| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ಝಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Jhānasuttavaṇṇanā
೩೬. ಪಞ್ಚಮೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಂ। ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ರೂಪಗತನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಕ್ಖಣೇ ವತ್ಥುವಸೇನ ವಾ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾದಿವಸೇನ ವಾ ಯಂ ರೂಪಂ ನಾಮ ಪವತ್ತತಿ। ವೇದನಾಗತಾದೀನಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತವೇದನಾದೀನಂ ವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ । ತೇ ಧಮ್ಮೇತಿ ತೇ ರೂಪಾದಯೋ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮೇ। ಅನಿಚ್ಚತೋತಿಆದೀಸು ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಾಕಾರೇನ ಅನಿಚ್ಚತೋ, ಪಟಿಪೀಳನಾಕಾರೇನ ದುಕ್ಖತೋ, ರುಜ್ಜನಾಕಾರೇನ ರೋಗತೋ, ಅನ್ತೋದುಸ್ಸನಟ್ಠೇನ ಗಣ್ಡತೋ, ಅನುಪವಿಟ್ಠಟ್ಠೇನ ಅನುಕನ್ತನಟ್ಠೇನ ಚ ಸಲ್ಲತೋ, ದುಕ್ಖಟ್ಠೇನ ಅಘತೋ, ಆಬಾಧನಟ್ಠೇನ ಆಬಾಧತೋ, ಅಸಕಟ್ಠೇನ ಪರತೋ, ಪಲುಜ್ಜನಟ್ಠೇನ ಪಲೋಕತೋ, ಅಸ್ಸಾಮಿಕಟ್ಠೇನ ಸುಞ್ಞತೋ, ಅವಸವತ್ತನಟ್ಠೇನ ಅನತ್ತತೋ। ಸಮನುಪಸ್ಸತೀತಿ ಬಲವವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತಿ।
36. Pañcame āsavānaṃ khayanti arahattaṃ. Yadeva tattha hoti rūpagatanti tasmiṃ paṭhamajjhānakkhaṇe vatthuvasena vā cittasamuṭṭhānikādivasena vā yaṃ rūpaṃ nāma pavattati. Vedanāgatādīni sampayuttavedanādīnaṃ vasena veditabbāni . Te dhammeti te rūpādayo pañcakkhandhadhamme. Aniccatotiādīsu hutvā abhāvākārena aniccato, paṭipīḷanākārena dukkhato, rujjanākārena rogato, antodussanaṭṭhena gaṇḍato, anupaviṭṭhaṭṭhena anukantanaṭṭhena ca sallato, dukkhaṭṭhena aghato, ābādhanaṭṭhena ābādhato, asakaṭṭhena parato, palujjanaṭṭhena palokato, assāmikaṭṭhena suññato, avasavattanaṭṭhena anattato. Samanupassatīti balavavipassanāpaññāya passati.
ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀತಿ ತೇಹಿ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮೇಹಿ। ಪಟಿವಾಪೇತೀತಿ ನಿಬ್ಬಾನವಸೇನ ನಿವತ್ತೇತಿ। ಅಮತಾಯ ಧಾತುಯಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ। ಚಿತ್ತಂ ಉಪಸಂಹರತೀತಿ ಞಾಣೇನ ಆನಿಸಂಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಓತಾರೇತಿ। ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಚ್ಚನೀಕಸನ್ತತಾಯ ಸನ್ತಂ। ಪಣೀತನ್ತಿ ಅತಪ್ಪಕಂ। ಸೋ ತತ್ಥ ಠಿತೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಂ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನೇ ಠಿತೋ ತಂ ಬಲವವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಅಪರೋ ನಯೋ – ಸೋ ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅನಿಚ್ಚತೋತಿಆದೀಸು ಅನಿಚ್ಚತೋ ಪಲೋಕತೋತಿ ದ್ವೀಹಿ ಪದೇಹಿ ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಂ ಕಥಿತಂ, ದುಕ್ಖತೋತಿಆದೀಹಿ ಛಹಿ ದುಕ್ಖಲಕ್ಖಣಂ, ಪರತೋ, ಸುಞ್ಞತೋ, ಅನತ್ತತೋತಿ ತೀಹಿ ಅನತ್ತಲಕ್ಖಣಂ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ತೇಹಿ ಏವಂ ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠೇಹಿ ಅನ್ತೋಸಮಾಪತ್ತಿಯಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮೇಹಿ। ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿವಾಪೇತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿಸಂಹರತಿ ಮೋಚೇತಿ ಅಪನೇತಿ। ಉಪಸಂಹರತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಂ ತಾವ ಸವನವಸೇನ ಥುತಿವಸೇನ ಪರಿಯತ್ತಿವಸೇನ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ಚ ಸನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಏವಂ ಅಸಙ್ಖತಾಯ ಅಮತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಉಪಸಂಹರತಿ। ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಕರಣವಸೇನೇವ ‘‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತ’’ನ್ತಿ ನ ಏವಂ ವದತಿ। ಇಮಿನಾ ಪನಾಕಾರೇನ ತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಸಂಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tehi dhammehīti tehi pañcakkhandhadhammehi. Paṭivāpetīti nibbānavasena nivatteti. Amatāyadhātuyāti nibbānadhātuyā. Cittaṃ upasaṃharatīti ñāṇena ānisaṃsaṃ disvā otāreti. Santanti paccanīkasantatāya santaṃ. Paṇītanti atappakaṃ. So tattha ṭhito āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇātīti so tasmiṃ paṭhamajjhāne ṭhito taṃ balavavipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇāti. Aparo nayo – so tehi dhammehīti yasmā aniccatotiādīsu aniccato palokatoti dvīhi padehi aniccalakkhaṇaṃ kathitaṃ, dukkhatotiādīhi chahi dukkhalakkhaṇaṃ, parato, suññato, anattatoti tīhi anattalakkhaṇaṃ. Tasmā so tehi evaṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā diṭṭhehi antosamāpattiyaṃ pañcakkhandhadhammehi. Cittaṃ paṭivāpetīti cittaṃ paṭisaṃharati moceti apaneti. Upasaṃharatīti vipassanācittaṃ tāva savanavasena thutivasena pariyattivasena paññattivasena ca santaṃ nibbānanti evaṃ asaṅkhatāya amatāya dhātuyā upasaṃharati. Maggacittaṃ nibbānaṃ ārammaṇakaraṇavaseneva ‘‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇīta’’nti na evaṃ vadati. Iminā panākārena taṃ paṭivijjhanto tattha cittaṃ upasaṃharatīti attho.
ಸೋ ತತ್ಥ ಠಿತೋತಿ ತಸ್ಸಾ ತಿಲಕ್ಖಣಾರಮ್ಮಣಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಠಿತೋ। ಆಸವಾನಂ ಖಯಂ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ತೇನೇವ ಧಮ್ಮರಾಗೇನಾತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಧಮ್ಮೇ ಛನ್ದರಾಗೇನ। ಧಮ್ಮನನ್ದಿಯಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಸು ಹಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಛನ್ದರಾಗಂ ಪರಿಯಾದಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅನಾಗಾಮೀ ಹೋತಿ।
So tattha ṭhitoti tassā tilakkhaṇārammaṇāya vipassanāya ṭhito. Āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇātīti anukkamena cattāro magge bhāvetvā arahattaṃ pāpuṇāti. Teneva dhammarāgenāti samathavipassanādhamme chandarāgena. Dhammanandiyāti tasseva vevacanaṃ. Samathavipassanāsu hi sabbaso chandarāgaṃ pariyādātuṃ sakkonto arahattaṃ pāpuṇāti, asakkonto anāgāmī hoti.
