| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៥. ឈានសុត្តវណ្ណនា
5. Jhānasuttavaṇṇanā
៣៦. បញ្ចមេ អាសវានំ ខយន្តិ អរហត្តំ។ យទេវ តត្ថ ហោតិ រូបគតន្តិ តស្មិំ បឋមជ្ឈានក្ខណេ វត្ថុវសេន វា ចិត្តសមុដ្ឋានិកាទិវសេន វា យំ រូបំ នាម បវត្តតិ។ វេទនាគតាទីនិ សម្បយុត្តវេទនាទីនំ វសេន វេទិតព្ពានិ ។ តេ ធម្មេតិ តេ រូបាទយោ បញ្ចក្ខន្ធធម្មេ។ អនិច្ចតោតិអាទីសុ ហុត្វា អភាវាការេន អនិច្ចតោ, បដិបីឡនាការេន ទុក្ខតោ, រុជ្ជនាការេន រោគតោ, អន្តោទុស្សនដ្ឋេន គណ្ឌតោ, អនុបវិដ្ឋដ្ឋេន អនុកន្តនដ្ឋេន ច សល្លតោ, ទុក្ខដ្ឋេន អឃតោ, អាពាធនដ្ឋេន អាពាធតោ, អសកដ្ឋេន បរតោ, បលុជ្ជនដ្ឋេន បលោកតោ, អស្សាមិកដ្ឋេន សុញ្ញតោ, អវសវត្តនដ្ឋេន អនត្តតោ។ សមនុបស្សតីតិ ពលវវិបស្សនាបញ្ញាយ បស្សតិ។
36. Pañcame āsavānaṃ khayanti arahattaṃ. Yadeva tattha hoti rūpagatanti tasmiṃ paṭhamajjhānakkhaṇe vatthuvasena vā cittasamuṭṭhānikādivasena vā yaṃ rūpaṃ nāma pavattati. Vedanāgatādīni sampayuttavedanādīnaṃ vasena veditabbāni . Te dhammeti te rūpādayo pañcakkhandhadhamme. Aniccatotiādīsu hutvā abhāvākārena aniccato, paṭipīḷanākārena dukkhato, rujjanākārena rogato, antodussanaṭṭhena gaṇḍato, anupaviṭṭhaṭṭhena anukantanaṭṭhena ca sallato, dukkhaṭṭhena aghato, ābādhanaṭṭhena ābādhato, asakaṭṭhena parato, palujjanaṭṭhena palokato, assāmikaṭṭhena suññato, avasavattanaṭṭhena anattato. Samanupassatīti balavavipassanāpaññāya passati.
តេហិ ធម្មេហីតិ តេហិ បញ្ចក្ខន្ធធម្មេហិ។ បដិវាបេតីតិ និព្ពានវសេន និវត្តេតិ។ អមតាយ ធាតុយាតិ និព្ពានធាតុយា។ ចិត្តំ ឧបសំហរតីតិ ញាណេន អានិសំសំ ទិស្វា ឱតារេតិ។ សន្តន្តិ បច្ចនីកសន្តតាយ សន្តំ។ បណីតន្តិ អតប្បកំ។ សោ តត្ថ ឋិតោ អាសវានំ ខយំ បាបុណាតីតិ សោ តស្មិំ បឋមជ្ឈានេ ឋិតោ តំ ពលវវិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា អរហត្តំ បាបុណាតិ។ អបរោ នយោ – សោ តេហិ ធម្មេហីតិ យស្មា អនិច្ចតោតិអាទីសុ អនិច្ចតោ បលោកតោតិ ទ្វីហិ បទេហិ អនិច្ចលក្ខណំ កថិតំ, ទុក្ខតោតិអាទីហិ ឆហិ ទុក្ខលក្ខណំ, បរតោ, សុញ្ញតោ, អនត្តតោតិ តីហិ អនត្តលក្ខណំ។ តស្មា សោ តេហិ ឯវំ តិលក្ខណំ អារោបេត្វា ទិដ្ឋេហិ អន្តោសមាបត្តិយំ បញ្ចក្ខន្ធធម្មេហិ។ ចិត្តំ បដិវាបេតីតិ ចិត្តំ បដិសំហរតិ មោចេតិ អបនេតិ។ ឧបសំហរតីតិ វិបស្សនាចិត្តំ តាវ សវនវសេន ថុតិវសេន បរិយត្តិវសេន បញ្ញត្តិវសេន ច សន្តំ និព្ពានន្តិ ឯវំ អសង្ខតាយ អមតាយ ធាតុយា ឧបសំហរតិ។ មគ្គចិត្តំ និព្ពានំ អារម្មណករណវសេនេវ ‘‘ឯតំ សន្តំ ឯតំ បណីត’’ន្តិ ន ឯវំ វទតិ។ ឥមិនា បនាការេន តំ បដិវិជ្ឈន្តោ តត្ថ ចិត្តំ ឧបសំហរតីតិ អត្ថោ។
