| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೋ
8. Cīvarakkhandhako
೨೦೨. ಜೀವಕವತ್ಥು
202. Jīvakavatthu
೩೨೬. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ವೇಸಾಲೀ ಇದ್ಧಾ ಚೇವ ಹೋತಿ ಫಿತಾ 1 ಚ ಬಹುಜನಾ ಚ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಸುಭಿಕ್ಖಾ ಚ; ಸತ್ತ ಚ ಪಾಸಾದಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪಾಸಾದಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪಾಸಾದಾ; ಸತ್ತ ಚ ಕೂಟಾಗಾರಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಕೂಟಾಗಾರಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಕೂಟಾಗಾರಾನಿ; ಸತ್ತ ಚ ಆರಾಮಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಆರಾಮಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಆರಾಮಾ; ಸತ್ತ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣೀಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣೀಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ; ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಚ ಗಣಿಕಾ ಅಭಿರೂಪಾ ಹೋತಿ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಪದಕ್ಖಿಣಾ 2 ನಚ್ಚೇ ಚ ಗೀತೇ ಚ ವಾದಿತೇ ಚ, ಅಭಿಸಟಾ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಸಾಯ ಚ ರತ್ತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ; ತಾಯ ಚ ವೇಸಾಲೀ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಉಪಸೋಭತಿ। ಅಥ ಖೋ ರಾಜಗಹಕೋ ನೇಗಮೋ ವೇಸಾಲಿಂ ಅಗಮಾಸಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ರಾಜಗಹಕೋ ನೇಗಮೋ ವೇಸಾಲಿಂ ಇದ್ಧಞ್ಚೇವ ಫಿತಞ್ಚ ಬಹುಜನಞ್ಚ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಞ್ಚ ಸುಭಿಕ್ಖಞ್ಚ; ಸತ್ತ ಚ ಪಾಸಾದಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪಾಸಾದಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪಾಸಾದೇ; ಸತ್ತ ಚ ಕೂಟಾಗಾರಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಕೂಟಾಗಾರಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಕೂಟಾಗಾರಾನಿ; ಸತ್ತ ಚ ಆರಾಮಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಆರಾಮಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಆರಾಮೇ; ಸತ್ತ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣೀಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣೀಸತಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ; ಅಮ್ಬಪಾಲಿಞ್ಚ ಗಣಿಕಂ ಅಭಿರೂಪಂ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಂ, ಪದಕ್ಖಿಣಂ 3 ನಚ್ಚೇ ಚ ಗೀತೇ ಚ ವಾದಿತೇ ಚ, ಅಭಿಸಟಂ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಸಾಯ ಚ ರತ್ತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ, ತಾಯ ಚ ವೇಸಾಲಿಂ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಉಪಸೋಭನ್ತಿಂ।
326. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena vesālī iddhā ceva hoti phitā 4 ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca; satta ca pāsādasahassāni satta ca pāsādasatāni satta ca pāsādā; satta ca kūṭāgārasahassāni satta ca kūṭāgārasatāni satta ca kūṭāgārāni; satta ca ārāmasahassāni satta ca ārāmasatāni satta ca ārāmā; satta ca pokkharaṇīsahassāni satta ca pokkharaṇīsatāni satta ca pokkharaṇiyo; ambapālī ca gaṇikā abhirūpā hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā, padakkhiṇā 5 nacce ca gīte ca vādite ca, abhisaṭā atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ paññāsāya ca rattiṃ gacchati; tāya ca vesālī bhiyyosomattāya upasobhati. Atha kho rājagahako negamo vesāliṃ agamāsi kenacideva karaṇīyena. Addasā kho rājagahako negamo vesāliṃ iddhañceva phitañca bahujanañca ākiṇṇamanussañca subhikkhañca; satta ca pāsādasahassāni satta ca pāsādasatāni satta ca pāsāde; satta ca kūṭāgārasahassāni satta ca kūṭāgārasatāni satta ca kūṭāgārāni; satta ca ārāmasahassāni satta ca ārāmasatāni satta ca ārāme; satta ca pokkharaṇīsahassāni satta ca pokkharaṇīsatāni satta ca pokkharaṇiyo ; ambapāliñca gaṇikaṃ abhirūpaṃ dassanīyaṃ pāsādikaṃ paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgataṃ, padakkhiṇaṃ 6 nacce ca gīte ca vādite ca, abhisaṭaṃ atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ paññāsāya ca rattiṃ gacchantiṃ, tāya ca vesāliṃ bhiyyosomattāya upasobhantiṃ.