ತಿಣಪುರಿಸರೂಪಕೇ ವಾತಿ ತಿಣಪೋತ್ಥಕರೂಪೇ ವಾ। ದೂರೇ ಕಣ್ಡೇ ಪಾತೇತೀತಿ ದೂರೇಪಾತೀ। ಅವಿರಾಧಿತಂ ವಿಜ್ಝತೀತಿ ಅಕ್ಖಣವೇಧೀ। ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ವೇದನಾಗತನ್ತಿ ಇಧ ರೂಪಂ ನ ಗಹಿತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ರೂಪಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅರೂಪಾವಚರಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪನ್ನೋತಿ ಸಮಥವಸೇನಾಪಿ ಅನೇನ ರೂಪಂ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಹೇಟ್ಠಾ ರೂಪಂ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಇದಾನಿ ಅರೂಪಂ ಸಮ್ಮಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನಾಪಿ ಅನೇನ ರೂಪಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಆರುಪ್ಪೇ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋಪಿ ರೂಪಂ ನತ್ಥೀತಿ ತಂ ಸನ್ಧಾಯಪಿ ರೂಪಂ ನ ಗಹಿತಂ। ಅಥ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಕಸ್ಮಾ ನ ಗಹಿತನ್ತಿ? ಸುಖುಮತ್ತಾ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಅರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾ ಸುಖುಮಾ ನ ಸಮ್ಮಸನೂಪಗಾ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾವತಾ ಸಞ್ಞಾಸಮಾಪತ್ತಿ ತಾವತಾ ಅಞ್ಞಾಪಟಿವೇಧೋ’’ತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಾವತಾ ಸಚಿತ್ತಕಸಮಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಾವತಾ ಓಳಾರಿಕೇ ಧಮ್ಮೇ ಸಮ್ಮಸತೋ ಅಞ್ಞಾಪಟಿವೇಧೋ ಹೋತಿ, ಅರಹತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ। ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪನ ಸುಖುಮತ್ತಾ ಸಞ್ಞಾಸಮಾಪತ್ತೀತಿ ನ ವುಚ್ಚತಿ। ಝಾಯೀಹೇತೇತಿ ಝಾಯೀಹಿ ಝಾನಾಭಿರತೇಹಿ ಏತಾನಿ। ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾತಿ ತತೋ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ। ಸಮಕ್ಖಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ಸಮ್ಮಾ ಅಕ್ಖಾತಬ್ಬಾನಿ, ‘‘ಸನ್ತಾನಿ ಪಣೀತಾನೀ’’ತಿ ಏವಂ ಕೇವಲಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ ಥೋಮೇತಬ್ಬಾನಿ ವಣ್ಣೇತಬ್ಬಾನೀತಿ।
Tiṇapurisarūpakevāti tiṇapotthakarūpe vā. Dūre kaṇḍe pātetīti dūrepātī. Avirādhitaṃ vijjhatīti akkhaṇavedhī. Yadeva tattha hoti vedanāgatanti idha rūpaṃ na gahitaṃ. Kasmā? Samatikkantattā. Ayañhi heṭṭhā rūpāvacarajjhānaṃ samāpajjitvā rūpaṃ atikkamitvā arūpāvacarasamāpattiṃ samāpannoti samathavasenāpi anena rūpaṃ samatikkantaṃ, heṭṭhā rūpaṃ sammasitvā taṃ atikkamma idāni arūpaṃ sammasatīti vipassanāvasenāpi anena rūpaṃ atikkantaṃ. Āruppe pana sabbasopi rūpaṃ natthīti taṃ sandhāyapi rūpaṃ na gahitaṃ. Atha nevasaññānāsaññāyatanaṃ kasmā na gahitanti? Sukhumattā. Tasmiñhi cattāropi arūpakkhandhā sukhumā na sammasanūpagā. Tenevāha – ‘‘iti kho, bhikkhave, yāvatā saññāsamāpatti tāvatā aññāpaṭivedho’’ti. Idaṃ vuttaṃ hoti – yāvatā sacittakasamāpatti nāma atthi, tāvatā oḷārike dhamme sammasato aññāpaṭivedho hoti, arahattaṃ sampajjati. Nevasaññānāsaññāyatanaṃ pana sukhumattā saññāsamāpattīti na vuccati. Jhāyīheteti jhāyīhi jhānābhiratehi etāni. Vuṭṭhahitvāti tato samāpattito vuṭṭhāya. Samakkhātabbānīti sammā akkhātabbāni, ‘‘santāni paṇītānī’’ti evaṃ kevalaṃ ācikkhitabbāni thometabbāni vaṇṇetabbānīti.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೫. ಝಾನಸುತ್ತಂ • 5. Jhānasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೫. ಝಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Jhānasuttavaṇṇanā
