Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཉྩཔཀརཎ-ཨནུཊཱིཀཱ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
༡༧. ཛྷཱནཔཙྩཡནིདྡེསཝཎྞནཱ
17. Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā
༡༧. སོམནསྶདོམནསྶསངྑཱཏཱནཱིཏི སོམནསྶདོམནསྶཔརིཡཱཡེན ཝུཏྟཱནི, ཛྷཱནངྒབྷཱཝཝིསེསནཏོ ཝཱ སོམནསྶདོམནསྶབྷཱུཏཱནེཝ སུཁདུཀྑཱནི ཛྷཱནངྒཱནི, ན ཨིཏརསུཁདུཀྑཱནཱིཏི ཛྷཱནངྒབྷཱུཏཱནཾཡེཝ སུཁདུཀྑཱནཾ ཛྷཱནངྒབྷཱཝདསྶནཏྠཾ སོམནསྶདོམནསྶགྒཧཎཾ ཀཏཾ། ཨིདཱནི ཡཐཱཝུཏྟམེཝ ‘‘དྭིཔཉྩཝིཉྙཱཎེསཱུ’’ཏིཨཱདིནཱ ཝིཏྠཱརཏོ ཝིབྷཱཝེཏི, ཏཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ། ཏེནཱཏི ཝིསེསནབྷཱུཏེན སོམནསྶདོམནསྶགྒཧཎེན།
17. Somanassadomanassasaṅkhātānīti somanassadomanassapariyāyena vuttāni, jhānaṅgabhāvavisesanato vā somanassadomanassabhūtāneva sukhadukkhāni jhānaṅgāni, na itarasukhadukkhānīti jhānaṅgabhūtānaṃyeva sukhadukkhānaṃ jhānaṅgabhāvadassanatthaṃ somanassadomanassaggahaṇaṃ kataṃ. Idāni yathāvuttameva ‘‘dvipañcaviññāṇesū’’tiādinā vitthārato vibhāveti, taṃ suviññeyyameva. Tenāti visesanabhūtena somanassadomanassaggahaṇena.
ཨབྷིནིཔཱཏམཏྟཏྟཱཏི ཨཱརམྨཎཀརཎམཏྟབྷཱཝཏོ། ཙིནྟནཱཔཝཏྟིཡཱ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནཔཝཏྟིཡཱ། ཡཐཱཝུཏྟེནེཝ ཀཱརཎེནཱཏི ‘‘ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནཱཀཱརསྶ ཨབྷཱཝཏོ’’ཏི ཨེཏེན ཀཱརཎེན། པུབྦེཏིཨཱདིཏོ། ཙཏྟཱརི ཨངྒཱནི ཝཛྫིཏཱནཱིཏི སཏྟསུ ཨངྒེསུ དསྶིཡམཱནེསུ ཙཏྟཱརི ཨངྒཱནི ཝཛྫིཏཱནི། ཨཊྛཀཐཱ ཧེསཱཏི ལེསེན ཨཔཀཱསེཏབྦཏཱཡ ཀཱརཎམཱཧ། ཏཱིསུཔི ཨེཀམེཝ ཝཏྟབྦཾ སིཡཱ, ཏཾསམཱནལཀྑཎཏཱཡ ཨིཏརེསཾ ཏིཎྞམྤི གཧཎཾ ཧོཏཱིཏི། ཏིཎྞཾ པན ཝཙནེནཱཏི ཨུཔེཀྑཱསུཁདུཀྑཱནཾ ཨཛྷཱནངྒཏཱདསྶནཏྠེན ཝཙནེན། ཏཏོ ཨུཔེཀྑཱདིཏོ ཨཉྙསྶ དྷམྨསྶ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ ཛྷཱནངྒནྟི ཨུདྡྷཊབྷཱཝོ ཨཱཔཛྫཏི ཨཛྷཱནངྒེསུ ཨགྒཧིཏཏྟཱ། ཡཐཱཝུཏྟཀཱརཎཏོཏི ‘‘ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱནཱཀཱརསྶ ཨབྷཱཝཏོ’’ཏི ཝུཏྟཀཱརཎཏོ ཨཉྙེན ཀཱརཎེན ཨནུདྡྷཊབྷཱཝོ ཝཱ ཨཱཔཛྫཏི ཨནུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནསབྷཱཝེཧི སདྡྷིཾ ཨགྒཧིཏཏྟཱ ཨུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནཱཀཱརབྷཱཝཏོ ཨཉྙེནེཝ ཀཱརཎེན ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ པཱལི༹ཡཾ ཨནུདྡྷཊབྷཱཝོ ཨཱཔཛྫཏི། ཏཾདོསཔརིཧརཎཏྠནྟི ཡཐཱཝུཏྟདོསཝིནིམོཙནཏྠཾ།
Abhinipātamattattāti ārammaṇakaraṇamattabhāvato. Cintanāpavattiyā upanijjhāyanapavattiyā. Yathāvutteneva kāraṇenāti ‘‘upanijjhānākārassa abhāvato’’ti etena kāraṇena. Pubbetiādito. Cattāri aṅgāni vajjitānīti sattasu aṅgesu dassiyamānesu cattāri aṅgāni vajjitāni. Aṭṭhakathā hesāti lesena apakāsetabbatāya kāraṇamāha. Tīsupi ekameva vattabbaṃ siyā, taṃsamānalakkhaṇatāya itaresaṃ tiṇṇampi gahaṇaṃ hotīti. Tiṇṇaṃ pana vacanenāti upekkhāsukhadukkhānaṃ ajhānaṅgatādassanatthena vacanena. Tato upekkhādito aññassa dhammassa cittekaggatāya jhānaṅganti uddhaṭabhāvo āpajjati ajhānaṅgesu aggahitattā. Yathāvuttakāraṇatoti ‘‘upanijjhānākārassa abhāvato’’ti vuttakāraṇato aññena kāraṇena anuddhaṭabhāvo vā āpajjati anupanijjhāyanasabhāvehi saddhiṃ aggahitattā upanijjhāyanākārabhāvato aññeneva kāraṇena cittekaggatāya pāḷiyaṃ anuddhaṭabhāvo āpajjati. Taṃdosapariharaṇatthanti yathāvuttadosavinimocanatthaṃ.
