| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၅. ဇီဝကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Jīvakasuttavaṇṇanā
၅၁. ဧဝံ မေ သုတန္တိ ဇီဝကသုတ္တံ။ တတ္ထ ဇီဝကသ္သ ကောမာရဘစ္စသ္သ အမ္ဗဝနေတိ ဧတ္ထ ဇီဝတီတိ ဇီဝကော။ ကုမာရေန ဘတောတိ ကောမာရဘစ္စော။ ယထာဟ ‘‘ကိံ ဧတံ ဘဏေ ကာကေဟိ သမ္ပရိကိဏ္ဏန္တိ? ဒာရကော ဒေဝာတိ။ ဇီဝတိ ဘဏေတိ? ဇီဝတိ ဒေဝာတိ။ တေန ဟိ ဘဏေ တံ ဒာရကံ အမ္ဟာကံ အန္တေပုရံ နေတ္ဝာ ဓာတီနံ ဒေထ ပောသေတုန္တိ။ တသ္သ ဇီဝတီတိ ဇီဝကောတိ နာမံ အကံသု, ကုမာရေန ပောသာပိတောတိ ကောမာရဘစ္စောတိ နာမံ အကံသူ’’တိ (မဟာဝ. ၃၂၈)။ အယမေတ္ထ သင္ခေပော။ ဝိတ္ထာရေန ပန ဇီဝကဝတ္ထု ခန္ဓကေ အာဂတမေဝ။ ဝိနိစ္ဆယကထာပိသ္သ သမန္တပာသာဒိကာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ ဝုတ္တာ။
51.Evaṃme sutanti jīvakasuttaṃ. Tattha jīvakassa komārabhaccassa ambavaneti ettha jīvatīti jīvako. Kumārena bhatoti komārabhacco. Yathāha ‘‘kiṃ etaṃ bhaṇe kākehi samparikiṇṇanti? Dārako devāti. Jīvati bhaṇeti? Jīvati devāti. Tena hi bhaṇe taṃ dārakaṃ amhākaṃ antepuraṃ netvā dhātīnaṃ detha posetunti. Tassa jīvatīti jīvakoti nāmaṃ akaṃsu, kumārena posāpitoti komārabhaccoti nāmaṃ akaṃsū’’ti (mahāva. 328). Ayamettha saṅkhepo. Vitthārena pana jīvakavatthu khandhake āgatameva. Vinicchayakathāpissa samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya vuttā.
အယံ ပန ဇီဝကော ဧကသ္မိံ သမယေ ဘဂဝတော ဒောသာဘိသန္နံ ကာယံ ဝိရေစေတ္ဝာ သီဝေယ္ယကံ ဒုသ္သယုဂံ ဒတ္ဝာ ဝတ္ထာနုမောဒနပရိယောသာနေ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာယ စိန္တေသိ – ‘‘မယာ ဒိဝသသ္သ ဒ္ဝတ္တိက္ခတ္တုံ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ ဂန္တဗ္ဗံ, ဣဒဉ္စ ဝေဠုဝနံ အတိဒူရေ, မယ္ဟံ ဥယ္ယာနံ အမ္ဗဝနံ အာသန္နတရံ, ယံနူနာဟမေတ္ထ ဘဂဝတော ဝိဟာရံ ကာရေယ္ယ’’န္တိ။ သော တသ္မိံ အမ္ဗဝနေ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝာဋ္ဌာနလေဏကုဋိမဏ္ဍပာဒီနိ သမ္ပာဒေတ္ဝာ ဘဂဝတော အနုစ္ဆဝိကံ ဂန္ဓကုဋိံ ကာရေတ္ဝာ အမ္ဗဝနံ အဋ္ဌာရသဟတ္ထုဗ္ဗေဓေန တမ္ဗပဋ္ဋဝဏ္ဏေန ပာကာရေန ပရိက္ခိပာပေတ္ဝာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင္ဃံ စီဝရဘတ္တေန သန္တပ္ပေတ္ဝာ ဒက္ခိဏောဒကံ ပာတေတ္ဝာ ဝိဟာရံ နိယ္ယာတေသိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ဇီဝကသ္သ ကောမာရဘစ္စသ္သ အမ္ဗဝနေ’’တိ။
Ayaṃ pana jīvako ekasmiṃ samaye bhagavato dosābhisannaṃ kāyaṃ virecetvā sīveyyakaṃ dussayugaṃ datvā vatthānumodanapariyosāne sotāpattiphale patiṭṭhāya cintesi – ‘‘mayā divasassa dvattikkhattuṃ buddhupaṭṭhānaṃ gantabbaṃ, idañca veḷuvanaṃ atidūre, mayhaṃ uyyānaṃ ambavanaṃ āsannataraṃ, yaṃnūnāhamettha bhagavato vihāraṃ kāreyya’’nti. So tasmiṃ ambavane rattiṭṭhānadivāṭṭhānaleṇakuṭimaṇḍapādīni sampādetvā bhagavato anucchavikaṃ gandhakuṭiṃ kāretvā ambavanaṃ aṭṭhārasahatthubbedhena tambapaṭṭavaṇṇena pākārena parikkhipāpetvā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ cīvarabhattena santappetvā dakkhiṇodakaṃ pātetvā vihāraṃ niyyātesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘jīvakassa komārabhaccassa ambavane’’ti.
