| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๗. ชิคุจฺฉิตพฺพสุตฺตวณฺณนา
7. Jigucchitabbasuttavaṇṇanā
๒๗. สตฺตเม ชิคุจฺฉิตโพฺพติ คูถํ วิย ชิคุจฺฉิตโพฺพฯ อถ โข นนฺติ อถ โข อสฺสฯ กิตฺติสโทฺทติ กถาสโทฺทฯ เอวเมว โขติ เอตฺถ คูถกูโป วิย ทุสฺสีลฺยํ ทฎฺฐพฺพํฯ คูถกูเป ปติตฺวา ฐิโต ธมฺมนิอหิ วิย ทุสฺสีลปุคฺคโลฯ คูถกูปโต อุทฺธริยมาเนน เตน อหินา ปุริสสฺส สรีรํ อารุเฬฺหนาปิ อทฎฺฐภาโว วิย ทุสฺสีลํ เสวมานสฺสาปิ ตสฺส กิริยาย อกรณภาโวฯ สรีรํ คูเถน มเกฺขตฺวา อหินา คตกาโล วิย ทุสฺสีลํ เสวมานสฺส ปาปกิตฺติสทฺทอพฺภุคฺคมนกาโล เวทิตโพฺพฯ
27. Sattame jigucchitabboti gūthaṃ viya jigucchitabbo. Atha kho nanti atha kho assa. Kittisaddoti kathāsaddo. Evameva khoti ettha gūthakūpo viya dussīlyaṃ daṭṭhabbaṃ. Gūthakūpe patitvā ṭhito dhammaniahi viya dussīlapuggalo. Gūthakūpato uddhariyamānena tena ahinā purisassa sarīraṃ āruḷhenāpi adaṭṭhabhāvo viya dussīlaṃ sevamānassāpi tassa kiriyāya akaraṇabhāvo. Sarīraṃ gūthena makkhetvā ahinā gatakālo viya dussīlaṃ sevamānassa pāpakittisaddaabbhuggamanakālo veditabbo.
ตินฺทุกาลาตนฺติ ตินฺทุกรุกฺขอลาตํฯ ภิโยฺยโสมตฺตาย จิจฺจิฎายตีติ ตํ หิ ฌายมานํ ปกติยาปิ ปปฎิกาโย มุญฺจนฺตํ จิจฺจิฎาติ ‘‘จิฎิจิฎา’’ติ สทฺทํ กโรติ, ฆฎฺฎิตํ ปน อธิมตฺตํ กโรตีติ อโตฺถฯ เอวเมว โขติ เอวเมวํ โกธโน อตฺตโน ธมฺมตายปิ อุทฺธโต จณฺฑิกโต หุตฺวา จรติ, อปฺปมตฺตกํ ปน วจนํ สุตกาเล ‘‘มาทิสํ นาม เอวํ วทติ เอวํ วทตี’’ติ อติเรกตรํ อุทฺธโต จณฺฑิกโต หุตฺวา จรติฯ คูถกูโปติ คูถปุณฺณกูโป, คูถราสิเยว วาฯ โอปมฺมสํสนฺทนํ ปเนตฺถ ปุริมนเยเนว เวทิตพฺพํฯ ตสฺมา เอวรูโป ปุคฺคโล อชฺฌุเปกฺขิตโพฺพ น เสวิตโพฺพติ ยสฺมา โกธโน อติเสวิยมาโน อติอุปสงฺกมิยมาโนปิ กุชฺฌติเยว, ‘‘กิํ อิมินา’’ติ ปฎิกฺกมเนฺตปิ กุชฺฌติเยวฯ ตสฺมา ปลาลคฺคิ วิย อชฺฌุเปกฺขิตโพฺพ น เสวิตโพฺพ น ภชิตโพฺพฯ กิํ วุตฺตํ โหติ? โย หิ ปลาลคฺคิํ อติอุปสงฺกมิตฺวา ตปฺปติ, ตสฺส สรีรํ ฌายติฯ โย อติปฎิกฺกมิตฺวา ตปฺปติ, ตสฺส สีตํ น วูปสมฺมติฯ อนุปสงฺกมิตฺวา อปฎิกฺกมิตฺวา ปน มชฺฌตฺตภาเวน ตปฺปนฺตสฺส สีตํ วูปสมฺมติ, ตสฺมา ปลาลคฺคิ วิย โกธโน ปุคฺคโล มชฺฌตฺตภาเวน อชฺฌุเปกฺขิตโพฺพ, น เสวิตโพฺพ น ภชิตโพฺพ น ปยิรุปาสิตโพฺพฯ
Tindukālātanti tindukarukkhaalātaṃ. Bhiyyosomattāya cicciṭāyatīti taṃ hi jhāyamānaṃ pakatiyāpi papaṭikāyo muñcantaṃ cicciṭāti ‘‘ciṭiciṭā’’ti saddaṃ karoti, ghaṭṭitaṃ pana adhimattaṃ karotīti attho. Evameva khoti evamevaṃ kodhano attano dhammatāyapi uddhato caṇḍikato hutvā carati, appamattakaṃ pana vacanaṃ sutakāle ‘‘mādisaṃ nāma evaṃ vadati evaṃ vadatī’’ti atirekataraṃ uddhato caṇḍikato hutvā carati. Gūthakūpoti gūthapuṇṇakūpo, gūtharāsiyeva vā. Opammasaṃsandanaṃ panettha purimanayeneva veditabbaṃ. Tasmā evarūpo puggalo ajjhupekkhitabbo na sevitabboti yasmā kodhano atiseviyamāno atiupasaṅkamiyamānopi kujjhatiyeva, ‘‘kiṃ iminā’’ti paṭikkamantepi kujjhatiyeva. Tasmā palālaggi viya ajjhupekkhitabbo na sevitabbo na bhajitabbo. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yo hi palālaggiṃ atiupasaṅkamitvā tappati, tassa sarīraṃ jhāyati. Yo atipaṭikkamitvā tappati, tassa sītaṃ na vūpasammati. Anupasaṅkamitvā apaṭikkamitvā pana majjhattabhāvena tappantassa sītaṃ vūpasammati, tasmā palālaggi viya kodhano puggalo majjhattabhāvena ajjhupekkhitabbo, na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo.
กลฺยาณมิโตฺตติ สุจิมิโตฺตฯ กลฺยาณสหาโยติ สุจิสหาโยฯ สหายา นาม สหคามิโน สทฺธิํจราฯ กลฺยาณสมฺปวโงฺกติ กลฺยาเณสุ สุจิปุคฺคเลสุ สมฺปวโงฺก, ตนฺนินฺนตโปฺปณตปฺปพฺภารมานโสติ อโตฺถฯ
Kalyāṇamittoti sucimitto. Kalyāṇasahāyoti sucisahāyo. Sahāyā nāma sahagāmino saddhiṃcarā. Kalyāṇasampavaṅkoti kalyāṇesu sucipuggalesu sampavaṅko, tanninnatappoṇatappabbhāramānasoti attho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๗. ชิคุจฺฉิตพฺพสุตฺตํ • 7. Jigucchitabbasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๗. ชิคุจฺฉิตพฺพสุตฺตวณฺณนา • 7. Jigucchitabbasuttavaṇṇanā
