Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ఝానఙ్గరాసివణ్ణనా
Jhānaṅgarāsivaṇṇanā
వితక్కేతీతి ధమ్మతో అఞ్ఞస్స కత్తునివత్తనత్థం ధమ్మమేవ కత్తారం నిద్దిసతి. తస్స పన వసవత్తిభావనివారణత్థం ‘‘వితక్కనం వా’’తి భావనిద్దేసో. రూపం రూపన్తి పథవీ పథవీతి వా ఆకోటేన్తో వియ హోతీతి ఆకోటనలక్ఖణో. ఆదితో, అభిముఖం వా హననం ఆహననం, పరితో, పరివత్తేత్వా వా ఆహననం పరియాహననం. విచారతో ఓళారికట్ఠేన విచారస్సేవ పుబ్బఙ్గమట్ఠేన అనురవతో ఓళారికో తస్స చ పుబ్బఙ్గమో ఘణ్టాభిఘాతో వియ హోతి వితక్కో. సో యథా ఘణ్టాభిఘాతో పఠమాభినిపాతో హోతి, ఏవం ఆరమ్మణాభిముఖనిరోపనట్ఠేన పఠమాభినిపాతో హోతి. విప్ఫారవాతి విచలనయుత్తో. అనుప్పబన్ధేన పవత్తియన్తి ఉపచారే వా అప్పనాయం వా సన్తానేన పవత్తియం. తత్థ హి వితక్కో నిచ్చలో హుత్వా ఆరమ్మణం అనుపవిసిత్వా పవత్తతి. మణ్డలన్తి ఖలమణ్డలం.
Vitakketīti dhammato aññassa kattunivattanatthaṃ dhammameva kattāraṃ niddisati. Tassa pana vasavattibhāvanivāraṇatthaṃ ‘‘vitakkanaṃ vā’’ti bhāvaniddeso. Rūpaṃ rūpanti pathavī pathavīti vā ākoṭento viya hotīti ākoṭanalakkhaṇo. Ādito, abhimukhaṃ vā hananaṃ āhananaṃ, parito, parivattetvā vā āhananaṃ pariyāhananaṃ. Vicārato oḷārikaṭṭhena vicārasseva pubbaṅgamaṭṭhena anuravato oḷāriko tassa ca pubbaṅgamo ghaṇṭābhighāto viya hoti vitakko. So yathā ghaṇṭābhighāto paṭhamābhinipāto hoti, evaṃ ārammaṇābhimukhaniropanaṭṭhena paṭhamābhinipāto hoti. Vipphāravāti vicalanayutto. Anuppabandhena pavattiyanti upacāre vā appanāyaṃ vā santānena pavattiyaṃ. Tattha hi vitakko niccalo hutvā ārammaṇaṃ anupavisitvā pavattati. Maṇḍalanti khalamaṇḍalaṃ.
పిణయతీతి తప్పేతి, వడ్ఢేతి వా. ఫరణరసాతి పణీతరూపేహి కాయస్స బ్యాపనరసా. ఉదగ్గభావో ఓదగ్యం. ఖుద్దికా లహుం లోమహంసనమత్తం కత్వా భిన్నా న పున ఉప్పజ్జతి. ఖణికా బహులం ఉప్పజ్జతి. ఉబ్బేగతో ఫరణా నిచ్చలత్తా చిరట్ఠితికత్తా చ పణీతతరా. పస్సద్ధియా నిమిత్తభావేన గబ్భం గణ్హన్తీ. అప్పనాసమ్పయుత్తావ పీతి అప్పనాసమాధిపూరికాతి కత్వా సా ఠపితా. ఇతరా ద్వే ఖణికోపచారసమాధిపూరికా పీతీ.
Piṇayatīti tappeti, vaḍḍheti vā. Pharaṇarasāti paṇītarūpehi kāyassa byāpanarasā. Udaggabhāvo odagyaṃ. Khuddikā lahuṃ lomahaṃsanamattaṃ katvā bhinnā na puna uppajjati. Khaṇikā bahulaṃ uppajjati. Ubbegato pharaṇā niccalattā ciraṭṭhitikattā ca paṇītatarā. Passaddhiyā nimittabhāvena gabbhaṃ gaṇhantī. Appanāsampayuttāva pīti appanāsamādhipūrikāti katvā sā ṭhapitā. Itarā dve khaṇikopacārasamādhipūrikā pītī.
సమాధిచిత్తేనాతి సమాధిసహితచిత్తేన. అవిసారో అత్తనో ఏవ అవిసరణసభావో. అవిక్ఖేపో సమ్పయుత్తానం అవిక్ఖిత్తతా. యేన సమ్పయుత్తా అవిక్ఖిత్తా హోన్తి, సో ధమ్మో అవిక్ఖేపోతి. విసేసతోతి యేభుయ్యేన. సుఖవిరహితోపి హి అత్థి సమాధీతి. పదీపనిదస్సనేన సన్తానట్ఠితిభావం సమాధిస్స దస్సేతి.
Samādhicittenāti samādhisahitacittena. Avisāro attano eva avisaraṇasabhāvo. Avikkhepo sampayuttānaṃ avikkhittatā. Yena sampayuttā avikkhittā honti, so dhammo avikkhepoti. Visesatoti yebhuyyena. Sukhavirahitopi hi atthi samādhīti. Padīpanidassanena santānaṭṭhitibhāvaṃ samādhissa dasseti.
ఝానఙ్గరాసివణ్ణనా నిట్ఠితా.
Jhānaṅgarāsivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ఝానఙ్గరాసివణ్ణనా • Jhānaṅgarāsivaṇṇanā