အာရဘန္တီတိ ဃာတေန္တိ။ ဥဒ္ဒိသ္သကတန္တိ ဥဒ္ဒိသိတ္ဝာ ကတံ။ ပဋိစ္စကမ္မန္တိ အတ္တာနံ ပဋိစ္စ ကတံ။ အထ ဝာ ပဋိစ္စကမ္မန္တိ နိမိတ္တကမ္မသ္သေတံ အဓိဝစနံ, တံ ပဋိစ္စ ကမ္မမေတ္ထ အတ္ထီတိ မံသံ ‘‘ပဋိစ္စကမ္မ’’န္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ ယော ဧဝရူပံ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, သောပိ တသ္သ ကမ္မသ္သ ဒာယာဒော ဟောတိ, ဝဓကသ္သ ဝိယ တသ္သာပိ ပာဏဃာတကမ္မံ ဟောတီတိ တေသံ လဒ္ဓိ။ ဓမ္မသ္သ စာနုဓမ္မံ ဗ္ယာကရောန္တီတိ ဘဂဝတာ ဝုတ္တကာရဏသ္သ အနုကာရဏံ ကထေန္တိ။ ဧတ္ထ စ ကာရဏံ နာမ တိကောဋိပရိသုဒ္ဓမစ္ဆမံသပရိဘောဂော, အနုကာရဏံ နာမ မဟာဇနသ္သ တထာ ဗ္ယာကရဏံ။ ယသ္မာ ပန ဘဂဝာ ဥဒ္ဒိသ္သကတံ န ပရိဘုဉ္ဇတိ, တသ္မာ နေဝ တံ ကာရဏံ ဟောတိ, န တိတ္ထိယာနံ တထာ ဗ္ယာကရဏံ အနုကာရဏံ။ သဟဓမ္မိကော ဝာဒာနုဝာဒောတိ ပရေဟိ ဝုတ္တကာရဏေန သကာရဏော ဟုတ္ဝာ တုမ္ဟာကံ ဝာဒော ဝာ အနုဝာဒော ဝာ ဝိညူဟိ ဂရဟိတဗ္ဗကာရဏံ ကောစိ အပ္ပမတ္တကောပိ ကိံ န အာဂစ္ဆတိ ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ကိံ သဗ္ဗာကာရေနပိ တုမ္ဟာကံ ဝာဒေ ဂာရယ္ဟံ ကာရဏံ နတ္ထီ’’တိ။ အဗ္ဘာစိက္ခန္တီတိ အဘိဘဝိတ္ဝာ အာစိက္ခန္တိ။
Ārabhantīti ghātenti. Uddissakatanti uddisitvā kataṃ. Paṭiccakammanti attānaṃ paṭicca kataṃ. Atha vā paṭiccakammanti nimittakammassetaṃ adhivacanaṃ, taṃ paṭicca kammamettha atthīti maṃsaṃ ‘‘paṭiccakamma’’nti vuttaṃ hoti yo evarūpaṃ maṃsaṃ paribhuñjati, sopi tassa kammassa dāyādo hoti, vadhakassa viya tassāpi pāṇaghātakammaṃ hotīti tesaṃ laddhi. Dhammassa cānudhammaṃ byākarontīti bhagavatā vuttakāraṇassa anukāraṇaṃ kathenti. Ettha ca kāraṇaṃ nāma tikoṭiparisuddhamacchamaṃsaparibhogo, anukāraṇaṃ nāma mahājanassa tathā byākaraṇaṃ. Yasmā pana bhagavā uddissakataṃ na paribhuñjati, tasmā neva taṃ kāraṇaṃ hoti, na titthiyānaṃ tathā byākaraṇaṃ anukāraṇaṃ. Sahadhammiko vādānuvādoti parehi vuttakāraṇena sakāraṇo hutvā tumhākaṃ vādo vā anuvādo vā viññūhi garahitabbakāraṇaṃ koci appamattakopi kiṃ na āgacchati . Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘kiṃ sabbākārenapi tumhākaṃ vāde gārayhaṃ kāraṇaṃ natthī’’ti. Abbhācikkhantīti abhibhavitvā ācikkhanti.
