| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
१७. झानपच्चयनिद्देसवण्णना
17. Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā
१७. झानपच्चयनिद्देसे झानङ्गानीति द्विपञ्चविञ्ञाणवज्जेसु सेसचित्तेसु उप्पन्नानि वितक्कविचारपीतिसोमनस्सदोमनस्सुपेक्खाचित्तेकग्गतासङ्खातानि सत्त अङ्गानि। पञ्चन्नं पन विञ्ञाणकायानं अभिनिपातमत्तत्ता तेसु विज्जमानानिपि उपेक्खासुखदुक्खानि उपनिज्झानाकारस्स अभावतो झानङ्गानीति न उद्धटानि। तत्थ पच्छिन्नत्ता पन सेसाहेतुकेसुपि झानङ्गं न उद्धटमेव। तंसमुट्ठानानन्ति इधापि कटत्तारूपं सङ्गहितन्ति वेदितब्बं। वुत्तञ्हेतं पञ्हावारे – ‘‘पटिसन्धिक्खणे विपाकाब्याकतानि झानङ्गानि सम्पयुत्तकानं खन्धानं कटत्ता च रूपानं झानपच्चयेन पच्चयो’’ति। अयं तावेत्थ पाळिवण्णना। अयं पन झानपच्चयो सत्तन्नं झानङ्गानं वसेन ठितोपि जातिभेदतो कुसलाकुसलविपाककिरियवसेन चतुधा भिज्जति, पुन भूमिवसेन चतुधा; एकधा, चतुधा, तिधाति द्वादसधा भिज्जतीति एवमेत्थ नानप्पकारभेदतो विञ्ञातब्बो विनिच्छयो।
17. Jhānapaccayaniddese jhānaṅgānīti dvipañcaviññāṇavajjesu sesacittesu uppannāni vitakkavicārapītisomanassadomanassupekkhācittekaggatāsaṅkhātāni satta aṅgāni. Pañcannaṃ pana viññāṇakāyānaṃ abhinipātamattattā tesu vijjamānānipi upekkhāsukhadukkhāni upanijjhānākārassa abhāvato jhānaṅgānīti na uddhaṭāni. Tattha pacchinnattā pana sesāhetukesupi jhānaṅgaṃ na uddhaṭameva. Taṃsamuṭṭhānānanti idhāpi kaṭattārūpaṃ saṅgahitanti veditabbaṃ. Vuttañhetaṃ pañhāvāre – ‘‘paṭisandhikkhaṇe vipākābyākatāni jhānaṅgāni sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ jhānapaccayena paccayo’’ti. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayaṃ pana jhānapaccayo sattannaṃ jhānaṅgānaṃ vasena ṭhitopi jātibhedato kusalākusalavipākakiriyavasena catudhā bhijjati, puna bhūmivasena catudhā; ekadhā, catudhā, tidhāti dvādasadhā bhijjatīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
एवं भिन्ने पनेत्थ चतुभूमकम्पि कुसलझानङ्गं पञ्चवोकारे सम्पयुत्तधम्मानञ्चेव चित्तसमुट्ठानरूपस्स च, ठपेत्वा रूपावचरं अवसेसं आरुप्पे सम्पयुत्तधम्मानञ्ञेव झानपच्चयेन पच्चयो। अकुसलेपि एसेव नयो। कामावचररूपावचरविपाकं पवत्ते सम्पयुत्तधम्मानञ्चेव चित्तसमुट्ठानरूपस्स च, पटिसन्धियं सम्पयुत्तधम्मानञ्चेव कटत्तारूपस्स च, आरुप्पविपाकं सम्पयुत्तधम्मानञ्ञेव, यञ्च आरुप्पे लोकुत्तरविपाकं उप्पज्जति, तञ्च। पञ्चवोकारे पन तं चित्तसमुट्ठानरूपस्सपि झानपच्चयेन पच्चयो होति। तेभूमकम्पि किरियझानङ्गं पञ्चवोकारे सम्पयुत्तधम्मानञ्चेव चित्तसमुट्ठानरूपस्स च। यं पनेत्थ आरुप्पे उप्पज्जति, तं सम्पयुत्तधम्मानञ्ञेव झानपच्चयेन पच्चयोति एवमेत्थ पच्चयुप्पन्नतोपि विञ्ञातब्बो विनिच्छयोति।
Evaṃ bhinne panettha catubhūmakampi kusalajhānaṅgaṃ pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, ṭhapetvā rūpāvacaraṃ avasesaṃ āruppe sampayuttadhammānaññeva jhānapaccayena paccayo. Akusalepi eseva nayo. Kāmāvacararūpāvacaravipākaṃ pavatte sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, paṭisandhiyaṃ sampayuttadhammānañceva kaṭattārūpassa ca, āruppavipākaṃ sampayuttadhammānaññeva, yañca āruppe lokuttaravipākaṃ uppajjati, tañca. Pañcavokāre pana taṃ cittasamuṭṭhānarūpassapi jhānapaccayena paccayo hoti. Tebhūmakampi kiriyajhānaṅgaṃ pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca. Yaṃ panettha āruppe uppajjati, taṃ sampayuttadhammānaññeva jhānapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
झानपच्चयनिद्देसवण्णना।
Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पट्ठानपाळि • Paṭṭhānapāḷi / (२) पच्चयनिद्देसो • (2) Paccayaniddeso
