| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੫. ਜੀવਕਸੁਤ੍ਤਂ
5. Jīvakasuttaṃ
੫੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ ਜੀવਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬવਨੇ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ । ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ – ‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਾਣਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ 1, ਤਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਜਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਂ 2 ਮਂਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਕਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਾਣਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਜਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਂ ਮਂਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਕਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ, ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ વੁਤ੍ਤવਾਦਿਨੋ, ਨ ਚ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਕੋਚਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ વਾਦਾਨੁવਾਦੋ ਗਾਰਯ੍ਹਂ ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ?
51. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati jīvakassa komārabhaccassa ambavane. Atha kho jīvako komārabhacco yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante – ‘samaṇaṃ gotamaṃ uddissa pāṇaṃ ārabhanti 3, taṃ samaṇo gotamo jānaṃ uddissakataṃ 4 maṃsaṃ paribhuñjati paṭiccakamma’nti. Ye te, bhante, evamāhaṃsu – ‘samaṇaṃ gotamaṃ uddissa pāṇaṃ ārabhanti, taṃ samaṇo gotamo jānaṃ uddissakataṃ maṃsaṃ paribhuñjati paṭiccakamma’nti, kacci te, bhante, bhagavato vuttavādino, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti?
੫੨. ‘‘ਯੇ ਤੇ, ਜੀવਕ, ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਾਣਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਜਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਂ ਮਂਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਕਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਮੇ ਤੇ વੁਤ੍ਤવਾਦਿਨੋ, ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਚ ਮਂ ਤੇ ਅਸਤਾ ਅਭੂਤੇਨ। ਤੀਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਜੀવਕ, ਠਾਨੇਹਿ ਮਂਸਂ ਅਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ। ਦਿਟ੍ਠਂ, ਸੁਤਂ, ਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਂ – ਇਮੇਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਜੀવਕ , ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਮਂਸਂ ਅਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ। ਤੀਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਜੀવਕ, ਠਾਨੇਹਿ ਮਂਸਂ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ। ਅਦਿਟ੍ਠਂ, ਅਸੁਤਂ, ਅਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਂ – ਇਮੇਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਜੀવਕ, ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਮਂਸਂ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ।
52. ‘‘Ye te, jīvaka, evamāhaṃsu – ‘samaṇaṃ gotamaṃ uddissa pāṇaṃ ārabhanti, taṃ samaṇo gotamo jānaṃ uddissakataṃ maṃsaṃ paribhuñjati paṭiccakamma’nti na me te vuttavādino, abbhācikkhanti ca maṃ te asatā abhūtena. Tīhi kho ahaṃ, jīvaka, ṭhānehi maṃsaṃ aparibhoganti vadāmi. Diṭṭhaṃ, sutaṃ, parisaṅkitaṃ – imehi kho ahaṃ, jīvaka , tīhi ṭhānehi maṃsaṃ aparibhoganti vadāmi. Tīhi kho ahaṃ, jīvaka, ṭhānehi maṃsaṃ paribhoganti vadāmi. Adiṭṭhaṃ, asutaṃ, aparisaṅkitaṃ – imehi kho ahaṃ, jīvaka, tīhi ṭhānehi maṃsaṃ paribhoganti vadāmi.
੫੩. ‘‘ਇਧ, ਜੀવਕ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ। ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ। ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋવ 5, ਜੀવਕ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਧਿવਾਸੇਤਿ । ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਤਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਸੋ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਪਣੀਤੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਰਿવਿਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਸਾਧੁ વਤ ਮਾਯਂ 6 ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਪਣੀਤੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਰਿવਿਸੇਯ੍ਯਾਤਿ! ਅਹੋ વਤ ਮਾਯਂ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਏવਰੂਪੇਨ ਪਣੀਤੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਰਿવਿਸੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਗਥਿਤੋ 7 ਅਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਨਜ੍ਝੋਪਨ੍ਨੋ 8 ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਾવੀ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪਞ੍ਞੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਜੀવਕ , ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ વਾ ਚੇਤੇਤਿ, ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ વਾ ਚੇਤੇਤਿ, ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ વਾ ਚੇਤੇਤੀ’’ਤਿ?
53. ‘‘Idha, jīvaka, bhikkhu aññataraṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati. So mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Tamenaṃ gahapati vā gahapatiputto vā upasaṅkamitvā svātanāya bhattena nimanteti. Ākaṅkhamānova 9, jīvaka, bhikkhu adhivāseti . So tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nivesanaṃ tenupasaṅkamati; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdati. Tamenaṃ so gahapati vā gahapatiputto vā paṇītena piṇḍapātena parivisati. Tassa na evaṃ hoti – ‘sādhu vata māyaṃ 10 gahapati vā gahapatiputto vā paṇītena piṇḍapātena pariviseyyāti! Aho vata māyaṃ gahapati vā gahapatiputto vā āyatimpi evarūpena paṇītena piṇḍapātena pariviseyyā’ti – evampissa na hoti. So taṃ piṇḍapātaṃ agathito 11 amucchito anajjhopanno 12 ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati. Taṃ kiṃ maññasi, jīvaka , api nu so bhikkhu tasmiṃ samaye attabyābādhāya vā ceteti, parabyābādhāya vā ceteti, ubhayabyābādhāya vā cetetī’’ti?
‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ਨਨੁ ਸੋ, ਜੀવਕ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਨવਜ੍ਜਂਯੇવ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤੀ’’ਤਿ?
‘‘Nanu so, jīvaka, bhikkhu tasmiṃ samaye anavajjaṃyeva āhāraṃ āhāretī’’ti?
‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ। ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ – ‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮੇਤ੍ਤਾવਿਹਾਰੀ’ਤਿ। ਤਂ ਮੇ ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਸਕ੍ਖਿਦਿਟ੍ਠੋ; ਭਗવਾ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮੇਤ੍ਤਾવਿਹਾਰੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯੇਨ ਖੋ, ਜੀવਕ, ਰਾਗੇਨ ਯੇਨ ਦੋਸੇਨ ਯੇਨ ਮੋਹੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦવਾ ਅਸ੍ਸ ਸੋ ਰਾਗੋ ਸੋ ਦੋਸੋ ਸੋ ਮੋਹੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤੋ ਅਨਭਾવਂਕਤੋ 13 ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋ। ਸਚੇ ਖੋ ਤੇ, ਜੀવਕ, ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏਤਦੇવ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ’’ 14।
‘‘Evaṃ, bhante. Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘brahmā mettāvihārī’ti. Taṃ me idaṃ, bhante, bhagavā sakkhidiṭṭho; bhagavā hi, bhante, mettāvihārī’’ti. ‘‘Yena kho, jīvaka, rāgena yena dosena yena mohena byāpādavā assa so rāgo so doso so moho tathāgatassa pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato 15 āyatiṃ anuppādadhammo. Sace kho te, jīvaka, idaṃ sandhāya bhāsitaṃ anujānāmi te eta’’nti. ‘‘Etadeva kho pana me, bhante, sandhāya bhāsitaṃ’’ 16.
੫੪. ‘‘ਇਧ, ਜੀવਕ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ। ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ। ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋવ, ਜੀવਕ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਧਿવਾਸੇਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਸੋ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਪਣੀਤੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਰਿવਿਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਸਾਧੁ વਤ ਮਾਯਂ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਪਣੀਤੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਰਿવਿਸੇਯ੍ਯਾਤਿ! ਅਹੋ વਤ ਮਾਯਂ ਗਹਪਤਿ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੋ વਾ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਏવਰੂਪੇਨ ਪਣੀਤੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਰਿવਿਸੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਗਥਿਤੋ ਅਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਨਜ੍ਝੋਪਨ੍ਨੋ ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਾવੀ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪਞ੍ਞੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਜੀવਕ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ વਾ ਚੇਤੇਤਿ, ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ વਾ ਚੇਤੇਤਿ, ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ વਾ ਚੇਤੇਤੀ’’ਤਿ?
54. ‘‘Idha, jīvaka, bhikkhu aññataraṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati. So karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Tamenaṃ gahapati vā gahapatiputto vā upasaṅkamitvā svātanāya bhattena nimanteti. Ākaṅkhamānova, jīvaka, bhikkhu adhivāseti. So tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nivesanaṃ tenupasaṅkamati; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdati. Tamenaṃ so gahapati vā gahapatiputto vā paṇītena piṇḍapātena parivisati. Tassa na evaṃ hoti – ‘sādhu vata māyaṃ gahapati vā gahapatiputto vā paṇītena piṇḍapātena pariviseyyāti! Aho vata māyaṃ gahapati vā gahapatiputto vā āyatimpi evarūpena paṇītena piṇḍapātena pariviseyyā’ti – evampissa na hoti. So taṃ piṇḍapātaṃ agathito amucchito anajjhopanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati. Taṃ kiṃ maññasi, jīvaka, api nu so bhikkhu tasmiṃ samaye attabyābādhāya vā ceteti, parabyābādhāya vā ceteti, ubhayabyābādhāya vā cetetī’’ti?
‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ਨਨੁ ਸੋ, ਜੀવਕ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਨવਜ੍ਜਂਯੇવ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤੀ’’ਤਿ?
‘‘Nanu so, jīvaka, bhikkhu tasmiṃ samaye anavajjaṃyeva āhāraṃ āhāretī’’ti?
‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ। ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ – ‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾવਿਹਾਰੀ’ਤਿ। ਤਂ ਮੇ ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਸਕ੍ਖਿਦਿਟ੍ਠੋ; ਭਗવਾ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾવਿਹਾਰੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯੇਨ ਖੋ, ਜੀવਕ, ਰਾਗੇਨ ਯੇਨ ਦੋਸੇਨ ਯੇਨ ਮੋਹੇਨ વਿਹੇਸવਾ ਅਸ੍ਸ ਅਰਤਿવਾ ਅਸ੍ਸ ਪਟਿਘવਾ ਅਸ੍ਸ ਸੋ ਰਾਗੋ ਸੋ ਦੋਸੋ ਸੋ ਮੋਹੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤੋ ਅਨਭਾવਂਕਤੋ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋ। ਸਚੇ ਖੋ ਤੇ, ਜੀવਕ, ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏਤਦੇવ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ’’।
‘‘Evaṃ, bhante. Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘brahmā upekkhāvihārī’ti. Taṃ me idaṃ, bhante, bhagavā sakkhidiṭṭho; bhagavā hi, bhante, upekkhāvihārī’’ti. ‘‘Yena kho, jīvaka, rāgena yena dosena yena mohena vihesavā assa arativā assa paṭighavā assa so rāgo so doso so moho tathāgatassa pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo. Sace kho te, jīvaka, idaṃ sandhāya bhāsitaṃ, anujānāmi te eta’’nti. ‘‘Etadeva kho pana me, bhante, sandhāya bhāsitaṃ’’.
੫੫. ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਜੀવਕ, ਤਥਾਗਤਂ વਾ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਂ વਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਾਣਂ ਆਰਭਤਿ ਸੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਬਹੁਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ ਸੋ, ਗਹਪਤਿ, ਏવਮਾਹ – ‘ਗਚ੍ਛਥ, ਅਮੁਕਂ ਨਾਮ ਪਾਣਂ ਆਨੇਥਾ’ਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਪਠਮੇਨ ਠਾਨੇਨ ਬਹੁਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ ਸੋ ਪਾਣੋ ਗਲਪ੍ਪવੇਠਕੇਨ 17 ਆਨੀਯਮਾਨੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਦੁਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨ ਬਹੁਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ ਸੋ ਏવਮਾਹ – ‘ਗਚ੍ਛਥ ਇਮਂ ਪਾਣਂ ਆਰਭਥਾ’ਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਤਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨ ਬਹੁਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ ਸੋ ਪਾਣੋ ਆਰਭਿਯਮਾਨੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ , ਇਮਿਨਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਠਾਨੇਨ ਬਹੁਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ ਸੋ ਤਥਾਗਤਂ વਾ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਂ વਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇਨ ਆਸਾਦੇਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚਮੇਨ ਠਾਨੇਨ ਬਹੁਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਤਿ। ਯੋ ਖੋ, ਜੀવਕ, ਤਥਾਗਤਂ વਾ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਂ વਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਾਣਂ ਆਰਭਤਿ ਸੋ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਬਹੁਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸવਤੀ’’ਤਿ।
55. ‘‘Yo kho, jīvaka, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā uddissa pāṇaṃ ārabhati so pañcahi ṭhānehi bahuṃ apuññaṃ pasavati. Yampi so, gahapati, evamāha – ‘gacchatha, amukaṃ nāma pāṇaṃ ānethā’ti, iminā paṭhamena ṭhānena bahuṃ apuññaṃ pasavati. Yampi so pāṇo galappaveṭhakena 18 ānīyamāno dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti, iminā dutiyena ṭhānena bahuṃ apuññaṃ pasavati. Yampi so evamāha – ‘gacchatha imaṃ pāṇaṃ ārabhathā’ti, iminā tatiyena ṭhānena bahuṃ apuññaṃ pasavati. Yampi so pāṇo ārabhiyamāno dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti , iminā catutthena ṭhānena bahuṃ apuññaṃ pasavati. Yampi so tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā akappiyena āsādeti, iminā pañcamena ṭhānena bahuṃ apuññaṃ pasavati. Yo kho, jīvaka, tathāgataṃ vā tathāgatasāvakaṃ vā uddissa pāṇaṃ ārabhati so imehi pañcahi ṭhānehi bahuṃ apuññaṃ pasavatī’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਕਪ੍ਪਿਯਂ વਤ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਨ੍ਤਿ ; ਅਨવਜ੍ਜਂ વਤ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਨ੍ਤਿ। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਗવਾ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vutte, jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Kappiyaṃ vata, bhante, bhikkhū āhāraṃ āhārenti ; anavajjaṃ vata, bhante, bhikkhū āhāraṃ āhārenti. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ਜੀવਕਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਞ੍ਚਮਂ।
Jīvakasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਜੀવਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Jīvakasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੫. ਜੀવਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Jīvakasuttavaṇṇanā
