| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
12. த்³வாத³ஸமவக்³கோ³
12. Dvādasamavaggo
1. ஜெந்தத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
1. Jentattheragāthāvaṇṇanā
து³ப்பப்³ப³ஜ்ஜங் வே து³ரதி⁴வாஸா கே³ஹாதி ஆயஸ்மதோ ஜெந்தத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே விவட்டூபனிஸ்ஸயங் குஸலங் உபசினந்தோ ஸிகி²ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே தே³வபுத்தோ ஹுத்வா நிப்³ப³த்தி. ஸோ ஏகதி³வஸங் ஸத்தா²ரங் தி³ஸ்வா பஸன்னசித்தோ கிங்கிராதபுப்பே²ஹி பூஜங் அகாஸி. ஸோ தேன புஞ்ஞகம்மேன தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ மக³த⁴ரட்டே² ஜெந்தகா³மே ஏகஸ்ஸ மண்ட³லிகராஜஸ்ஸ புத்தோ ஹுத்வா நிப்³ப³த்தி, ஜெந்தோதிஸ்ஸ நாமங் அஹோஸி. ஸோ விஞ்ஞுதங் பத்தோ த³ஹரகாலேயேவ ஹேதுஸம்பத்தியா சோதி³யமானோ பப்³ப³ஜ்ஜானின்னமானஸோ ஹுத்வா புன சிந்தேஸி – ‘‘பப்³ப³ஜ்ஜா நாம து³க்கரா, க⁴ராபி து³ராவாஸா, த⁴ம்மோ ச க³ம்பீ⁴ரோ, போ⁴கா³ ச து³ரதி⁴க³மா, கிங் நு கோ² கத்தப்³ப³’’ந்தி ஏவங் பன சிந்தாப³ஹுலோ ஹுத்வா விசரந்தோ ஏகதி³வஸங் ஸத்து² ஸந்திகங் க³ந்த்வா த⁴ம்மங் ஸுணி. ஸுதகாலதோ பட்டா²ய பப்³ப³ஜ்ஜாபி⁴ரதோ ஹுத்வா ஸத்து² ஸந்திகே பப்³ப³ஜித்வா கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா ஸுகா²ய படிபதா³ய கி²ப்பாபி⁴ஞ்ஞாய அரஹத்தங் ஸச்சா²காஸி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 1.16.21-24) –
Duppabbajjaṃve duradhivāsā gehāti āyasmato jentattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto sikhissa bhagavato kāle devaputto hutvā nibbatti. So ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannacitto kiṃkirātapupphehi pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe jentagāme ekassa maṇḍalikarājassa putto hutvā nibbatti, jentotissa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto daharakāleyeva hetusampattiyā codiyamāno pabbajjāninnamānaso hutvā puna cintesi – ‘‘pabbajjā nāma dukkarā, gharāpi durāvāsā, dhammo ca gambhīro, bhogā ca duradhigamā, kiṃ nu kho kattabba’’nti evaṃ pana cintābahulo hutvā vicaranto ekadivasaṃ satthu santikaṃ gantvā dhammaṃ suṇi. Sutakālato paṭṭhāya pabbajjābhirato hutvā satthu santike pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā sukhāya paṭipadāya khippābhiññāya arahattaṃ sacchākāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.16.21-24) –
‘‘தே³வபுத்தோ அஹங் ஸந்தோ, பூஜயிங் ஸிகி²னாயகங்;
‘‘Devaputto ahaṃ santo, pūjayiṃ sikhināyakaṃ;
கக்காருபுப்ப²ங் பக்³க³ய்ஹ, பு³த்³த⁴ஸ்ஸ அபி⁴ரோபயிங்.
Kakkārupupphaṃ paggayha, buddhassa abhiropayiṃ.
‘‘ஏகதிங்ஸே இதோ கப்பே, யங் புப்ப²மபி⁴ரோபயிங்;
‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;
து³க்³க³திங் நாபி⁴ஜானாமி, பு³த்³த⁴பூஜாயித³ங் ப²லங்.
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘இதோ ச நவமே கப்பே, ராஜா ஸத்துத்தமோ அஹுங்;
‘‘Ito ca navame kappe, rājā sattuttamo ahuṃ;
ஸத்தரதனஸம்பன்னோ, சக்கவத்தீ மஹப்³ப³லோ.
Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங்…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
அரஹத்தங் பன பத்வா அத்தனோ படிபத்திங் பச்சவெக்க²ந்தோ, ‘‘அஸக்கி²ங் வதாஹங் ஆதி³தோ மய்ஹங் உப்பன்னவிதக்கங் சி²ந்தி³து’’ந்தி ஸோமனஸ்ஸஜாதோ விதக்கஸ்ஸ உப்பன்னாகாரங் தஸ்ஸ ச ஸம்மதே³வ சி²ன்னதங் த³ஸ்ஸெந்தோ –
Arahattaṃ pana patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhanto, ‘‘asakkhiṃ vatāhaṃ ādito mayhaṃ uppannavitakkaṃ chinditu’’nti somanassajāto vitakkassa uppannākāraṃ tassa ca sammadeva chinnataṃ dassento –
111.
111.
‘‘து³ப்பப்³ப³ஜ்ஜங் வே து³ரதி⁴வாஸா கே³ஹா, த⁴ம்மோ க³ம்பீ⁴ரோ து³ரதி⁴க³மா போ⁴கா³;
‘‘Duppabbajjaṃ ve duradhivāsā gehā, dhammo gambhīro duradhigamā bhogā;
கிச்சா² வுத்தி நோ இதரீதரேனேவ, யுத்தங் சிந்தேதுங் ஸததமனிச்சத’’ந்தி. –
Kicchā vutti no itarītareneva, yuttaṃ cintetuṃ satatamaniccata’’nti. –
கா³த²ங் அபா⁴ஸி.
Gāthaṃ abhāsi.
தத்த² து³ப்பப்³ப³ஜ்ஜந்தி அப்பங் வா மஹந்தங் வா போ⁴க³க்க²ந்த⁴ஞ்சேவ ஞாதிபரிவட்டஞ்ச பஹாய இமஸ்மிங் ஸாஸனே உரங் த³த்வா பப்³ப³ஜனஸ்ஸ து³க்கரத்தா து³க்க²ங் பப்³ப³ஜனங், து³க்கரா பப்³ப³ஜ்ஜாதி து³ப்பப்³ப³ஜ்ஜங். வேதி நிபாதமத்தங், த³ள்ஹத்தோ² வா ‘‘பப்³ப³ஜ்ஜா து³க்கா²’’தி . கே³ஹஞ்சே ஆவஸெய்யங், து³ரதி⁴வாஸா கே³ஹா, யஸ்மா கே³ஹங் அதி⁴வஸந்தேன ரஞ்ஞா ராஜகிச்சங், இஸ்ஸரேன இஸ்ஸரகிச்சங், க³ஹபதினா க³ஹபதிகிச்சங் கத்தப்³ப³ங் ஹோதி, பரிஜனோ சேவ ஸமணப்³ராஹ்மணா ச ஸங்க³ஹேதப்³பா³, தஸ்மிங் தஸ்மிஞ்ச கத்தப்³பே³ கரியமானேபி க⁴ராவாஸோ சி²த்³த³க⁴டோ விய மஹாஸமுத்³தோ³ விய ச து³ப்பூரோ, தஸ்மா கே³ஹா நாமேதே அதி⁴வஸிதுங் ஆவஸிதுங் து³க்கா² து³க்கராதி கத்வா து³ரதி⁴வாஸா து³ராவாஸாதி. பப்³ப³ஜ்ஜஞ்சே அனுதிட்டெ²ய்யங் த⁴ம்மோ க³ம்பீ⁴ரோ, யத³த்தா² பப்³ப³ஜ்ஜா, ஸோ பப்³ப³ஜிதேன அதி⁴க³ந்தப்³போ³ படிவேத⁴ஸத்³த⁴ம்மோ க³ம்பீ⁴ரோ, க³ம்பீ⁴ரஞாணகோ³சரத்தா து³த்³த³ஸோ, து³ப்படிவிஜ்ஜோ² த⁴ம்மஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரபா⁴வேன து³ப்படிவிஜ்ஜ²த்தா. கே³ஹஞ்சே ஆவஸெய்யங், து³ரதி⁴க³மா போ⁴கா³ யேஹி வினா ந ஸக்கா கே³ஹங் ஆவஸிதுங், தே போ⁴கா³ து³க்கே²ன கஸிரேன அதி⁴க³ந்தப்³ப³தாய து³ரதி⁴க³மா. ஏவங் ஸந்தே க⁴ராவாஸங் பஹாய பப்³ப³ஜ்ஜங்யேவ அனுதிட்டெ²ய்யங், ஏவம்பி கிச்சா² வுத்தி நோ இதரீதரேன இத⁴ இமஸ்மிங் பு³த்³த⁴ஸாஸனே இதரீதரேன யதா²லத்³தே⁴ன பச்சயேன அம்ஹாகங் வுத்தி ஜீவிகா கிச்சா² து³க்கா², க⁴ராவாஸானங் து³ரதி⁴வாஸதாய போ⁴கா³னஞ்ச து³ரதி⁴க³மதாய கே³ஹே இதரீதரேன பச்சயேன யாபேதப்³ப³தாய கிச்சா² கஸிரா வுத்தி அம்ஹாகங், தத்த² கிங் காதுங் வட்டதீதி? யுத்தங் சிந்தேதுங் ஸததமனிச்சதங் ஸகலங் தி³வஸங் புப்³ப³ரத்தாபரரத்தஞ்ச தேபூ⁴மகத⁴ம்மஜாதங் அனிச்சதந்தி, ததோ உப்பாத³வயவந்ததோ ஆதி³அந்தவந்ததோ தாவகாலிகதோ ச ந நிச்சந்தி ‘‘அனிச்ச’’ந்தி சிந்தேதுங் விபஸ்ஸிதுங் யுத்தங். அனிச்சானுபஸ்ஸனாய ஸித்³தா⁴ய இதரானுபஸ்ஸனா ஸுகே²னேவ ஸிஜ்ஜ²ந்தீதி அனிச்சானுபஸ்ஸனாவ எத்த² வுத்தா, அனிச்சஸ்ஸ து³க்கா²னத்ததானங் அப்³யபி⁴சரணதோ ஸாஸனிகஸ்ஸ ஸுக²க்³க³ஹணதோ ச. தேனாஹ – ‘‘யத³னிச்சங் தங் து³க்க²ங், யங் து³க்க²ங் தத³னத்தா’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.15), ‘‘யங் கிஞ்சி ஸமுத³யத⁴ம்மங், ஸப்³ப³ங் தங் நிரோத⁴த⁴ம்மங்’’ (மஹாவ॰ 16; தீ³॰ நி॰ 2.371; ஸங்॰ நி॰ 5.1081), ‘‘வயத⁴ம்மா ஸங்கா²ரா’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.218) ச தத³மினா ஏவங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் படிபக்க²வஸேன அபராபரங் உப்பன்னே விதக்கே நிக்³க³ஹெத்வா அனிச்சதாமுகே²ன விபஸ்ஸனங் ஆரபி⁴த்வா இதா³னி கதகிச்சோ ஜாதோதி த³ஸ்ஸேதி. தேன வுத்தங் ‘‘அத்தனோ படிபத்தி’’ந்திஆதி³. இத³மேவ தே²ரஸ்ஸ அஞ்ஞாப்³யாகரணங் அஹோஸி.