೩೨೭. ಅಥ ಖೋ ರಾಜಗಹಕೋ ನೇಗಮೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ತಂ ಕರಣೀಯಂ ತೀರೇತ್ವಾ ಪುನದೇವ ರಾಜಗಹಂ ಪಚ್ಚಾಗಞ್ಛಿ। ಯೇನ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಮಾಗಧಂ ಸೇನಿಯಂ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ವೇಸಾಲೀ, ದೇವ, ಇದ್ಧಾ ಚೇವ ಫಿತಾ ಚ ಬಹುಜನಾ ಚ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಸುಭಿಕ್ಖಾ ಚ; ಸತ್ತ ಚ ಪಾಸಾದಸಹಸ್ಸಾನಿ…ಪೇ॰… ತಾಯ ಚ ವೇಸಾಲೀ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಉಪಸೋಭತಿ। ಸಾಧು, ದೇವ, ಮಯಮ್ಪಿ ಗಣಿಕಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ 7। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ, ತಾದಿಸಿಂ ಕುಮಾರಿಂ ಜಾನಾಥ ಯಂ ತುಮ್ಹೇ ಗಣಿಕಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ರಾಜಗಹೇ ಸಾಲವತೀ ನಾಮ ಕುಮಾರೀ ಅಭಿರೂಪಾ ಹೋತಿ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಅಥ ಖೋ ರಾಜಗಹಕೋ ನೇಗಮೋ ಸಾಲವತಿಂ ಕುಮಾರಿಂ ಗಣಿಕಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಾಲವತೀ ಗಣಿಕಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಪದಕ್ಖಿಣಾ ಅಹೋಸಿ ನಚ್ಚೇ ಚ ಗೀತೇ ಚ ವಾದಿತೇ ಚ, ಅಭಿಸಟಾ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಟಿಸತೇನ ಚ ರತ್ತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಾಲವತೀ ಗಣಿಕಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಗಬ್ಭಿನೀ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಾಲವತಿಯಾ ಗಣಿಕಾಯ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇತ್ಥೀ ಖೋ ಗಬ್ಭಿನೀ ಪುರಿಸಾನಂ ಅಮನಾಪಾ। ಸಚೇ ಮಂ ಕೋಚಿ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ ಸಾಲವತೀ ಗಣಿಕಾ ಗಬ್ಭಿನೀತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಮೇ ಸಕ್ಕಾರೋ ಭಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ 8। ಯಂನೂನಾಹಂ ಗಿಲಾನಂ ಪಟಿವೇದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಾಲವತೀ ಗಣಿಕಾ ದೋವಾರಿಕಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಮಾ, ಭಣೇ ದೋವಾರಿಕ, ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಪಾವಿಸಿ। ಯೋ ಚ ಮಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ‘ಗಿಲಾನಾ’ತಿ ಪಟಿವೇದೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಅಯ್ಯೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ದೋವಾರಿಕೋ ಸಾಲವತಿಯಾ ಗಣಿಕಾಯ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಾಲವತೀ ಗಣಿಕಾ ತಸ್ಸ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕಮನ್ವಾಯ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಾಲವತೀ ಗಣಿಕಾ ದಾಸಿಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಹನ್ದ, ಜೇ, ಇಮಂ ದಾರಕಂ ಕತ್ತರಸುಪ್ಪೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇ ಛಡ್ಡೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಅಯ್ಯೇ’’ತಿ ಖೋ ಸಾ ದಾಸೀ ಸಾಲವತಿಯಾ ಗಣಿಕಾಯ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ತಂ ದಾರಕಂ ಕತ್ತರಸುಪ್ಪೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇ ಛಡ್ಡೇಸಿ।
327. Atha kho rājagahako negamo vesāliyaṃ taṃ karaṇīyaṃ tīretvā punadeva rājagahaṃ paccāgañchi. Yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ etadavoca – ‘‘vesālī, deva, iddhā ceva phitā ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca; satta ca pāsādasahassāni…pe… tāya ca vesālī bhiyyosomattāya upasobhati. Sādhu, deva, mayampi gaṇikaṃ vuṭṭhāpessāmā’’ti 9. ‘‘Tena hi, bhaṇe, tādisiṃ kumāriṃ jānātha yaṃ tumhe gaṇikaṃ vuṭṭhāpeyyāthā’’ti. Tena kho pana samayena rājagahe sālavatī nāma kumārī abhirūpā hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā. Atha kho rājagahako negamo sālavatiṃ kumāriṃ gaṇikaṃ vuṭṭhāpesi. Atha kho sālavatī gaṇikā nacirasseva padakkhiṇā ahosi nacce ca gīte ca vādite ca, abhisaṭā atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ paṭisatena ca rattiṃ gacchati. Atha kho sālavatī gaṇikā nacirasseva gabbhinī ahosi. Atha kho sālavatiyā gaṇikāya etadahosi – ‘‘itthī kho gabbhinī purisānaṃ amanāpā. Sace maṃ koci jānissati sālavatī gaṇikā gabbhinīti, sabbo me sakkāro bhañjissati 10. Yaṃnūnāhaṃ gilānaṃ paṭivedeyya’’nti. Atha kho sālavatī gaṇikā dovārikaṃ āṇāpesi – ‘‘mā, bhaṇe dovārika, koci puriso pāvisi. Yo ca maṃ pucchati, ‘gilānā’ti paṭivedehī’’ti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti kho so dovāriko sālavatiyā gaṇikāya paccassosi. Atha kho sālavatī gaṇikā tassa gabbhassa paripākamanvāya puttaṃ vijāyi. Atha kho sālavatī gaṇikā dāsiṃ āṇāpesi – ‘‘handa, je, imaṃ dārakaṃ kattarasuppe pakkhipitvā nīharitvā saṅkārakūṭe chaḍḍehī’’ti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti kho sā dāsī sālavatiyā gaṇikāya paṭissutvā taṃ dārakaṃ kattarasuppe pakkhipitvā nīharitvā saṅkārakūṭe chaḍḍesi.
೩೨೮. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಭಯೋ ನಾಮ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ರಾಜುಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅದ್ದಸ ತಂ ದಾರಕಂ ಕಾಕೇಹಿ ಸಮ್ಪರಿಕಿಣ್ಣಂ , ದಿಸ್ವಾನ ಮನುಸ್ಸೇ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಿಂ ಏತಂ, ಭಣೇ, ಕಾಕೇಹಿ ಸಮ್ಪರಿಕಿಣ್ಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ದಾರಕೋ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ಜೀವತಿ, ಭಣೇ’’ತಿ? ‘‘ಜೀವತಿ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ, ತಂ ದಾರಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತೇಪುರಂ ನೇತ್ವಾ ಧಾತೀನಂ ದೇಥ ಪೋಸೇತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ದೇವಾ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಭಯಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ತಂ ದಾರಕಂ ಅಭಯಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಅನ್ತೇಪುರಂ ನೇತ್ವಾ ಧಾತೀನಂ ಅದಂಸು – ‘‘ಪೋಸೇಥಾ’’ತಿ। ತಸ್ಸ ಜೀವತೀತಿ ‘ಜೀವಕೋ’ತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಕುಮಾರೇನ ಪೋಸಾಪಿತೋತಿ ‘ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ’ತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪಾಪುಣಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಯೇನ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಭಯಂ ರಾಜಕುಮಾರಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಾ ಮೇ, ದೇವ, ಮಾತಾ, ಕೋ ಪಿತಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭಣೇ ಜೀವಕ, ಮಾತರಂ ನ ಜಾನಾಮಿ; ಅಪಿ ಚಾಹಂ ತೇ ಪಿತಾ; ಮಯಾಸಿ 11 ಪೋಸಾಪಿತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮಾನಿ ಖೋ ರಾಜಕುಲಾನಿ ನ ಸುಕರಾನಿ ಅಸಿಪ್ಪೇನ ಉಪಜೀವಿತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
