Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൮. ചീവരക്ഖന്ധകം
8. Cīvarakkhandhakaṃ
൨൦൨. ജീവകവത്ഥുകഥാ
202. Jīvakavatthukathā
൩൨൬. ചീവരക്ഖന്ധകേ പദക്ഖിണസദ്ദസ്സ അപസബ്യത്ഥം പടിക്ഖിപന്തോ ആഹ ‘‘ഛേകാ കുസലാ’’തി. അഭിസടാതി ഏത്ഥ സരധാതുയാ ഗതിചിന്താസു ഇധ ഗത്യത്ഥേതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘അഭിഗതാ’’തി. അഭിഗതാതി അഭിമുഖം ഗന്തബ്ബാ. നനു പാളിയം ‘‘അത്ഥികാനം അത്ഥികാനം മനുസ്സാന’’ന്തി വുത്തം, കസ്മാ പന ‘‘അത്ഥികേഹി അത്ഥികേഹി മനുസ്സേഹീ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘കരണത്ഥേ പനാ’’തിആദി. ഇമിനാ ഛട്ഠീകത്താ നാമ തതിയാകത്തുനാ സമാനോയേവാതി ദസ്സേതി. നിഗമേ വസതീതി നേഗമോതി വുത്തേ കുടുമ്ബിയഗണോ നേഗമോ നാമാതി ആഹ ‘‘കുടുമ്ബിയഗണോ’’തി.
326. Cīvarakkhandhake padakkhiṇasaddassa apasabyatthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘chekā kusalā’’ti. Abhisaṭāti ettha saradhātuyā gaticintāsu idha gatyattheti dassento āha ‘‘abhigatā’’ti. Abhigatāti abhimukhaṃ gantabbā. Nanu pāḷiyaṃ ‘‘atthikānaṃ atthikānaṃ manussāna’’nti vuttaṃ, kasmā pana ‘‘atthikehi atthikehi manussehī’’ti vuttanti āha ‘‘karaṇatthe panā’’tiādi. Iminā chaṭṭhīkattā nāma tatiyākattunā samānoyevāti dasseti. Nigame vasatīti negamoti vutte kuṭumbiyagaṇo negamo nāmāti āha ‘‘kuṭumbiyagaṇo’’ti.
൩൨൭. നഗരേ നിവസന്തീതി നാഗരാ. ദത്വാ, വുട്ഠാപേസുന്തി സമ്ബന്ധോ. ആരാമുയ്യാനവാഹനാദീതി ഏത്ഥ ആദിസദ്ദേന അഞ്ഞാനി ഉപഭോഗപരിഭോഗാനി സങ്ഗണ്ഹാതി. ഗണികട്ഠാനേതി ഗണികായ ഠാനേ. ഗണികാതി ച നഗരസോഭിനീ. സാ ഹി അത്ഥികേന ജനഗണേന അഭിഗന്തബ്ബാതി ഗണികാതി വുച്ചതി. പടിസതേന ചാതി ഏത്ഥ ചസദ്ദോ അവധാരണത്ഥോ. രത്തിം ഗമനസ്സ പടിനിധിസങ്ഖാതേന സതേന ഏവാതി ഹി അത്ഥോ. ഗിലാനന്തി ഏത്ഥ ഭാവപച്ചയേന വിനാപി ഭാവത്ഥോ ഞാതബ്ബോതി ആഹ ‘‘ഗിലാനഭാവ’’ന്തി. ‘‘ജാനാപേയ്യ’’ന്തി ഇമിനാ പടിവേദേയ്യന്തി ഏത്ഥ വിദധാതുയാ ഞാണത്ഥം ദസ്സേതി. കത്തരസുപ്പേതി ഏത്ഥ കത്തരസദ്ദോ ജിണ്ണപരിയായോതി ആഹ ‘‘ജിണ്ണസുപ്പേ’’തി. സുപന്തി സുനഖാദയോ ഏത്ഥാതി സുപ്പം, കത്തരം സുപ്പം കത്തരസുപ്പം.
