Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතක-අට්ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā |
[134] 4. ඣානසොධනජාතකවණ්ණනා
[134] 4. Jhānasodhanajātakavaṇṇanā
යෙ සඤ්ඤිනොති ඉදං සත්ථා ජෙතවනෙ විහරන්තො සඞ්කස්සනගරද්වාරෙ අත්තනා සංඛිත්තෙන පුච්ඡිතපඤ්හස්ස ධම්මසෙනාපතිනො විත්ථාරබ්යාකරණං ආරබ්භ කථෙසි. තත්රිදං අතීතවත්ථු – අතීතෙ කිර බාරාණසියං බ්රහ්මදත්තෙ රජ්ජං කාරෙන්තෙ බොධිසත්තො අරඤ්ඤායතනෙ කාලං කරොන්තො අන්තෙවාසිකෙහි පුච්ඡිතො ‘‘නෙවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤී’’ති ආහ…පෙ.… තාපසා ජෙට්ඨන්තෙවාසිකස්ස කථං න ගණ්හිංසු. බොධිසත්තො ආභස්සරතො ආගන්ත්වා ආකාසෙ ඨත්වා ඉමං ගාථමාහ –
Yesaññinoti idaṃ satthā jetavane viharanto saṅkassanagaradvāre attanā saṃkhittena pucchitapañhassa dhammasenāpatino vitthārabyākaraṇaṃ ārabbha kathesi. Tatridaṃ atītavatthu – atīte kira bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto araññāyatane kālaṃ karonto antevāsikehi pucchito ‘‘nevasaññīnāsaññī’’ti āha…pe… tāpasā jeṭṭhantevāsikassa kathaṃ na gaṇhiṃsu. Bodhisatto ābhassarato āgantvā ākāse ṭhatvā imaṃ gāthamāha –
134.
134.
‘‘යෙ සඤ්ඤිනො තෙපි දුග්ගතා, යෙපි අසඤ්ඤිනො තෙපි දුග්ගතා;
‘‘Ye saññino tepi duggatā, yepi asaññino tepi duggatā;
එතං උභයං විවජ්ජය, තං සමාපත්තිසුඛං අනඞ්ගණ’’න්ති.
Etaṃ ubhayaṃ vivajjaya, taṃ samāpattisukhaṃ anaṅgaṇa’’nti.
තත්ථ යෙ සඤ්ඤිනොති ඨපෙත්වා නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනලාභිනො අවසෙසෙ සචිත්තකසත්තෙ දස්සෙති. තෙපි දුග්ගතාති තස්සා සමාපත්තියා අලාභතො තෙපි දුග්ගතා නාම. යෙපි අසඤ්ඤිනොති අසඤ්ඤභවෙ නිබ්බත්තෙ අචිත්තකසත්තෙ දස්සෙති. තෙපි දුග්ගතාති තෙපි ඉමිස්සායෙව සමාපත්තියා අලාභතො දුග්ගතායෙව නාම. එතං උභයං විවජ්ජයාති එතං උභයම්පි සඤ්ඤිභවඤ්ච අසඤ්ඤිභවඤ්ච විවජ්ජය පජහාති අන්තෙවාසිකං ඔවදති. තං සමාපත්තිසුඛං අනඞ්ගණන්ති තං නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසමාපත්තිලාභිනො සන්තට්ඨෙන ‘‘සුඛ’’න්ති සඞ්ඛං ගතං ඣානසුඛං අනඞ්ගණං නිද්දොසං බලවචිත්තෙකග්ගතාසභාවෙනපි තං අනඞ්ගණං නාම ජාතං.
Tattha ye saññinoti ṭhapetvā nevasaññānāsaññāyatanalābhino avasese sacittakasatte dasseti. Tepi duggatāti tassā samāpattiyā alābhato tepi duggatā nāma. Yepi asaññinoti asaññabhave nibbatte acittakasatte dasseti. Tepi duggatāti tepi imissāyeva samāpattiyā alābhato duggatāyeva nāma. Etaṃ ubhayaṃ vivajjayāti etaṃ ubhayampi saññibhavañca asaññibhavañca vivajjaya pajahāti antevāsikaṃ ovadati. Taṃ samāpattisukhaṃ anaṅgaṇanti taṃ nevasaññānāsaññāyatanasamāpattilābhino santaṭṭhena ‘‘sukha’’nti saṅkhaṃ gataṃ jhānasukhaṃ anaṅgaṇaṃ niddosaṃ balavacittekaggatāsabhāvenapi taṃ anaṅgaṇaṃ nāma jātaṃ.
එවං බොධිසත්තො ධම්මං දෙසෙත්වා අන්තෙවාසිකස්ස ගුණං කථෙත්වා බ්රහ්මලොකමෙව අගමාසි. තදා සෙසතාපසා ජෙට්ඨන්තෙවාසිකස්ස සද්දහිංසු.
Evaṃ bodhisatto dhammaṃ desetvā antevāsikassa guṇaṃ kathetvā brahmalokameva agamāsi. Tadā sesatāpasā jeṭṭhantevāsikassa saddahiṃsu.
සත්ථා ඉමං ධම්මදෙසනං ආහරිත්වා ජාතකං සමොධානෙසි – ‘‘තදා ජෙට්ඨන්තෙවාසිකො සාරිපුත්තො, මහාබ්රහ්මා පන අහමෙව අහොසි’’න්ති.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā jeṭṭhantevāsiko sāriputto, mahābrahmā pana ahameva ahosi’’nti.
ඣානසොධනජාතකවණ්ණනා චතුත්ථා.
Jhānasodhanajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi / 134. ඣානසොධනජාතකං • 134. Jhānasodhanajātakaṃ