| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi |
੮. ਚੀવਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੋ
8. Cīvarakkhandhako
੨੦੨. ਜੀવਕવਤ੍ਥੁ
202. Jīvakavatthu
੩੨੬. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ વੇਸਾਲੀ ਇਦ੍ਧਾ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਫਿਤਾ 1 ਚ ਬਹੁਜਨਾ ਚ ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਭਿਕ੍ਖਾ ਚ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਾ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਾਨਿ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਾ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ; ਅਮ੍ਬਪਾਲੀ ਚ ਗਣਿਕਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਹੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਪਰਮਾਯ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਪਦਕ੍ਖਿਣਾ 2 ਨਚ੍ਚੇ ਚ ਗੀਤੇ ਚ વਾਦਿਤੇ ਚ, ਅਭਿਸਟਾ ਅਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਤਾਯ ਚ વੇਸਾਲੀ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਉਪਸੋਭਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਗਹਕੋ ਨੇਗਮੋ વੇਸਾਲਿਂ ਅਗਮਾਸਿ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਰਾਜਗਹਕੋ ਨੇਗਮੋ વੇਸਾਲਿਂ ਇਦ੍ਧਞ੍ਚੇવ ਫਿਤਞ੍ਚ ਬਹੁਜਨਞ੍ਚ ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸਞ੍ਚ ਸੁਭਿਕ੍ਖਞ੍ਚ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦੇ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਾਨਿ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮੇ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ; ਅਮ੍ਬਪਾਲਿਞ੍ਚ ਗਣਿਕਂ ਅਭਿਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸਨੀਯਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਪਰਮਾਯ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ, ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ 3 ਨਚ੍ਚੇ ਚ ਗੀਤੇ ਚ વਾਦਿਤੇ ਚ, ਅਭਿਸਟਂ ਅਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ, ਤਾਯ ਚ વੇਸਾਲਿਂ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਉਪਸੋਭਨ੍ਤਿਂ।
326. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena vesālī iddhā ceva hoti phitā 4 ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca; satta ca pāsādasahassāni satta ca pāsādasatāni satta ca pāsādā; satta ca kūṭāgārasahassāni satta ca kūṭāgārasatāni satta ca kūṭāgārāni; satta ca ārāmasahassāni satta ca ārāmasatāni satta ca ārāmā; satta ca pokkharaṇīsahassāni satta ca pokkharaṇīsatāni satta ca pokkharaṇiyo; ambapālī ca gaṇikā abhirūpā hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā, padakkhiṇā 5 nacce ca gīte ca vādite ca, abhisaṭā atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ paññāsāya ca rattiṃ gacchati; tāya ca vesālī bhiyyosomattāya upasobhati. Atha kho rājagahako negamo vesāliṃ agamāsi kenacideva karaṇīyena. Addasā kho rājagahako negamo vesāliṃ iddhañceva phitañca bahujanañca ākiṇṇamanussañca subhikkhañca; satta ca pāsādasahassāni satta ca pāsādasatāni satta ca pāsāde; satta ca kūṭāgārasahassāni satta ca kūṭāgārasatāni satta ca kūṭāgārāni; satta ca ārāmasahassāni satta ca ārāmasatāni satta ca ārāme; satta ca pokkharaṇīsahassāni satta ca pokkharaṇīsatāni satta ca pokkharaṇiyo ; ambapāliñca gaṇikaṃ abhirūpaṃ dassanīyaṃ pāsādikaṃ paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgataṃ, padakkhiṇaṃ 6 nacce ca gīte ca vādite ca, abhisaṭaṃ atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ paññāsāya ca rattiṃ gacchantiṃ, tāya ca vesāliṃ bhiyyosomattāya upasobhantiṃ.