၅၂. ဌာနေဟီတိ ကာရဏေဟိ။ ဒိဋ္ဌာဒီသု ဒိဋ္ဌံ နာမ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ မိဂမစ္ဆေ ဝဓိတ္ဝာ ဂယ္ဟမာနံ ဒိဋ္ဌံ။ သုတံ နာမ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ မိဂမစ္ဆေ ဝဓိတ္ဝာ ဂဟိတန္တိ သုတံ။ ပရိသင္ကိတံ နာမ ဒိဋ္ဌပရိသင္ကိတံ သုတပရိသင္ကိတံ တဒုဘယဝိမုတ္တပရိသင္ကိတန္တိ တိဝိဓံ ဟောတိ။
52.Ṭhānehīti kāraṇehi. Diṭṭhādīsu diṭṭhaṃ nāma bhikkhūnaṃ atthāya migamacche vadhitvā gayhamānaṃ diṭṭhaṃ. Sutaṃ nāma bhikkhūnaṃ atthāya migamacche vadhitvā gahitanti sutaṃ. Parisaṅkitaṃ nāma diṭṭhaparisaṅkitaṃ sutaparisaṅkitaṃ tadubhayavimuttaparisaṅkitanti tividhaṃ hoti.
တတ္ရာယံ သဗ္ဗသင္ဂာဟကဝိနိစ္ဆယော – ဣဓ ဘိက္ခူ ပသ္သန္တိ မနုသ္သေ ဇာလဝာဂုရာဒိဟတ္ထေ ဂာမတော ဝာ နိက္ခမန္တေ အရညေ ဝာ ဝိစရန္တေ။ ဒုတိယဒိဝသေ စ နေသံ တံ ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌာနံ သမစ္ဆမံသံ ပိဏ္ဍပာတံ အဘိဟရန္တိ။ တေ တေန ဒိဋ္ဌေန ပရိသင္ကန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနံ နု ခော အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ, ဣဒံ ဒိဋ္ဌပရိသင္ကိတံ နာမ, ဧတံ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ဧဝံ အပရိသင္ကိတံ, တံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန တေ မနုသ္သာ ‘‘ကသ္မာ, ဘန္တေ, န ဂဏ္ဟထာ’’တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ တမတ္ထံ သုတ္ဝာ ‘‘နယိဒံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ကတံ, အမ္ဟေဟိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝာ ရာဇယုတ္တာဒီနံ အတ္ထာယ ဝာ ကတ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ကပ္ပတိ။
Tatrāyaṃ sabbasaṅgāhakavinicchayo – idha bhikkhū passanti manusse jālavāgurādihatthe gāmato vā nikkhamante araññe vā vicarante. Dutiyadivase ca nesaṃ taṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhānaṃ samacchamaṃsaṃ piṇḍapātaṃ abhiharanti. Te tena diṭṭhena parisaṅkanti ‘‘bhikkhūnaṃ nu kho atthāya kata’’nti, idaṃ diṭṭhaparisaṅkitaṃ nāma, etaṃ gahetuṃ na vaṭṭati. Yaṃ evaṃ aparisaṅkitaṃ, taṃ vaṭṭati. Sace pana te manussā ‘‘kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘nayidaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ atthāya kataṃ, amhehi attano atthāya vā rājayuttādīnaṃ atthāya vā kata’’nti vadanti, kappati.