Tattha duppabbajjanti appaṃ vā mahantaṃ vā bhogakkhandhañceva ñātiparivaṭṭañca pahāya imasmiṃ sāsane uraṃ datvā pabbajanassa dukkarattā dukkhaṃ pabbajanaṃ, dukkarā pabbajjāti duppabbajjaṃ. Veti nipātamattaṃ, daḷhattho vā ‘‘pabbajjā dukkhā’’ti . Gehañce āvaseyyaṃ, duradhivāsā gehā, yasmā gehaṃ adhivasantena raññā rājakiccaṃ, issarena issarakiccaṃ, gahapatinā gahapatikiccaṃ kattabbaṃ hoti, parijano ceva samaṇabrāhmaṇā ca saṅgahetabbā, tasmiṃ tasmiñca kattabbe kariyamānepi gharāvāso chiddaghaṭo viya mahāsamuddo viya ca duppūro, tasmā gehā nāmete adhivasituṃ āvasituṃ dukkhā dukkarāti katvā duradhivāsā durāvāsāti. Pabbajjañce anutiṭṭheyyaṃ dhammo gambhīro, yadatthā pabbajjā, so pabbajitena adhigantabbo paṭivedhasaddhammo gambhīro, gambhīrañāṇagocarattā duddaso, duppaṭivijjho dhammassa gambhīrabhāvena duppaṭivijjhattā. Gehañce āvaseyyaṃ, duradhigamā bhogā yehi vinā na sakkā gehaṃ āvasituṃ, te bhogā dukkhena kasirena adhigantabbatāya duradhigamā. Evaṃ sante gharāvāsaṃ pahāya pabbajjaṃyeva anutiṭṭheyyaṃ, evampi kicchā vutti no itarītarena idha imasmiṃ buddhasāsane itarītarena yathāladdhena paccayena amhākaṃ vutti jīvikā kicchā dukkhā, gharāvāsānaṃ duradhivāsatāya bhogānañca duradhigamatāya gehe itarītarena paccayena yāpetabbatāya kicchā kasirā vutti amhākaṃ, tattha kiṃ kātuṃ vaṭṭatīti? Yuttaṃ cintetuṃ satatamaniccataṃ sakalaṃ divasaṃ pubbarattāpararattañca tebhūmakadhammajātaṃ aniccatanti, tato uppādavayavantato ādiantavantato tāvakālikato ca na niccanti ‘‘anicca’’nti cintetuṃ vipassituṃ yuttaṃ. Aniccānupassanāya siddhāya itarānupassanā sukheneva sijjhantīti aniccānupassanāva ettha vuttā, aniccassa dukkhānattatānaṃ abyabhicaraṇato sāsanikassa sukhaggahaṇato ca. Tenāha – ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ tadanattā’’ti (saṃ. ni. 3.15), ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammaṃ’’ (mahāva. 16; dī. ni. 2.371; saṃ. ni. 5.1081), ‘‘vayadhammā saṅkhārā’’ti (dī. ni. 2.218) ca tadaminā evaṃ aññamaññaṃ paṭipakkhavasena aparāparaṃ uppanne vitakke niggahetvā aniccatāmukhena vipassanaṃ ārabhitvā idāni katakicco jātoti dasseti. Tena vuttaṃ ‘‘attano paṭipatti’’ntiādi. Idameva therassa aññābyākaraṇaṃ ahosi.
ஜெந்தத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Jentattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 1. ஜெந்தத்தே²ரகா³தா² • 1. Jentattheragāthā