੩੨੭. ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਗਹਕੋ ਨੇਗਮੋ વੇਸਾਲਿਯਂ ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ਤੀਰੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦੇવ ਰਾਜਗਹਂ ਪਚ੍ਚਾਗਞ੍ਛਿ। ਯੇਨ ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਮਾਗਧਂ ਸੇਨਿਯਂ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘વੇਸਾਲੀ, ਦੇવ, ਇਦ੍ਧਾ ਚੇવ ਫਿਤਾ ਚ ਬਹੁਜਨਾ ਚ ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਭਿਕ੍ਖਾ ਚ; ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ…ਪੇ॰… ਤਾਯ ਚ વੇਸਾਲੀ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਉਪਸੋਭਤਿ। ਸਾਧੁ, ਦੇવ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਗਣਿਕਂ વੁਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ 7। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ, ਤਾਦਿਸਿਂ ਕੁਮਾਰਿਂ ਜਾਨਾਥ ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਣਿਕਂ વੁਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਗਹੇ ਸਾਲવਤੀ ਨਾਮ ਕੁਮਾਰੀ ਅਭਿਰੂਪਾ ਹੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਪਰਮਾਯ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ। ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਗਹਕੋ ਨੇਗਮੋ ਸਾਲવਤਿਂ ਕੁਮਾਰਿਂ ਗਣਿਕਂ વੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਾਲવਤੀ ਗਣਿਕਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਪਦਕ੍ਖਿਣਾ ਅਹੋਸਿ ਨਚ੍ਚੇ ਚ ਗੀਤੇ ਚ વਾਦਿਤੇ ਚ, ਅਭਿਸਟਾ ਅਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਟਿਸਤੇਨ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਾਲવਤੀ ਗਣਿਕਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਾਲવਤਿਯਾ ਗਣਿਕਾਯ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਖੋ ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਮਨਾਪਾ। ਸਚੇ ਮਂ ਕੋਚਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ ਸਾਲવਤੀ ਗਣਿਕਾ ਗਬ੍ਭਿਨੀਤਿ, ਸਬ੍ਬੋ ਮੇ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਭਞ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ 8। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਗਿਲਾਨਂ ਪਟਿવੇਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਾਲવਤੀ ਗਣਿਕਾ ਦੋવਾਰਿਕਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਮਾ, ਭਣੇ ਦੋવਾਰਿਕ, ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਪਾવਿਸਿ। ਯੋ ਚ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ‘ਗਿਲਾਨਾ’ਤਿ ਪਟਿવੇਦੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਦੋવਾਰਿਕੋ ਸਾਲવਤਿਯਾ ਗਣਿਕਾਯ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਾਲવਤੀ ਗਣਿਕਾ ਤਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਰਿਪਾਕਮਨ੍વਾਯ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਯਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਾਲવਤੀ ਗਣਿਕਾ ਦਾਸਿਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਹਨ੍ਦ, ਜੇ, ਇਮਂ ਦਾਰਕਂ ਕਤ੍ਤਰਸੁਪ੍ਪੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇ ਛਡ੍ਡੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸਾ ਦਾਸੀ ਸਾਲવਤਿਯਾ ਗਣਿਕਾਯ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਕਤ੍ਤਰਸੁਪ੍ਪੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇ ਛਡ੍ਡੇਸਿ।
327. Atha kho rājagahako negamo vesāliyaṃ taṃ karaṇīyaṃ tīretvā punadeva rājagahaṃ paccāgañchi. Yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ etadavoca – ‘‘vesālī, deva, iddhā ceva phitā ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca; satta ca pāsādasahassāni…pe… tāya ca vesālī bhiyyosomattāya upasobhati. Sādhu, deva, mayampi gaṇikaṃ vuṭṭhāpessāmā’’ti 9. ‘‘Tena hi, bhaṇe, tādisiṃ kumāriṃ jānātha yaṃ tumhe gaṇikaṃ vuṭṭhāpeyyāthā’’ti. Tena kho pana samayena rājagahe sālavatī nāma kumārī abhirūpā hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā. Atha kho rājagahako negamo sālavatiṃ kumāriṃ gaṇikaṃ vuṭṭhāpesi. Atha kho sālavatī gaṇikā nacirasseva padakkhiṇā ahosi nacce ca gīte ca vādite ca, abhisaṭā atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ paṭisatena ca rattiṃ gacchati. Atha kho sālavatī gaṇikā nacirasseva gabbhinī ahosi. Atha kho sālavatiyā gaṇikāya etadahosi – ‘‘itthī kho gabbhinī purisānaṃ amanāpā. Sace maṃ koci jānissati sālavatī gaṇikā gabbhinīti, sabbo me sakkāro bhañjissati 10. Yaṃnūnāhaṃ gilānaṃ paṭivedeyya’’nti. Atha kho sālavatī gaṇikā dovārikaṃ āṇāpesi – ‘‘mā, bhaṇe dovārika, koci puriso pāvisi. Yo ca maṃ pucchati, ‘gilānā’ti paṭivedehī’’ti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti kho so dovāriko sālavatiyā gaṇikāya paccassosi. Atha kho sālavatī gaṇikā tassa gabbhassa paripākamanvāya puttaṃ vijāyi. Atha kho sālavatī gaṇikā dāsiṃ āṇāpesi – ‘‘handa, je, imaṃ dārakaṃ kattarasuppe pakkhipitvā nīharitvā saṅkārakūṭe chaḍḍehī’’ti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti kho sā dāsī sālavatiyā gaṇikāya paṭissutvā taṃ dārakaṃ kattarasuppe pakkhipitvā nīharitvā saṅkārakūṭe chaḍḍesi.