327. Nagare nivasantīti nāgarā. Datvā, vuṭṭhāpesunti sambandho. Ārāmuyyānavāhanādīti ettha ādisaddena aññāni upabhogaparibhogāni saṅgaṇhāti. Gaṇikaṭṭhāneti gaṇikāya ṭhāne. Gaṇikāti ca nagarasobhinī. Sā hi atthikena janagaṇena abhigantabbāti gaṇikāti vuccati. Paṭisatena cāti ettha casaddo avadhāraṇattho. Rattiṃ gamanassa paṭinidhisaṅkhātena satena evāti hi attho. Gilānanti ettha bhāvapaccayena vināpi bhāvattho ñātabboti āha ‘‘gilānabhāva’’nti. ‘‘Jānāpeyya’’nti iminā paṭivedeyyanti ettha vidadhātuyā ñāṇatthaṃ dasseti. Kattarasuppeti ettha kattarasaddo jiṇṇapariyāyoti āha ‘‘jiṇṇasuppe’’ti. Supanti sunakhādayo etthāti suppaṃ, kattaraṃ suppaṃ kattarasuppaṃ.
൩൨൮. തന്തി ജീവകം. അഞ്ഞേ രാജദാരകാ വദന്തി കിരാതി സമ്ബന്ധോ. നത്ഥി മാതാ ഏതസ്സാതി നിമ്മാതികോ. യഥാ ചാതിആദീസു യഥാ പേസന്തി, തഥാതി യോജനാ. ചസദ്ദോ സമ്പിണ്ഡനത്ഥോ. ന കേവലം വദന്തിയേവ, അഥ ഖോ ന കോചി കിഞ്ചി പേസേതീതി ഹി അത്ഥോ. അഞ്ഞേസന്തി ജീവകതോ അഞ്ഞേസം. തസ്സാതി ജീവകസ്സ. ഇതീതി ഏവം. സോതി ജീവകോ. തം സബ്ബന്തി ‘‘നിമ്മാതികോ നിപ്പിതികോ’’തി വദനഞ്ച പണ്ണാകാരസ്സ അപേസനഞ്ചാതി തം സബ്ബം.
328.Tanti jīvakaṃ. Aññe rājadārakā vadanti kirāti sambandho. Natthi mātā etassāti nimmātiko. Yathā cātiādīsu yathā pesanti, tathāti yojanā. Casaddo sampiṇḍanattho. Na kevalaṃ vadantiyeva, atha kho na koci kiñci pesetīti hi attho. Aññesanti jīvakato aññesaṃ. Tassāti jīvakassa. Itīti evaṃ. Soti jīvako. Taṃ sabbanti ‘‘nimmātiko nippitiko’’ti vadanañca paṇṇākārassa apesanañcāti taṃ sabbaṃ.
യംനൂനാതി സാധു വത. അഹം വജ്ജസിപ്പം സിക്ഖേയ്യം സാധു വതാതി യോജനാ. തസ്സാതി ജീവകസ്സ. ഏതദഹോസീതി ഏതം അഹോസി, പരിവിതക്കോ അഹൂതി അത്ഥോ. പരൂപഘാതപടിസംയുത്താനീതി പരം ഉപഗന്ത്വാ, ഉപ ഭുസേന വാ ഹനനേന പടിസംയുത്താനി. മേത്താപുബ്ബഭാഗന്തി സിപ്പസ്സ പുബ്ബഭാഗേ പവത്താ മേത്താ ഏതസ്സാതി മേത്താപുബ്ബഭാഗം. ഇതി അഹോസീതി യോജനാ. പുരിമചിന്തായ അനേകന്തഭാവതോ ഏകന്തഭാവം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘അപി ചാ’’തിആദി. അപി ചാതി ഏകന്തേന. അയന്തി ജീവകോ. ഇതോതി ഭദ്ദകപ്പതോ. അയന്തി ഉപാസകോ . ചതുപരിസന്തരേതി ചതുപരിസമജ്ഝേ. പത്ഥതഗുണന്തി പത്ഥരിതഗുണം. ഠാനന്തരന്തി ഠാനഭേദം, അഹമ്പീതി ന അയം ഉപാസകോയേവ, അഹമ്പീതി അത്ഥോ. ഭഗവാതി ആലപനപദമേതം. പത്ഥനന്തി ഇച്ഛിതവരം. ചോദിയമാനോപീതി ഉയ്യോജിയമാനോപി. പിസദ്ദേന പുരിമചിന്തനമപേക്ഖതി. ഏസാതി ഏസോ ജീവകോ.