328. Tena kho pana samayena abhayo nāma rājakumāro kālasseva rājupaṭṭhānaṃ gacchanto addasa taṃ dārakaṃ kākehi samparikiṇṇaṃ , disvāna manusse pucchi – ‘‘kiṃ etaṃ, bhaṇe, kākehi samparikiṇṇa’’nti? ‘‘Dārako, devā’’ti. ‘‘Jīvati, bhaṇe’’ti? ‘‘Jīvati, devā’’ti. ‘‘Tena hi, bhaṇe, taṃ dārakaṃ amhākaṃ antepuraṃ netvā dhātīnaṃ detha posetu’’nti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho te manussā abhayassa rājakumārassa paṭissutvā taṃ dārakaṃ abhayassa rājakumārassa antepuraṃ netvā dhātīnaṃ adaṃsu – ‘‘posethā’’ti. Tassa jīvatīti ‘jīvako’ti nāmaṃ akaṃsu. Kumārena posāpitoti ‘komārabhacco’ti nāmaṃ akaṃsu. Atha kho jīvako komārabhacco nacirasseva viññutaṃ pāpuṇi. Atha kho jīvako komārabhacco yena abhayo rājakumāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘kā me, deva, mātā, ko pitā’’ti? ‘‘Ahampi kho te, bhaṇe jīvaka, mātaraṃ na jānāmi; api cāhaṃ te pitā; mayāsi 12 posāpito’’ti. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa etadahosi – ‘‘imāni kho rājakulāni na sukarāni asippena upajīvituṃ. Yaṃnūnāhaṃ sippaṃ sikkheyya’’nti.
೩೨೯. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯಂ 13 ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖೋ ವೇಜ್ಜೋ ಪಟಿವಸತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಅಭಯಂ ರಾಜಕುಮಾರಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಯೇನ ತಕ್ಕಸಿಲಾ ತೇನ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಯೇನ ತಕ್ಕಸಿಲಾ, ಯೇನ ವೇಜ್ಜೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ವೇಜ್ಜಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಆಚರಿಯ, ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ ಜೀವಕ, ಸಿಕ್ಖಸ್ಸೂ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಬಹುಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾತಿ ಲಹುಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಚ ಉಪಧಾರೇತಿ, ಗಹಿತಞ್ಚಸ್ಸ ನ ಸಮ್ಮುಸ್ಸತಿ 14। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಸತ್ತನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಹಂ, ಖೋ ಬಹುಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾಮಿ ಲಹುಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾಮಿ ಸುಟ್ಠು ಚ ಉಪಧಾರೇಮಿ, ಗಹಿತಞ್ಚ ಮೇ ನ ಸಮ್ಮುಸ್ಸತಿ, ಸತ್ತ ಚ ಮೇ ವಸ್ಸಾನಿ ಅಧೀಯನ್ತಸ್ಸ, ನಯಿಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಕದಾ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಯೇನ ಸೋ ವೇಜ್ಜೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ವೇಜ್ಜಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆಚರಿಯ, ಬಹುಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾಮಿ ಲಹುಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾಮಿ ಸುಟ್ಠು ಚ ಉಪಧಾರೇಮಿ, ಗಹಿತಞ್ಚ ಮೇ ನ ಸಮ್ಮುಸ್ಸತಿ, ಸತ್ತ ಚ ಮೇ ವಸ್ಸಾನಿ ಅಧೀಯನ್ತಸ್ಸ, ನಯಿಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಕದಾ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ ಜೀವಕ, ಖಣಿತ್ತಿಂ ಆದಾಯ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಂ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಆಚರಿಯಾ’’ತಿ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಸ್ಸ ವೇಜ್ಜಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಖಣಿತ್ತಿಂ ಆದಾಯ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಂ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಭೇಸಜ್ಜಂ ಅದ್ದಸ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಯೇನ ಸೋ ವೇಜ್ಜೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ವೇಜ್ಜಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಹಿಣ್ಡನ್ತೋಮ್ಹಿ, ಆಚರಿಯ, ತಕ್ಕಸಿಲಾಯ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಂ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ 15 ಅಭೇಸಜ್ಜಂ ಅದ್ದಸ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋಸಿ , ಭಣೇ ಜೀವಕ। ಅಲಂ ತೇ ಏತ್ತಕಂ ಜೀವಿಕಾಯಾ’’ತಿ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಂ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಪಾದಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಂ ಪರಿತ್ತಂ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ರಾಜಗಹಂ ತೇನ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ತಂ ಪರಿತ್ತಂ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸಾಕೇತೇ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಮಗ್ಗಾ ಕನ್ತಾರಾ ಅಪ್ಪೋದಕಾ ಅಪ್ಪಭಕ್ಖಾ, ನ ಸುಕರಾ ಅಪಾಥೇಯ್ಯೇನ ಗನ್ತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
329. Tena kho pana samayena takkasilāyaṃ 16 disāpāmokkho vejjo paṭivasati. Atha kho jīvako komārabhacco abhayaṃ rājakumāraṃ anāpucchā yena takkasilā tena pakkāmi. Anupubbena yena takkasilā, yena vejjo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ vejjaṃ etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, ācariya, sippaṃ sikkhitu’’nti. ‘‘Tena hi, bhaṇe jīvaka, sikkhassū’’ti. Atha kho jīvako komārabhacco bahuñca gaṇhāti lahuñca gaṇhāti suṭṭhu ca upadhāreti, gahitañcassa na sammussati 17. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa sattannaṃ vassānaṃ accayena etadahosi – ‘‘ahaṃ, kho bahuñca gaṇhāmi lahuñca gaṇhāmi suṭṭhu ca upadhāremi, gahitañca me na sammussati, satta ca me vassāni adhīyantassa, nayimassa sippassa anto paññāyati. Kadā imassa sippassa anto paññāyissatī’’ti. Atha kho jīvako komārabhacco yena so vejjo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ vejjaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, ācariya, bahuñca gaṇhāmi lahuñca gaṇhāmi suṭṭhu ca upadhāremi, gahitañca me na sammussati, satta ca me vassāni adhīyantassa, nayimassa sippassa anto paññāyati. Kadā imassa sippassa anto paññāyissatī’’ti? ‘‘Tena hi, bhaṇe jīvaka, khaṇittiṃ ādāya takkasilāya samantā yojanaṃ āhiṇḍitvā yaṃ kiñci abhesajjaṃ passeyyāsi taṃ āharā’’ti. ‘‘Evaṃ, ācariyā’’ti kho jīvako komārabhacco tassa vejjassa paṭissutvā khaṇittiṃ ādāya takkasilāya samantā yojanaṃ āhiṇḍanto na kiñci abhesajjaṃ addasa. Atha kho jīvako komārabhacco yena so vejjo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ vejjaṃ etadavoca – ‘‘āhiṇḍantomhi, ācariya, takkasilāya samantā yojanaṃ, na kiñci 18 abhesajjaṃ addasa’’nti. ‘‘Susikkhitosi , bhaṇe jīvaka. Alaṃ te ettakaṃ jīvikāyā’’ti jīvakassa komārabhaccassa parittaṃ pātheyyaṃ pādāsi. Atha kho jīvako komārabhacco taṃ parittaṃ pātheyyaṃ ādāya yena rājagahaṃ tena pakkāmi. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa taṃ parittaṃ pātheyyaṃ antarāmagge sākete parikkhayaṃ agamāsi. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa etadahosi – ‘‘ime kho maggā kantārā appodakā appabhakkhā, na sukarā apātheyyena gantuṃ. Yaṃnūnāhaṃ pātheyyaṃ pariyeseyya’’nti.
ಜೀವಕವತ್ಥು ನಿಟ್ಠಿತಂ।
Jīvakavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಜೀವಕವತ್ಥುಕಥಾ • Jīvakavatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಜೀವಕವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಜೀವಕವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಜೀವಕವತ್ಥುಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೦೨. ಜೀವಕವತ್ಥುಕಥಾ • 202. Jīvakavatthukathā
