| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
17. ஜா²னபச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா
17. Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā
17. விதக்கவிசாரபீதிஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸுபெக்கா²சித்தேகக்³க³தாஸங்கா²தானீதி எத்த² யதி³பி ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸஸங்கா²தானி ஜா²னங்கா³னி நத்தி², ஸுக²து³க்க²ஸங்கா²தானி பன ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸபூ⁴தானேவ ஜா²னங்கா³னி, ந காயிகஸுக²து³க்க²பூ⁴தானீதி இமஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸக்³க³ஹணங் கதங். நனு ச ‘‘த்³விபஞ்சவிஞ்ஞாணவஜ்ஜேஸூ’’தி வசனேனேவ காயிகஸுக²து³க்கா²னி வஜ்ஜிதானீதி ஸுக²து³க்க²க்³க³ஹணமேவ கத்தப்³ப³ந்தி? ந, ஜா²னங்க³ஸுக²து³க்கா²னங் ஜா²னங்க³பா⁴வவிஸேஸனதோ. ‘‘த்³விபஞ்சவிஞ்ஞாணவஜ்ஜேஸு ஸுக²து³க்கு²பெக்கா²சித்தேகக்³க³தாஸங்கா²தானீ’’தி ஹி வுத்தே த்³விபஞ்சவிஞ்ஞாணேஸு உபெக்கா²சித்தேகக்³க³தாஹி ஸத்³தி⁴ங் காயிகஸுக²து³க்கா²னிபி வஜ்ஜிதானீதி எத்தகமேவ விஞ்ஞாயதி, ந பன யானி ஸுக²து³க்கா²னி ஜா²னங்கா³னி ஹொந்தி, தேஸங் ஜா²னங்க³பூ⁴தோ ஸுக²பா⁴வோ து³க்க²பா⁴வோ ச விஸேஸிதோ, தஸ்மா ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸபா⁴வவிஸிட்டோ²யேவ ஸுக²து³க்க²பா⁴வோ ஸுக²து³க்கா²னங் ஜா²னங்க³பா⁴வோதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸக்³க³ஹணங் கரோதி. தேன ‘‘த்³விபஞ்சவிஞ்ஞாணவஜ்ஜேஸூ’’தி வசனேன வஜ்ஜியமானானம்பி ஸுக²து³க்கா²னங் ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸபா⁴வாபா⁴வதோ ஜா²னங்க³பா⁴வாபா⁴வோதி த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி. யதா²வஜ்ஜிதா பன ஸுக²து³க்கோ²பெக்கே²கக்³க³தா கஸ்மா வஜ்ஜிதாதி? யத்த² ஜா²னங்கா³னி உத்³த⁴ரீயந்தி சித்துப்பாத³கண்டே³, தத்த² ச ஜா²னங்க³ந்தி அனுத்³த⁴டத்தா. கஸ்மா பன ந உத்³த⁴டாதி தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பஞ்சன்னங் பன விஞ்ஞாணகாயான’’ந்திஆதி³மாஹ.
17. Vitakkavicārapītisomanassadomanassupekkhācittekaggatāsaṅkhātānīti ettha yadipi somanassadomanassasaṅkhātāni jhānaṅgāni natthi, sukhadukkhasaṅkhātāni pana somanassadomanassabhūtāneva jhānaṅgāni, na kāyikasukhadukkhabhūtānīti imassa dassanatthaṃ somanassadomanassaggahaṇaṃ kataṃ. Nanu ca ‘‘dvipañcaviññāṇavajjesū’’ti vacaneneva kāyikasukhadukkhāni vajjitānīti sukhadukkhaggahaṇameva kattabbanti? Na, jhānaṅgasukhadukkhānaṃ jhānaṅgabhāvavisesanato. ‘‘Dvipañcaviññāṇavajjesu sukhadukkhupekkhācittekaggatāsaṅkhātānī’’ti hi vutte dvipañcaviññāṇesu upekkhācittekaggatāhi saddhiṃ kāyikasukhadukkhānipi vajjitānīti ettakameva viññāyati, na pana yāni sukhadukkhāni jhānaṅgāni honti, tesaṃ jhānaṅgabhūto sukhabhāvo dukkhabhāvo ca visesito, tasmā somanassadomanassabhāvavisiṭṭhoyeva sukhadukkhabhāvo sukhadukkhānaṃ jhānaṅgabhāvoti dassanatthaṃ somanassadomanassaggahaṇaṃ karoti. Tena ‘‘dvipañcaviññāṇavajjesū’’ti vacanena vajjiyamānānampi sukhadukkhānaṃ somanassadomanassabhāvābhāvato jhānaṅgabhāvābhāvoti dassitaṃ hoti. Yathāvajjitā pana sukhadukkhopekkhekaggatā kasmā vajjitāti? Yattha jhānaṅgāni uddharīyanti cittuppādakaṇḍe, tattha ca jhānaṅganti anuddhaṭattā. Kasmā pana na uddhaṭāti taṃ dassetuṃ ‘‘pañcannaṃ pana viññāṇakāyāna’’ntiādimāha.
