| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๓. ชฎาสุตฺตวณฺณนา
3. Jaṭāsuttavaṇṇanā
๒๓. ตติเย อโนฺตชฎาติ คาถายํ ชฎาติ ตณฺหาย ชาลินิยา อธิวจนํฯ สา หิ รูปาทีสุ อารมฺมเณสุ เหฎฺฐุปริยวเสน ปุนปฺปุนํ อุปฺปชฺชนโต สํสิพฺพนเฎฺฐน เวฬุคุมฺพาทีนํ สาขาชาลสงฺขาตา ชฎา วิยาติ ชฎาฯ สา ปเนสา สกปริกฺขารปรปริกฺขาเรสุ สกอตฺตภาว-ปรอตฺตภาเวสุ อชฺฌตฺติกายตน-พาหิรายตเนสุ จ อุปฺปชฺชนโต อโนฺตชฎา พหิชฎาติ วุจฺจติฯ ตาย เอวํ อุปฺปชฺชมานาย ชฎาย ชฎิตา ปชาฯ ยถา นาม เวฬุชฎาทีหิ เวฬุอาทโย, เอวํ ตาย ตณฺหาชฎาย สพฺพาปิ อยํ สตฺตนิกายสงฺขาตา ปชา ชฎิตา วินทฺธา, สํสิพฺพิตาติ อโตฺถฯ ยสฺมา จ เอวํ ชฎิตา, ตํ ตํ โคตม ปุจฺฉามีติ ตสฺมา ตํ ปุจฺฉามิฯ โคตมาติ ภควนฺตํ โคเตฺตน อาลปติฯ โก อิมํ วิชฎเย ชฎนฺติ อิมํ เอวํ เตธาตุกํ ชเฎตฺวา ฐิตํ ชฎํ โก วิชเฎยฺย, วิชเฎตุํ โก สมโตฺถติ ปุจฺฉติฯ
23. Tatiye antojaṭāti gāthāyaṃ jaṭāti taṇhāya jāliniyā adhivacanaṃ. Sā hi rūpādīsu ārammaṇesu heṭṭhupariyavasena punappunaṃ uppajjanato saṃsibbanaṭṭhena veḷugumbādīnaṃ sākhājālasaṅkhātā jaṭā viyāti jaṭā. Sā panesā sakaparikkhāraparaparikkhāresu sakaattabhāva-paraattabhāvesu ajjhattikāyatana-bāhirāyatanesu ca uppajjanato antojaṭā bahijaṭāti vuccati. Tāya evaṃ uppajjamānāya jaṭāya jaṭitā pajā. Yathā nāma veḷujaṭādīhi veḷuādayo, evaṃ tāya taṇhājaṭāya sabbāpi ayaṃ sattanikāyasaṅkhātā pajā jaṭitā vinaddhā, saṃsibbitāti attho. Yasmā ca evaṃ jaṭitā, taṃ taṃ gotama pucchāmīti tasmā taṃ pucchāmi. Gotamāti bhagavantaṃ gottena ālapati. Ko imaṃ vijaṭaye jaṭanti imaṃ evaṃ tedhātukaṃ jaṭetvā ṭhitaṃ jaṭaṃ ko vijaṭeyya, vijaṭetuṃ ko samatthoti pucchati.
อถสฺส ภควา ตมตฺถํ วิสฺสเชฺชโนฺต สีเล ปติฎฺฐายาติอาทิมาหฯ ตตฺถ สีเล ปติฎฺฐายาติ จตุปาริสุทฺธิสีเล ฐตฺวาฯ เอตฺถ จ ภควา ชฎาวิชฎนํ ปุจฺฉิโต สีลํ อารภโนฺต น ‘‘อญฺญํ ปุโฎฺฐ อญฺญํ กเถตี’’ติ เวทิตโพฺพฯ ชฎาวิชฎกสฺส หิ ปติฎฺฐาทสฺสนตฺถเมตฺถ สีลํ กถิตํฯ
Athassa bhagavā tamatthaṃ vissajjento sīle patiṭṭhāyātiādimāha. Tattha sīle patiṭṭhāyāti catupārisuddhisīle ṭhatvā. Ettha ca bhagavā jaṭāvijaṭanaṃ pucchito sīlaṃ ārabhanto na ‘‘aññaṃ puṭṭho aññaṃ kathetī’’ti veditabbo. Jaṭāvijaṭakassa hi patiṭṭhādassanatthamettha sīlaṃ kathitaṃ.
นโรติ สโตฺตฯ สปโญฺญติ กมฺมชติเหตุกปฎิสนฺธิปญฺญาย ปญฺญวาฯ จิตฺตํ ปญฺญญฺจ ภาวยนฺติ สมาธิเญฺจว วิปสฺสนญฺจ ภาวยมาโนฯ จิตฺตสีเสน เหตฺถ อฎฺฐ สมาปตฺติโย กถิตา, ปญฺญานาเมน วิปสฺสนาฯ อาตาปีติ วีริยวาฯ วีริยญฺหิ กิเลสานํ อาตาปนปริตาปนเฎฺฐน ‘‘อาตาโป’’ติ วุจฺจติ, ตทสฺส อตฺถีติ อาตาปีฯ นิปโกติ เนปกฺกํ วุจฺจติ ปญฺญา, ตาย สมนฺนาคโตติ อโตฺถฯ อิมินา ปเทน ปาริหาริยปญฺญํ ทเสฺสติฯ ปาริหาริยปญฺญา นาม ‘‘อยํ กาโล อุเทฺทสสฺส, อยํ กาโล ปริปุจฺฉายา’’ติอาทินา นเยน สพฺพตฺถ การาปิตา ปริหริตพฺพปญฺญาฯ อิมสฺมิญฺหิ ปญฺหาพฺยากรเณ ติกฺขตฺตุํ ปญฺญา อาคตาฯ ตตฺถ ปฐมา ชาติปญฺญา, ทุติยา วิปสฺสนาปญฺญา, ตติยา สพฺพกิจฺจปริณายิกา ปาริหาริยปญฺญาฯ
Naroti satto. Sapaññoti kammajatihetukapaṭisandhipaññāya paññavā. Cittaṃ paññañca bhāvayanti samādhiñceva vipassanañca bhāvayamāno. Cittasīsena hettha aṭṭha samāpattiyo kathitā, paññānāmena vipassanā. Ātāpīti vīriyavā. Vīriyañhi kilesānaṃ ātāpanaparitāpanaṭṭhena ‘‘ātāpo’’ti vuccati, tadassa atthīti ātāpī. Nipakoti nepakkaṃ vuccati paññā, tāya samannāgatoti attho. Iminā padena pārihāriyapaññaṃ dasseti. Pārihāriyapaññā nāma ‘‘ayaṃ kālo uddesassa, ayaṃ kālo paripucchāyā’’tiādinā nayena sabbattha kārāpitā pariharitabbapaññā. Imasmiñhi pañhābyākaraṇe tikkhattuṃ paññā āgatā. Tattha paṭhamā jātipaññā, dutiyā vipassanāpaññā, tatiyā sabbakiccapariṇāyikā pārihāriyapaññā.
โส อิมํ วิชฎเย ชฎนฺติ โส อิเมหิ สีลาทีหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุฯ ยถา นาม ปุริโส ปถวิยํ ปติฎฺฐาย สุนิสิตํ สตฺถํ อุกฺขิปิตฺวา มหนฺตํ เวฬุคุมฺพํ วิชเฎยฺย, เอวเมวํ สีเล ปติฎฺฐาย สมาธิสิลายํ สุนิสิตํ วิปสฺสนาปญฺญาสตฺถํ วีริยพลปคฺคหิเตน ปาริหาริยปญฺญาหเตฺถน อุกฺขิปิตฺวา สพฺพมฺปิ ตํ อตฺตโน สนฺตาเน ปติตํ ตณฺหาชฎํ วิชเฎยฺย สญฺฉิเนฺทยฺย สมฺปทาเลยฺยาติฯ
Soimaṃ vijaṭaye jaṭanti so imehi sīlādīhi samannāgato bhikkhu. Yathā nāma puriso pathaviyaṃ patiṭṭhāya sunisitaṃ satthaṃ ukkhipitvā mahantaṃ veḷugumbaṃ vijaṭeyya, evamevaṃ sīle patiṭṭhāya samādhisilāyaṃ sunisitaṃ vipassanāpaññāsatthaṃ vīriyabalapaggahitena pārihāriyapaññāhatthena ukkhipitvā sabbampi taṃ attano santāne patitaṃ taṇhājaṭaṃ vijaṭeyya sañchindeyya sampadāleyyāti.
เอตฺตาวตา เสขภูมิํ กเถตฺวา อิทานิ ชฎํ วิชเฎตฺวา ฐิตํ มหาขีณาสวํ ทเสฺสโนฺต เยสนฺติอาทิมาหฯ เอวํ ชฎํ วิชเฎตฺวา ฐิตํ ขีณาสวํ ทเสฺสตฺวา ปุน ชฎาย วิชฎโนกาสํ ทเสฺสโนฺต ยตฺถ นามญฺจาติอาทิมาหฯ ตตฺถ นามนฺติ จตฺตาโร อรูปิโน ขนฺธาฯ ปฎิฆํ รูปสญฺญา จาติ เอตฺถ ปฎิฆสญฺญาวเสน กามภโว คหิโต, รูปสญฺญาวเสน รูปภโวฯ เตสุ ทฺวีสุ คหิเตสุ อรูปภโว คหิโตว โหติ ภวสเงฺขเปนาติฯ เอเตฺถสา ฉิชฺชเต ชฎาติ เอตฺถ เตภูมกวฎฺฎสฺส ปริยาทิยนฎฺฐาเน เอสา ชฎา ฉิชฺชติ, นิพฺพานํ อาคมฺม ฉิชฺชติ นิรุชฺฌตีติ อยํ อโตฺถ ทสฺสิโต โหติฯ ตติยํฯ
Ettāvatā sekhabhūmiṃ kathetvā idāni jaṭaṃ vijaṭetvā ṭhitaṃ mahākhīṇāsavaṃ dassento yesantiādimāha. Evaṃ jaṭaṃ vijaṭetvā ṭhitaṃ khīṇāsavaṃ dassetvā puna jaṭāya vijaṭanokāsaṃ dassento yattha nāmañcātiādimāha. Tattha nāmanti cattāro arūpino khandhā. Paṭighaṃ rūpasaññā cāti ettha paṭighasaññāvasena kāmabhavo gahito, rūpasaññāvasena rūpabhavo. Tesu dvīsu gahitesu arūpabhavo gahitova hoti bhavasaṅkhepenāti. Etthesā chijjate jaṭāti ettha tebhūmakavaṭṭassa pariyādiyanaṭṭhāne esā jaṭā chijjati, nibbānaṃ āgamma chijjati nirujjhatīti ayaṃ attho dassito hoti. Tatiyaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๓. ชฎาสุตฺตํ • 3. Jaṭāsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๓. ชฎาสุตฺตวณฺณนา • 3. Jaṭāsuttavaṇṇanā
