| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੩. ਜਰਾਮਰਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Jarāmaraṇasuttavaṇṇanā
੧੧੪. ਤਤਿਯੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਜਰਾਮਰਣਾਤਿ ਜਰਾਮਰਣਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾ ਨਾਮ ਮਹਾਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾ। ਯੇਸਂ ਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤੇਨ ਕੋਟਿਸਤਂ ਨਿਧਾਨਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਯੋ ਕਹਾਪਣਕੁਮ੍ਭਾ વਲਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਗੇਹਮਜ੍ਝੇ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾ ਨਾਮ। ਯੇਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਨਿਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਯਡ੍ਢੋ ਕਹਾਪਣਕੁਮ੍ਭੋ વਲਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਗੇਹਮਜ੍ਝੇ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾ ਨਾਮ। ਯੇਸਂ ਗਹਪਤੀਨਂ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਧਨਂ ਨਿਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਹਾਪਣਕੁਮ੍ਭੋ વਲਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਗੇਹਮਜ੍ਝੇ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾ ਨਾਮ।
114. Tatiye aññatra jarāmaraṇāti jarāmaraṇato mutto nāma atthīti vuccati. Khattiyamahāsālāti khattiyamahāsālā nāma mahāsārappattā khattiyā. Yesaṃ hi khattiyānaṃ heṭṭhimantena koṭisataṃ nidhānagataṃ hoti, tayo kahāpaṇakumbhā valañjanatthāya gehamajjhe rāsiṃ katvā ṭhapitā honti, te khattiyamahāsālā nāma. Yesaṃ brāhmaṇānaṃ asītikoṭidhanaṃ nihitaṃ hoti, diyaḍḍho kahāpaṇakumbho valañjanatthāya gehamajjhe rāsiṃ katvā ṭhapito hoti, te brāhmaṇamahāsālā nāma. Yesaṃ gahapatīnaṃ cattālīsakoṭidhanaṃ nihitaṃ hoti, kahāpaṇakumbho valañjanatthāya gehamajjhe rāsiṃ katvā ṭhapito hoti, te gahapatimahāsālā nāma.
ਅਡ੍ਢਾਤਿ ਇਸ੍ਸਰਾ। ਨਿਧਾਨਗਤਧਨਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਦ੍ਧਨਾ। ਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਭਾਜਨਾਦੀਨਂ ਉਪਭੋਗਭਣ੍ਡਾਨਂ ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਭੋਗਾ। ਅਨਿਧਾਨਗਤਸ੍ਸ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਸ੍ਸ ਪਹੂਤਤਾਯ, ਪਹੂਤਜਾਤਰੂਪਰਜਤਾ । વਿਤ੍ਤੂਪਕਰਣਸ੍ਸ ਤੁਟ੍ਠਿਕਰਣਸ੍ਸ ਪਹੂਤਤਾਯ ਪਹੂਤવਿਤ੍ਤੂਪਕਰਣਾ। ਗੋਧਨਾਦੀਨਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤવਿਧਧਞ੍ਞਾਨਞ੍ਚ ਪਹੂਤਤਾਯ ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞਾ। ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਜਰਾਮਰਣਾਤਿ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਏવਂ ਇਸ੍ਸਰਾਨਂ ਜਾਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਜਰਾਮਰਣਾ, ਜਾਤਤ੍ਤਾਯੇવ ਜਰਾਮਰਣਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤੋਜਰਾਮਰਣੇਯੇવ ਹੋਤਿ।
Aḍḍhāti issarā. Nidhānagatadhanassa mahantatāya mahaddhanā. Suvaṇṇarajatabhājanādīnaṃ upabhogabhaṇḍānaṃ mahantatāya mahābhogā. Anidhānagatassa jātarūparajatassa pahūtatāya, pahūtajātarūparajatā. Vittūpakaraṇassa tuṭṭhikaraṇassa pahūtatāya pahūtavittūpakaraṇā. Godhanādīnañca sattavidhadhaññānañca pahūtatāya pahūtadhanadhaññā. Tesampi jātānaṃ natthi aññatra jarāmaraṇāti tesampi evaṃ issarānaṃ jātānaṃ nibbattānaṃ natthi aññatra jarāmaraṇā, jātattāyeva jarāmaraṇato mokkho nāma natthi, antojarāmaraṇeyeva hoti.
