| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
5. ඣානසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Jhānasuttavaṇṇanā
36. පඤ්‌චමෙ අනිච්‌චතොති ඉමිනා නිච්‌චප්‌පටික්‌ඛෙපතො තෙසං අනිච්‌චතමාහ. තතො එව උදයවයවන්‌තතො විපරිණාමතො තාවකාලිකතො ච තෙ අනිච්‌චාති ජොතිතං හොති. යඤ්‌හි නිච්‌චං න හොති, තං උදයවයපරිච්‌ඡින්‌නජරාය මරණෙන චාති ද්‌වෙධා විපරිණතං ඉත්‌තරක්‌ඛණමෙව ච හොති. දුක්‌ඛතොති න සුඛතො. ඉමිනා සුඛප්‌පටික්‌ඛෙපතො තෙසං දුක්‌ඛතමාහ. තතො එව ච අභිණ්‌හප්‌පටිපීළනතො දුක්‌ඛවත්‌ථුතො ච තෙ දුක්‌ඛාති ජොතිතං හොති. උදයවයවන්‌තතාය හි තෙ අභිණ්‌හප්‌පටිපීළනතො නිරන්‌තරදුක්‌ඛතාය දුක්‌ඛස්‌සෙව ච අධිට්‌ඨානභූතො. පච්‌චයයාපනීයතාය රොගමූලතාය ච රොගතො. දුක්‌ඛතාසූලයොගතො කිලෙසාසුචිපග්‌ඝරතො උප්‌පාදජරාභඞ්‌ගෙහි උද්‌ධුමාතපක්‌කභිජ්‌ජනතො ච ගණ්‌ඩතො. පීළාජනනතො අන්‌තොතුදනතො දුන්‌නීහරණතො ච සල්‌ලතො. අවඩ්‌ඪිආවහනතො අඝවත්‌ථුතො ච අඝතො. අසෙරිභාවජනනතො ආබාධප්‌පතිට්‌ඨානතාය ච ආබාධතො. අවසවත්‌තනතො අවිධෙය්‍යතාය ච පරතො. බ්‍යාධිජරාමරණෙහි පලුජ්‌ජනීයතාය පලොකතො. සාමිනිවාසීකාරකවෙදකඅධිට්‌ඨායකවිරහතො සුඤ්‌ඤතො. අත්‌තප්‌පටික්‌ඛෙපට්‌ඨෙන අනත්‌තතො. රූපාදිධම්‌මාපි යථා න එත්‌ථ අත්‌තා අත්‌ථීති අනත්‌තා, එවං සයම්‌පි අත්‌තා න හොන්‌තීති අනත්‌තා. තෙන අබ්‍යාපාරතො නිරීහතො තුච්‌ඡතො අනත්‌තාති දීපිතං හොති.
36. Pañcame aniccatoti iminā niccappaṭikkhepato tesaṃ aniccatamāha. Tato eva udayavayavantato vipariṇāmato tāvakālikato ca te aniccāti jotitaṃ hoti. Yañhi niccaṃ na hoti, taṃ udayavayaparicchinnajarāya maraṇena cāti dvedhā vipariṇataṃ ittarakkhaṇameva ca hoti. Dukkhatoti na sukhato. Iminā sukhappaṭikkhepato tesaṃ dukkhatamāha. Tato eva ca abhiṇhappaṭipīḷanato dukkhavatthuto ca te dukkhāti jotitaṃ hoti. Udayavayavantatāya hi te abhiṇhappaṭipīḷanato nirantaradukkhatāya dukkhasseva ca adhiṭṭhānabhūto. Paccayayāpanīyatāya rogamūlatāya ca rogato. Dukkhatāsūlayogato kilesāsucipaggharato uppādajarābhaṅgehi uddhumātapakkabhijjanato ca gaṇḍato. Pīḷājananato antotudanato dunnīharaṇato ca sallato. Avaḍḍhiāvahanato aghavatthuto ca aghato. Aseribhāvajananato ābādhappatiṭṭhānatāya ca ābādhato. Avasavattanato avidheyyatāya ca parato. Byādhijarāmaraṇehi palujjanīyatāya palokato. Sāminivāsīkārakavedakaadhiṭṭhāyakavirahato suññato. Attappaṭikkhepaṭṭhena anattato. Rūpādidhammāpi yathā na ettha attā atthīti anattā, evaṃ sayampi attā na hontīti anattā. Tena abyāpārato nirīhato tucchato anattāti dīpitaṃ hoti.
