāthamāha.
ತತ್ಥ ಜೀರನ್ತೀತಿ ಜರಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ರಾಜರಥಾತಿ ರಞ್ಞೋ ಅಭಿರೂಹನರಥಾ। ಸುಚಿತ್ತಾತಿ ಸುವಣ್ಣರಜತಾದೀಹಿ ಸುಟ್ಠು ಚಿತ್ತಿತಾ। ಅಥೋ ಸರೀರಮ್ಪಿ ಜರಂ ಉಪೇತೀತಿ ಏವರೂಪೇಸು ಅನುಪಾದಿಣ್ಣಕೇಸು ಸಾರದಾರುಮಯೇಸು ರಥೇಸು ಜೀರನ್ತೇಸು ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೇ ಉಪಾದಿಣ್ಣಕೇ ಮಂಸಲೋಹಿತಾದಿಮಯೇ ಸರೀರೇ ಕಿಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ? ಸರೀರಮ್ಪಿ ಜರಂ ಉಪೇತಿಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸನ್ತೋ ಹವೇ ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಯನ್ತೀತಿ ಸನ್ತೋ ಸಬ್ಭೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ ನ ಜರಂ ಉಪೇತೀತಿ ಏವಂ ಪವೇದಯನ್ತಿ। ‘‘ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಂ ನ ಜೀರತಿ, ಅಜರಂ ಅಮತನ್ತಿ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತೀ’’ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಸ್ಮಾ ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಗಮ್ಮ ಸೀದನಸಭಾವಾ ಕಿಲೇಸಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಸಬ್ಭೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇತಿ ಪುರಿಮಪದಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸನ್ತೋ ಹವೇ ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಯನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಇದಂ ಹಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ ನ ಜರಂ ಉಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸನ್ತೋ ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಯನ್ತಿ। ಅಜರಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸತಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುನ್ದರಾಧಿವಚನಂ ವಾ ಏತಂ ಸಬ್ಭೀತಿ। ಯಂ ಸಬ್ಭಿಧಮ್ಮಭೂತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸನ್ತೋ ಪವೇದಯನ್ತಿ ಕಥಯನ್ತಿ, ಸೋ ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ ನ ಜರಂ ಉಪೇತೀತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ। ತತಿಯಂ।
Tattha jīrantīti jaraṃ pāpuṇanti. Rājarathāti rañño abhirūhanarathā. Sucittāti suvaṇṇarajatādīhi suṭṭhu cittitā. Atho sarīrampi jaraṃ upetīti evarūpesu anupādiṇṇakesu sāradārumayesu rathesu jīrantesu imasmiṃ ajjhattike upādiṇṇake maṃsalohitādimaye sarīre kiṃ vattabbaṃ? Sarīrampi jaraṃ upetiyevāti attho. Santo have sabbhi pavedayantīti santo sabbhīhi saddhiṃ sataṃ dhammo na jaraṃ upetīti evaṃ pavedayanti. ‘‘Sataṃ dhammo nāma nibbānaṃ, taṃ na jīrati, ajaraṃ amatanti evaṃ kathentī’’ti attho. Yasmā vā nibbānaṃ āgamma sīdanasabhāvā kilesā bhijjanti, tasmā taṃ sabbhīti vuccati. Iti purimapadassa kāraṇaṃ dassento ‘‘santo have sabbhi pavedayantī’’ti āha. Idaṃ hi vuttaṃ hoti – sataṃ dhammo na jaraṃ upeti, tasmā santo sabbhi pavedayanti. Ajaraṃ nibbānaṃ sataṃ dhammoti ācikkhantīti attho. Sundarādhivacanaṃ vā etaṃ sabbhīti. Yaṃ sabbhidhammabhūtaṃ nibbānaṃ santo pavedayanti kathayanti, so sataṃ dhammo na jaraṃ upetītipi attho. Tatiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಜರಾಮರಣಸುತ್ತಂ • 3. Jarāmaraṇasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩. ಜರಾಮರಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Jarāmaraṇasuttavaṇṇanā