Tehi dhammehīti tehi pañcakkhandhadhammehi. Paṭivāpetīti nibbānavasena nivatteti. Amatāyadhātuyāti nibbānadhātuyā. Cittaṃ upasaṃharatīti ñāṇena ānisaṃsaṃ disvā otāreti. Santanti paccanīkasantatāya santaṃ. Paṇītanti atappakaṃ. So tattha ṭhito āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇātīti so tasmiṃ paṭhamajjhāne ṭhito taṃ balavavipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇāti. Aparo nayo – so tehi dhammehīti yasmā aniccatotiādīsu aniccato palokatoti dvīhi padehi aniccalakkhaṇaṃ kathitaṃ, dukkhatotiādīhi chahi dukkhalakkhaṇaṃ, parato, suññato, anattatoti tīhi anattalakkhaṇaṃ. Tasmā so tehi evaṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā diṭṭhehi antosamāpattiyaṃ pañcakkhandhadhammehi. Cittaṃ paṭivāpetīti cittaṃ paṭisaṃharati moceti apaneti. Upasaṃharatīti vipassanācittaṃ tāva savanavasena thutivasena pariyattivasena paññattivasena ca santaṃ nibbānanti evaṃ asaṅkhatāya amatāya dhātuyā upasaṃharati. Maggacittaṃ nibbānaṃ ārammaṇakaraṇavaseneva ‘‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇīta’’nti na evaṃ vadati. Iminā panākārena taṃ paṭivijjhanto tattha cittaṃ upasaṃharatīti attho.
សោ តត្ថ ឋិតោតិ តស្សា តិលក្ខណារម្មណាយ វិបស្សនាយ ឋិតោ។ អាសវានំ ខយំ បាបុណាតីតិ អនុក្កមេន ចត្តារោ មគ្គេ ភាវេត្វា អរហត្តំ បាបុណាតិ។ តេនេវ ធម្មរាគេនាតិ សមថវិបស្សនាធម្មេ ឆន្ទរាគេន។ ធម្មនន្ទិយាតិ តស្សេវ វេវចនំ។ សមថវិបស្សនាសុ ហិ សព្ពសោ ឆន្ទរាគំ បរិយាទាតុំ សក្កោន្តោ អរហត្តំ បាបុណាតិ, អសក្កោន្តោ អនាគាមី ហោតិ។
So tattha ṭhitoti tassā tilakkhaṇārammaṇāya vipassanāya ṭhito. Āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇātīti anukkamena cattāro magge bhāvetvā arahattaṃ pāpuṇāti. Teneva dhammarāgenāti samathavipassanādhamme chandarāgena. Dhammanandiyāti tasseva vevacanaṃ. Samathavipassanāsu hi sabbaso chandarāgaṃ pariyādātuṃ sakkonto arahattaṃ pāpuṇāti, asakkonto anāgāmī hoti.