Yaṃnūnāti sādhu vata. Ahaṃ vajjasippaṃ sikkheyyaṃ sādhu vatāti yojanā. Tassāti jīvakassa. Etadahosīti etaṃ ahosi, parivitakko ahūti attho. Parūpaghātapaṭisaṃyuttānīti paraṃ upagantvā, upa bhusena vā hananena paṭisaṃyuttāni. Mettāpubbabhāganti sippassa pubbabhāge pavattā mettā etassāti mettāpubbabhāgaṃ. Iti ahosīti yojanā. Purimacintāya anekantabhāvato ekantabhāvaṃ dassento āha ‘‘api cā’’tiādi. Api cāti ekantena. Ayanti jīvako. Itoti bhaddakappato. Ayanti upāsako . Catuparisantareti catuparisamajjhe. Patthataguṇanti pattharitaguṇaṃ. Ṭhānantaranti ṭhānabhedaṃ, ahampīti na ayaṃ upāsakoyeva, ahampīti attho. Bhagavāti ālapanapadametaṃ. Patthananti icchitavaraṃ. Codiyamānopīti uyyojiyamānopi. Pisaddena purimacintanamapekkhati. Esāti eso jīvako.
൩൨൯. ദിസാപാമോക്ഖോതി പദസ്സ ദിസാസു പാമോക്ഖോ ദിസാപാമോക്ഖോതി വചനത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘സബ്ബദിസാസൂ’’തിആദി. തസ്മിഞ്ച സമയേതി ജീവകസ്സ തസ്മിം ചിന്തനസമയേ ച, ആഗമംസൂതി സമ്ബന്ധോ. തേതി വാണിജേ, പുച്ഛീതി സമ്ബന്ധോ. കുതോതി നഗരതോ. തക്കസീലതോതി തക്കസീലനഗരതോ. തത്ഥാതി തക്കസീലേ. ആമാതി സമ്പടിച്ഛനത്ഥേ നിപാതോ, ആമ അത്ഥീതി ഹി അത്ഥോ. തേതി വാണിജാ. തഥാതി യഥാ ജീവകോ ആഹ, തഥാ അകംസൂതി അത്ഥോ. സോതി ജീവകോ. പിതരന്തി അഭയരാജകുമാരം. തേഹീതി വാണിജേഹി.
329.Disāpāmokkhoti padassa disāsu pāmokkho disāpāmokkhoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘sabbadisāsū’’tiādi. Tasmiñca samayeti jīvakassa tasmiṃ cintanasamaye ca, āgamaṃsūti sambandho. Teti vāṇije, pucchīti sambandho. Kutoti nagarato. Takkasīlatoti takkasīlanagarato. Tatthāti takkasīle. Āmāti sampaṭicchanatthe nipāto, āma atthīti hi attho. Teti vāṇijā. Tathāti yathā jīvako āha, tathā akaṃsūti attho. Soti jīvako. Pitaranti abhayarājakumāraṃ. Tehīti vāṇijehi.
തന്തി ജീവകം, പുച്ഛീതി സമ്ബന്ധോ. സോതി ജീവകോ. കസ്മാ താത ത്വം ഇധാഗതോ അസി പനാതി പുച്ഛീതി യോജനാ. തതോതി പുച്ഛതോ. സോതി ജീവകോ. സിക്ഖിതും ആഗതോ അമ്ഹീതി യോജനാ. ബഹുഞ്ച ഗണ്ഹാതീതിആദീസു സോ കിഞ്ചി കമ്മം അകത്വാ സിപ്പസ്സേവ സിക്ഖിതത്താ ബഹുഞ്ച ഗണ്ഹാതീതി ആഹ ‘‘യഥാ’’തിആദി. തത്ഥ യഥാ സിക്ഖന്തിയേവ, ഏവം തഥാ സോ ന സിക്ഖതീതി യോജനാ. സോ പനാതി ജീവകോ പന, കരോതി സിക്ഖതീതി സമ്ബന്ധോ. ഏകം കാലന്തി ഏകസ്മിം കാലേ. ഏവം സന്തേ കസ്മാ സോ ബഹുഞ്ച ഗണ്ഹാതീതി ആഹ ‘‘ഏവം സന്തേപീ’’തിആദി. മേധാവിതായാതി ഖിപ്പം ഗഹണധാരണപഞ്ഞതായ, ബഹുഞ്ച സിപ്പന്തി സമ്ബന്ധോ. അസ്സ ജീവകസ്സ ഗഹിതഞ്ച സിപ്പം ന സമ്മുസ്സതീതി യോജനാ.