န ဟေဝ ခော ဘိက္ခူ ပသ္သန္တိ, အပိစ သုဏန္တိ ‘‘မနုသ္သာ ကိရ ဇာလဝာဂုရာဒိဟတ္ထာ ဂာမတော ဝာ နိက္ခမန္တိ အရညေ ဝာ ဝိစရန္တီ’’တိ။ ဒုတိယဒိဝသေ စ နေသံ တံ ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌာနံ သမစ္ဆမံသံ ပိဏ္ဍပာတံ အဘိဟရန္တိ။ တေ တေန သုတေန ပရိသင္ကန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနံ နု ခော အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ, ဣဒံ သုတပရိသင္ကိတံ နာမ, ဧတံ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ဧဝံ အပရိသင္ကိတံ, တံ ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန တေ မနုသ္သာ ‘‘ကသ္မာ, ဘန္တေ, န ဂဏ္ဟထာ’’တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ တမတ္ထံ သုတ္ဝာ ‘‘နယိဒံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ကတံ, အမ္ဟေဟိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝာ ရာဇယုတ္တာဒီနံ အတ္ထာယ ဝာ ကတ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ကပ္ပတိ။
Na heva kho bhikkhū passanti, apica suṇanti ‘‘manussā kira jālavāgurādihatthā gāmato vā nikkhamanti araññe vā vicarantī’’ti. Dutiyadivase ca nesaṃ taṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhānaṃ samacchamaṃsaṃ piṇḍapātaṃ abhiharanti. Te tena sutena parisaṅkanti ‘‘bhikkhūnaṃ nu kho atthāya kata’’nti, idaṃ sutaparisaṅkitaṃ nāma, etaṃ gahetuṃ na vaṭṭati. Yaṃ evaṃ aparisaṅkitaṃ, taṃ vaṭṭati. Sace pana te manussā ‘‘kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘nayidaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ atthāya kataṃ, amhehi attano atthāya vā rājayuttādīnaṃ atthāya vā kata’’nti vadanti, kappati.
န ဟေဝ ခော ပန ပသ္သန္တိ န သုဏန္တိ, အပိစ တေသံ ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌာနံ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ သမစ္ဆမံသံ ပိဏ္ဍပာတံ အဘိသင္ခရိတ္ဝာ အဘိဟရန္တိ။ တေ ပရိသင္ကန္တိ ‘‘ဘိက္ခူနံ နု ခော အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ, ဣဒံ တဒုဘယဝိမုတ္တပရိသင္ကိတံ နာမ။ ဧတမ္ပိ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ဧဝံ အပရိသင္ကိတံ, တံ ဝဋ္ဋတိ ။ သစေ ပန တေ မနုသ္သာ ‘‘ကသ္မာ, ဘန္တေ, န ဂဏ္ဟထာ’’တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ တမတ္ထံ သုတ္ဝာ ‘‘နယိဒံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ကတံ, အမ္ဟေဟိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝာ ရာဇယုတ္တာဒီနံ အတ္ထာယ ဝာ ကတံ, ပဝတ္တမံသံ ဝာ ကတံ, ကပ္ပိယမေဝ လဘိတ္ဝာ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ သမ္ပာဒိတ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ကပ္ပတိ။
Na heva kho pana passanti na suṇanti, apica tesaṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhānaṃ pattaṃ gahetvā samacchamaṃsaṃ piṇḍapātaṃ abhisaṅkharitvā abhiharanti. Te parisaṅkanti ‘‘bhikkhūnaṃ nu kho atthāya kata’’nti, idaṃ tadubhayavimuttaparisaṅkitaṃ nāma. Etampi gahetuṃ na vaṭṭati. Yaṃ evaṃ aparisaṅkitaṃ, taṃ vaṭṭati . Sace pana te manussā ‘‘kasmā, bhante, na gaṇhathā’’ti pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘nayidaṃ, bhante, bhikkhūnaṃ atthāya kataṃ, amhehi attano atthāya vā rājayuttādīnaṃ atthāya vā kataṃ, pavattamaṃsaṃ vā kataṃ, kappiyameva labhitvā bhikkhūnaṃ atthāya sampādita’’nti vadanti, kappati.