அபி⁴னிபாதமத்தத்தாதி ஏதேன ஆவஜ்ஜனஸம்படிச்ச²னமத்தாயபி சிந்தனாபவத்தியா அபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘தேஸு விஜ்ஜமானானிபி உபெக்கா²ஸுக²து³க்கா²னீ’’தி போராணபாடோ². தத்த² உபெக்கா²ஸுக²து³க்கே²ஹேவ தங்ஸமானலக்க²ணாய சித்தேகக்³க³தாயபி யதா²வுத்தேனேவ காரணேன அனுத்³த⁴டபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோதி த³ட்ட²ப்³போ³. புப்³பே³ பன ஸத்த அங்கா³னி த³ஸ்ஸெந்தேன சத்தாரி அங்கா³னி வஜ்ஜிதானீதி தேஸங் வஜ்ஜனே காரணங் த³ஸ்ஸெந்தேன ந ஸமானலக்க²ணேன லேஸேன த³ஸ்ஸேதப்³ப³ங். அட்ட²கதா² ஹேஸாதி. யதி³ ச லேஸேன த³ஸ்ஸேதப்³ப³ங், யதா²வுத்தேஸுபி தீஸு ஏகமேவ வத்தப்³ப³ங் ஸியா, திண்ணங் பன வசனேன ததோ அஞ்ஞஸ்ஸ ஜா²னங்க³ந்தி உத்³த⁴டபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி, யதா²வுத்தகாரணதோ அஞ்ஞேன காரணேன அனுத்³த⁴டபா⁴வோ வா, தஸ்மா தங்தோ³ஸபரிஹரணத்த²ங் ‘‘உபெக்கா²சித்தேகக்³க³தாஸுக²து³க்கா²னீ’’தி பட²ந்தி. யே பன ‘‘ஜா²னங்க³பூ⁴தேஹி ஸோமனஸ்ஸாதீ³ஹி ஸுக²து³க்கே²ன அவிபூ⁴தபா⁴வேன பாகடதாய இந்த்³ரியகிச்சயுத்ததாய ச ஸமானானங் ஸுகா²தீ³னங் ஜா²னங்க³ந்தி அனுத்³த⁴டபா⁴வே காரணங் வத்தப்³ப³ங், ந சித்தேகக்³க³தாயாதி ஸா எத்த² ந க³ஹிதா’’தி வத³ந்தி, தேஸங் தங் ருசிமத்தங். யதி³ ஜா²னங்க³ஸமானானங் ஜா²னங்க³ந்தி அனுத்³த⁴டபா⁴வே காரணங் வத்தப்³ப³ங், சித்தேகக்³க³தா செத்த² ஜா²னங்க³பூ⁴தாய விசிகிச்சா²யுத்தமனோதா⁴துஆதீ³ஸு சித்தேகக்³க³தாய ஸமானாதி தஸ்ஸா அனுத்³த⁴டபா⁴வே காரணங் வத்தப்³ப³மேவாதி. ஸேஸாஹேதுகேஸுபி ஜா²னங்க³ங் உத்³த⁴டமேவ உத்³த⁴ரணட்டா²னே சித்துப்பாத³கண்டே³தி அதி⁴ப்பாயோ.
Abhinipātamattattāti etena āvajjanasampaṭicchanamattāyapi cintanāpavattiyā abhāvaṃ dasseti. ‘‘Tesu vijjamānānipi upekkhāsukhadukkhānī’’ti porāṇapāṭho. Tattha upekkhāsukhadukkheheva taṃsamānalakkhaṇāya cittekaggatāyapi yathāvutteneva kāraṇena anuddhaṭabhāvo dassitoti daṭṭhabbo. Pubbe pana satta aṅgāni dassentena cattāri aṅgāni vajjitānīti tesaṃ vajjane kāraṇaṃ dassentena na samānalakkhaṇena lesena dassetabbaṃ. Aṭṭhakathā hesāti. Yadi ca lesena dassetabbaṃ, yathāvuttesupi tīsu ekameva vattabbaṃ siyā, tiṇṇaṃ pana vacanena tato aññassa jhānaṅganti uddhaṭabhāvo āpajjati, yathāvuttakāraṇato aññena kāraṇena anuddhaṭabhāvo vā, tasmā taṃdosapariharaṇatthaṃ ‘‘upekkhācittekaggatāsukhadukkhānī’’ti paṭhanti. Ye pana ‘‘jhānaṅgabhūtehi somanassādīhi sukhadukkhena avibhūtabhāvena pākaṭatāya indriyakiccayuttatāya ca samānānaṃ sukhādīnaṃ jhānaṅganti anuddhaṭabhāve kāraṇaṃ vattabbaṃ, na cittekaggatāyāti sā ettha na gahitā’’ti vadanti, tesaṃ taṃ rucimattaṃ. Yadi jhānaṅgasamānānaṃ jhānaṅganti anuddhaṭabhāve kāraṇaṃ vattabbaṃ, cittekaggatā cettha jhānaṅgabhūtāya vicikicchāyuttamanodhātuādīsu cittekaggatāya samānāti tassā anuddhaṭabhāve kāraṇaṃ vattabbamevāti. Sesāhetukesupi jhānaṅgaṃ uddhaṭameva uddharaṇaṭṭhāne cittuppādakaṇḍeti adhippāyo.
ஜா²னபச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / பட்டா²னபாளி • Paṭṭhānapāḷi / (2) பச்சயனித்³தே³ஸோ • (2) Paccayaniddeso
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 17. ஜா²னபச்சயனித்³தே³ஸவண்ணனா • 17. Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā
