| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
५. जिण्णसुत्तवण्णना
5. Jiṇṇasuttavaṇṇanā
१४८. छिन्नभिन्नट्ठाने छिद्दस्स अपुथुलत्ता अग्गळं अदत्वाव सुत्तेन संसिब्बनमत्तेन अग्गळदानेन च छिद्दे पुथुले। निब्बसनानीति चिरनिसेवितवसनकिच्चानि, परिभोगजिण्णानीति अत्थो। तेनाह ‘‘पुब्बे…पे॰… लद्धनामानी’’ति, सञ्ञापुब्बको विधि अनिच्चोति ‘‘गहपतानी’’ति वुत्तं यथा ‘‘वीरिय’’न्ति।
148.Chinnabhinnaṭṭhāne chiddassa aputhulattā aggaḷaṃ adatvāva suttena saṃsibbanamattena aggaḷadānena ca chidde puthule. Nibbasanānīti ciranisevitavasanakiccāni, paribhogajiṇṇānīti attho. Tenāha ‘‘pubbe…pe… laddhanāmānī’’ti, saññāpubbako vidhi aniccoti ‘‘gahapatānī’’ti vuttaṃ yathā ‘‘vīriya’’nti.
सेनापतिन्ति सेनापतिभाविनं, सेनापच्चारहन्ति अत्थो। अत्तनो कम्मेनाति अत्तना कातब्बकम्मेन। सोति सत्था। तस्मिन्ति महाकस्सपत्थेरे करोतीति सम्बन्धो। न करोतीति वुत्तमत्थं विवरन्तो ‘‘कस्मा’’तिआदिमाह। यदि सत्था धुतङ्गानि न विस्सज्जापेतुकामो, अथ कस्मा ‘‘जिण्णोसि दानि त्व’’न्तिआदिमवोचाति आह ‘‘यथा पना’’तिआदि।
Senāpatinti senāpatibhāvinaṃ, senāpaccārahanti attho. Attano kammenāti attanā kātabbakammena. Soti satthā. Tasminti mahākassapatthere karotīti sambandho. Na karotīti vuttamatthaṃ vivaranto ‘‘kasmā’’tiādimāha. Yadi satthā dhutaṅgāni na vissajjāpetukāmo, atha kasmā ‘‘jiṇṇosi dāni tva’’ntiādimavocāti āha ‘‘yathā panā’’tiādi.
दिट्ठधम्मसुखविहारन्ति इमस्मिंयेव अत्तभावे फासुविहारं। अमानुसिका सवनरतीति अतिक्कन्तमानुसिकाय अरञ्ञसद्दुप्पत्तिया अरञ्ञेहं वसामीति विवेकवासूपनिस्सयाधीनसद्दसवनपच्चया धम्मरति उप्पज्जति। अपरोति अञ्ञो, दुतियोति अत्थो। तत्थेवाति तस्मिंयेव एकस्स विहरणट्ठाने विहरणसमये च फासु भवति चित्तविवेकसम्भवतो। तेनाह ‘‘एकस्स रमतो वने’’ति।
Diṭṭhadhammasukhavihāranti imasmiṃyeva attabhāve phāsuvihāraṃ. Amānusikā savanaratīti atikkantamānusikāya araññasadduppattiyā araññehaṃ vasāmīti vivekavāsūpanissayādhīnasaddasavanapaccayā dhammarati uppajjati. Aparoti añño, dutiyoti attho. Tatthevāti tasmiṃyeva ekassa viharaṇaṭṭhāne viharaṇasamaye ca phāsu bhavati cittavivekasambhavato. Tenāha ‘‘ekassa ramato vane’’ti.
तथाति यथा आरञ्ञिकस्स रति, तथा पिण्डपातिकस्स लब्भति दिट्ठधम्मसुखविहारो। एस नयो सेसेसु। अपिण्डपातिकाधीनो इतरस्स विसेसजोतकोति तमेवस्स विसेसं दस्सेतुं ‘‘अकालचारी’’तिआदि वुत्तं।
Tathāti yathā āraññikassa rati, tathā piṇḍapātikassa labbhati diṭṭhadhammasukhavihāro. Esa nayo sesesu. Apiṇḍapātikādhīno itarassa visesajotakoti tamevassa visesaṃ dassetuṃ ‘‘akālacārī’’tiādi vuttaṃ.
अम्हाकं सलाकं गहेत्वा भत्तत्थाय गेहं अनागच्छन्तस्स सत्ताहं न पातेतब्बन्ति सामिकेहि दिन्नत्ता सत्ताहं सलाकं न लभति, न कतिकवसेन। पिण्डचारिकवत्ते अवत्तनतो ‘‘यस्स चेसा’’तिआदि वुत्तं।
Amhākaṃ salākaṃ gahetvā bhattatthāya gehaṃ anāgacchantassa sattāhaṃ na pātetabbanti sāmikehi dinnattā sattāhaṃ salākaṃ na labhati, na katikavasena. Piṇḍacārikavatte avattanato ‘‘yassa cesā’’tiādi vuttaṃ.
पठमतरं कातब्बं यं, तं वत्तं, इतरं पटिवत्तं। महन्तं वा वत्तं, खुद्दकं पटिवत्तं। केचि ‘‘वत्तपटिपत्ति’’न्ति पठन्ति, वत्तस्स करणन्ति अत्थो। उद्धरण-अतिहरण-वीतिहरणवोस्सज्जन-सन्निक्खेपन-सन्निरुम्भनानं वसेन छ कोट्ठासे। गरुभावेनाति थिरभावेन।
Paṭhamataraṃ kātabbaṃ yaṃ, taṃ vattaṃ, itaraṃ paṭivattaṃ. Mahantaṃ vā vattaṃ, khuddakaṃ paṭivattaṃ. Keci ‘‘vattapaṭipatti’’nti paṭhanti, vattassa karaṇanti attho. Uddharaṇa-atiharaṇa-vītiharaṇavossajjana-sannikkhepana-sannirumbhanānaṃ vasena cha koṭṭhāse. Garubhāvenāti thirabhāvena.
‘‘अमुकस्मिं सेनासने वसन्ता बहुं वस्सवासिकं लभन्ती’’ति तथा न वस्सवासिकं परियेसन्तो चरति वस्सवासिकस्सेव अग्गहणतो। तस्मा सेनासनफासुकंयेव चिन्तेति। तेन बहुपरिक्खारभावेन फासुविहारो नत्थि परिक्खारानं रक्खणपटिजग्गनादिदुक्खबहुलताय। अप्पिच्छादीनन्ति अप्पिच्छसन्तुट्ठादीनंयेव लब्भति दिट्ठधम्मसुखविहारो।
‘‘Amukasmiṃ senāsane vasantā bahuṃ vassavāsikaṃ labhantī’’ti tathā na vassavāsikaṃ pariyesanto carati vassavāsikasseva aggahaṇato. Tasmā senāsanaphāsukaṃyeva cinteti. Tena bahuparikkhārabhāvena phāsuvihāro natthi parikkhārānaṃ rakkhaṇapaṭijagganādidukkhabahulatāya. Appicchādīnanti appicchasantuṭṭhādīnaṃyeva labbhati diṭṭhadhammasukhavihāro.
जिण्णसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Jiṇṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ५. जिण्णसुत्तं • 5. Jiṇṇasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ५. जिण्णसुत्तवण्णना • 5. Jiṇṇasuttavaṇṇanā