ਅਰਹਨ੍ਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਆਰਕਾ ਕਿਲੇਸੇਹੀਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ। ਖੀਣਾ ਏਤੇਸਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾਤਿ ਖੀਣਾਸવਾ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਂ વੁਟ੍ਠਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤવਾਸਾਤਿ વੁਸਿਤવਨ੍ਤੋ। ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਕਰਣੀਯਂ ਏਤੇਸਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਕਤਕਰਣੀਯਾ। ਖਨ੍ਧਭਾਰੋ ਕਿਲੇਸਭਾਰੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਭਾਰੋ ਕਾਮਗੁਣਭਾਰੋਤਿ, ਇਮੇ ਓਹਿਤਾ ਭਾਰਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਓਹਿਤਭਾਰਾ। ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥਾ। ਦਸવਿਧਮ੍ਪਿ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ ਭવਸਂਯੋਜਨਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭવਸਂਯੋਜਨਾ। ਸਮ੍ਮਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਜਾਨਿਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ। ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਞਤ੍વਾ ਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭੇਦਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭਿਜ੍ਜਨਸਭਾવੋ। ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਸਭਾવੋ। ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਹਿ ਅਜੀਰਣਧਮ੍ਮੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਹਿ ਨ ਜੀਰਤਿ। ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਜੀਰਣਧਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ। ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਕਿਰਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ। ਸਿવਿਕਸਾਲਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਭਗવਾ ਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਰਥਯਾਨਾਦੀਨਿ ਦਿਸ੍વਾ ਦਿਟ੍ਠਮੇવ ਉਪਮਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਜੀਰਨ੍ਤਿ વੇ ਰਾਜਰਥਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ।
Arahantotiādīsu ārakā kilesehīti arahanto. Khīṇā etesaṃ cattāro āsavāti khīṇāsavā. Brahmacariyavāsaṃ vuṭṭhā pariniṭṭhitavāsāti vusitavanto. Catūhi maggehi karaṇīyaṃ etesaṃ katanti katakaraṇīyā. Khandhabhāro kilesabhāro abhisaṅkhārabhāro kāmaguṇabhāroti, ime ohitā bhārā etesanti ohitabhārā. Anuppatto arahattasaṅkhāto sako attho etesanti anuppattasadatthā. Dasavidhampi parikkhīṇaṃ bhavasaṃyojanaṃ etesanti parikkhīṇabhavasaṃyojanā. Sammā kāraṇehi jānitvā vimuttāti sammadaññāvimuttā. Maggapaññāya catusaccadhammaṃ ñatvā phalavimuttiyā vimuttāti attho. Bhedanadhammoti bhijjanasabhāvo. Nikkhepanadhammoti nikkhipitabbasabhāvo. Khīṇāsavassa hi ajīraṇadhammopi atthi, ārammaṇato paṭividdhaṃ nibbānaṃ, taṃ hi na jīrati. Idha panassa jīraṇadhammaṃ dassento evamāha. Atthuppattiko kirassa suttassa nikkhepo. Sivikasālāya nisīditvā kathitanti vadanti. Tattha bhagavā citrāni rathayānādīni disvā diṭṭhameva upamaṃ katvā, ‘‘jīranti ve rājarathā’’ti gāthamāha.
ਤਤ੍ਥ ਜੀਰਨ੍ਤੀਤਿ ਜਰਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ। ਰਾਜਰਥਾਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਅਭਿਰੂਹਨਰਥਾ। ਸੁਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਾਦੀਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚਿਤ੍ਤਿਤਾ। ਅਥੋ ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਜਰਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਏવਰੂਪੇਸੁ ਅਨੁਪਾਦਿਣ੍ਣਕੇਸੁ ਸਾਰਦਾਰੁਮਯੇਸੁ ਰਥੇਸੁ ਜੀਰਨ੍ਤੇਸੁ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕੇ ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕੇ ਮਂਸਲੋਹਿਤਾਦਿਮਯੇ ਸਰੀਰੇ ਕਿਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ? ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਜਰਂ ਉਪੇਤਿਯੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਨ੍ਤੋ ਹવੇ ਸਬ੍ਭਿ ਪવੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਭੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਜਰਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਏવਂ ਪવੇਦਯਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਨ ਜੀਰਤਿ, ਅਜਰਂ ਅਮਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕਥੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਸ੍ਮਾ વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸੀਦਨਸਭਾવਾ ਕਿਲੇਸਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਬ੍ਭੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਤਿ ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਹવੇ ਸਬ੍ਭਿ ਪવੇਦਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਇਦਂ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਜਰਂ ਉਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਭਿ ਪવੇਦਯਨ੍ਤਿ। ਅਜਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਨ੍ਦਰਾਧਿવਚਨਂ વਾ ਏਤਂ ਸਬ੍ਭੀਤਿ। ਯਂ ਸਬ੍ਭਿਧਮ੍ਮਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਨ੍ਤੋ ਪવੇਦਯਨ੍ਤਿ ਕਥਯਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਜਰਂ ਉਪੇਤੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤਿਯਂ।
Tattha jīrantīti jaraṃ pāpuṇanti. Rājarathāti rañño abhirūhanarathā. Sucittāti suvaṇṇarajatādīhi suṭṭhu cittitā. Atho sarīrampi jaraṃ upetīti evarūpesu anupādiṇṇakesu sāradārumayesu rathesu jīrantesu imasmiṃ ajjhattike upādiṇṇake maṃsalohitādimaye sarīre kiṃ vattabbaṃ? Sarīrampi jaraṃ upetiyevāti attho. Santo have sabbhi pavedayantīti santo sabbhīhi saddhiṃ sataṃ dhammo na jaraṃ upetīti evaṃ pavedayanti. ‘‘Sataṃ dhammo nāma nibbānaṃ, taṃ na jīrati, ajaraṃ amatanti evaṃ kathentī’’ti attho. Yasmā vā nibbānaṃ āgamma sīdanasabhāvā kilesā bhijjanti, tasmā taṃ sabbhīti vuccati. Iti purimapadassa kāraṇaṃ dassento ‘‘santo have sabbhi pavedayantī’’ti āha. Idaṃ hi vuttaṃ hoti – sataṃ dhammo na jaraṃ upeti, tasmā santo sabbhi pavedayanti. Ajaraṃ nibbānaṃ sataṃ dhammoti ācikkhantīti attho. Sundarādhivacanaṃ vā etaṃ sabbhīti. Yaṃ sabbhidhammabhūtaṃ nibbānaṃ santo pavedayanti kathayanti, so sataṃ dhammo na jaraṃ upetītipi attho. Tatiyaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੩. ਜਰਾਮਰਣਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Jarāmaraṇasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੩. ਜਰਾਮਰਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Jarāmaraṇasuttavaṇṇanā