ཡེ པནཱཏིཨཱདི པདཀཱརམཏྟདསྶནཾ། སོམནསྶཱདཱིཧཱིཏི སོམནསྶདོམནསྶཛྷཱནངྒུཔེཀྑཱཧི། ཨཝིབྷཱུཏབྷཱཝོ ཨུཔེཀྑནཾ། ཨུཔེཀྑཱ ཧི ཨཝིབྷཱུཏཀིཙྩཱ ཝུཏྟཱ། སམཱནཱནཾ ཀེསཾ? སུཁཱདཱིནཾ, ཀེཧི? སོམནསྶཱདཱིཧི, ཀཐཾ? སུཁ…པེ॰… ཡུཏྟཏཱཏི ཡོཛནཱ། ན ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡཱཏི སུཁཱདཱིཧི, ཏདཉྙེཧི ཨབྷིནིརོཔནཱདཱིཧི ཙ ཨནིནྡྲིཡཀིཙྩཏཱཡ ཙ ཨནུཔནིཛ྄ཛྷཱཡནཀིཙྩཏཱཡ ཙ ཨསམཱནཏཱཡ པཉྩཝིཉྙཱཎེསུ ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡ ཛྷཱནངྒནྟི ཨནུདྡྷཊབྷཱཝེ ཀཱརཎཾ ན ཝཏྟབྦནྟི། སཱཏི ཙིཏྟེཀགྒཏཱ། ཨེཏྠཱཏི ‘‘ཨུཔེཀྑཱསུཁདུཀྑཱནཱི’’ཏི ཨེཏསྨིཾ ཨཊྛཀཐཱཝཙནེ ན གཧིཏཱ། ཝིཙིཀིཙྪཱཡུཏྟམནོདྷཱཏུཨཱདཱིསཱུཏི ཝིཙིཀིཙྪཱསམྤཡུཏྟཙིཏྟེ མནོདྷཱཏུཡཱ སམྤཊིཙྪནཱདཱིསུ ཙ། ཏསྶཱཔི ཙིཏྟེཀགྒཏཱཡཔི།
Yepanātiādi padakāramattadassanaṃ. Somanassādīhīti somanassadomanassajhānaṅgupekkhāhi. Avibhūtabhāvo upekkhanaṃ. Upekkhā hi avibhūtakiccā vuttā. Samānānaṃ kesaṃ? Sukhādīnaṃ, kehi? Somanassādīhi, kathaṃ? Sukha…pe… yuttatāti yojanā. Na cittekaggatāyāti sukhādīhi, tadaññehi abhiniropanādīhi ca anindriyakiccatāya ca anupanijjhāyanakiccatāya ca asamānatāya pañcaviññāṇesu cittekaggatāya jhānaṅganti anuddhaṭabhāve kāraṇaṃ na vattabbanti. Sāti cittekaggatā. Etthāti ‘‘upekkhāsukhadukkhānī’’ti etasmiṃ aṭṭhakathāvacane na gahitā. Vicikicchāyuttamanodhātuādīsūti vicikicchāsampayuttacitte manodhātuyā sampaṭicchanādīsu ca. Tassāpi cittekaggatāyapi.
ཛྷཱནཔཙྩཡནིདྡེསཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ • Abhidhammapiṭaka / པཊྛཱནཔཱལི༹ • Paṭṭhānapāḷi / (༢) པཙྩཡནིདྡེསོ • (2) Paccayaniddeso
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / པཉྩཔཀརཎ-མཱུལཊཱིཀཱ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ༡༧. ཛྷཱནཔཙྩཡནིདྡེསཝཎྞནཱ • 17. Jhānapaccayaniddesavaṇṇanā