Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්මසඞ්ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ඣානඞ්ගරාසිවණ්ණනා
Jhānaṅgarāsivaṇṇanā
විතක්කෙතීති ධම්මතො අඤ්ඤස්ස කත්තුනිවත්තනත්ථං ධම්මමෙව කත්තාරං නිද්දිසති. තස්ස පන වසවත්තිභාවනිවාරණත්ථං ‘‘විතක්කනං වා’’ති භාවනිද්දෙසො. රූපං රූපන්ති පථවී පථවීති වා ආකොටෙන්තො විය හොතීති ආකොටනලක්ඛණො. ආදිතො, අභිමුඛං වා හනනං ආහනනං, පරිතො, පරිවත්තෙත්වා වා ආහනනං පරියාහනනං. විචාරතො ඔළාරිකට්ඨෙන විචාරස්සෙව පුබ්බඞ්ගමට්ඨෙන අනුරවතො ඔළාරිකො තස්ස ච පුබ්බඞ්ගමො ඝණ්ටාභිඝාතො විය හොති විතක්කො. සො යථා ඝණ්ටාභිඝාතො පඨමාභිනිපාතො හොති, එවං ආරම්මණාභිමුඛනිරොපනට්ඨෙන පඨමාභිනිපාතො හොති. විප්ඵාරවාති විචලනයුත්තො. අනුප්පබන්ධෙන පවත්තියන්ති උපචාරෙ වා අප්පනායං වා සන්තානෙන පවත්තියං. තත්ථ හි විතක්කො නිච්චලො හුත්වා ආරම්මණං අනුපවිසිත්වා පවත්තති. මණ්ඩලන්ති ඛලමණ්ඩලං.
Vitakketīti dhammato aññassa kattunivattanatthaṃ dhammameva kattāraṃ niddisati. Tassa pana vasavattibhāvanivāraṇatthaṃ ‘‘vitakkanaṃ vā’’ti bhāvaniddeso. Rūpaṃ rūpanti pathavī pathavīti vā ākoṭento viya hotīti ākoṭanalakkhaṇo. Ādito, abhimukhaṃ vā hananaṃ āhananaṃ, parito, parivattetvā vā āhananaṃ pariyāhananaṃ. Vicārato oḷārikaṭṭhena vicārasseva pubbaṅgamaṭṭhena anuravato oḷāriko tassa ca pubbaṅgamo ghaṇṭābhighāto viya hoti vitakko. So yathā ghaṇṭābhighāto paṭhamābhinipāto hoti, evaṃ ārammaṇābhimukhaniropanaṭṭhena paṭhamābhinipāto hoti. Vipphāravāti vicalanayutto. Anuppabandhena pavattiyanti upacāre vā appanāyaṃ vā santānena pavattiyaṃ. Tattha hi vitakko niccalo hutvā ārammaṇaṃ anupavisitvā pavattati. Maṇḍalanti khalamaṇḍalaṃ.
පිණයතීති තප්පෙති, වඩ්ඪෙති වා. ඵරණරසාති පණීතරූපෙහි කායස්ස බ්යාපනරසා. උදග්ගභාවො ඔදග්යං. ඛුද්දිකා ලහුං ලොමහංසනමත්තං කත්වා භින්නා න පුන උප්පජ්ජති. ඛණිකා බහුලං උප්පජ්ජති. උබ්බෙගතො ඵරණා නිච්චලත්තා චිරට්ඨිතිකත්තා ච පණීතතරා. පස්සද්ධියා නිමිත්තභාවෙන ගබ්භං ගණ්හන්තී. අප්පනාසම්පයුත්තාව පීති අප්පනාසමාධිපූරිකාති කත්වා සා ඨපිතා. ඉතරා ද්වෙ ඛණිකොපචාරසමාධිපූරිකා පීතී.
Piṇayatīti tappeti, vaḍḍheti vā. Pharaṇarasāti paṇītarūpehi kāyassa byāpanarasā. Udaggabhāvo odagyaṃ. Khuddikā lahuṃ lomahaṃsanamattaṃ katvā bhinnā na puna uppajjati. Khaṇikā bahulaṃ uppajjati. Ubbegato pharaṇā niccalattā ciraṭṭhitikattā ca paṇītatarā. Passaddhiyā nimittabhāvena gabbhaṃ gaṇhantī. Appanāsampayuttāva pīti appanāsamādhipūrikāti katvā sā ṭhapitā. Itarā dve khaṇikopacārasamādhipūrikā pītī.
සමාධිචිත්තෙනාති සමාධිසහිතචිත්තෙන. අවිසාරො අත්තනො එව අවිසරණසභාවො. අවික්ඛෙපො සම්පයුත්තානං අවික්ඛිත්තතා. යෙන සම්පයුත්තා අවික්ඛිත්තා හොන්ති, සො ධම්මො අවික්ඛෙපොති. විසෙසතොති යෙභුය්යෙන. සුඛවිරහිතොපි හි අත්ථි සමාධීති. පදීපනිදස්සනෙන සන්තානට්ඨිතිභාවං සමාධිස්ස දස්සෙති.
Samādhicittenāti samādhisahitacittena. Avisāro attano eva avisaraṇasabhāvo. Avikkhepo sampayuttānaṃ avikkhittatā. Yena sampayuttā avikkhittā honti, so dhammo avikkhepoti. Visesatoti yebhuyyena. Sukhavirahitopi hi atthi samādhīti. Padīpanidassanena santānaṭṭhitibhāvaṃ samādhissa dasseti.
ඣානඞ්ගරාසිවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Jhānaṅgarāsivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ටීකා • Tīkā / අභිධම්මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්මසඞ්ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ඣානඞ්ගරාසිවණ්ණනා • Jhānaṅgarāsivaṇṇanā