੩੨੮. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਭਯੋ ਨਾਮ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਰਾਜੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਕਾਕੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਂ , ਦਿਸ੍વਾਨ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ, ਭਣੇ, ਕਾਕੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਦਾਰਕੋ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਜੀવਤਿ, ਭਣੇ’’ਤਿ? ‘‘ਜੀવਤਿ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ, ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਨੇਤ੍વਾ ਧਾਤੀਨਂ ਦੇਥ ਪੋਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਭਯਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਅਭਯਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਨੇਤ੍વਾ ਧਾਤੀਨਂ ਅਦਂਸੁ – ‘‘ਪੋਸੇਥਾ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਜੀવਤੀਤਿ ‘ਜੀવਕੋ’ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਕੁਮਾਰੇਨ ਪੋਸਾਪਿਤੋਤਿ ‘ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ’ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਯੇਨ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਭਯਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਾ ਮੇ, ਦੇવ, ਮਾਤਾ, ਕੋ ਪਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਣੇ ਜੀવਕ, ਮਾਤਰਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ; ਅਪਿ ਚਾਹਂ ਤੇ ਪਿਤਾ; ਮਯਾਸਿ 11 ਪੋਸਾਪਿਤੋ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਮਾਨਿ ਖੋ ਰਾਜਕੁਲਾਨਿ ਨ ਸੁਕਰਾਨਿ ਅਸਿਪ੍ਪੇਨ ਉਪਜੀવਿਤੁਂ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ।
328. Tena kho pana samayena abhayo nāma rājakumāro kālasseva rājupaṭṭhānaṃ gacchanto addasa taṃ dārakaṃ kākehi samparikiṇṇaṃ , disvāna manusse pucchi – ‘‘kiṃ etaṃ, bhaṇe, kākehi samparikiṇṇa’’nti? ‘‘Dārako, devā’’ti. ‘‘Jīvati, bhaṇe’’ti? ‘‘Jīvati, devā’’ti. ‘‘Tena hi, bhaṇe, taṃ dārakaṃ amhākaṃ antepuraṃ netvā dhātīnaṃ detha posetu’’nti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho te manussā abhayassa rājakumārassa paṭissutvā taṃ dārakaṃ abhayassa rājakumārassa antepuraṃ netvā dhātīnaṃ adaṃsu – ‘‘posethā’’ti. Tassa jīvatīti ‘jīvako’ti nāmaṃ akaṃsu. Kumārena posāpitoti ‘komārabhacco’ti nāmaṃ akaṃsu. Atha kho jīvako komārabhacco nacirasseva viññutaṃ pāpuṇi. Atha kho jīvako komārabhacco yena abhayo rājakumāro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘kā me, deva, mātā, ko pitā’’ti? ‘‘Ahampi kho te, bhaṇe jīvaka, mātaraṃ na jānāmi; api cāhaṃ te pitā; mayāsi 12 posāpito’’ti. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa etadahosi – ‘‘imāni kho rājakulāni na sukarāni asippena upajīvituṃ. Yaṃnūnāhaṃ sippaṃ sikkheyya’’nti.