Tanti jīvakaṃ, pucchīti sambandho. Soti jīvako. Kasmā tāta tvaṃ idhāgato asi panāti pucchīti yojanā. Tatoti pucchato. Soti jīvako. Sikkhituṃ āgato amhīti yojanā. Bahuñca gaṇhātītiādīsu so kiñci kammaṃ akatvā sippasseva sikkhitattā bahuñca gaṇhātīti āha ‘‘yathā’’tiādi. Tattha yathā sikkhantiyeva, evaṃ tathā so na sikkhatīti yojanā. So panāti jīvako pana, karoti sikkhatīti sambandho. Ekaṃ kālanti ekasmiṃ kāle. Evaṃ sante kasmā so bahuñca gaṇhātīti āha ‘‘evaṃ santepī’’tiādi. Medhāvitāyāti khippaṃ gahaṇadhāraṇapaññatāya, bahuñca sippanti sambandho. Assa jīvakassa gahitañca sippaṃ na sammussatīti yojanā.
യത്തകം സിപ്പം ആചരിയോ ജാനാതി, തത്തകം അയം ജീവകോ ജാനാതീതി യോജനാ. യന്തി സിപ്പം. അയന്തി ജീവകോ, ഭവിസ്സതീതി സമ്ബന്ധോ. നന്തി ജീവകം. യഥാതി യേനാകാരേന. കമ്മവിപാകന്തി കമ്മവിപാകജം രോഗം. ‘‘ന’’ന്തി പദം ‘‘സിക്ഖാപേസീ’’തി പദേ കാരിതകമ്മം, ‘‘ഭേസജ്ജയോജന’’ന്തി പദം ധാതുകമ്മം. ഭേസജ്ജയോജനന്തി ഭേസജ്ജേന രോഗസ്സ യോജനം. സോ പനാതി ജീവകോ പന. ഇമിനാതി ജീവകേന ന ഉഗ്ഗഹിതം, ഉഗ്ഗഹിതന്തി സമ്ബന്ധോ. ഏകേന ദ്വാരേനാതി ചതൂസു ദ്വാരേസു ഏകേന ദ്വാരേന. ആഹിണ്ഡന്തോതി വിചരന്തോ. പരിത്തം പാഥേയ്യന്തി ഏത്ഥ പരിത്തസദ്ദസ്സ ആരക്ഖനത്ഥേപി പവത്തനതോ ഇധ അപ്പത്ഥേ പവത്തതീതി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘അപ്പമത്തക’’ന്തി. കസ്മാ അപ്പമത്തകം പാഥേയ്യം അദാസീതി യോജനാ. തസ്സാതി ദിസാപാമോക്ഖസ്സ. അയന്തി ജീവകോ, ലഭിസ്സതീതി സമ്ബന്ധോ. തതോതി ലഭനതോ. ഖീണേ പാഥേയ്യേതി പാഥേയ്യേ ഖീണേ സതീതി യോജനാ.
Yattakaṃ sippaṃ ācariyo jānāti, tattakaṃ ayaṃ jīvako jānātīti yojanā. Yanti sippaṃ. Ayanti jīvako, bhavissatīti sambandho. Nanti jīvakaṃ. Yathāti yenākārena. Kammavipākanti kammavipākajaṃ rogaṃ. ‘‘Na’’nti padaṃ ‘‘sikkhāpesī’’ti pade kāritakammaṃ, ‘‘bhesajjayojana’’nti padaṃ dhātukammaṃ. Bhesajjayojananti bhesajjena rogassa yojanaṃ. So panāti jīvako pana. Imināti jīvakena na uggahitaṃ, uggahitanti sambandho. Ekena dvārenāti catūsu dvāresu ekena dvārena. Āhiṇḍantoti vicaranto. Parittaṃ pātheyyanti ettha parittasaddassa ārakkhanatthepi pavattanato idha appatthe pavattatīti dassento āha ‘‘appamattaka’’nti. Kasmā appamattakaṃ pātheyyaṃ adāsīti yojanā. Tassāti disāpāmokkhassa. Ayanti jīvako, labhissatīti sambandho. Tatoti labhanato. Khīṇe pātheyyeti pātheyye khīṇe satīti yojanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൨൦൨. ജീവകവത്ഥു • 202. Jīvakavatthu
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ജീവകവത്ഥുകഥാ • Jīvakavatthukathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ജീവകവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ജീവകവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Jīvakavatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ജീവകവത്ഥുകഥാദിവണ്ണനാ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā