| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੫. ਝਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Jhānasuttavaṇṇanā
੩੬. ਪਞ੍ਚਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਤੇਸਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਮਾਹ। ਤਤੋ ਏવ ਉਦਯવਯવਨ੍ਤਤੋ વਿਪਰਿਣਾਮਤੋ ਤਾવਕਾਲਿਕਤੋ ਚ ਤੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਜੋਤਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਯਞ੍ਹਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਉਦਯવਯਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍વੇਧਾ વਿਪਰਿਣਤਂ ਇਤ੍ਤਰਕ੍ਖਣਮੇવ ਚ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋਤਿ ਨ ਸੁਖਤੋ। ਇਮਿਨਾ ਸੁਖਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਤਮਾਹ। ਤਤੋ ਏવ ਚ ਅਭਿਣ੍ਹਪ੍ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਤੋ ਦੁਕ੍ਖવਤ੍ਥੁਤੋ ਚ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਜੋਤਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਉਦਯવਯવਨ੍ਤਤਾਯ ਹਿ ਤੇ ਅਭਿਣ੍ਹਪ੍ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਤੋ ਨਿਰਨ੍ਤਰਦੁਕ੍ਖਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸੇવ ਚ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤੋ। ਪਚ੍ਚਯਯਾਪਨੀਯਤਾਯ ਰੋਗਮੂਲਤਾਯ ਚ ਰੋਗਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਤਾਸੂਲਯੋਗਤੋ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਭਙ੍ਗੇਹਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਪਕ੍ਕਭਿਜ੍ਜਨਤੋ ਚ ਗਣ੍ਡਤੋ। ਪੀਲ਼ਾਜਨਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋਤੁਦਨਤੋ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣਤੋ ਚ ਸਲ੍ਲਤੋ। ਅવਡ੍ਢਿਆવਹਨਤੋ ਅਘવਤ੍ਥੁਤੋ ਚ ਅਘਤੋ। ਅਸੇਰਿਭਾવਜਨਨਤੋ ਆਬਾਧਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਚ ਆਬਾਧਤੋ। ਅવਸવਤ੍ਤਨਤੋ ਅવਿਧੇਯ੍ਯਤਾਯ ਚ ਪਰਤੋ। ਬ੍ਯਾਧਿਜਰਾਮਰਣੇਹਿ ਪਲੁਜ੍ਜਨੀਯਤਾਯ ਪਲੋਕਤੋ। ਸਾਮਿਨਿવਾਸੀਕਾਰਕવੇਦਕਅਧਿਟ੍ਠਾਯਕવਿਰਹਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ। ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਤੋ। ਰੂਪਾਦਿਧਮ੍ਮਾਪਿ ਯਥਾ ਨ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਏવਂ ਸਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਤ੍ਤਾ। ਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਤੋ ਨਿਰੀਹਤੋ ਤੁਚ੍ਛਤੋ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ।
36. Pañcame aniccatoti iminā niccappaṭikkhepato tesaṃ aniccatamāha. Tato eva udayavayavantato vipariṇāmato tāvakālikato ca te aniccāti jotitaṃ hoti. Yañhi niccaṃ na hoti, taṃ udayavayaparicchinnajarāya maraṇena cāti dvedhā vipariṇataṃ ittarakkhaṇameva ca hoti. Dukkhatoti na sukhato. Iminā sukhappaṭikkhepato tesaṃ dukkhatamāha. Tato eva ca abhiṇhappaṭipīḷanato dukkhavatthuto ca te dukkhāti jotitaṃ hoti. Udayavayavantatāya hi te abhiṇhappaṭipīḷanato nirantaradukkhatāya dukkhasseva ca adhiṭṭhānabhūto. Paccayayāpanīyatāya rogamūlatāya ca rogato. Dukkhatāsūlayogato kilesāsucipaggharato uppādajarābhaṅgehi uddhumātapakkabhijjanato ca gaṇḍato. Pīḷājananato antotudanato dunnīharaṇato ca sallato. Avaḍḍhiāvahanato aghavatthuto ca aghato. Aseribhāvajananato ābādhappatiṭṭhānatāya ca ābādhato. Avasavattanato avidheyyatāya ca parato. Byādhijarāmaraṇehi palujjanīyatāya palokato. Sāminivāsīkārakavedakaadhiṭṭhāyakavirahato suññato. Attappaṭikkhepaṭṭhena anattato. Rūpādidhammāpi yathā na ettha attā atthīti anattā, evaṃ sayampi attā na hontīti anattā. Tena abyāpārato nirīhato tucchato anattāti dīpitaṃ hoti.
ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਮੇવ ਸੁਖਾવਬੋਧਨਤ੍ਥਂ ਏਕਾਦਸਹਿ ਪਦੇਹਿ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਸਹਜਾਤਤਾਯ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਂਹਰਤੀਤਿ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਛਨ੍ਦਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਂਹਰਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮੋਚੇਤਿ ਅਪਨੇਤੀ’’ਤਿ। ਸવਨવਸੇਨਾਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸવਨવਸੇਨ। ਥੁਤਿવਸੇਨਾਤਿ ਤਥੇવ ਥੋਮਨਾવਸੇਨ ਗੁਣਤੋ ਸਂਕਿਤ੍ਤਨવਸੇਨ। ਪਰਿਯਤ੍ਤਿવਸੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨવਸੇਨ। ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਸੇਨਾਤਿ ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨવਸੇਨ। ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣવਸੇਨੇવ ਉਪਸਂਹਰਤਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ, ‘‘ਏਤਂ ਸਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਅવਧਾਰਣਨਿવਤ੍ਤਿਤਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਂ। ਯਥਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ‘‘ਏਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਏਤਂ ਪਣੀਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾਯ ਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਏવਂ ਮਗ੍ਗੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯવਸੇਨ ਅਭਿਸਮੇਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ વਿਸੇਸੇ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਆਕਾਰੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ।
Lakkhaṇattayameva sukhāvabodhanatthaṃ ekādasahi padehi vibhajitvā gahitanti dassetuṃ ‘‘yasmā aniccato’’tiādi vuttaṃ. Antosamāpattiyanti samāpattīnaṃ sahajātatāya samāpattīnaṃ abbhantare cittaṃ paṭisaṃharatīti tappaṭibaddhachandarāgādikilesavikkhambhanena vipassanācittaṃ paṭisaṃharati. Tenāha ‘‘moceti apanetī’’ti. Savanavasenāti ‘‘sabbasaṅkhārasamatho’’tiādinā savanavasena. Thutivasenāti tatheva thomanāvasena guṇato saṃkittanavasena. Pariyattivasenāti tassa dhammassa pariyāpuṇanavasena. Paññattivasenāti tadatthassa paññāpanavasena. Ārammaṇakaraṇavaseneva upasaṃharati maggacittaṃ, ‘‘etaṃ santa’’ntiādi pana avadhāraṇanivattitatthadassanaṃ. Yathā vipassanā ‘‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇīta’’ntiādinā asaṅkhatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati, evaṃ maggo nibbānaṃ sacchikiriyābhisamayavasena abhisamento tattha labbhamāne sabbepi visese asammohato paṭivijjhanto tattha cittaṃ upasaṃharati. Tenāha ‘‘iminā pana ākārenā’’tiādi.
ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋਤਿ ਸੋ ਅਦਨ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਕੋ ਯੋਗੀ ਤਤ੍ਥ ਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਾਰਮ੍ਮਣਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਠਿਤੋ। ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ। ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੋਤੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗਾવਹਾਸੁ ਏવ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਪਹਾਯ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾવਹਾਸੁ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯਾਦਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾਯਮੇવ ਸਣ੍ਠਾਤਿ।
So tattha ṭhitoti so adandhavipassako yogī tattha tāya aniccādilakkhaṇattayārammaṇāya vipassanāya ṭhito. Sabbasoti sabbattha tassa tassa maggassa adhigamāya nibbattitasamathavipassanāsu. Asakkonto anāgāmī hotīti heṭṭhimamaggāvahāsu eva samathavipassanāya chandarāgaṃ pahāya aggamaggāvahāsu nikantiṃ pariyādātuṃ asakkonto anāgāmitāyameva saṇṭhāti.
ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮਥવਸੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਯਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਨੇਨਾਤਿ ਯੋਗਿਨਾ। ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਇਦਂ ਯੋ ਪਠਮਂ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਏਕવੋਕਾਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ ਤੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਰੂਪਂ ਸਮ੍ਮਸਤੀ’’ਤਿ।
Samatikkantattāti samathavasena vipassanāvasena cāti sabbathāpi rūpassa samatikkantattā. Tenāha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Anenāti yoginā. Taṃ atikkammāti idaṃ yo paṭhamaṃ pañcavokāraekavokārapariyāpanne dhamme sammadeva sammasitvā te vissajjetvā tato arūpasamāpattiṃ samāpajjitvā arūpadhamme sammasati, taṃ sandhāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘idāni arūpaṃ sammasatī’’ti.
ਝਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Jhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੫. ਝਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Jhānasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਝਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Jhānasuttavaṇṇanā