੩੨੯. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ 13 ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ વੇਜ੍ਜੋ ਪਟਿવਸਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਅਭਯਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਯੇਨ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾ ਤੇਨ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਯੇਨ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾ, ਯੇਨ વੇਜ੍ਜੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ વੇਜ੍ਜਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਆਚਰਿਯ, ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ ਜੀવਕ, ਸਿਕ੍ਖਸ੍ਸੂ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਬਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਲਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਗਹਿਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਨ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਤਿ 14। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਹਂ, ਖੋ ਬਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਲਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚ ਉਪਧਾਰੇਮਿ, ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਮੇ ਨ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਮੇ વਸ੍ਸਾਨਿ ਅਧੀਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਯਿਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਕਦਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਯੇਨ ਸੋ વੇਜ੍ਜੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ વੇਜ੍ਜਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਹਂ ਖੋ, ਆਚਰਿਯ, ਬਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਲਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚ ਉਪਧਾਰੇਮਿ, ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਮੇ ਨ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਮੇ વਸ੍ਸਾਨਿ ਅਧੀਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਯਿਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਕਦਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ ਜੀવਕ, ਖਣਿਤ੍ਤਿਂ ਆਦਾਯ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯ ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਂ ਆਹਿਣ੍ਡਿਤ੍વਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਤਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਤਸ੍ਸ વੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਖਣਿਤ੍ਤਿਂ ਆਦਾਯ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯ ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਂ ਆਹਿਣ੍ਡਨ੍ਤੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭੇਸਜ੍ਜਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਯੇਨ ਸੋ વੇਜ੍ਜੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ વੇਜ੍ਜਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਆਹਿਣ੍ਡਨ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਆਚਰਿਯ, ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯ ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ 15 ਅਭੇਸਜ੍ਜਂ ਅਦ੍ਦਸ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤੋਸਿ , ਭਣੇ ਜੀવਕ। ਅਲਂ ਤੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਜੀવਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਜੀવਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਪਾਦਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਆਦਾਯ ਯੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਤੇਨ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਾਕੇਤੇ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਜੀવਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਖੋ ਮਗ੍ਗਾ ਕਨ੍ਤਾਰਾ ਅਪ੍ਪੋਦਕਾ ਅਪ੍ਪਭਕ੍ਖਾ, ਨ ਸੁਕਰਾ ਅਪਾਥੇਯ੍ਯੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਯੇਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ।
329. Tena kho pana samayena takkasilāyaṃ 16 disāpāmokkho vejjo paṭivasati. Atha kho jīvako komārabhacco abhayaṃ rājakumāraṃ anāpucchā yena takkasilā tena pakkāmi. Anupubbena yena takkasilā, yena vejjo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ vejjaṃ etadavoca – ‘‘icchāmahaṃ, ācariya, sippaṃ sikkhitu’’nti. ‘‘Tena hi, bhaṇe jīvaka, sikkhassū’’ti. Atha kho jīvako komārabhacco bahuñca gaṇhāti lahuñca gaṇhāti suṭṭhu ca upadhāreti, gahitañcassa na sammussati 17. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa sattannaṃ vassānaṃ accayena etadahosi – ‘‘ahaṃ, kho bahuñca gaṇhāmi lahuñca gaṇhāmi suṭṭhu ca upadhāremi, gahitañca me na sammussati, satta ca me vassāni adhīyantassa, nayimassa sippassa anto paññāyati. Kadā imassa sippassa anto paññāyissatī’’ti. Atha kho jīvako komārabhacco yena so vejjo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ vejjaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, ācariya, bahuñca gaṇhāmi lahuñca gaṇhāmi suṭṭhu ca upadhāremi, gahitañca me na sammussati, satta ca me vassāni adhīyantassa, nayimassa sippassa anto paññāyati. Kadā imassa sippassa anto paññāyissatī’’ti? ‘‘Tena hi, bhaṇe jīvaka, khaṇittiṃ ādāya takkasilāya samantā yojanaṃ āhiṇḍitvā yaṃ kiñci abhesajjaṃ passeyyāsi taṃ āharā’’ti. ‘‘Evaṃ, ācariyā’’ti kho jīvako komārabhacco tassa vejjassa paṭissutvā khaṇittiṃ ādāya takkasilāya samantā yojanaṃ āhiṇḍanto na kiñci abhesajjaṃ addasa. Atha kho jīvako komārabhacco yena so vejjo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā taṃ vejjaṃ etadavoca – ‘‘āhiṇḍantomhi, ācariya, takkasilāya samantā yojanaṃ, na kiñci 18 abhesajjaṃ addasa’’nti. ‘‘Susikkhitosi , bhaṇe jīvaka. Alaṃ te ettakaṃ jīvikāyā’’ti jīvakassa komārabhaccassa parittaṃ pātheyyaṃ pādāsi. Atha kho jīvako komārabhacco taṃ parittaṃ pātheyyaṃ ādāya yena rājagahaṃ tena pakkāmi. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa taṃ parittaṃ pātheyyaṃ antarāmagge sākete parikkhayaṃ agamāsi. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa etadahosi – ‘‘ime kho maggā kantārā appodakā appabhakkhā, na sukarā apātheyyena gantuṃ. Yaṃnūnāhaṃ pātheyyaṃ pariyeseyya’’nti.
ਜੀવਕવਤ੍ਥੁ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
Jīvakavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਜੀવਕવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Jīvakavatthukathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਜੀવਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਜੀવਕવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਜੀવਕવਤ੍ਥੁਕਥਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨੦੨. ਜੀવਕવਤ੍ਥੁਕਥਾ • 202. Jīvakavatthukathā