ලක්‌ඛණත්‌තයමෙව සුඛාවබොධනත්‌ථං එකාදසහි පදෙහි විභජිත්‌වා ගහිතන්‌ති දස්‌සෙතුං ‘‘යස්‌මා අනිච්‌චතො’’තිආදි වුත්‌තං. අන්‌තොසමාපත්‌තියන්‌ති සමාපත්‌තීනං සහජාතතාය සමාපත්‌තීනං අබ්‌භන්‌තරෙ චිත්‌තං පටිසංහරතීති තප්‌පටිබද්‌ධඡන්‌දරාගාදිකිලෙසවික්‌ඛම්‌භනෙන විපස්‌සනාචිත්‌තං පටිසංහරති. තෙනාහ ‘‘මොචෙති අපනෙතී’’ති. සවනවසෙනාති ‘‘සබ්‌බසඞ්‌ඛාරසමථො’’තිආදිනා සවනවසෙන. ථුතිවසෙනාති තථෙව ථොමනාවසෙන ගුණතො සංකිත්‌තනවසෙන. පරියත්‌තිවසෙනාති තස්‌ස ධම්‌මස්‌ස පරියාපුණනවසෙන. පඤ්‌ඤත්‌තිවසෙනාති තදත්‌ථස්‌ස පඤ්‌ඤාපනවසෙන. ආරම්‌මණකරණවසෙනෙව උපසංහරති මග්‌ගචිත්‌තං, ‘‘එතං සන්‌ත’’න්‌තිආදි පන අවධාරණනිවත්‌තිතත්‌ථදස්‌සනං. යථා විපස්‌සනා ‘‘එතං සන්‌තං එතං පණීත’’න්‌තිආදිනා අසඞ්‌ඛතාය ධාතුයා චිත්‌තං උපසංහරති, එවං මග්‌ගො නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකිරියාභිසමයවසෙන අභිසමෙන්‌තො තත්‌ථ ලබ්‌භමානෙ සබ්‌බෙපි විසෙසෙ අසම්‌මොහතො පටිවිජ්‌ඣන්‌තො තත්‌ථ චිත්‌තං උපසංහරති. තෙනාහ ‘‘ඉමිනා පන ආකාරෙනා’’තිආදි.
Lakkhaṇattayameva sukhāvabodhanatthaṃ ekādasahi padehi vibhajitvā gahitanti dassetuṃ ‘‘yasmā aniccato’’tiādi vuttaṃ. Antosamāpattiyanti samāpattīnaṃ sahajātatāya samāpattīnaṃ abbhantare cittaṃ paṭisaṃharatīti tappaṭibaddhachandarāgādikilesavikkhambhanena vipassanācittaṃ paṭisaṃharati. Tenāha ‘‘moceti apanetī’’ti. Savanavasenāti ‘‘sabbasaṅkhārasamatho’’tiādinā savanavasena. Thutivasenāti tatheva thomanāvasena guṇato saṃkittanavasena. Pariyattivasenāti tassa dhammassa pariyāpuṇanavasena. Paññattivasenāti tadatthassa paññāpanavasena. Ārammaṇakaraṇavaseneva upasaṃharati maggacittaṃ, ‘‘etaṃ santa’’ntiādi pana avadhāraṇanivattitatthadassanaṃ. Yathā vipassanā ‘‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇīta’’ntiādinā asaṅkhatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati, evaṃ maggo nibbānaṃ sacchikiriyābhisamayavasena abhisamento tattha labbhamāne sabbepi visese asammohato paṭivijjhanto tattha cittaṃ upasaṃharati. Tenāha ‘‘iminā pana ākārenā’’tiādi.
සො තත්‌ථ ඨිතොති සො අදන්‌ධවිපස්‌සකො යොගී තත්‌ථ තාය අනිච්‌චාදිලක්‌ඛණත්‌තයාරම්‌මණාය විපස්‌සනාය ඨිතො. සබ්‌බසොති සබ්‌බත්‌ථ තස්‌ස තස්‌ස මග්‌ගස්‌ස අධිගමාය නිබ්‌බත්‌තිතසමථවිපස්‌සනාසු. අසක්‌කොන්‌තො අනාගාමී හොතීති හෙට්‌ඨිමමග්‌ගාවහාසු එව සමථවිපස්‌සනාය ඡන්‌දරාගං පහාය අග්‌ගමග්‌ගාවහාසු නිකන්‌තිං පරියාදාතුං අසක්‌කොන්‌තො අනාගාමිතායමෙව සණ්‌ඨාති.
So tattha ṭhitoti so adandhavipassako yogī tattha tāya aniccādilakkhaṇattayārammaṇāya vipassanāya ṭhito. Sabbasoti sabbattha tassa tassa maggassa adhigamāya nibbattitasamathavipassanāsu. Asakkonto anāgāmī hotīti heṭṭhimamaggāvahāsu eva samathavipassanāya chandarāgaṃ pahāya aggamaggāvahāsu nikantiṃ pariyādātuṃ asakkonto anāgāmitāyameva saṇṭhāti.
සමතික්‌කන්‌තත්‌තාති සමථවසෙන විපස්‌සනාවසෙන චාති සබ්‌බථාපි රූපස්‌ස සමතික්‌කන්‌තත්‌තා. තෙනාහ ‘‘අයං හී’’තිආදි. අනෙනාති යොගිනා. තං අතික්‌කම්‌මාති ඉදං යො පඨමං පඤ්‌චවොකාරඑකවොකාරපරියාපන්‌නෙ ධම්‌මෙ සම්‌මදෙව සම්‌මසිත්‌වා තෙ විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා තතො අරූපසමාපත්‌තිං සමාපජ්‌ජිත්‌වා අරූපධම්‌මෙ සම්‌මසති, තං සන්‌ධාය වුත්‌තං. තෙනාහ ‘‘ඉදානි අරූපං සම්‌මසතී’’ති.
Samatikkantattāti samathavasena vipassanāvasena cāti sabbathāpi rūpassa samatikkantattā. Tenāha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Anenāti yoginā. Taṃ atikkammāti idaṃ yo paṭhamaṃ pañcavokāraekavokārapariyāpanne dhamme sammadeva sammasitvā te vissajjetvā tato arūpasamāpattiṃ samāpajjitvā arūpadhamme sammasati, taṃ sandhāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘idāni arūpaṃ sammasatī’’ti.
ඣානසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Jhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. ඣානසුත්‌තං • 5. Jhānasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. ඣානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Jhānasuttavaṇṇanā