မတာနံ ပေတကိစ္စတ္ထာယ မင္ဂလာဒီနံ ဝာ အတ္ထာယ ကတေပိ ဧသေဝ နယော။ ယံ ယဉ္ဟိ ဘိက္ခူနံယေဝ အတ္ထာယ အကတံ, ယတ္ထ စ နိဗ္ဗေမတိကာ ဟောန္တိ, တံ သဗ္ဗံ ကပ္ပတိ။ သစေ ပန ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခူ ဥဒ္ဒိသ္သ ကတံ ဟောတိ, တေ စ အတ္တနော အတ္ထာယ ကတဘာဝံ န ဇာနန္တိ, အညေ ဇာနန္တိ။ ယေ ဇာနန္တိ, တေသံ န ဝဋ္ဋတိ, ဣတရေသံ ဝဋ္ဋတိ။ အညေ န ဇာနန္တိ, တေယေဝ ဇာနန္တိ, တေသံယေဝ န ဝဋ္ဋတိ, အညေသံ ဝဋ္ဋတိ။ တေပိ ‘‘အမ္ဟာကံ အတ္ထာယ ကတံ’’တိ ဇာနန္တိ အညေပိ ‘‘ဧတေသံ အတ္ထာယ ကတ’’န္တိ ဇာနန္တိ, သဗ္ဗေသမ္ပိ တံ န ဝဋ္ဋတိ။ သဗ္ဗေ န ဇာနန္တိ, သဗ္ဗေသံ ဝဋ္ဋတိ။ ပဉ္စသု ဟိ သဟဓမ္မိကေသု ယသ္သ ကသ္သစိ ဝာ အတ္ထာယ ဥဒ္ဒိသ္သ ကတံ သဗ္ဗေသံ န ကပ္ပတိ။
Matānaṃ petakiccatthāya maṅgalādīnaṃ vā atthāya katepi eseva nayo. Yaṃ yañhi bhikkhūnaṃyeva atthāya akataṃ, yattha ca nibbematikā honti, taṃ sabbaṃ kappati. Sace pana ekasmiṃ vihāre bhikkhū uddissa kataṃ hoti, te ca attano atthāya katabhāvaṃ na jānanti, aññe jānanti. Ye jānanti, tesaṃ na vaṭṭati, itaresaṃ vaṭṭati. Aññe na jānanti, teyeva jānanti, tesaṃyeva na vaṭṭati, aññesaṃ vaṭṭati. Tepi ‘‘amhākaṃ atthāya kataṃ’’ti jānanti aññepi ‘‘etesaṃ atthāya kata’’nti jānanti, sabbesampi taṃ na vaṭṭati. Sabbe na jānanti, sabbesaṃ vaṭṭati. Pañcasu hi sahadhammikesu yassa kassaci vā atthāya uddissa kataṃ sabbesaṃ na kappati.
သစေ ပန ကောစိ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥဒ္ဒိသ္သ ပာဏံ ဝဓိတ္ဝာ တသ္သ ပတ္တံ ပူရေတ္ဝာ ဒေတိ, သော စေ အတ္တနော အတ္ထာယ ကတဘာဝံ ဇာနံယေဝ ဂဟေတ္ဝာ အညသ္သ ဘိက္ခုနော ဒေတိ, သော တသ္သ သဒ္ဓာယ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ကသ္သာပတ္တီတိ? ဒ္ဝိန္နမ္ပိ အနာပတ္တိ။ ယဉ္ဟိ ဥဒ္ဒိသ္သ ကတံ, တသ္သ အဘုတ္တတာယ အနာပတ္တိ, ဣတရသ္သ အဇာနနတာယ။ ကပ္ပိယမံသသ္သ ဟိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ အာပတ္တိ နတ္ထိ။ ဥဒ္ဒိသ္သကတဉ္စ အဇာနိတ္ဝာ ဘုတ္တသ္သ ပစ္ဆာ ဉတ္ဝာ အာပတ္တိဒေသနာကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ အကပ္ပိယမံသံ ပန အဇာနိတ္ဝာ ဘုတ္တေန ပစ္ဆာ ဉတ္ဝာပိ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒိသ္သကတဉ္ဟိ ဉတ္ဝာ ဘုဉ္ဇတောဝ အာပတ္တိ, အကပ္ပိယမံသံ အဇာနိတ္ဝာ ဘုတ္တသ္သာပိ အာပတ္တိယေဝ။ တသ္မာ အာပတ္တိဘီရုကေန ရူပံ သလ္လက္ခေန္တေနာပိ ပုစ္ဆိတ္ဝာဝ မံသံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပရိဘောဂကာလေ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇိသ္သာမီတိ ဝာ ဂဟေတ္ဝာ ပုစ္ဆိတ္ဝာဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ဒုဝိညေယ္ယတ္တာ။ အစ္ဆမံသဉ္ဟိ သူကရမံသသဒိသံ ဟောတိ, ဒီပိမံသာဒီနိ စ မိဂမံသသဒိသာနိ, တသ္မာ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ဂဟဏမေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။
Sace pana koci ekaṃ bhikkhuṃ uddissa pāṇaṃ vadhitvā tassa pattaṃ pūretvā deti, so ce attano atthāya katabhāvaṃ jānaṃyeva gahetvā aññassa bhikkhuno deti, so tassa saddhāya paribhuñjati. Kassāpattīti? Dvinnampi anāpatti. Yañhi uddissa kataṃ, tassa abhuttatāya anāpatti, itarassa ajānanatāya. Kappiyamaṃsassa hi paṭiggahaṇe āpatti natthi. Uddissakatañca ajānitvā bhuttassa pacchā ñatvā āpattidesanākiccaṃ nāma natthi. Akappiyamaṃsaṃ pana ajānitvā bhuttena pacchā ñatvāpi āpatti desetabbā. Uddissakatañhi ñatvā bhuñjatova āpatti, akappiyamaṃsaṃ ajānitvā bhuttassāpi āpattiyeva. Tasmā āpattibhīrukena rūpaṃ sallakkhentenāpi pucchitvāva maṃsaṃ paṭiggahetabbaṃ, paribhogakāle pucchitvā paribhuñjissāmīti vā gahetvā pucchitvāva paribhuñjitabbaṃ. Kasmā? Duviññeyyattā. Acchamaṃsañhi sūkaramaṃsasadisaṃ hoti, dīpimaṃsādīni ca migamaṃsasadisāni, tasmā pucchitvā gahaṇameva vaṭṭatīti vadanti.
