Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဇာတက-အဋ္ဌကထာ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[၁၃၄] ၄. ဈာနသောဓနဇာတကဝဏ္ဏနာ
[134] 4. Jhānasodhanajātakavaṇṇanā
ယေ သညိနောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သင္ကသ္သနဂရဒ္ဝာရေ အတ္တနာ သံခိတ္တေန ပုစ္ဆိတပဉ္ဟသ္သ ဓမ္မသေနာပတိနော ဝိတ္ထာရဗ္ယာကရဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တတ္ရိဒံ အတီတဝတ္ထု – အတီတေ ကိရ ဗာရာဏသိယံ ဗ္ရဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အရညာယတနေ ကာလံ ကရောန္တော အန္တေဝာသိကေဟိ ပုစ္ဆိတော ‘‘နေဝသညီနာသညီ’’တိ အာဟ။ပေ.။ တာပသာ ဇေဋ္ဌန္တေဝာသိကသ္သ ကထံ န ဂဏ္ဟိံသု။ ဗောဓိသတ္တော အာဘသ္သရတော အာဂန္တ္ဝာ အာကာသေ ဌတ္ဝာ ဣမံ ဂာထမာဟ –
Yesaññinoti idaṃ satthā jetavane viharanto saṅkassanagaradvāre attanā saṃkhittena pucchitapañhassa dhammasenāpatino vitthārabyākaraṇaṃ ārabbha kathesi. Tatridaṃ atītavatthu – atīte kira bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto araññāyatane kālaṃ karonto antevāsikehi pucchito ‘‘nevasaññīnāsaññī’’ti āha…pe… tāpasā jeṭṭhantevāsikassa kathaṃ na gaṇhiṃsu. Bodhisatto ābhassarato āgantvā ākāse ṭhatvā imaṃ gāthamāha –
၁၃၄.
134.
‘‘ယေ သညိနော တေပိ ဒုဂ္ဂတာ၊ ယေပိ အသညိနော တေပိ ဒုဂ္ဂတာ။
‘‘Ye saññino tepi duggatā, yepi asaññino tepi duggatā;
ဧတံ ဥဘယံ ဝိဝဇ္ဇယ၊ တံ သမာပတ္တိသုခံ အနင္ဂဏ’’န္တိ။
Etaṃ ubhayaṃ vivajjaya, taṃ samāpattisukhaṃ anaṅgaṇa’’nti.
တတ္ထ ယေ သညိနောတိ ဌပေတ္ဝာ နေဝသညာနာသညာယတနလာဘိနော အဝသေသေ သစိတ္တကသတ္တေ ဒသ္သေတိ။ တေပိ ဒုဂ္ဂတာတိ တသ္သာ သမာပတ္တိယာ အလာဘတော တေပိ ဒုဂ္ဂတာ နာမ။ ယေပိ အသညိနောတိ အသညဘဝေ နိဗ္ဗတ္တေ အစိတ္တကသတ္တေ ဒသ္သေတိ။ တေပိ ဒုဂ္ဂတာတိ တေပိ ဣမိသ္သာယေဝ သမာပတ္တိယာ အလာဘတော ဒုဂ္ဂတာယေဝ နာမ။ ဧတံ ဥဘယံ ဝိဝဇ္ဇယာတိ ဧတံ ဥဘယမ္ပိ သညိဘဝဉ္စ အသညိဘဝဉ္စ ဝိဝဇ္ဇယ ပဇဟာတိ အန္တေဝာသိကံ ဩဝဒတိ။ တံ သမာပတ္တိသုခံ အနင္ဂဏန္တိ တံ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိလာဘိနော သန္တဋ္ဌေန ‘‘သုခ’’န္တိ သင္ခံ ဂတံ ဈာနသုခံ အနင္ဂဏံ နိဒ္ဒောသံ ဗလဝစိတ္တေကဂ္ဂတာသဘာဝေနပိ တံ အနင္ဂဏံ နာမ ဇာတံ။
Tattha ye saññinoti ṭhapetvā nevasaññānāsaññāyatanalābhino avasese sacittakasatte dasseti. Tepi duggatāti tassā samāpattiyā alābhato tepi duggatā nāma. Yepi asaññinoti asaññabhave nibbatte acittakasatte dasseti. Tepi duggatāti tepi imissāyeva samāpattiyā alābhato duggatāyeva nāma. Etaṃ ubhayaṃ vivajjayāti etaṃ ubhayampi saññibhavañca asaññibhavañca vivajjaya pajahāti antevāsikaṃ ovadati. Taṃ samāpattisukhaṃ anaṅgaṇanti taṃ nevasaññānāsaññāyatanasamāpattilābhino santaṭṭhena ‘‘sukha’’nti saṅkhaṃ gataṃ jhānasukhaṃ anaṅgaṇaṃ niddosaṃ balavacittekaggatāsabhāvenapi taṃ anaṅgaṇaṃ nāma jātaṃ.
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော ဓမ္မံ ဒေသေတ္ဝာ အန္တေဝာသိကသ္သ ဂုဏံ ကထေတ္ဝာ ဗ္ရဟ္မလောကမေဝ အဂမာသိ။ တဒာ သေသတာပသာ ဇေဋ္ဌန္တေဝာသိကသ္သ သဒ္ဒဟိံသု။
Evaṃ bodhisatto dhammaṃ desetvā antevāsikassa guṇaṃ kathetvā brahmalokameva agamāsi. Tadā sesatāpasā jeṭṭhantevāsikassa saddahiṃsu.
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတ္ဝာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒာ ဇေဋ္ဌန္တေဝာသိကော သာရိပုတ္တော, မဟာဗ္ရဟ္မာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā jeṭṭhantevāsiko sāriputto, mahābrahmā pana ahameva ahosi’’nti.
ဈာနသောဓနဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
Jhānasodhanajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဇာတကပာဠိ • Jātakapāḷi / ၁၃၄. ဈာနသောဓနဇာတကံ • 134. Jhānasodhanajātakaṃ