តិណបុរិសរូបកេ វាតិ តិណបោត្ថករូបេ វា។ ទូរេ កណ្ឌេ បាតេតីតិ ទូរេបាតី។ អវិរាធិតំ វិជ្ឈតីតិ អក្ខណវេធី។ យទេវ តត្ថ ហោតិ វេទនាគតន្តិ ឥធ រូបំ ន គហិតំ។ កស្មា? សមតិក្កន្តត្តា។ អយញ្ហិ ហេដ្ឋា រូបាវចរជ្ឈានំ សមាបជ្ជិត្វា រូបំ អតិក្កមិត្វា អរូបាវចរសមាបត្តិំ សមាបន្នោតិ សមថវសេនាបិ អនេន រូបំ សមតិក្កន្តំ, ហេដ្ឋា រូបំ សម្មសិត្វា តំ អតិក្កម្ម ឥទានិ អរូបំ សម្មសតីតិ វិបស្សនាវសេនាបិ អនេន រូបំ អតិក្កន្តំ។ អារុប្បេ បន សព្ពសោបិ រូបំ នត្ថីតិ តំ សន្ធាយបិ រូបំ ន គហិតំ។ អថ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ កស្មា ន គហិតន្តិ? សុខុមត្តា។ តស្មិញ្ហិ ចត្តារោបិ អរូបក្ខន្ធា សុខុមា ន សម្មសនូបគា។ តេនេវាហ – ‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, យាវតា សញ្ញាសមាបត្តិ តាវតា អញ្ញាបដិវេធោ’’តិ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – យាវតា សចិត្តកសមាបត្តិ នាម អត្ថិ, តាវតា ឱឡារិកេ ធម្មេ សម្មសតោ អញ្ញាបដិវេធោ ហោតិ, អរហត្តំ សម្បជ្ជតិ។ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ បន សុខុមត្តា សញ្ញាសមាបត្តីតិ ន វុច្ចតិ។ ឈាយីហេតេតិ ឈាយីហិ ឈានាភិរតេហិ ឯតានិ។ វុដ្ឋហិត្វាតិ តតោ សមាបត្តិតោ វុដ្ឋាយ។ សមក្ខាតព្ពានីតិ សម្មា អក្ខាតព្ពានិ, ‘‘សន្តានិ បណីតានី’’តិ ឯវំ កេវលំ អាចិក្ខិតព្ពានិ ថោមេតព្ពានិ វណ្ណេតព្ពានីតិ។
Tiṇapurisarūpakevāti tiṇapotthakarūpe vā. Dūre kaṇḍe pātetīti dūrepātī. Avirādhitaṃ vijjhatīti akkhaṇavedhī. Yadeva tattha hoti vedanāgatanti idha rūpaṃ na gahitaṃ. Kasmā? Samatikkantattā. Ayañhi heṭṭhā rūpāvacarajjhānaṃ samāpajjitvā rūpaṃ atikkamitvā arūpāvacarasamāpattiṃ samāpannoti samathavasenāpi anena rūpaṃ samatikkantaṃ, heṭṭhā rūpaṃ sammasitvā taṃ atikkamma idāni arūpaṃ sammasatīti vipassanāvasenāpi anena rūpaṃ atikkantaṃ. Āruppe pana sabbasopi rūpaṃ natthīti taṃ sandhāyapi rūpaṃ na gahitaṃ. Atha nevasaññānāsaññāyatanaṃ kasmā na gahitanti? Sukhumattā. Tasmiñhi cattāropi arūpakkhandhā sukhumā na sammasanūpagā. Tenevāha – ‘‘iti kho, bhikkhave, yāvatā saññāsamāpatti tāvatā aññāpaṭivedho’’ti. Idaṃ vuttaṃ hoti – yāvatā sacittakasamāpatti nāma atthi, tāvatā oḷārike dhamme sammasato aññāpaṭivedho hoti, arahattaṃ sampajjati. Nevasaññānāsaññāyatanaṃ pana sukhumattā saññāsamāpattīti na vuccati. Jhāyīheteti jhāyīhi jhānābhiratehi etāni. Vuṭṭhahitvāti tato samāpattito vuṭṭhāya. Samakkhātabbānīti sammā akkhātabbāni, ‘‘santāni paṇītānī’’ti evaṃ kevalaṃ ācikkhitabbāni thometabbāni vaṇṇetabbānīti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៥. ឈានសុត្តំ • 5. Jhānasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៥. ឈានសុត្តវណ្ណនា • 5. Jhānasuttavaṇṇanā