အဒိဋ္ဌန္တိ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ဝဓိတ္ဝာ ဂယ္ဟမာနံ အဒိဋ္ဌံ။ အသုတန္တိ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ဝဓိတ္ဝာ ဂဟိတန္တိ အသုတံ။ အပရိသင္ကိတန္တိ ဒိဋ္ဌပရိသင္ကိတာဒိဝသေန အပရိသင္ကိတံ။ ပရိဘောဂန္တိ ဝဒာမီတိ ဣမေဟိ တီဟိ ကာရဏေဟိ ပရိသုဒ္ဓံ တိကောဋိပရိသုဒ္ဓံ နာမ ဟောတိ, တသ္သ ပရိဘောဂော အရညေ ဇာတသူပေယ္ယသာကပရိဘောဂသဒိသော ဟောတိ, တထာရူပံ ပရိဘုဉ္ဇန္တသ္သ မေတ္တာဝိဟာရိသ္သ ဘိက္ခုနော ဒောသော ဝာ ဝဇ္ဇံ ဝာ နတ္ထိ, တသ္မာ တံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဝဒာမီတိ အတ္ထော။
Adiṭṭhanti bhikkhūnaṃ atthāya vadhitvā gayhamānaṃ adiṭṭhaṃ. Asutanti bhikkhūnaṃ atthāya vadhitvā gahitanti asutaṃ. Aparisaṅkitanti diṭṭhaparisaṅkitādivasena aparisaṅkitaṃ. Paribhoganti vadāmīti imehi tīhi kāraṇehi parisuddhaṃ tikoṭiparisuddhaṃ nāma hoti, tassa paribhogo araññe jātasūpeyyasākaparibhogasadiso hoti, tathārūpaṃ paribhuñjantassa mettāvihārissa bhikkhuno doso vā vajjaṃ vā natthi, tasmā taṃ paribhuñjitabbanti vadāmīti attho.
၅၃. ဣဒာနိ တာဒိသသ္သ ပရိဘောဂေ မေတ္တာဝိဟာရိနောပိ အနဝဇ္ဇတံ ဒသ္သေတုံ ဣဓ, ဇီဝက, ဘိက္ခူတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ အနိယမေတ္ဝာ ဘိက္ခူတိ ဝုတ္တံ, အထ ခော အတ္တာနမေဝ သန္ဓာယ ဧတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘဂဝတာ ဟိ မဟာဝစ္ဆဂောတ္တသုတ္တေ, စင္ကီသုတ္တေ, ဣမသ္မိံ သုတ္တေတိ တီသု ဌာနေသု အတ္တာနံယေဝ သန္ဓာယ ဒေသနာ ကတာ။ ပဏီတေန ပိဏ္ဍပာတေနာတိ ဟေဋ္ဌာ အနင္ဂဏသုတ္တေ ယော ကောစိ မဟဂ္ဃော ပိဏ္ဍပာတော ပဏီတပိဏ္ဍပာတောတိ အဓိပ္ပေတော, ဣဓ ပန မံသူပသေစနောဝ အဓိပ္ပေတော။ အဂထိတောတိ တဏ္ဟာယ အဂထိတော။ အမုစ္ဆိတောတိ တဏ္ဟာမုစ္ဆနာယ အမုစ္ဆိတော။ အနဇ္ဈောပန္နောတိ န အဓိဩပန္နော, သဗ္ဗံ အာလုမ္ပိတ္ဝာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဂိလိတုကာမော ကာကော ဝိယ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ အာဒီနဝဒသ္သာဝီတိ ဧကရတ္တိဝာသေန ဥဒရပဋလံ ပဝိသိတ္ဝာ နဝဟိ ဝဏမုခေဟိ နိက္ခမိသ္သတီတိအာဒိနာ နယေန အာဒီနဝံ ပသ္သန္တော။ နိသ္သရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတီတိ ဣဒမတ္ထမာဟာရပရိဘောဂောတိ ပညာယ ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယ ဝာ စေတေတီတိ အတ္တဒုက္ခာယ ဝာ စိတေတိ။ သုတမေတန္တိ သုတံ မယာ ဧတံ ပုဗ္ဗေ, ဧတံ မယ္ဟံ သဝနမတ္တမေဝာတိ ဒသ္သေတိ။ သစေ ခော တေ, ဇီဝက, ဣဒံ သန္ဓာယ ဘာသိတန္တိ, ဇီဝက, မဟာဗ္ရဟ္မုနာ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနေန ဗ္ယာပာဒာဒယော ပဟီနာ, တေန သော မေတ္တာဝိဟာရီ မယ္ဟံ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေန, သစေ တေ ဣဒံ သန္ဓာယ ဘာသိတံ, ဧဝံ သန္တေ တဝ ဣဒံ ဝစနံ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော။ သော သမ္ပဋိစ္ဆိ။
53. Idāni tādisassa paribhoge mettāvihārinopi anavajjataṃ dassetuṃ idha, jīvaka, bhikkhūtiādimāha. Tattha kiñcāpi aniyametvā bhikkhūti vuttaṃ, atha kho attānameva sandhāya etaṃ vuttanti veditabbaṃ. Bhagavatā hi mahāvacchagottasutte, caṅkīsutte, imasmiṃ sutteti tīsu ṭhānesu attānaṃyeva sandhāya desanā katā. Paṇītenapiṇḍapātenāti heṭṭhā anaṅgaṇasutte yo koci mahaggho piṇḍapāto paṇītapiṇḍapātoti adhippeto, idha pana maṃsūpasecanova adhippeto. Agathitoti taṇhāya agathito. Amucchitoti taṇhāmucchanāya amucchito. Anajjhopannoti na adhiopanno, sabbaṃ ālumpitvā ekappahāreneva gilitukāmo kāko viya na hotīti attho. Ādīnavadassāvīti ekarattivāsena udarapaṭalaṃ pavisitvā navahi vaṇamukhehi nikkhamissatītiādinā nayena ādīnavaṃ passanto. Nissaraṇapañño paribhuñjatīti idamatthamāhāraparibhogoti paññāya paricchinditvā paribhuñjati. Attabyābādhāya vā cetetīti attadukkhāya vā citeti. Sutametanti sutaṃ mayā etaṃ pubbe, etaṃ mayhaṃ savanamattamevāti dasseti. Sace kho te, jīvaka, idaṃ sandhāya bhāsitanti, jīvaka, mahābrahmunā vikkhambhanappahānena byāpādādayo pahīnā, tena so mettāvihārī mayhaṃ samucchedappahānena, sace te idaṃ sandhāya bhāsitaṃ, evaṃ sante tava idaṃ vacanaṃ anujānāmīti attho. So sampaṭicchi.
၅၄. အထသ္သ ဘဂဝာ သေသဗ္ရဟ္မဝိဟာရဝသေနာပိ ဥတ္တရိ ဒေသနံ ဝဍ္ဎေန္တော ‘‘ဣဓ, ဇီဝက, ဘိက္ခူ’’တိအာဒိမာဟ။ တံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
54. Athassa bhagavā sesabrahmavihāravasenāpi uttari desanaṃ vaḍḍhento ‘‘idha, jīvaka, bhikkhū’’tiādimāha. Taṃ uttānatthameva.
