| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
17. ඣානපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
17. Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā
17. ඣානපච්‌චයනිද්‌දෙසෙ ඣානඞ්‌ගානීති ද්‌විපඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණවජ්‌ජෙසු සෙසචිත්‌තෙසු උප්‌පන්‌නානි විතක්‌කවිචාරපීතිසොමනස්‌සදොමනස්‌සුපෙක්‌ඛාචිත්‌තෙකග්‌ගතාසඞ්‌ඛාතානි සත්‌ත අඞ්‌ගානි. පඤ්‌චන්‌නං පන විඤ්‌ඤාණකායානං අභිනිපාතමත්‌තත්‌තා තෙසු විජ්‌ජමානානිපි උපෙක්‌ඛාසුඛදුක්‌ඛානි උපනිජ්‌ඣානාකාරස්‌ස අභාවතො ඣානඞ්‌ගානීති න උද්‌ධටානි. තත්‌ථ පච්‌ඡින්‌නත්‌තා පන සෙසාහෙතුකෙසුපි ඣානඞ්‌ගං න උද්‌ධටමෙව. තංසමුට්‌ඨානානන්‌ති ඉධාපි කටත්‌තාරූපං සඞ්‌ගහිතන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං පඤ්‌හාවාරෙ – ‘‘පටිසන්‌ධික්‌ඛණෙ විපාකාබ්‍යාකතානි ඣානඞ්‌ගානි සම්‌පයුත්‌තකානං ඛන්‌ධානං කටත්‌තා ච රූපානං ඣානපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති. අයං තාවෙත්‌ථ පාළිවණ්‌ණනා. අයං පන ඣානපච්‌චයො සත්‌තන්‌නං ඣානඞ්‌ගානං වසෙන ඨිතොපි ජාතිභෙදතො කුසලාකුසලවිපාකකිරියවසෙන චතුධා භිජ්‌ජති, පුන භූමිවසෙන චතුධා; එකධා, චතුධා, තිධාති ද්‌වාදසධා භිජ්‌ජතීති එවමෙත්‌ථ නානප්‌පකාරභෙදතො විඤ්‌ඤාතබ්‌බො විනිච්‌ඡයො.
17. Jhānapaccayaniddese jhānaṅgānīti dvipañcaviññāṇavajjesu sesacittesu uppannāni vitakkavicārapītisomanassadomanassupekkhācittekaggatāsaṅkhātāni satta aṅgāni. Pañcannaṃ pana viññāṇakāyānaṃ abhinipātamattattā tesu vijjamānānipi upekkhāsukhadukkhāni upanijjhānākārassa abhāvato jhānaṅgānīti na uddhaṭāni. Tattha pacchinnattā pana sesāhetukesupi jhānaṅgaṃ na uddhaṭameva. Taṃsamuṭṭhānānanti idhāpi kaṭattārūpaṃ saṅgahitanti veditabbaṃ. Vuttañhetaṃ pañhāvāre – ‘‘paṭisandhikkhaṇe vipākābyākatāni jhānaṅgāni sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ jhānapaccayena paccayo’’ti. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayaṃ pana jhānapaccayo sattannaṃ jhānaṅgānaṃ vasena ṭhitopi jātibhedato kusalākusalavipākakiriyavasena catudhā bhijjati, puna bhūmivasena catudhā; ekadhā, catudhā, tidhāti dvādasadhā bhijjatīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
එවං භින්‌නෙ පනෙත්‌ථ චතුභූමකම්‌පි කුසලඣානඞ්‌ගං පඤ්‌චවොකාරෙ සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච, ඨපෙත්‌වා රූපාවචරං අවසෙසං ආරුප්‌පෙ සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌ඤෙව ඣානපච්‌චයෙන පච්‌චයො. අකුසලෙපි එසෙව නයො. කාමාවචරරූපාවචරවිපාකං පවත්‌තෙ සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච, පටිසන්‌ධියං සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌චෙව කටත්‌තාරූපස්‌ස ච, ආරුප්‌පවිපාකං සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌ඤෙව, යඤ්‌ච ආරුප්‌පෙ ලොකුත්‌තරවිපාකං උප්‌පජ්‌ජති, තඤ්‌ච. පඤ්‌චවොකාරෙ පන තං චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌සපි ඣානපච්‌චයෙන පච්‌චයො හොති. තෙභූමකම්‌පි කිරියඣානඞ්‌ගං පඤ්‌චවොකාරෙ සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌චෙව චිත්‌තසමුට්‌ඨානරූපස්‌ස ච. යං පනෙත්‌ථ ආරුප්‌පෙ උප්‌පජ්‌ජති, තං සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානඤ්‌ඤෙව ඣානපච්‌චයෙන පච්‌චයොති එවමෙත්‌ථ පච්‌චයුප්‌පන්‌නතොපි විඤ්‌ඤාතබ්‌බො විනිච්‌ඡයොති.
Evaṃ bhinne panettha catubhūmakampi kusalajhānaṅgaṃ pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, ṭhapetvā rūpāvacaraṃ avasesaṃ āruppe sampayuttadhammānaññeva jhānapaccayena paccayo. Akusalepi eseva nayo. Kāmāvacararūpāvacaravipākaṃ pavatte sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, paṭisandhiyaṃ sampayuttadhammānañceva kaṭattārūpassa ca, āruppavipākaṃ sampayuttadhammānaññeva, yañca āruppe lokuttaravipākaṃ uppajjati, tañca. Pañcavokāre pana taṃ cittasamuṭṭhānarūpassapi jhānapaccayena paccayo hoti. Tebhūmakampi kiriyajhānaṅgaṃ pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca. Yaṃ panettha āruppe uppajjati, taṃ sampayuttadhammānaññeva jhānapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
ඣානපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා.
Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්‌ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / (2) පච්‌චයනිද්‌දෙසො • (2) Paccayaniddeso