၅၅. ယော ခော ဇီဝကာတိ အယံ ပာဋိဧက္ကော အနုသန္ဓိ။ ဣမသ္မိဉ္ဟိ ဌာနေ ဘဂဝာ ဒ္ဝာရံ ထကေတိ, သတ္တာနုဒ္ဒယံ ဒသ္သေတိ။ သစေ ဟိ ကသ္သစိ ဧဝမသ္သ ‘‘ဧကံ ရသပိဏ္ဍပာတံ ဒတ္ဝာ ကပ္ပသတသဟသ္သံ သဂ္ဂသမ္ပတ္တိံ ပဋိလဘန္တိ, ယံကိဉ္စိ ကတ္ဝာ ပရံ မာရေတ္ဝာပိ ရသပိဏ္ဍပာတောဝ ဒာတဗ္ဗော’’တိ, တံ ပဋိသေဓေန္တော ‘‘ယော ခော, ဇီဝက, တထာဂတံ ဝာ’’တိအာဒိမာဟ။
55.Yokho jīvakāti ayaṃ pāṭiekko anusandhi. Imasmiñhi ṭhāne bhagavā dvāraṃ thaketi, sattānuddayaṃ dasseti. Sace hi kassaci evamassa ‘‘ekaṃ rasapiṇḍapātaṃ datvā kappasatasahassaṃ saggasampattiṃ paṭilabhanti, yaṃkiñci katvā paraṃ māretvāpi rasapiṇḍapātova dātabbo’’ti, taṃ paṭisedhento ‘‘yo kho, jīvaka, tathāgataṃ vā’’tiādimāha.
တတ္ထ ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေနာတိ ဣမိနာ အာဏတ္တိမတ္တေနေဝ တာဝ ပဌမေန ကာရဏေန။ ဂလပ္ပဝေဓကေနာတိ ယောတ္တေန ဂလေ ဗန္ဓိတ္ဝာ ကဍ္ဎိတော ဂလေန ပဝေဓေန္တေန။ အာရဘိယမာနောတိ မာရိယမာနော။ အကပ္ပိယေန အာသာဒေတီတိ အစ္ဆမံသံ သူကရမံသန္တိ, ဒီပိမံသံ ဝာ မိဂမံသန္တိ ခာဒာပေတ္ဝာ – ‘‘တ္ဝံ ကိံ သမဏော နာမ, အကပ္ပိယမံသံ တေ ခာဒိတ’’န္တိ ဃဋ္ဋေတိ။ ယေ ပန ဒုဗ္ဘိက္ခာဒီသု ဝာ ဗ္ယာဓိနိဂ္ဂဟဏတ္ထံ ဝာ ‘‘အစ္ဆမံသံ နာမ သူကရမံသသဒိသံ, ဒီပိမံသံ မိဂမံသသဒိသ’’န္တိ ဇာနန္တာ ‘‘သူကရမံသံ ဣဒံ, မိဂမံသံ ဣဒ’’န္တိ ဝတ္ဝာ ဟိတဇ္ဈာသယေန ခာဒာပေန္တိ, န တေ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ တေသဉ္ဟိ ဗဟုပုညမေဝ ဟောတိ။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စာတိ အယံ အာဂတဖလော ဝိညာတသာသနော ဒိဋ္ဌသစ္စော အရိယသာဝကော။ ဣမံ ပန ဓမ္မဒေသနံ ဩဂာဟန္တော ပသာဒံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ ဓမ္မကထာယ ထုတိံ ကရောန္တော ဧဝမာဟ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝာတိ။
Tattha iminā paṭhamena ṭhānenāti iminā āṇattimatteneva tāva paṭhamena kāraṇena. Galappavedhakenāti yottena gale bandhitvā kaḍḍhito galena pavedhentena. Ārabhiyamānoti māriyamāno. Akappiyena āsādetīti acchamaṃsaṃ sūkaramaṃsanti, dīpimaṃsaṃ vā migamaṃsanti khādāpetvā – ‘‘tvaṃ kiṃ samaṇo nāma, akappiyamaṃsaṃ te khādita’’nti ghaṭṭeti. Ye pana dubbhikkhādīsu vā byādhiniggahaṇatthaṃ vā ‘‘acchamaṃsaṃ nāma sūkaramaṃsasadisaṃ, dīpimaṃsaṃ migamaṃsasadisa’’nti jānantā ‘‘sūkaramaṃsaṃ idaṃ, migamaṃsaṃ ida’’nti vatvā hitajjhāsayena khādāpenti, na te sandhāyetaṃ vuttaṃ. Tesañhi bahupuññameva hoti. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañcāti ayaṃ āgataphalo viññātasāsano diṭṭhasacco ariyasāvako. Imaṃ pana dhammadesanaṃ ogāhanto pasādaṃ uppādetvā dhammakathāya thutiṃ karonto evamāha. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ဇီဝကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Jīvakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၅. ဇီဝကသုတ္တံ • 5. Jīvakasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၅. ဇီဝကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Jīvakasuttavaṇṇanā
